Giáo trình thủy nông - Chương 3 ppt

C
C
H
H
Ỉ
Ỉ
Å
Å
N
N
G
G


3
3


CHỈÅNG 3: PHỈÅNG PHẠP TỈÅÏI V K THÛT TỈÅÏI
3-1: KHẠI NIÃÛM
Phỉång phạp tỉåïi v k thût tỉåïi l úu täú cọ nh hỉåíng ráút låïn âãún nhu cáưu nỉåïc ca cáy
träưng v quút âënh nàng sút cáy träưng.
*Phỉång phạp tỉåïi: l cạch âỉa nỉåïc vo rüng v biãún nỉåïc âọ thnh nỉåïc trong âáút cung
cáúp cho cáy träưng.
*K thût tỉåïi: l biãûn phạp k thût củ thãø, âỉåüc ạp dủng âãø thỉûc hiãûn cạc phỉång phạp
tỉåïi â âãư ra.
Hiãûn nay cọ 4 phỉång phạp tỉåïi sau:
.Phỉång phạp tỉåïi màût âáút:
.Phỉång phạp tỉåïi phun mỉa:
.Phỉång phạp tỉåïi ngáưm:

.Phỉång phạp tỉåïi nh git:

3-2: PHỈÅNG PHẠP TỈÅÏI V K THÛT TỈÅÏI MÀÛT ÂÁÚT
*Ỉu âiãøm:
-Thiãút kãú, thi cäng v qun l tỉång âäúi âån gin
-Tỉåïi trong mi âiãưu kiãûn khê háûu
-Cọ tạc dủng thau chua- rỉỵa màûn v ph håüp våïi hãû thäúng tỉåïi tỉû chy.
*Nhỉåüc âiãøm:
-Nàng sút tỉåïi khäng cao, täøn tháút nỉåïc låïn.
-Phán bäú nỉåïc khäng âäưng âãưu trãn rüng.
-Täún cäng san bàòng màût rüng v diãûn têch chiãúm âáút låïn
3-2-1: K thût tỉåïi d·i:
Nỉåïc âỉåüc chuøn âãún kãnh cäú âënh cáúp cúi cng, sau âọ âỉa vo mỉång tỉåïi thäng qua
cạc thiãút bë láúy nỉåïc. Nỉåïc âỉåüc âỉa vo d·i v ngáúm xúng âáút theo chiãưu thàóng âỉïng.

A- A
Kãnh cäú âënh cáúp cúi cng
Mỉång tỉåïi
tảm thåìi
A
Båì gii
3
÷
6 m
50
÷
100 m
a.Âiãưu kiãûn ạp dủ
ng ca tỉåïi d·i:
-Dng tỉåïi cho cạc loải cáy hẻp hng nhỉ : rau, lảc

-Thûn låüi âäúi våïi vng cọ âäü däúc màût âáút trung bçnh (0.005÷ 0.02)
-Âiãưu kiãûn ngưn nỉåïc phong phụ.
b.Cạc úu täú ca k thût tỉåïi gii: Xạc âënh k thût tỉåïi d·i l xạc âënh cạc úu täú
-Lỉu lỉåüng láúy vo âáưu d·i, q
0
-Täúc âäü nỉåïc chy vo âáưu d·i, v
0

26

C
C
H
H
ặ
ặ


N
N
G
G


3
3


-Chióửu daỡi lỏỳy nổồùc vaỡo dãi, l
-Chióửu daỡi cuớa dãi. L

-Thồỡi gian lỏỳy nổồùc vaỡo dãi, t
-Chióửu rọỹng dãi, b.
c.Phổồng phaùp xaùc õởnh caùc yóỳu tọỳ cuớa kyợ thuỏỷt tổồùi dãi:
Dổỷa trón cồ sồớ hỗnh thaỡnh doỡng chaớy trón dãi vồùi caùc giaớ thióỳt sau:
-Doỡng chaớy trón dãi laỡ doỡng õóửu.
-Caùc yóỳu tọỳ õỷc trổng cuớa õỏỳt: õọỹ dọỳc, hóỷ sọỳ nhaùm xem nhổ khọng thay õọứi.
Xeùt cho mọỹt õồn vở chióửu rọỹng dãi.
.Xaùc õởnh tọỳc õọỹ vaỡ lổu lổồỹng lỏỳy vaỡo õỏửu dãi:
óứ xaùc õởnh v
0
; q
0
ta thióỳt lỏỷp cọng thổùc xaùc õinh vỏỷn tọỳc vaỡ lổu lổồỹng taỷi mỷt cừt x bỏỳt kyỡ
naỡo õoù.

dy
x
y
q
0

v
0
x dx
y-dy
y h
Tọỳc õọỹ nổồùc chaớy taỷi mỷt cừt caùch õỏửu dãi mọỹt õoaỷn laỡ x
R
R
C

