SUY TIM – PHẦN 2 ppt

SUY TIM – PHẦN 2
SUY TIM – PHẦN 2

ĐIỀU TRỊ
ĐIỀU TRỊ NÓI CHUNG :
+Vệ sinh đời sống.
+Tuỳ theo mức độ suy tim có chế độ : nghỉ ngơi, lao động, ăn nhạt lượng muối
thường
dưới 300mg/ngày.
+Ăn thực đơn nhẹ nhàng.
+Hạn chế uống nước, nên dưới 1,5 lít/ngày.
ĐIỀU TRỊ THEO TÂY Y :
+Digitoxin (Digitalis puspurae) dạng viên 0,1mg dùng uống, dạng tiêm.
*Đợt tấn công tổng liều 0,8-2mg / 4-6 ngày.
*Đợt củng cố 1 tuần cho 1-2 ngày; liều 1-2 viên/ngày. Cần bổ sung K+ mới dùng
thuốc.
*Liều tác dụng và liều độc từng cơ thể rất khác nhau, ngừng thuốc ngay khi nhịp
tim dưới 70 lần/phút.
+Digitalis-Lanata (Digoxin) viên 0,25mg, ống 0,5mg.
*Đợt tấn công : tổng liều 2-4mg trong 4-6 ngày, trong 2 ngày đầu có thể dùng 0,5-
1mg/ ngày chia nhiều lần.

*Chú ý : Suy tim nhịp chậm dưới 70 lần/phút có bloc ngoại tâm thu dầy, nhiều
dạng nhiều ổ không dùng, ngộ độc phải dừng ngay.
+Thuốc lợi tiểu để thải bớt nước ứ trong cơ thể :
*Hypothiazit viên : 25mg, 100mg liều 100mg/ngày; một đợt 3-4 ngày; cần bổ
sung Kali.
*Furosemid (lasix, lasilix) viên 40mg, ống 20mg; liều 2-4 viên/ngày; đợt 2-3 ngày.
+Thuốc giãn mạch :
*Ức chế men chuyển như : captopril, Aldactone, …;
*Ức chế angiotensin như : losartan, isbesartan, có thể kèm isosabide.
+Thuốc ức chế beta như : bisoprolol, Carvedilol thường sử dụng khi hết phù hoặc
khó thở.
+Bổ sung kali khi có hạ kali máu do dùng thuốc lợi tiểu.
+Trợ tim như digoxin cho bệnh nhân có phân xuất tống máu thấp, EF < 45%.
+Thuốc kháng đông Sintrom, nếu có rung nhĩ.
+Thuốc kháng tiểu cầu như aspirin, clopidogrel, nếu có thiếu máu cơ tim.
+Thuốc chống loạn nhịp, nếu có loạn nhịp.
+Thuốc giảm mỡ, nếu mỡ máu cao.
+Có thể dùng thêm các loại kháng sinh phòng ngừa bội nhiễm, thuốc an thần,
Seduxen, …, điều trị tích cực nguyên nhân suy tim.
ĐIỀU TRỊ SUY TIM THEO ĐÔNG Y :
1)Triệu chứng (TC) : Tim hồi hộp khó thở, mệt mỏi, đầu váng, mắt hoa, hụt hơi,
ngại nói, môi nhợt, sắc mặt tối, chất lưỡi nhạt bệu, rêu lưỡi mỏng, mạch tế vô lực.
Chẩn đoán (CĐ) : Khí huyết đều hư.
Phép chữa (PC) : Ích khí dưỡng huyết, dưỡng tâm an thần.
Phương (P) : Quy tỳ thang [1] gia giảm.
Dược (D) : Đảng sâm , Bạch truât đều 15g, Hoàng kỳ 20g, Chích Cam thảo 5g
(kiện tỳ ích khí), Đương quy 20g (dưỡng can sinh tâm huyết), Táo nhân, Phục
thần đều 12g, Long nhãn 15g (dưỡng tâm an thần), Viễn chí 10g (thông tâm thận),
Mộc hương 6g (lý khí tỉnh tỳ).
Châm cứu (CC) : Tâm du, Tỳ du, Phế du, Thận du, Túc tam lý, Nội quan.

2)TC : Khó thở, hồi hộp, khó ngủ, miệng khát họng khô, hai gò má đỏ, tai ù, chất
lưỡi đỏ, mạch tế sác.
CĐ : Tâm thận âm hư.
PC : Bổ tâm thận âm, dưỡng tâm an thần.
P : Thiên vương bổ tâm đan [2] gia giảm.
D : Sinh địa, Huyền sâm, Mạch môn, Thiên môn (dưỡng tâm thanh nhiệt), Táo
nhân, Bá tử nhân (an thần), Ngọc trúc, Cát cánh , Đảng sâm (bổ tâm khí), Đương
quy đều 12g, Đan sâm 15g (bổ âm dưỡng huyết), Ngũ vị tử 5g (thu liễm khí tăng
cường dưỡng tâm an
thần).
3)TC : Hồi hộp, khó thở tăng lúc gặp lạnh hoặc lao động nhẹ, chân tay lạnh, rêu
lưỡi trắng mỏng, mạch tế sác hoặc kết đại.
CĐ : Tâm dương hư.
PC : Ích khí thông dương.
P : Sâm phụ thang [3] gia vị.
D : Thái tử sâm 12-16g, Phụ tử 8g, Hoàng kỳ 20g, Quế chi 6-10g, Đan sâm 12-
16g, Bạch truật, Bá tử nhân đều 12g.
Gia giảm (GG ) :
-Phù nặng, thêm : Ngũ gia bì, Đông qua bì (Vỏ bí đao) đều 12g để tăng cường lợi
thấp.
4)TC : Hồi hộp, khó thở, làm việc nhẹ khó thở tăng, chán ăn, bụng đầy, buồn nôn
hoặc nôn, chân phù, rêu lưỡi dày nhớt, mạch trầm tế hoặc kết đại.
CĐ : Tâm tỳ dương hư.
PC : Ôn dương kiện tỳ.
P : Tứ quân tử thang [4] hợp Linh quế truật cam thang [5] gia giảm.
D : Đảng sâm, Bạch linh, Bạch truật đều 12g, Chích Cam thảo 4-6g; Quế chi 6g,
Xa tiền tử, Ý dĩ, Đan sâm đều 12g.
5)TC : Hồi hộp, khó thở, chân tay lạnh, sợ lạnh, tiểu ít, chân phù, mặt phù, môi
lưỡi xanh tím, rêu lưỡi trắng, mạch trầm tế nhược hoặc kết đại.
CĐ : Tâm thận dương hư.

