BÀI 7 NHÂN CÁCH NHÀ THAM vấn

?
?


Công việc của
Công việc của
nhà tham vấn
nhà tham vấn
thực chất là gì?
thực chất là gì?
Nhà tham vấn làm gì?
Nhà tham vấn làm gì?


1/
1/


Lắng nghe
Lắng nghe
TC, để TC làm chủ quá
TC, để TC làm chủ quá
trình nói chuyện trong các cuộc gặp gỡ.
trình nói chuyện trong các cuộc gặp gỡ.
2/
2/
Sử dụng các kỹ năng giao tiếp cụ thể
Sử dụng các kỹ năng giao tiếp cụ thể
để “
để “
khai thác” các cảm giác, trải

khai thác” các cảm giác, trải
nghiệm, ý nghĩ, quan điểm của TC
nghiệm, ý nghĩ, quan điểm của TC
,
,
tập hợp thông tin giúp TC hiểu rõ về cảnh
tập hợp thông tin giúp TC hiểu rõ về cảnh
huống của họ.
huống của họ.
3/
3/
Thể hiện sự
Thể hiện sự
thông cảm & thấu hiểu
thông cảm & thấu hiểu


với TC, làm việc với họ để xác định các
với TC, làm việc với họ để xác định các
bước họ có thể thực hiện để sống một
bước họ có thể thực hiện để sống một
cuộc sống lành mạnh hơn. (
cuộc sống lành mạnh hơn. (
Chú ý
Chú ý
: Nhà
: Nhà
tham vấn làm việc với mà không phải là
tham vấn làm việc với mà không phải là
cho TC trong MQH hỗ trợ. Cả 2 bên cùng

cho TC trong MQH hỗ trợ. Cả 2 bên cùng
chịu trách nhiệm trong việc thực hiện các
chịu trách nhiệm trong việc thực hiện các
mục tiêu của tham vấn).
mục tiêu của tham vấn).


4/
4/
Giúp TC hiểu được các sự kiện trong quá
Giúp TC hiểu được các sự kiện trong quá
khứ
khứ
có thể đã góp phần vào các vấn đề hiện
có thể đã góp phần vào các vấn đề hiện
tại, giúp TC suy nghĩ và xử sự theo cách khác
tại, giúp TC suy nghĩ và xử sự theo cách khác
nhằm
nhằm
giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực
giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực
của các sự kiện trong quá khứ.
của các sự kiện trong quá khứ.


5/ Giúp TC “
5/ Giúp TC “
phân loại” các vấn đề
phân loại” các vấn đề
trong cuộc

trong cuộc
sống của họ và
sống của họ và
hiểu sâu hơn về bản thân
hiểu sâu hơn về bản thân


mình.
mình.


6/ Giúp TC
6/ Giúp TC
bày tỏ các cảm giác
bày tỏ các cảm giác
của họ và nhìn
của họ và nhìn
thấu được các cảm giác này tác động đến cách
thấu được các cảm giác này tác động đến cách
họ suy nghĩ, xử sự, và ra các quyết định như
họ suy nghĩ, xử sự, và ra các quyết định như
thế nào . Chẳng hạn, nhiều trẻ có vấn đề về
thế nào . Chẳng hạn, nhiều trẻ có vấn đề về
hành vi, thường dùng các hành vi tiêu cực như
hành vi, thường dùng các hành vi tiêu cực như
là một cách để đối mặt với các cảm giác giận
là một cách để đối mặt với các cảm giác giận
dữ bị kìm nén; nhà tham vấn có thể giúp những
dữ bị kìm nén; nhà tham vấn có thể giúp những
trẻ này sử dụng các cách khác, ít tiêu cực hơn

trẻ này sử dụng các cách khác, ít tiêu cực hơn
để giải toả các cảm giác đó.
để giải toả các cảm giác đó.
Những phẩm chất đặc trưng của
Những phẩm chất đặc trưng của
nhà tham vấn (TS Trần Thị Giồng)
nhà tham vấn (TS Trần Thị Giồng)

1.
1.
Luôn học hỏi, cầu tiến.
Luôn học hỏi, cầu tiến.