BazanhCTTheo
RICv
x
+
=

=

87
:
1
1

: hóỷ sọỳ nhaùm hay hóỷ sọỳ gọử ghóử mỷt dãi, thổồỡng khoaớng (1.5ữ4.0)
Xem chióửu sỏu lồùp nổồùc trón dãi y rỏỳt nhoớ so vồùi chióửu rọỹng dãi thỗ R y (mỷt cừt ngang
hỗnh chổớ nhỏỷt)
Mỷt khaùc xem y<< nón

y
C
87
1


Vỏỷy tọỳc õọỹ nổồùc chaớy qua mỷt cừt x trong mọỹt õồn vở thồỡi gian laỡ:
y
I
v
x

87
=

Nóỳu goỹi c laỡ hóỷ sọỳ õỷc trổng cho traỷng thaùi cuớa õỏỳt
2
.
:
.
87
ycq
xmctailuongluu
ycv
I
c
x
x
=

=
=


Vỏỷy taỷi õỏửu giaới (x= 0; y= h) ta coù: v
0
= c.h; q
0
= c.h
2
, vồùi h laỡ lồùp nổồùc õỏửu dãi.

27

C
C
H
H
ặ
ặ


N
N
G
G


3
3



. Xaùc õởnh chióửu daỡi lỏỳy nổồùc vaỡo dãi l:
Tổỡ phổồng trỗnh cỏn bũng nổồùc trón õoaỷn dx:
q
n
ga
m
;

d

x
q
x
q
x+
d
x
q
x
- q
x+dx
= q
ngỏỳm,dx
(1)


Trong õoù:
q
ngỏỳm,dx
: lổu lổồỹng ngỏỳm bỗnh quỏn trón õoaỷn dx, xaùc õởnh theo cọng thổùc Koschiacọỳp
(chổồng 2)

dx
t
k
q
dxkvq
dxngam
t
dxngam

0
,
,
1
=
==

Trong õoù:
k
0
: tọỳc õọỹ ngỏỳm huùt bỗnh quỏn trong õồn vở thồỡi gian thổù nhỏỳt.
t: thồỡi gian tờnh tổỡ khi bừt õỏửu lỏỳy nổồùc.
: hóỷ sọỳ phuỷ thuọỹc vaỡo tờnh chỏỳt vaỡ õọỹ ỏứm trong õỏỳt (0.3ữ 0.8)
: hóỷ sọỳ hióỷu chốnh aớnh hổồớng cuớa vióỷc ngỏỷp nổồùc õọỳi vồùi tọỳc õọỹ ngỏỳm huùt, >1.
() ( )
dx
t
k
dyyc
dx
t
k
dyycyc

0
0
2
2
.
2
.
.1
=
=

Dỏỳu (-) bióứu thở hai õaỷi lổồỹng x; y luọn bióỳn thión ngổồỹc chióửu nhau
Khi x= 0 thỗ y= h; x= l thỗ y= 0, tờch phỏn 2 vóỳ ta coù:
0
0
0
2
0
2
0
0
0

.
.
.
.
.2
k
tq

k
thc
l
l
t
k
hc
dx
t
k
dyyc
l
h







==
=
=


.Xaùc õởnh chióửu daỡi dãi L:
Khi ngổỡng cung cỏỳp nổồùc vaỡo dãi ồớ thồỡi gian t, thỗ trón chióửu daỡi lỏỳy nổồùc vỏựn coỡn mọỹt lồùp
nổồùc coù chióửu sỏu ồớ õỏửu laỡ h vaỡ ồớ cuọỳi laỡ 0. óứ lồỹi duỷng lổồỹng nổồùc coỡn laỷi thỗ chióửu daỡi cuớa dãi L
cỏửn daỡi hồn chióửu daỡi lỏỳy nổồùc l mọt õoaỷn (L- l). Sao cho lổồỹng nổồùc coỡn laỷi naỡy tióỳp tuỷc chaớy õi
vaỡ ngỏỳm vaỡo õoaỷn (L- l) vaỡ laỡm cho õọỹ ỏứm trong õoaỷn naỡy õaỷt õóỳn õọỹ ỏứm qui õởnh maỡ khọng phaới

thaùo õi.
W
L-l
W
C
l
W
ngỏỳm,l
L-l
h

Phổồng trỗnh cỏn bũng nổồùc trón 1 õồn vở chióửu rọỹng: W
L-l
= W
c
- W
ngỏỳm, l
(2)
Trong õoù:

