Đại cương về Mô và Phôi : PHÂN CẮT TRỨNG, PHÔI NANG, PHÔI VỊ VÀ HÌNH THÀNH LÁ PHÔI THỨ BA part 1 pptx

Chương 7: PHÂN CẮT TRỨNG, PHÔI NANG,
PHÔI VỊ VÀ HÌNH THÀNH LÁ PHÔI THỨ BA
1, PHÂN CẮT TRỨNG
Sự phân cắttrứng xảyrangaysaukhihiệntượng thụ tinh hoàn thành. Phân
cắttrứng (chính xác là hợptử) đặctrưng cho tấtcả các động vật đabào
nhưng xảy ra khác nhau ở các động vật khác nhau.
Có hai kiểuphâncắttrứng:
PHÂN CẮT HOÀN TOÀN: Là toàn bộ hợptửđều được phân chia thành
nhiềuphôibào.
PHÂN CẮT KHÔNG HOÀN TOÀN: Là chỉ mộtphầnhợptửđược phân
chia, phầncònlại không phân chia.
PHÂN CẮT HOÀN TOÀN
(1) Phân cắt hoàn toàn đều: Toàn bộ trứng đềubị phân chia. Tấtcả phôi
bào mới được hình thành có kích thướcbằng nhau, thường gặp ở trứng
đồng hoàng.
(2) Phân cắt hoàn toàn nhưng không đều: Toàn bộ trứng bị phân chia,
nhung các phôi bào có kích thước không bằng nhau. Hiệntượng này gặp ở
trứng gian hoàng như trứng lưỡng thê.
PHÂN CẮT HOÀN TOÀN (tt)
(3) Phân cắtxoắn ốc: Đasố các loài động vậtthânmềmvàgiunđốt
ngườitacònthấyhiệntượng phôi bào mới hình thành ở lần phân cắt3
lệch góc so vớiphôibàonằmphíadưới nó. Đólàhiệntượng phân cắt
hoàn toàn, xoắn ốc. Nguyên nhân do thoi phân cắtnằm nghiêng hoặc
do phôi bào mới hình thành di chuyểnmạnh.
PHÂN CẮT KHÔNG HOÀN TOÀN
(1) Phân cắtdạng đĩa: Trứng cá xương, bò sát và chim noãn hoàng là bộ
phậnrấtlớn. Phôi phát triểntừđĩatế bào chấtvànhânphânbốởcực
động vật. Noãn hoàng trong quá trình phân cắtgiữ nguyên, chỉ có đĩatế
bào chất tham gia. Rãnh phân cắthoặc ăn nông trên bề mặthoặc đisâuvà
phân chia trên toàn bộđĩa.
A - D: Các giai đoạn

phân cắt ở cực động
vật;
E - G: Lát cắt qua phôi
nang sớm.
1 - Xoang phôi nang;
2 - Ngoạiphôibì
(2) Phân cắtbề mặt: Kiểu phân cắtnàyxảyraở trứng trung hoàng. Khi
phân cắt, nhân phân chia thành nhiềuphầnnhỏ và quanh mỗiphầnbao
bọcmộtíttế bào chấtnhư những "hòn đảo" nằm trong khối noãn hoàng
không phân chia. Sau đó các đảo này chui qua khối noãn hoàng di
chuyển ra ngoạivi củatrứng hợpvớilớptế bào chất ở phía ngoài và tiếp
tục phân chia cho ra nhiều phôi bào bao quanh khối noãn hoàng nằm
trong.
PHÂN CẮT KHÔNG HOÀN TOÀN (tt)
A: Phân cắt nhân; B: Phân chia nhiềulần; C: Nhân điraphía
ngoài trứng; D: Các phôi bào mớihìnhthànhtại phía ngoài trứng.
1- Nhân; 2 - Tế bào chất; 3 - Noãn hoàng.
TỐC ĐỘ PHÂN CẮT
Tốc độ phân cắtkhácnhautuỳ loại động vật.
Cá diếc: quá trình phân cắtxảy ra trong vòng 20 phút.
Ếch: 1 giờ
Người: lần phân cắt 1 và 2 cách nhau 1 giờ.
Tốc độ phân cắtphụ thuộcvàonhiệt độ củamôitrường, đốivới các
động vậtthụ tinh ngoài ảnh hưởng này rấtrõràng.
Nhưng trong cùng mộtthể phôi, tốc độ phân cắtcũng khác nhau ở các
nhóm phôi bào khác nhau.
Ví dụ: ở phôi ếch, các phôi bào chứa nhiềutế bào chấ
t ở cực động vật
phân cắtnhanhhơn ở cựcthựcvậtchứanhiều noãn hoàng.