2. Cố gắng dấn thân vào việc xây dựng
2. Cố gắng dấn thân vào việc xây dựng
bản thân và càng ngày càng có giá trò hơn.
bản thân và càng ngày càng có giá trò hơn.

3. Nhìn sự việc một cách khách quan.
3. Nhìn sự việc một cách khách quan.

4. Một con người quân bình, lành mạnh,
4. Một con người quân bình, lành mạnh,
tinh thần ổn đònh
tinh thần ổn đònh

5. Thể chất khoẻ mạnh
5. Thể chất khoẻ mạnh

6. Tạo dựng được niềm tin ở người khác.

6. Tạo dựng được niềm tin ở người khác.

7. Nhất quán, không tùy tiện theo ngẫu
7. Nhất quán, không tùy tiện theo ngẫu
hứng.
hứng.

8. Có cái nhìn lạc quan về bản thân, cái nhìn tích
8. Có cái nhìn lạc quan về bản thân, cái nhìn tích
cực về người khác và về cuộc đời. Nhìn đời đen
cực về người khác và về cuộc đời. Nhìn đời đen
tối không thể dắt người khác qua khỏi lúc tối đêm.
tối không thể dắt người khác qua khỏi lúc tối đêm.

9. Sống có ý nghóa, có mục tiêu.
9. Sống có ý nghóa, có mục tiêu.

10. Biết mình, ý thức điểm mạnh, điểm yếu của
10. Biết mình, ý thức điểm mạnh, điểm yếu của
mình.Biết giới hạn của mình.
mình.Biết giới hạn của mình.

11. Biết làm chủ bản thân về cảm xúc (
11. Biết làm chủ bản thân về cảm xúc (
khơng xắn
khơng xắn


tay đánh mướn, cảm xúc quá, mất tỉnh táo).
tay đánh mướn, cảm xúc quá, mất tỉnh táo).


12. Biết quan điểm, xu hướng của mình, phải biết
12. Biết quan điểm, xu hướng của mình, phải biết
phanh lại kòp thời.
phanh lại kòp thời.

13. Có nội lực đủ mạnh để không bò người khác
13. Có nội lực đủ mạnh để không bò người khác
lôi cuốn( bò chìm xuồng ,lôi đi), có bản lónh. Có
lôi cuốn( bò chìm xuồng ,lôi đi), có bản lónh. Có
những thân chủ cố chấp, lý luận nhiều
những thân chủ cố chấp, lý luận nhiều

14. Có cách làm việc rõ ràng, chính xác.
14. Có cách làm việc rõ ràng, chính xác.

15. Không nên xếp loại, phê phán người khác. Có
15. Không nên xếp loại, phê phán người khác. Có
nhận đònh cá nhân, không lượng giá người khác
nhận đònh cá nhân, không lượng giá người khác
( phán đoán người này tốt, người kia xấu)
( phán đoán người này tốt, người kia xấu)


những
những
phản ứng cơ thể, nét mặt, không thể che giấu được,
phản ứng cơ thể, nét mặt, không thể che giấu được,
phải chân tình nếu không tình cảm sẽ “khựng” lại.
phải chân tình nếu không tình cảm sẽ “khựng” lại.


16. Mềm dẻo, thích nghi (với người này, tiếp cận
16. Mềm dẻo, thích nghi (với người này, tiếp cận
cách này,với người khác, tiếp cận cách khác), nhạy
cách này,với người khác, tiếp cận cách khác), nhạy
bén.
bén.

17. Dám đòi hỏi, dám thách thức, dám nhượng bộ,
17. Dám đòi hỏi, dám thách thức, dám nhượng bộ,
dám dừng, dám nhận khuyết điểm (trung thực,
dám dừng, dám nhận khuyết điểm (trung thực,
không dối lòng).
không dối lòng).

18. Biết quan tâm đến nhu cầu, cảm xúc, ý nghó của
18. Biết quan tâm đến nhu cầu, cảm xúc, ý nghó của
người khác.
người khác.