28

C
C
H
H
ặ
ặ

N
N
G
G


3
3


W
c
: lổồỹng nổồùc coỡn laỷi trón chióửu daỡi lỏỳy nổồùc l sau khi õaợ õoùng cọỳng; W
c
= à.h.l
à : hóỷ sọỳ hỗnh daỷng õổồỡng mỷt nổồùc, à = 2/3 ữ 3/4
W
L- l
: lổồỹng nổồùc coỡn laỷi chaớy vóử vaỡ ngỏỳm xuọỳng trón õoaỷn (L- l) nhổng phaới õaớm baớo mổùc
tổồùi m õaợ qui õởnh. W
L- l
= m (L- l)
W
ngỏỳm,l
: lổồỹng nổồùc W
c
tióỳp tuỷc ngỏỳm trón õoaỷn l

''
,

llngamlngam
tlktkW ==


Trong õoù:

()
2
cd
kk
k
+
=

Vồùi k
c
= 0; k
d
= k
t
= (.k
1
)/t

t: thồỡi gian tổỡ khi cho nổồùc vaỡo cho õóỳn khi õoùng cọỳng.
t

l
: thồỡi gian nổồùc tióỳp tuỷc chaớy hóỳt õoaỷn l sau khi õaợ õoùng cọỳng

hc
l
v
l
t
l
.
.2
'
==

()
()
lhW
hc
kl
t
k
k
k
thc
l
khacMat
l
hc
l
t
k
W

xngam
lngam
.1
1

1
.
.
:
.
.2
2
.
,
2
1
1
0
0
2
1
,

=

=

=
=

=
a

Thay caùc giaù trở vaỡo bióứu thổùc ta coù:
() ()
lhlhmlL .1

à

+=

Chia 2 vóỳ cho m.l ta coù:
()
[]
m
h
l
L .1
1

à

+=

.Xaùc õởnh thồỡi gian lỏỳy nổồùc vaỡo dãi:
Thồỡi gian lỏỳy nổồùc vaỡo dãi t õổồỹc xaùc õởnh tổỡ 2 õióửu kióỷn sau:
-Trong thồỡi gian t naỡy phaới lỏỳy õuớ lổồỹng nổồùc tổồùi cho toaỡn dãi õóứ õaỷt mổùc tổồùi m õaợ qui
õởnh.
m.L= q
0
.t
0
.
q
Lm
t =

-uớ thồỡi gian õóứ lổồỹng nổồùc ngỏỳm ồớ õỏửu dãi vổỡa bũng mổùc tổồùi m õaợ qui õởnh.

=
=
=
1
1
0
0
.
.
.
k
m
t
mt
t
k
mtk

.Xaùc õởnh chióửu rọỹng dãi:

29

C
C
H
H
ặ
ặ

N
N
G
G


3
3


Chióửu rọỹng dãi thay õọứi phuỷ thuọỹc vaỡo mọỹt sọỳ yóỳu tọỳ nhổ: tờnh ngỏỳm cuớa õỏỳt, lổu lổồỹng tổồùi,
õởa hỗnh, õọỹ dọỳc cuớa dãi vaỡ õióửu kióỷn vun xồùi bũng maùy.
Nóỳu chố xeùt vóử õióửu kióỷn nổồùc ngỏỳm õọửng õóửu trón toaỡn dãi thỗ:

i
hh
b
minmax

=

h
max
; h
min
: lồùp nổồùc mỷt dãi lồùn nhỏỳt vaỡ nhoớ nhỏỳt trón chióửu ngang cuớa dãi .
i: õọỹ dọỳc ngang cuớa dãi.
Theo kinh nghióỷm vóử tổồùi thỗ h
min
khọng nón nhoớ hồn 2ữ 3 cm.

=
=

=
min
minmax
2
2
h
c
q
i
b
c
q
h
khacMat
hhh
bq
bq
bq

bq

Nóỳu canh taùc bũng cồ giồùi thỗ b= n. b
maùy
n= 1, 2,3
b
maùy
= chióửu rọỹng cuớa maùy.

3-2-2: Kyợ thuỏỷt tổồùi raợnh
Raớnh tổồùi ồớ õỏỳt n
ỷ
n
g

Raớnh tổồùi ồớ õỏỳt nhe
ỷ

Mỷt cừt A-A
a
a
Mổồng phỏn phọỳi
Mổồng dỏựn nổồùc
Kónh
cỏỳ
p
5
A

Nổồùc õổồỹc phỏn phọỳi tổỡ mổồng dỏựn nổồùc vaỡo caùc raớnh, cho nổồùc ngỏỳm õóửu vaỡo õỏỳt theo
chióửu ngang õóứ cung cỏỳp cho cỏy trọửng.
Tổồùi raớnh thổồỡng õổồỹc aùp duỷng tổồùi cho caùc loaỷi cỏy trọửng caỷn, rọỹng haỡng nhổ : ngọ, mờa,
khoai tỏy vaỡ caùc loaỷi cỏy hoỹ õỏỷu.
Khoaớng caùch giổợa caùc raớnh phuỷ thuọỹc vaỡo tờnh ngỏỳm cuớa tổỡng loaỷi õỏỳt.
ọỳi vồùi õỏỳt nheỷ : a= 50ữ 60 cm
ọỳi vồùi õỏỳt trung bỗnh: a= 60ữ 75 cm
ọỳi vồùi õỏỳt nỷng : a= 80ữ 100 cm
Chióửu sỏu cuớa raớnh tổồùi h phuỷ thuọỹc tổỡng loaỷi raớnh.

