Bài 5: Mở đầu sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ và quá độ lên Chủ nghĩa Xã hội ở miền Bắc (1954-1960_1 pptx

Bài 5: Mở đầu sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ
và quá độ lên Chủ nghĩa Xã hội ở miền Bắc
(1954-1960)


I. CHUYỂN HƯỚNG CHIẾN LƯỢC CỦA ĐẢNG

1. Yêu cầu lịch sử

Nhân dân ta bước vào thời kỳ mới giữa lúc ba dòng thác cách mạng trên
thế giới tiếp tục dâng cao. Sự lớn mạnh của Liên Xô, sự hình thành hệ
thống xã hội chủ nghĩa thế giới và thắng lợi mới của phong trào độc lập
dân tộc ở Inđônêxia, Ấn Độ, Ai Cập, Angiêri, Gana, Cuba và xu thế
hoà bình, trung lập đã làm lung lay tận gốc chủ nghĩa thực dân cũ và
bước đầu gây khủng hoảng cho chủ nghĩa thực dân mới.

Khó khăn trong thời kỳ mới xuất phát từ âm mưu bá chủ thế giới của Mỹ
bằng chiến lược ngăn chặn sự phát triển của chủ nghĩa xã hội và đánh
phá phong trào giải phóng dân tộc. Trong chiến lược đó, Việt Nam trở
thành đối tượng xâm lược trọng điểm của Mỹ.

Đặc trưng chủ yếu của thời kỳ mới ở nước ta làchế độ thực dân cũ của
Pháp chấm dứt trên toàn bộ bán đảo Đông Dương, nhưng chế độ thực
dân mới của Mỹ lại thay Pháp thống trị miền Nam Việt Nam, uy hiếp
Campuchia và khống chế Lào; miền Bắc được hoàn toàn giải phóng quá
độ lên chủ nghĩa xã hội trong khi miền Nam trở thành thuộc địa kiểu
mới của đế quốc Mỹ.

Ngày 8-8-1954, Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ do Tổng thống Aixenhao
chủ trì đã ra Quyết định NSC 5429/2 với nội dung cơ bản là: Pháp phải
nhanh chóng rút hết quân khỏi miền Nam Việt Nam và phải ủng hộ Ngô

Đình Diệm; Mỹ trực tiếp viện trợ cho nguỵ quyền Sài Gòn không qua
Pháp; loại bỏ Bảo Đại, tay sai lâu đời của Pháp.

Ngày 7-7-1954, ở miền Nam, một nội các bù nhìn tay sai Mỹ được thành
lập do Ngô Đình Diệm làm Thủ tướng kiêm Tổng trưởng quốc phòng.
Ngày 17-7-1955 Diệm tuyên bố không có hiệp thương tổng tuyển cử.
Ngày 23-10-1955, Diệm tổ chức cuộc "trưng cầu dân ý" phế truất Bảo
Đại và lên làm Tổng thống.

Hệ thống cố vấn Mỹ được cắm không những ở Phủ Tổng thống, ở Bộ
Tổng tham mưu nguỵ, Nha cảnh sát, các Bộ của nguỵ quyền Sài Gòn mà
ở cả các đơn vị quân đội nguỵ, các địa phương.

Sau khi gạt Pháp ra khỏi guồng máy cai trị và độc chiếm miền Nam, Mỹ
- nguỵ tập trung mũi nhọn đàn áp cách mạng. Chúng liên tiếp mở những
cuộc hành quân càn quét, các chiến dịch "tố cộng" với khẩu hiệu "đạp
lên oán thù, thà giết lầm còn hơn bỏ sót", "dĩ Đảng trị Đảng, dĩ dân trị
dân". Cho đến cuối năm 1955 hàng trăm ngàn cán bộ, đảng viên và quần
chúng yêu nước bị giết hại.

Mỹ tin chắc rằng, với bộ máy chính quyền nguỵ và đội quân nguỵ có
nhãn hiệu độc lập hơn hẳn nguỵ quyền và nguỵ quân thời Pháp, Mỹ sẽ
thắng cách mạng Việt Nam, như đã thắng ở một số nơi trên thế giới.
Thực tế lịch sử chứng minh Mỹ đánh giá thấp đất nước, xã hội và con
người Việt Nam, không hiểu biết lịch sử Việt Nam, nhất là từ khi Việt
Nam có Đảng Mác-Lênin lãnh đạo, Mỹ đánh giá quá cao chính sách
thực dân mới và tiềm lực của Mỹ, đánh giá sai khả năng và lực lượng
nguỵ.
Vấn đề đánh thắng chủ nghĩa thực dân mới là vấn đề mới đối với cách
mạng nước ta. Kẻ thù của nhân dân ta không còn là đế quốc Pháp bại

trận và suy yếu, mà là đế quốc Mỹ có tiềm lực kinh tế và quốc phòng
mạnh hơn lực lượng của các đế quốc khác cộng lại.