19. Dễ dàng nhập vai để hiểu, để cảm thông.
19. Dễ dàng nhập vai để hiểu, để cảm thông.

20. Hồn nhiên, tự nhiên, thoải mái, không căng
20. Hồn nhiên, tự nhiên, thoải mái, không căng
thẳng.
thẳng.

21. Chấp nh
21. Chấp nh

ận
ận
bản thân mình và chấp nh
bản thân mình và chấp nh
ận
ận
người
người
khác.
khác.

22. Mình là mình thì thân chủ sẽ là chính họ, mình
22. Mình là mình thì thân chủ sẽ là chính họ, mình
không che giấu, né tránh, không đeo m
không che giấu, né tránh, không đeo m
ặt
ặt
n
n
ạ
ạ
ï, trung
ï, trung
th
th
ực
ực
với chính mình, hai bên sống th
với chính mình, hai bên sống th
ật

ật
.
.

23. Luôn nhắc nhở mình nghó đến quyền l
23. Luôn nhắc nhở mình nghó đến quyền l
ợi
ợi
của
của
thân chủ trước khi nghó đến quyền
thân chủ trước khi nghó đến quyền
lợi
lợi
của mình.
của mình.

24. Khi làm việc, chúng ta có thể thay đổi, khiêm
24. Khi làm việc, chúng ta có thể thay đổi, khiêm
tốn, nhận được khi chúng ta cho đi, không phải thái
tốn, nhận được khi chúng ta cho đi, không phải thái
độ của một người ban phát, tri ơn giáng phúc mà là
độ của một người ban phát, tri ơn giáng phúc mà là
chia sẻ (Mình là người được cần đến
chia sẻ (Mình là người được cần đến


cảm thấy
cảm thấy
rất vui, mình là người có ích, mình cũng có lợi).

rất vui, mình là người có ích, mình cũng có lợi).
Đây là quan hệ hỗ tương, luôn làm cho mình lớn
Đây là quan hệ hỗ tương, luôn làm cho mình lớn
lên.
lên.
Phẩm chất của nhà tham vấn (TT Hoàng Nhân)
Phẩm chất của nhà tham vấn (TT Hoàng Nhân)


1/
1/
Chấp nhận
Chấp nhận
: Nhiệt tình tôn trọng TC không xét đến
: Nhiệt tình tôn trọng TC không xét đến
điều kiện, hành vi hay địa vị của họ. Khả năng chấp
điều kiện, hành vi hay địa vị của họ. Khả năng chấp
nhận TC là “không gán các điều kiện ràng buộc” của TC
nhận TC là “không gán các điều kiện ràng buộc” của TC
trong cuộc tham vấn, khi nhà tham vấn có thái độ nồng
trong cuộc tham vấn, khi nhà tham vấn có thái độ nồng
nhiệt tích cực và chấp nhân đối với những gì thuộc về
nhiệt tích cực và chấp nhân đối với những gì thuộc về
TC, chấp nhận TC với một thái độ không dè dặt, không
TC, chấp nhận TC với một thái độ không dè dặt, không
phòng vệ, không phê phán, không giả tạo (Carl Roger).
phòng vệ, không phê phán, không giả tạo (Carl Roger).


2/Trung thực

2/Trung thực
: Nhà tham vấn thể hiện là một con
: Nhà tham vấn thể hiện là một con
người đồng nhất nguyên vẹn, tự nhiên không phòng vệ,
người đồng nhất nguyên vẹn, tự nhiên không phòng vệ,
trung thực với chính bản thân mình trên cơ sở thống
trung thực với chính bản thân mình trên cơ sở thống
nhất NT-TĐ – HV.
nhất NT-TĐ – HV.