30

C
C
H
H
ặ
ặ


N
N
G
G


3
3

Raớnh caỷn : h= 8ữ 12 cm
Raớnh trung bỗnh: h= 12ữ 18 cm
Raớnh sỏu : h= 18ữ 22 cm
Chióửu daỡi cuớa raớnh l phuỷ thuọỹc vaỡo õọỹ dọỳc cuớa raớnh
Vồùi i= 0.0005 thỗ l= 50ữ80 m
Vồùi i= 0.001 thỗ l= 40ữ60 m
Vồùi i= 0.02 thỗ l= 30ữ40 m
Chióửu rọỹng trung bỗnh cuớa raớnh thổồỡng b= (30ữ40) cm
Raớnh tổồùi õổồỹc chia laỡm 2 loaỷi: Raớnh kờn vaỡ raớnh hồớ.
-Raớnh kờn: cuọỳi raớnh õổồỹc õừp kờn vaỡ nổồùc õổồỹc giổớ laỷi trong raớnh rọửi ngỏỳm dỏửn vaỡo õỏỳt.
Loaỷi naỡy thổồỡng aùp duỷng cho caùc loaỷi õỏỳt nỷng vaỡ õọỹ dọỳc mỷt õỏỳt nhoớ (i< 0.002).
-Raớnh hồớ: khọng õừp kờn ồớ cuọỳi raớnh, thổồỡng duỡng cho vuỡng coù õọỹ dọỳ
c trung bỗnh trồớ lón
(0.002ữ 0.006)
A. Kyợ thuỏỷt tổồùi raớnh hồớ:
*Caùc yóỳu tọỳ kyợ thuỏỷt tổồùi raớnh hồớ:
-Tọỳc õọỹ nổồùc chaớy trón raớnh v vaỡ lổu lổồỹng lỏỳy vaỡo õỏửu raớnh q
0
.
-Chióửu daỡi lỏỳy nổồùc trón raớnh l.
-Chióửu daỡi raớnh L.
-Thồỡi gian lỏỳy nổồùc vaỡo raớnh t.
1.Xaùc õởnh tọỳc õọỹ nổồùc chaớy trón raớnh vaỡ lổu lổồỹng lỏỳy vaỡo õỏửu raớnh q
0
:
-Tọỳc õọỹ nổồùc chaớy trón raớnh õổồỹc xaùc õởnh theo cọng thổùc Sózi:
RICv
1
=

C
1
: hóỷ sọỳ tọỳc õọỹ nổồùc chaớy trón raớnh, thổỷc nghióỷm õaợ xaùc õinh õổồỹc phaỷm vi thay õọứi trong
khoaớng
()
RC 5020
1
ữ=

Do õoù tọỳc õọỹ nổồùc chaớy trón raớnh thay õọứi trong phaỷm vi.
()
()
Rcv
IcVoi
RIv
.
5020:
.5020
=
ữ=
ữ=

-Lổu lổồỹng lỏỳy vaỡo raớnh q= .v= .c.R
: dióỷn tờch mỷt cừt ổồùt cuớa raớnh, = b.y
b: chióửu rọỹng bỗnh quỏn mỷt cừt ổồùt.
R: baùn kờnh thuyớ lổỷc, R= /
: chu vi ổồùt, = .b (chổùng minh)

(
)

mm
b
y
++=
2
121



()
2
2
2
.
.

y
bc
q
b
ybcc
q



=
==

Taỷi õỏửu raớnh thỗ x= 0, y= h ta coù:

31

C
C
H
H
Ỉ
Ỉ
Å
Å
N
N
G
G


3
3


h
c
v
h
bc
q
λ
λ
=
=

0
2
2
0
.

2.Xạc âënh chiãưu di láúy nỉåïc vo rnh:
dx
q
ngam
q
x+dx
q
x
W
C
W
L- l
l
W
ng

L- l
L
h
Phỉång trçnh cán bàòng nỉåïc cho âoản dx: q
x
- q
x+dx
= q

ngáúm,dx
(1)
Trong âọ:
q
ngáúm,dx
: lỉu lỉåüng ngáúm (qua båì v âạy rnh) trãn âoản dx.

[]
b
y
mm
dxb
t
k
dxkq
n
t
dxngam
−++=
==
2
0
0
0
,
121

.

