Ý NGHĨA LỊCH SỬ VÀ BÀI HỌC
CÁCH MẠNG T8/1954
Bài học thứ nhất là sự nghiệp cách mạng phải do một đảng mác-xit tiên
phong thật sự lãnh đạo, nắm vững hoàn cảnh cụ thể của mỗi giai đoạn
cách mạng, đề ra được đường lối cách mạng đúng đắn trong giải quyết
các vấn đề quan trọng của cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, như :
- Quan hệ giữa nhiệm vụ chống đế quốc và chống phong kiến, giữa mục
tiêu dân tộc và mục tiêu dân chủ, giữa lợi ích dân tộc và lợi ích giai cấp.
- Quan hệ giữa mục tiêu chiến lược lâu dài và mục tiêu cụ thể trước
mắt, giành thắng lợi từng bước, khởi nghĩa từng phần tiến tới tổng khởi
nghĩa giành thắng lợi hoàn toàn.
- Quan hệ giữa chiến lược và sách lược, phương pháp cách mạng, sử
dụng đúng đắn các phương pháp đấu tranh phù hợp với điều kiện lịch
sử cụ thể.
- Mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân, giữa xây dựng Đảng và phát triển
lực lượng cách mạng của quần chúng được tập hợp trong mặt trận dân
tộc thống nhất.
- Quan hệ giữa sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, giữa xây dựng
lực lượng cách mạng, phát huy sức mạnh bên trong, nêu cao ý chí tự
lực tự cường, độc lập tự chủ và sáng tạo với tranh thủ những điều kiện
và thời cơ thuận lợi do tình hình thế giới đem lại
Bài học thứ hai là vấn đề giành và giữ chính quyền hay xây dựng khối
đại đoàn kết toàn dân, xây dựng một chính quyền của nhân dân, do
nhân dân, vì nhân dân.
Giành chính quyền luôn là mục tiêu của bất cứ cuộc cách mạng nào.
Nhưng không phải đợi đến khi phát động tổng khởi nghĩa toàn quốc thì
Đảng Cộng sản Việt Nam mới đặt ra vấn đề giành chính quyền về tay
nhân dân. Ngay từ tháng 5 - 1941, Đảng Cộng sản Việt Nam đã chủ
trương xây dựng lực lượng vũ trang với các hình thức và quy mô thích
hợp, giành chính quyền từng bộ phận, thành lập và mở rộng các căn cứ
địa cách mạng và sẵn sàng chuyển sang hình thức tổng khởi nghĩa khi
có điều kiện. Trong đấu tranh giành chính quyền, Đảng Cộng sản Việt
Nam đã biết sử dụng bạo lực cách mạng một cách thích hợp và đúng lúc
để đập tan bộ máy nhà nước cũ, lập ra bộ máy nhà nước mới của dân,
do dân và vì dân. Bạo lực cách mạng được sử dụng ở Cách mạng Tháng
Tám chính là sử dụng lực lượng chính trị và lực lượng quân sự, gắn kết
hai hình thức đấu tranh là đấu tranh quân sự và đấu tranh chính trị, tạo
nên sức mạnh tổng hợp của cách mạng để tiến lên giành chính quyền.
Từ khi mới thành lập, Đảng Cộng sản Việt Nam đã sớm nhận thức đúng
và đầy đủ về sức mạnh to lớn của đông đảo quần chúng nhân dân, sớm
đề ra đường lối chiến lược giương cao hai ngọn cờ độc lập dân tộc và
dân chủ, đáp ứng đúng nguyện vọng của đại đa số nhân dân là độc lập,
tự do, người cày có ruộng. Chính vì thế Đảng Cộng sản Việt Nam đã tập
hợp và phát huy được sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân trên
nền tảng liên minh công nhân - nông dân - trí thức.
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: "Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết.
Thành công, thành công, đại thành công". Đây vừa là phương châm để
vận động, tập hợp quần chúng, vừa là kết quả nếu thực hiện tốt
phương châm đó. Thắng lợi to lớn và nhanh chóng của Tổng khởi nghĩa
Tháng Tám năm 1945 đã cho thấy, Đảng chúng tôi đã có sự chuẩn bị kỹ
càng về mặt tổ chức để tập hợp quần chúng vào các đoàn thể yêu nước
trong Mặt trận dân tộc thống nhất phản đế Đông Dương (tháng 11-
1939), Mặt trận dân tộc thống nhất chống phát-xít Pháp - Nhật ở Đông
Dương (tháng 11-1940), rồi đến Mặt trận Việt Minh (tháng 5-1941),
như Phụ nữ cứu quốc, Thanh niên cứu quốc, Nông dân cứu quốc, làm
cơ sở để vận động các tầng lớp nhân dân tham gia các công việc của
cách mạng.