3/
3/
Thấu cảm
Thấu cảm
: Là trải nghiệm những điều mà TC đang
: Là trải nghiệm những điều mà TC đang
trải nghiệm , hiểu được những tình cảm và suy nghĩ
trải nghiệm , hiểu được những tình cảm và suy nghĩ
bên trong của TC. Có khả năng hiểu TC như chính họ
bên trong của TC. Có khả năng hiểu TC như chính họ
hiểu bản thân mình. Phẩm chất này giúp nhà tham vấn
hiểu bản thân mình. Phẩm chất này giúp nhà tham vấn
có thể hiểu được cảm giác của TC. Tuy nhiên nhà tham
có thể hiểu được cảm giác của TC. Tuy nhiên nhà tham
vấn hiểu những cảm xúc của TC mà không hề có cảm
vấn hiểu những cảm xúc của TC mà không hề có cảm
xúc giống như TC. Nhờ vậy nhà tham vấn mới có được
xúc giống như TC. Nhờ vậy nhà tham vấn mới có được
cách nhìn khách quan trong vấn đề của TC.

cách nhìn khách quan trong vấn đề của TC.


4/ Không định kiến
4/ Không định kiến
: Thể hiện sự cởi mở,
: Thể hiện sự cởi mở,
nồng nhiệt, khẳ năng chấp nhận TC, không
nồng nhiệt, khẳ năng chấp nhận TC, không
buộc TC phải giống mình, không cố gắng thuyết
buộc TC phải giống mình, không cố gắng thuyết
phục TC làm theo quan điểm, niềm tin của
phục TC làm theo quan điểm, niềm tin của
mình. Chính phẩm chất này ảnh hưởng đến khả
mình. Chính phẩm chất này ảnh hưởng đến khả
năng chấp nhận của thân chủ.
năng chấp nhận của thân chủ.


5/ Tin tưởng ở bản thân
5/ Tin tưởng ở bản thân
: Khả năng kiểm
: Khả năng kiểm
soát bản thân từ bên trong hơn sự ảnh hưởng
soát bản thân từ bên trong hơn sự ảnh hưởng
từ bên ngoài. Họ tin rằng số phận của họ nằm
từ bên ngoài. Họ tin rằng số phận của họ nằm
trong chính tay họ. Có khả năng phê và tự phê,
trong chính tay họ. Có khả năng phê và tự phê,
biết đánh giá ý kiến người khác & tiếp nhận ý

biết đánh giá ý kiến người khác & tiếp nhận ý
kiến của người khác với sự cân nhắc kỹ lưỡng.
kiến của người khác với sự cân nhắc kỹ lưỡng.
Có khả năng giúp TC tự đương đầu với vấn đề
Có khả năng giúp TC tự đương đầu với vấn đề
của chính mình. Điều này chỉ có thể xảy ra ở
của chính mình. Điều này chỉ có thể xảy ra ở
những nhà tham vấn tự tin và có khả năng
những nhà tham vấn tự tin và có khả năng
đương đâù với vấn đề của chính mình.
đương đâù với vấn đề của chính mình.


6/
6/
Nhà tham vấn phải có một tinh thần
Nhà tham vấn phải có một tinh thần
khoẻ mạnh
khoẻ mạnh
: Có đời sống tinh thần khoẻ mạnh,
: Có đời sống tinh thần khoẻ mạnh,
khi gặp khó khăn tinh thần họ biết cách tự trị
khi gặp khó khăn tinh thần họ biết cách tự trị
liệu cho bản thân, hoặc tìm sự giúp đỡ tích cực
liệu cho bản thân, hoặc tìm sự giúp đỡ tích cực
từ nhà tham vấn khác. Bởi nếu một nhà tham
từ nhà tham vấn khác. Bởi nếu một nhà tham
vấn có một tinh thần mệt mỏi và tiêu cực chắc
vấn có một tinh thần mệt mỏi và tiêu cực chắc
chắn sẽ ảnh hưởng đến những TC của mình:a/

chắn sẽ ảnh hưởng đến những TC của mình:a/
Họ sẽ phóng chiếu những cảm xúc (-) của mình
Họ sẽ phóng chiếu những cảm xúc (-) của mình
lên thân chủ;b/Họ sẽ không có khả năng hiểu
lên thân chủ;b/Họ sẽ không có khả năng hiểu
được vấn đề của TC; c/ Không có khả năng
được vấn đề của TC; c/ Không có khả năng
thấu hiểu và giúp TC có khả năng đương đầu
thấu hiểu và giúp TC có khả năng đương đầu
với vấn đề của chính mình.
với vấn đề của chính mình.