γλ

λ
β
χ
α

γ: hãû säú hiãûu chènh cọ kãø âãún nh hỉåíng ngáúm chẹo båì rnh (1.5÷ 2.5)
() ()
[]
dxb
t
k
ydy
c
dxb
t
k
dyyy
bc
0
0
0
0
2
2
.
.
.
2

.

.
1
λ
β
λ
λ
β
λ
α
α
−=⇒
=−−⇒

Dáúu (-) biãøu thë 2 âải lỉåüng x v y ln thay âäøi ngỉåüc chiãưu nhau.
Khi x= 0 thç y= h; x= l thç y= 0.
00
2
0
0
0
0

.
.
.
2
λλβ
λ
β
λ

α
α
k
thc
l
dx
t
k
dyy
c
l
h
=⇒
−=
∫∫

3.Xạc âënh chiãưu di rnh:
Khi ngỉìng láúy nỉåïc thç trãn âoản l váùn cn mäüt lỉåüng nỉåïc W
c
, mäüt pháưn lỉåüng nỉåïc ny s
ngáúm xúng âoản l, pháưn cn lải s chy tiãúp xúng dỉåïi âoản l. Âãø låüi dủng lỉåüng nỉåïc ny thç
chiãưu di ca rnh L phi låïn hån chiãưu di láúy nỉåïc mäüt âoản (L-l). Sao cho lỉåüng nỉåïc ny
ngáúm hãút vo âoản (L-l) theo âụng mỉïc tỉåïi m â qui âënh.
Phỉång trçnh cán bàòng nỉåïc cho âoản dx: W
L- l
= W
c
- W
ngáúm,l
(2)

Trong âọ:
W
c
= µ.b.h.l
µ: hãû säú hçnh dảng âỉåìng màût nỉåïc.
W
L- l
= m.ω= m (L-l).a
a: khong cạch giỉỵa hai rnh.
()
lhbW
lngam
1
,
α
−=

Phỉång trçnh (2) tråí thnh: m(L-l).a= µ.b.h.l- (1-α).b.h.l

32

C
C
H
H
Ỉ
Ỉ
Å
Å
N

N
G
G


3
3


⇒m.a(L-l)= [µ-(1-α)]b.h.l
Chia 2 vãú cho (m.a)
()
[]
αµ
−−+= 1
.
.
1
am
hb
l
L

4.Xạc âënh thåìi gian láúy nỉåïc vo rnh:
Thåìi gian láúy nỉåïc vo rnh t phi âm bo 2 âiãưu kiãûn:
-Â nỉåïc tỉåïi cho ton rnh theo âụng mỉïc tỉåïi m â qui âënh: q
0
.t= m.a.L

0

q
Lam
t =

-Â thåìi gian âãø nỉåïc ngáúm åí âáưu rnh âảt âỉåüc mỉïc tỉåïi m

LamLtk
n
t
=
χ

⎯k
t
: täúc âäü ngáúm hụt bçnh qn trong thåìi gian t

α
α
λβ
β
−
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛

=⇒
=
1
1
00
0

.
.
bk
am
t
t
k
k
t

B. K thût tỉåïi rnh kên:
Nỉåïc âỉåüc âỉa vo âáưu rnh v cúi rnh âỉåüc giỉí lải âãø ngáúm dáưn vo trong âáút do âọ
viãûc xạc âënh cạc úu täú trong k thût tỉåïi rnh kên âån gin hån rnh håí.
1.Lỉu lỉåüng láúy vo âáưu rnh:
q
0
= v.ω (m
3
/s)
Trong âọ
v: täúc âäü nỉåïc chy trong rnh âm bo khäng gáy xọi låỵ, v< [v]
kx
ω: diãûn têch màût càõt ỉåït, ω= b.h

0
b: chiãưu räüng trung bçnh ca rnh.
h
0
: âäü sáu låïp nỉåïc trong rnh khäng gáy chy trn rüng, h
0
= (1/3÷1/4)h
2.Chiãưu di rnh:
i
hh
L
10
−
=

h
1
; h
0
: âäü sáu låïp nỉåïc âáưu rnh v cúi rnh. Thỉåìng âãø âáút âảt âäü tåi xäúp cáưn thiãút thç h
0
-
h
1
< (6÷7)cm
i: âäü däúc bçnh qn ca rnh
3.Thåìi gian láúy nỉåïc vo rnh:
 nỉåïc tỉåïi cho ton rnh theo âụng mỉïc tỉåïi m â qui âënh: q
0
.t= m.a.L

0

q
Lam
t =

3-2-3: K thût tỉåïi ngáûp
Tỉåïi ngáûp l tảo nãn trãn màût rüng mäüt låïp nỉåïc nháút âënh v nỉåïc ngáúm dáưn tháúm vo
âáút. Tỉåïi ngáûp chè ạp dủng cho cáy träưng chëu ngáûp nhỉ: lụa, cọi hồûc ạp dủng trong trỉåìng håüp
rỉía màûn.
a.u cáưu vãư k thût tỉåïi ngáûp:
-Ln duy trç låïp nỉåïc trãn màût rüng våïi nhỉỵng âäü sáu khạc nhau tu theo tỉìng thåìi k
sinh trỉåỵng ca cáy träưng.