Lực lượng cách mạng miền Nam tạm thời ở thế giữ gìn lực lượng. Sau
khi quân đội ta rút đi, các tổ chức Đảng, tổ chức cách mạng ở miền Nam
phải rút vào bí mật, hoạt động không hợp pháp.

Miền Bắc hoàn toàn giải phóng do nhân dân làm chủ đi theo xu thế tất
yếu là quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội. Trước mắt, miền Bắc phải hàn
gắn xong những vết thương nặng nề của chiến tranh. Cách mạng đã
chuyển giai đoạn, nhưng Đảng lãnh đạo cách mạng chưa kịp chuyển
biến về nhận thức, về đường lối và tổ chức.

Những thuận lợi mới và căn bản của đất nước ta bảo đảm cho cách mạng
nước ta nhất định thắng lợi. Những khó khăn mới đòi hỏi cách mạng
nước ta phải trải qua thời kỳ gian khổ, lâu dài.

Trách nhiệm lịch sử đặt lên vai Đảng Lao độngViệt Nam, đội tiên phong
cách mạng của nhân dân Việt Nam, là phải tìm ra đáp số cho những bài
toán về con đường giải phóng miền Nam và con đường quá độ lên chủ
nghĩa xã hội ở miền Bắc trong điều kiện Mỹ đã thay chân Pháp thống trị
miền Nam.

2. Chuyển hướng chiến lược của Đảng

Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương (khoá II) họp từ ngày
15 đến ngày 17-7-1954 tại Việt Bắc dưới sự chủ trì của Chủ tịch Hồ Chí
Minh. Hội nghị đã xem xét, đánh giá tình hình mới và vạch ra sự chuyển
hướng trong đường lối chiến lược của Đảng. Trong Hội nghị, Chủ tịch
Hồ Chí Minh đã đọc một bản báo cáo quan trọng mang tênTình hình

mới và nhiệm vụ mới. Báo cáo nhận định: Sau thắng lợi lớn ở Điện Biên
Phủ, thế ta ngày càng mạnh, thế địch ngày càng yếu nhưng thế mạnh và
thế yếu ấy là tương đối. Đế quốc Mỹ âm mưu kéo dài chiến tranh Đông
Dương, phá hoại Hiệp định Giơnevơ, tìm cách hất cẳng Pháp để độc
chiếm Việt Nam, Campuchia và Lào, biến nhân dân ba nước thành nô lệ
của Mỹ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: "Cho nên mọi việc của ta đều nhằm
chống đế quốc Mỹ. Bất kỳ người nào, nước nào không thân Mỹ đều có
thể làm mặt trận thống nhất (dù là tạm thời) với ta".

Báo cáo nêu rõ, muốn lập lại hoà bình, chấm dứt chiến tranh, phải điều
chỉnh khu vực, nghĩa là quân đội địch phải tập trung vào một vùng để rút
dần, quân đội ta cũng tập trung vào một vùng để xây dựng, tạo điều kiện
đi đến thống nhất.

Báo cáo nhận định: Tranh lấy hoà bình không phải là chuyện dễ, nó là
cuộc đấu tranh trường kỳ, gian khổ, phức tạp.

Báo cáo nêu lên ba nhiệm vụ chính:

"1. Tranh thủ và củng cố hoà bình, thực hiện thống nhất, hoàn thành độc
lập, dân chủ trong toàn quốc.

2. Tăng cường lực lượng quân đội nhân dân, xây dựng một quân đội
nhân dân mạnh mẽ và thích hợp với yêu cầu của tình hình mới.

3. Tiếp tục thực hiện người cày có ruộng; ra sức phục hồi sản xuất,
chuẩn bị điều kiện kiến thiết nước nhà".

Công tác chủ yếu trước mắt là làm cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân

nhận rõ tính chất, nội dung tình hình và nhiệm vụ mới.

Trong Hội nghị, đồng chí Trường Chinh cũng đã trình bày báo cáoĐể
hoàn thành nhiệm vụ và đẩy mạnh công tác trước mắt.

Hội nghị đã thảo luận và hoàn toàn nhất trí với sự chuyển hướng mới do
Chủ tịch Hồ Chí Minh và đồng chí Trường Chinh nêu ra.

Ngày 22-7-1954, Chủ tịch Hồ Chí Minh raLời kêu gọi đồng bào và cán
bộ chiến sĩ cả nước.

"Trung Nam Bắc đều là bờ cõi của ta, nước ta nhất định sẽ thống nhất,
đồng bào cả nước nhất định được giải phóng.

Đồng bào miền Nam kháng chiến trước hết, giác ngộ rất cao. Tôi chắc
rằng đồng bào sẽ đặt lợi ích cả nước trên lợi ích địa phương, lợi ích lâu
dài trên lợi ích trước mắt, mà ra sức cùng đồng bào toàn quốc phấn đấu
để củng cố hoà bình, thực hiện thống nhất, hoàn thành độc lập, dân chủ
trong toàn quốc. Đảng, Chính phủ và tôi luôn luôn theo dõi sự cố gắng
của đồng bào và tin chắc đồng bào sẽ thắng lợi".