7/
7/
Có khả năng xây dựng sự hợp tác
Có khả năng xây dựng sự hợp tác
: Có tinh
: Có tinh
thần liên kết chấp nhận & trách nhiệm với đồng
thần liên kết chấp nhận & trách nhiệm với đồng
nghiệp. PC này phụ thuộc vào nhân cách nhà
nghiệp. PC này phụ thuộc vào nhân cách nhà
tham vấn & quan điểm tiếp cận trong tham
tham vấn & quan điểm tiếp cận trong tham
vấn. 2yếu tố này thống nhất với nhau.
vấn. 2yếu tố này thống nhất với nhau.


8/Nhà tham vấn phải có năng lực

8/Nhà tham vấn phải có năng lực
chuyên môn
chuyên môn
: Họ phải là người có kiến
: Họ phải là người có kiến
thức TLH về tham vấn, vận dụng tốt các
thức TLH về tham vấn, vận dụng tốt các
kiến thức và nguyên tắc đạo đức, pháp lý
kiến thức và nguyên tắc đạo đức, pháp lý
trong tham vấn. Thường xuyên tham gia
trong tham vấn. Thường xuyên tham gia
các khoá đào tạo nâng cao năng lực,
các khoá đào tạo nâng cao năng lực,
tham gia vào các hiệp hội, các tổ chức
tham gia vào các hiệp hội, các tổ chức
tham vấn chuyên nghiệp.
tham vấn chuyên nghiệp.




KL
KL
: Để trở thành nhà tham vấn chuyên
: Để trở thành nhà tham vấn chuyên
nghiệp, cần phải có những phẩm chất
nghiệp, cần phải có những phẩm chất
nhất định, những phẩm chất này không
nhất định, những phẩm chất này không
có sẵn, mà là kết quả quá trình học hỏi,

có sẵn, mà là kết quả quá trình học hỏi,
rèn luyện lâu dài + sự dấn thân với nghề.
rèn luyện lâu dài + sự dấn thân với nghề.
Đặc điểm tâm lý cá nhân của
Đặc điểm tâm lý cá nhân của
nhà tham vấn
nhà tham vấn

Các nét tính cách cơ bản trong mối
Các nét tính cách cơ bản trong mối
quan hệ giúp đỡ:
quan hệ giúp đỡ:
–
Thấu cảm
Thấu cảm
–
Sự ấm áp
Sự ấm áp
–
Tính chân thực
Tính chân thực
–
Lắng nghe tích cực
Lắng nghe tích cực
–
Mối quan hệ gắn bó giữa thế giới của
Mối quan hệ gắn bó giữa thế giới của
thân chủ và nhà tham vấn
thân chủ và nhà tham vấn
–

Hướng tới mục đích
Hướng tới mục đích
Khả năng tự nhận biết bản thân
Khả năng tự nhận biết bản thân
(
(
self-awareness
self-awareness
)
)


Sự trung thực, hài hòa, khả năng
Sự trung thực, hài hòa, khả năng
giao tiếp tốt, sự am hiểu về các hành
giao tiếp tốt, sự am hiểu về các hành
vi của con người cùng những ảnh
vi của con người cùng những ảnh
hưởng của các yếu tố về giới, về văn
hưởng của các yếu tố về giới, về văn
hóa và xã hội lên trên hành vi con
hóa và xã hội lên trên hành vi con
người tất cả đều giúp thúc đẩy,
người tất cả đều giúp thúc đẩy,
tăng cường hiệu quả của các mối
tăng cường hiệu quả của các mối
quan hệ hỗ trợ.
quan hệ hỗ trợ.