Giành chính quyền đã khó nhưng việc củng cố, bảo vệ và xây dựng
chính quyền còn khó khăn hơn. Để giữ vững chính quyền, Nhà nước
Việt Nam Dân chủ Cộng hoà non trẻ đã dựa chắc vào nhân dân, tạo nên
sức mạnh vật chất và tinh thần để vượt qua mọi khó khăn trong nước,
đấu tranh thắng lợi trước thù trong giặc ngoài. Đảng Cộng sản Việt Nam
và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vận động nhân dân thực hiện tốt 3 nhiệm
vụ cách mạng: chống giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm. Chính quyền
cách mạng đã kịp thời ban hành các chính sách nhằm bồi dưỡng sức
dân, thi đua tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, thi đua học chữ
quốc ngữ, củng cố và mở rộng khối đoàn kết dân tộc, tổ chức đánh bại
mọi âm mưu phản cách mạng, tạo cơ sở pháp lý cho cuộc đấu tranh với
kẻ thù và tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của nhân dân tiến bộ trên thế
giới.
Bài học thứ ba là vấn đề nắm bắt thời cơ, đề ra những quyết định chính
xác và kịp thời phát động quần chúng nổi dậy giành chính quyền. Bất cứ
một cuộc cách mạng nào đều phải biết tạo ra thời cơ và nắm bắt thời
cơ. Chọn đúng thời cơ là một khoa học và một nghệ thuật. Điều này đã
được thể hiện rất rõ trong cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám
1945.
Nghệ thuật chỉ đạo tài tình của Đảng Cộng sản Việt Nam và của Chủ tịch
Hồ Chí Minh trong việc chọn đúng thời cơ, ra quyết định Tổng khởi
nghĩa đúng lúc được thể hiện cụ thể trong Chỉ thị của Thường vụ Trung
ương Đảng tháng 3 năm 1945 "Nhật Pháp bắn nhau và hành động của
chúng ta" và bản Quân lệnh số 1 của Uỷ ban khởi nghĩa toàn quốc phát
đi vào đêm ngày 13-8-1945 hiệu triệu toàn dân đứng lên Tổng khởi
nghĩa giành chính quyền.
Chọn thời điểm đó để phát động Tổng khởi nghĩa là quyết định sáng
suốt. Bởi vì khi đó, cách mạng đã lên tới cao trào, lực lượng cách mạng
lúc này đã lôi kéo được cả những tầng lớp trung gian. Vào thời điểm
này, quân Nhật đã bại trận, mất tinh thần cao độ, chính quyền tay sai
tan rã và đã tỏ thái độ đầu hàng lực lượng cách mạng. Thời cơ khởi
nghĩa ngàn năm có một đã được chọn một cách chính xác trong khoảng
15 ngày trước khi quân Tưởng Giới Thạch và quân Anh đổ bộ vào Đông
Dương dưới danh nghĩa giải giáp vũ khí của quân đội Nhật. Nếu phát
động Tổng khởi nghĩa sớm hơn, nhân dân chúng tôi sẽ tổn hại nhiều
xương máu. Nếu phát động Tổng khởi nghĩa muộn hơn, khi quân Đồng
minh đã vào Đông Dương thì cách mạng Việt Nam sẽ mất đi thế chủ
động của mình và sẽ gặp nhiều khó khăn khác.
Do chọn đúng thời cơ mà sức mạnh của nhân dân Việt Nam trong Cách
mạng Tháng Tám đã được nhân lên gấp bội, đã tiến hành Tổng khởi
nghĩa giành chính quyền thành công trong phạm vi cả nước trong thời
gian ngắn mà ít phải đổ máu.
Tuy nhiên, như trên đã nói, mặc dù có thuận lợi khách quan, nhưng
nguyên nhân chủ quan mới là nguyên nhân quyết định sự thắng lợi của
Cách mạng Tháng Tám. Đó là thắng lợi của đường lối chiến lược, sách
lược chủ động và sáng tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, của Chủ tịch
Hồ Chí Minh. Lịch sử tuy đã lùi xa nhưng ý nghĩa lịch sử và giá trị những
bài học của Cách mạng Tháng Tám cũng như thành quả 65 năm xây
dựng đất nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam) vẫn mãi là hành trang, nguồn cổ vũ lớn lao để chúng
tôi tiếp bước trên con đường xây dựng một nước Việt Nam: Dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.