Ngày 5-9-1954, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương ra nghị quyết
cụ thể hoá và bổ sung thêm Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu. Nghị quyết
nêu rõ đặc điểm quan trọng nhất của tình hình mới là Nam, Bắc tạm thời
phân làm hai vùng. Đế quốc Mỹ và tay sai đang mưu tính, phá hoại Hiệp
định Giơnevơ nhằm chia cắt lâu dài Việt Nam. Cuộc đấu tranh của nhân
dân miền Nam phải chuyển từ đấu tranh vũ trang sang đấu tranh chính
trị.

Cùng ngày, Bộ Chính trị ra bản chỉ thị riêng cho các Đảng bộ miền

Nam. Chỉ thị dự báo một khả năng không thuận lợi cho cách mạng miền
Nam là Mỹ và tay sai phá hoại cuộc tổng tuyển cử thống nhất nước nhà,
một số điều khoản nào đó của Hiệp định đình chiến có thể bị phá hoại,
chiến tranh có thể trở lại, việc chia cắt có thể trường kỳ Chỉ thị vạch ra
ba nhiệm vụ cụ thể trước mắt của cách mạng miền Nam:

1. Đấu tranh đòi đối phương thi hành đúng Hiệp định.

2. Chuyển hướng công tác cho thích hợp điều kiện mới, nắm vững
phương châm, chính sách mới, sắp xếp cán bộ, bố trí lực lượng, vừa che
giấu lực lượng vừa lợi dụng các khả năng công khai, hợp pháp.

3. Tập hợp mọi lực lượng dân tộc, dân chủ, hoà bình, thống nhất, đấu
tranh đánh đổ chính quyền Ngô Đình Diệm thân Mỹ, lập ra một chính
quyền tán thành hoà bình thống nhất, độc lập, dân chủ, cải thiện dân
sinh, tăng cường vận động nguỵ quân, nguỵ quyền.

Về sự lãnh đạo của Đảng bộ miền Nam, chỉ thị vạch rõ tổ chức Đảng
phải bí mật, gọn nhẹ, vững chắc, trong sạch, chống gian tế chui vào.

Về việc xây dựng miền Bắc, Nghị quyết Bộ Chính trị tháng 9-1954 vạch
rõ, việc trước mắt trong thời kỳ tiếp quản không phải là tiến hành những
việc cải tạo xã hội, mà là ổn định xã hội, ổn định vật giá, ổn định thị
trường làm cho mọi hoạt động của thành phố và nông thôn trở lại bình
thường, sau đó sẽ tiến hành những cải cách cần thiết, từng bước một,
thận trọng, vững chắc. Nhiệm vụ chủ yếu trước mắt của miền Bắc là hàn
gắn vết thương chiến tranh; phục hồi kinh tế quốc dân, then chốt là phục
hồi và phát triển sản xuất nông nghiệp, đồng thời phục hồi giao thông
vận tải. Tăng cường và mở rộng hoạt động quốc tế dựa trên nguyên tắc
bình đẳng, hai bên đều có lợi, tôn trọng lãnh thổ, chủ quyền của nhau;

tập trung mũi nhọn đấu tranh chống đế quốc Mỹ, mở rộng quan hệ với
các nước Đông Nam Á, nước Pháp; củng cố tình hữu nghị giữa Việt
Nam với Lào và Campuchia, Liên Xô, Trung Quốc và các nước xã hội
chủ nghĩa khác.

Hội nghị lần thứ bảy (3-1955) và lần thứ tám (8-1955) Ban Chấp hành
Trung ương (khoá II) nhận định: ở miền Nam thực dân Pháp đã bị đế
quốc Mỹ hất cẳng, chính sách của Chính phủ Pháp là chính sách đầu
hàng Mỹ. Mỹ và tay sai công khai chống lại Hiệp định Giơnevơ. Muốn
chống đế quốc Mỹ và tay sai, củng cố hoà bình, thực hiện thống nhất,
hoàn thành độc lập và dân chủ, điều cốt yếu là phải ra sức củng cố miền
Bắc, đồng thời giữ vững và đẩy mạnh cuộc đấu tranh của nhân dân miền
Nam.Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương khẳng định miền
Bắc tiến dần từng bước lên chủ nghĩa xã hội. Hội nghị nêu ra cương lĩnh
của Mặt trận dân tộc thống nhất mới (Mặt trận Tổ quốc).

Thực tiễn cách mạng ở hai miền đã làm nảy sinh và phát triển nhiều vấn
đề mới, đòi hỏi Đảng ta phải đi sâu nghiên cứu, vạch ra đường lối cách
mạng của từng miền và xác định mối quan hệ giữa cách mạng hai miền.
Tháng 1-1956, trong tài liệu Mấy vấn đề về đường lối cách mạng Việt
Nam, Bộ Chính trị đã nhận định từ khi hoà bình lập lại, miền Bắc nước
ta đã chuyển sang cách mạng xã hội chủ nghĩa.