Kỹ t huậ t không chữa lành đượ c.
Kỹ t huậ t không chữa lành đượ c.
Thành công là sự cân bằ ng cá nhân
Thành công là sự cân bằ ng cá nhân
giữa lòng chân t hành và độ ng cơ củ a
giữa lòng chân t hành và độ ng cơ củ a
ngườ i t ham vấ n, cùng vớ i kỹ năng, sự
ngườ i t ham vấ n, cùng vớ i kỹ năng, sự
sáng t ạ o và khả năng t hích nghi củ a
sáng t ạ o và khả năng t hích nghi củ a
t ham vấ n viê n.
t ham vấ n viê n.
Người giúp đỡ phải là người:
Người giúp đỡ phải là người:
*
*
Biết cảm thông. Tế nhị. Nhạy bén.
Biết cảm thông. Tế nhị. Nhạy bén.
Điềm tĩnh.
Điềm tĩnh.
* Có kiến thức và kỹ năng.
* Có kiến thức và kỹ năng.
* Khoan dung. Tự nguyện. Chín chắn.
* Khoan dung. Tự nguyện. Chín chắn.
Nhiệt tình.
Nhiệt tình.

*Đồng cảm. Hiểu biết. Khiêm
*Đồng cảm. Hiểu biết. Khiêm
nhường.
nhường.
* Linh động trong phương pháp và
* Linh động trong phương pháp và
thái độ
thái độ
* Vũng vàng. Quyết đoán. Tình cảm
* Vũng vàng. Quyết đoán. Tình cảm
ổn định. Vô tư, không xét đoán.
ổn định. Vô tư, không xét đoán.
Người giúp đỡ phải:
Người giúp đỡ phải:


* Biết lắng nghe và tỏ ra thật sự chú ý lắng
* Biết lắng nghe và tỏ ra thật sự chú ý lắng
nghe
nghe


* Bảo đảm hành vi và thái độ mẫu mực
* Bảo đảm hành vi và thái độ mẫu mực
* Ham thích và sẵn sàng gặp mọi người
* Ham thích và sẵn sàng gặp mọi người
* Bảo đảm hành động đi đôi với lời nói
* Bảo đảm hành động đi đôi với lời nói
* Cho lời khuyên đúng đắn
* Cho lời khuyên đúng đắn

* Sẵn sàng hy sinh thời gian
* Sẵn sàng hy sinh thời gian
* Có khả năng thấy trước
* Có khả năng thấy trước
* Tôn trọng người như một cá thể riêng biệt có
* Tôn trọng người như một cá thể riêng biệt có
giá trị nội tại
giá trị nội tại
* Có kinh nghiệm với những khó khăn trong
* Có kinh nghiệm với những khó khăn trong
cuộc sống
cuộc sống
* Có khả năng tôn trọng và giữ gìn quyền lợi
* Có khả năng tôn trọng và giữ gìn quyền lợi
của người khác mà không để lộ ra ngoài.
của người khác mà không để lộ ra ngoài.
(Trích "Bàn Tay giúp đỡ" của Anthony Yeo)
(Trích "Bàn Tay giúp đỡ" của Anthony Yeo)
Đặc điểm nhân cách nhà tham vấn
Đặc điểm nhân cách nhà tham vấn

Có kiến thức về quá trình phát triển tâm
Có kiến thức về quá trình phát triển tâm
lý người, nhận thức, cảm xúc và hành vi
lý người, nhận thức, cảm xúc và hành vi
của con người.
của con người.

Có khả năng giao tiếp, lắng nghe, biết
Có khả năng giao tiếp, lắng nghe, biết

cách khai thác các cảm xúc, nhận thức và
cách khai thác các cảm xúc, nhận thức và
các biểu hiện của TC.
các biểu hiện của TC.

Được đào tạo cơ bản về kỹ năng tham
Được đào tạo cơ bản về kỹ năng tham
vấn cũng như các lớp học về việc trợ giúp
vấn cũng như các lớp học về việc trợ giúp
tâm lý cho TC. Có những phẩm chất đặc
tâm lý cho TC. Có những phẩm chất đặc
biệt của nhà tham vấn: khả năng chấp
biệt của nhà tham vấn: khả năng chấp
nhận, thấu cảm, trung thực…
nhận, thấu cảm, trung thực…