33

C
C
H
H
Ỉ
Ỉ
Å
Å
N
N
G
G

3
3


-Khäng tỉåïi trn tỉì rüng ny sang rüng khạc, nhàòm trạnh träi mu v truưn sáu bãûnh.
-Tảo âiãưu kiãûn thûn låüi cho viãûc cå giåïi hoạ âäưng rüng.
b.Kêch thỉåïc thỉía rüng:
Kãnh cáú
p
5
Kãnh cáú
p
4
100 m
Båì thỉí
a
Thỉía rn
g

20
÷
50
m
500 m
Thỉía rüng: l âån vë canh tạc nh nháút trãn âäưng rüng, cọ nh hỉåíng âãún nàng sút tỉåïi,
tiãu, k thût canh tạc v qun l âäưng rüng.
Diãûn têch thỉía rüng canh tạc cå giåïi l: ω
cg
= 500.100= 50000 (m
2

) hay ω
cg
= 5 (ha). Tuy
nhiãn âãø ph håüp våïi âiãưu kiãûn nhán lỉûc thç thỉía rüng canh tạc cå giåïi âỉåüc chia thnh nhiãưu
thỉía nh våïi diãûn têch ω= (1/4 ÷ 1/2) ha.
c.Bäú trê thỉía rüng:
Cọ 2 hçnh thỉïc bäú trê thỉía rüng: kiãøu thäng nhau v kiãøu âäüc láûp.
Kãnh dáùn
Kãnh
dáùn
Kãnh
thạo
Kãnh thạo
Bäú trê kiãøu âäüc láûp
Bäú trê kiãøu thäng nhau
*Kiãøu thäng nhau cọ säú lỉåüng ca láúy nỉåïc v thạo nỉåïc êt, tuy nhiãn dãù l träi mu v
truưn sáu bãûnh, cung cáúp nỉåïc cháûm.
*Kiãøu âäüc láûp khàõc phủc âỉåüc nhỉåüc âiãøm trãn tuy nhiãn säú cỉía láúy nỉåïc v thạo nỉåïc
chiãúm säú lỉåüng låïn.
3-3: PHỈÅNG PHẠP TỈÅÏI V K THÛT TỈÅÏI PHUN MỈA
Tỉåïi phun mỉa l dng hãû thäúng gäưm: mạy båm, âỉåìng äúng, vi phun cung cáúp nỉåïc cho
cáy träưng dỉåïi dảng mỉa råi. Âáy l mäüt k thût tỉåïi hiãûn âải, chê phê ráút täún kẹm.
3-3-1. Âàûc âiãøm v phảm vi sỉí dủng:
*
Ỉu âiãøm:
-u cáưu san bàòng màût rüng khäng cao v tỉåïi cho mi âëa hçnh phỉïc tảp.
-Gim diãûn têch kãnh v cäng trçnh trãn kãnh.
-Nàng sút tỉåïi cao v hiãûu chènh mỉïc tỉåïi våïi biãn âäü räüng (50÷ 800 m
3
/ha).

*
Nhỉåüc âiãøm:
-Kinh phê âáưu tỉ låïn v u cáưu vãư trçnh âäü k thût- qun l cao.
-Chëu nh hỉåíng ca giọ, nhiãût âäü v bäúc håi.
*
Phảm vi sỉí dủng:

34

C
C
H
H
ặ
ặ


N
N
G
G


3
3


Tổồùi phun mổa chố aùp duỷng cho loaỷi cỏy trọửng caỷn, cỏy õỷc saớn vaỡ cỏy cọng nghióỷp, ngoaỡi ra
kyợ thuỏỷt tổồùi naỡy coỡn õổồỹc aùp duỷng cho nhổợng vuỡng coù õởa hỗnh õỷc bióỷt.
3-3-2. Phỏn loaỷi vaỡ cỏỳu taỷo maùy phun mổa:

a.Phỏn loaỷi theo cỏỳu taỷo voỡi phun: Thổồỡng õổồỹc chia thaỡnh 2 loaỷi sau.
-Voỡi phun ly tỏm: Dổồùi taùc duỷng cuớa aùp lổỷc, doỡng nổồùc õổồỹc phun lón vaỡ õỏỷp vaỡo kim
phun, taỷo thaỡnh nhổợng haỷt mổa phỏn bọỳ trón dióỷn tờch tổồùi hỗnh troỡn, phun gỏửn vaỡ aùp lổỷc thỏỳp.
-Voỡi phun tia: Dổồùi aùp lổỷc doỡng nổồùc qua bọỹ phỏỷn õióửu tióỳt rọửi phỏn thaỡnh nhổợng tia nhoớ,
phun xa vaỡ aùp lổỷc phun cao. óứ mỏỷt õọỹ tổồùi phun õọửng õóửu thổồỡng lừp thóm voỡi phun phuỷ.
Vo
ỡi
p
h
u
n
t
i
a
Vo
ỡi
p
h
u
n l
y

tỏ
m
Kim phun
Voỡi phun chờnh
Voỡi phun phuỷ
Mỏm xoay
b.Phỏn loaỷ
i theo aùp lổỷc phun: Chia laỡm 3 loaỷi.

-Maùy phun aùp lổỷc thỏỳp: aùp lổỷc phun tổỡ (1.5ữ 2.5) at; baùn kờnh phun R< 12m.
-Maùy phun aùp lổỷc trung bỗnh: aùp lổỷc phun tổỡ (2.5ữ 5) at; baùn kờnh phun R= (12ữ 35)m.
-Maùy phun aùp lổỷccao: aùp lổỷc phun tổỡ > 5 at; baùn kờnh phun R= (35ữ 80)m.
c. Cỏỳu taỷo hóỷ thọỳng phun mổa:
Hóỷ thọỳng tổồùi phun mổa thổồỡng bao gọửm caùc bọỹ phỏỷn sau:
-Maùy bồm nổồùc
-ng dỏựn nổồùc vaỡ phỏn phọỳi nổồùc
-Voỡi phun
3-3-3. Xaùc õởnh caùc yóỳu tọỳ trong kyợ thuỏỷt tổồùi phun mổa:
a.Baùn kờnh phun: Lỏỳy theo cọng thổùc kinh nghióỷm
-ọỳi vồùi maùy phun ly tỏm:

dR 4.2=
d:laỡ õổồỡng kờnh voỡi phun (mm)
-ọỳi vồùi maùy phun tia:

() ()
hc
g
v
R 2sin.2
.2
.2sin.2
2
2

==

: laỡ goùc nghióng cuớa voỡi phun vồùi mỷt phúng ngang.
v: vỏỷn tọỳc ban õỏửu cuớa luọửng nổồùc phun ra tổỡ voỡi phun.

hgcv 2=

c= (0.96 ữ 0.98)
h: tọứng cọỹt nổồùc phun; h= h
p
+h
v
h
p
: cọỹt nổồùc aùp lổỷc chọứ mióỷng phun.
h
v
: cọỹt nổồùc tọỳc õọỹ
b.Cổồỡng õọỹ vaỡ õổồỡng kờnh haỷt mổa:
-Cổồỡng õọỹ phun bióứu thở cho lồùp nổồùc mổa õổồỹc phun xuọỳng trong 1 phuùt

35

C
C
H
H
Ỉ
Ỉ
Å
Å
N
N
G

G


3
3



t
h
=
ρ

h: låïp nỉåïc mỉa (mm)
t: thåìi gian tỉåïi (phụt)
-Âỉåìng kênh hảt mỉa âỉåüc xạc âënh sao cho khäng lm rạch lạ cáy träưng, thäng thỉåìng
âỉåìng kênh hảt mỉa thêch håüp l: d= (1÷ 2)mm.
c.Så âäư âàût vi phun:
Thỉåìng thç trãn diãûn têch tỉåïi, åí vë trê giỉỵa ln cọ âäü áøm ph håüp våïi u cáưu, vë trê xa thç
thỉìa âäü áøm, vë trê gáưn lải thiãúu. Do âọ âãø âm bo mỉïc âäü âäưng âãưu thç vë trê ca vi phun phi
âỉåüc âàût theo mäüt qui tàõc nháút âënh.
Viãûc bäú trê cạc vi phun cọ nh hỉåíng ráút låïn âãún hiãûu qu phun mỉa, thỉåìng ngỉåìi ta bäú trê
theo cạc dảng sau:
Dảng hçnh vng: F
h
= 2.
R
2
1.5 R
1.73R

Dảng hçnh tam giạc: F=2.6
R
2
1.42 R
R
1.73 R
Dảng hçnh chỉí nháût: F=1.73
R
2
Våïi 3 dảng bäú trê trãn, thç dảng hçnh tam giạc cho diãûn têch tỉåïi hỉíu êch låïn nháút. Tuy
nhiãn khi täúc âäü giọ låï
n thç dảng hçnh chỉí nháût cho mỉïc âäü âäưng âãưu hån.
d.Nàng sút tỉåïi:
Nàng sút tỉåïi phun âỉåüc âạnh giạ bàòng diãûn têch do mạy phun cọ thãø phủ trạch tỉåïi trong
thåìi gian nháút âënh.
m
TKQ
W

=

Trong âọ:
W: nàng sút tỉåïi (ha)
Q: lỉu lỉåüng phun (giåì)
K: hãû säú sỉí dủng thåìi gian = säú giåì lm viãûc ca mạy / säú giåì trong mäüt ngy âãm
T: thåìi gian tỉåïi (giåì)
3-4: PHỈÅNG PHẠP TỈÅÏI NGÁƯM
3-4-1. Âàûc âiãøm v phảm vi sỉí dủng:
*
Ỉu âiãøm:

-Nàng sút tỉåïi cao, tiãút kiãûn nỉåïc v diãûn têch màût rüng.
-Khäng täún cäng âãø san bàòng màût rüng.
*
Nhỉåüc âiãøm:
-Kinh phê âáưu tỉ låïn v u cáưu vãư trçnh âäü k thût- qun l cao.
-Qun l phỉïc tảp, khọ bo qun v sỉỵa chỉỵa.
*
Phảm vi sỉí dủng:
Tỉåïi ngáưm chè ạp dủng cho loải cáy träưng cản, cáy âàûc sn v cáy cäng nghiãûp. Phỉång
phạp ny chè ạp dủng cho nhỉỵng vng khan hiãúm nỉåïc màût.

36

C
C
H
H
Ỉ
Ỉ
Å
Å
N
N
G
G


3
3

3-4-2. Phán loải v cáúu tảo:
*Phán loải: Tu theo ạp lỉûc nỉåïc trong âỉåìng äúng ta cọ cạc loải sau:
-Hãû thäúng tỉåïi ngáưm cọ ạp lỉûc cao: loải ny thỉåìng dng tỉåïi cho vng âáút nàûng v u cáưu
khong cạch giỉỵa cạc äúng tỉåïi låïn.
-Hãû thäúng tỉåïi ngáưm cọ ạp lỉûc tháúp v khäng ạp: Khi u cáưu khong cạch giỉỵa cạc äúng
tỉåïi nh v táúng âáút cọ lỉûc hụt mao qun låïn.
*Cáúu tảo: Tu theo phỉång thỉïc cung cáúp nỉåïc cho cáy träưng m cáúu tảo tỉåïi ngáưm khạc
nhau, thỉång cọ 2 dảng sau:
-Dng hãû thäúng äúng ngáưm âàût dỉåïi màût âáút åí âäü sáu (45÷ 50)cm; cung cá
úp nỉåïc cho cáy
träưng.
-Xáy dỉûng cạc cäúng âiãưu tiãút trãn kãnh âãø âỉa nỉåïc trong kãnh dáng cao lãn, cho nỉåïc chy
vo äúng cung cáúp cho cáy träưng.

1: Tr¹m b¬m

2: èng ®Èy chÝnh

3: Van ®iỊu chØnh

4: èng ph©n phèi n−íc

5: Lç tho¸t n−íc
1
2
3
4 5
cÊu t
¹

o h
Ư
thèng t−íi ngÇm
3-5: PHỈÅNG PHẠP TỈÅÏI NH GIT
3-5-1. Âàûc âiãøm v phảm vi sỉí dủng:
*
Ỉu âiãøm:
-Nàng sút tỉåïi cao, tiãút kiãûn nỉåïc v diãûn têch màût rüng.
-Khäng täún cäng âãø san bàòng màût rüng.
*
Nhỉåüc âiãøm:
-Kinh phê âáưu tỉ låïn v u cáưu vãư trçnh âäü k thût- qun l cao.
-Qun l phỉïc tảp, khọ bo qun v sỉỵa chỉỵa.
*
Phảm vi sỉí dủng:
Tỉåïi nh git chè ạp dủng cho nhỉỵng vng khan hiãúm nỉåïc màût hồûc trong cạc trảm giäúng.
3-5-2. u cáưu v cáúu tảo:
*u cáưu ca phỉång phạp tỉåïi nh git:
-Âäü áøm phi âäưng âãưu (50÷ 80 git / phụt)
-Tỉåïi theo tỉìng âåüt cọ låüi hån tỉåïi thỉåìng xun, do âọ cáưn hiãûu chènh lải lỉu lỉåüng.
*Cáúu tảo: Bao gäưm cạc bäü pháûn sau
-Mạy båm: âàût tải âáưu ngưn nhàòm tảo ạp lỉûc trong äúng.
-Bçnh lc: nhàòm giỉí lải cạc váût lå lỉỵng cọ thãø gáy tàõc ngn cạc läø thoạt nỉåïc.
-ÄÚng dáùn
-ÄÚng tỉåïi nh git

37