PC : Ôn dương lợi thuỷ.
P : Chân vũ thang [6] hợp Ngũ linh tán [7] gia giảm
D : Nhân sâm 6-8g, Phụ tử 6-10g, Bạch truật 20g, Bạch linh, Trạch tả, Sinh
khương đều 12g, Quế chi 6-8g, Xa tiền, Đan sâm đều 12-16g.
GG :
-Phù nặng, thêm Ngũ gia bì 12g.
-Thận dương hư nặng, thêm Bát vị hoàn [8] ngày 2-3 lần, mỗi lần 6-8g.
6)TC : Hồi hộp loạn nhịp, khó thở khi nằm, người mệt mỏi, vô lực, suyễn thở, mặt
tối, môi tím, đầu ngón tay xanh tím, lưỡi ánh tím có ban ứ huyết, mạch tế hoặc kết
đại.
CĐ : Tâm huyết ứ.
PC : Hoạt huyết hoá ứ.
P : Đào nhân hồng hoa tiễn gia giảm.
D : Đào nhân 15g, Hồng hoa 6g, Đan sâm, Đương quy đều 15g (hoạt huyết hoá
ứ), Huyền hồ 12g, Xuyên khung, Uất kim đều 10g (), Quế chi 10g, Cam thảo 5g
(thông dương khí), Long cốt, Mẫu lệ đều 15g (trọng trấn an thần).
GG :
-Phù chân, thêm : Phục linh, Trạch tả đều 12g để lợi thuỷ.
-Đờm trắng, ho nhiều, thêm : Đình lịch tử, Tang bạch bì đều 12g để hoá đàm trục
ẩm.
7)TC : Hồi hộp, khó thở, ngực sườn đau tức, bụng đầy, 2 má đỏ, phù, tiểu ít, môi
lưỡi tía tối hoặc lưỡi có ban ứ, mạch sáp hoặc huyền kết.
CĐ : Khí hư huyết ứ.
PC : Ích khí, hoạt huyết, hoá ứ.
P : Huyết phủ trục ứ thang [9] gia giảm.
D : Đảng sâm, Sài hồ đều 12g, Đan sâm 12-16g, Xuyên khung, Xích thược đều 8-
10g, Hồng hoa, Đào nhân, Hương phụ, Chỉ xác đều 8-12g, Hoàng kỳ 16-30g.
8)TC : Hồi hộp, khó thở, ho, ho khạc nhiều đờm trắng có bọt, bụng đầy, ăn ít, phù,
tiểu ít, thân lưỡi bệu, rêu lưỡi trắng dày hoặc vàng nhớt, mạch hoạt hoặc hoạt sác.
CĐ : Đờm ẩm bế phế.

PC : Tuyên phế, hoá đờm, chỉ ho, bình suyễn.
P : Tả phế thông khiếu thang [10] hợp Tiểu thanh long thang [11].
D : Đình lịch tử 6-8g, Chích Cam thảo, Chỉ xác, Ngũ vị tử đều 6g, Ma hoàng,
Hạnh nhân, Hậu phác đều 8-10g, Sa sâm, Tang bì, Địa cốt bì đều 12g.
9)TC : Hồi hộp, khó thở, tim đập nhanh, phù thũng toàn thân, người gầy, ăn kém,
đại tiện nhão, rêu lưỡi trắng, mạch trầm tế vô lực.
CĐ : Tỳ thận đều hư.
PC : Ôn bổ tỳ thận, thông dương lợi thuỷ.
P : Chân vũ thang [6] gia giảm.
D : Phụ tử 6g (đại nhiệt, ôn dương khu hàn), Quế chi 10g (thông dương khí), Sinh
khương 5 lát (tán hàn), Bạch thược 15g (liễm âm hoà dinh), Bạch truật 15g, Bạch
linh 20g (kiện tỳ lợi thuỷ), Trạch tả, Xa tiền tử đều 15g (hành thuỷ), Tang bạch bì
12g (giáng khí bình suyễn).
GG :
-Cổ trướng, dùng phép ôn thận lợi thuỷ, có thể dùng Ngũ linh tán [7] gia giảm.
-Thuỷ ẩm tràn lên phế, dùng Đình lịch đại táo tả phế thang [12].
10)TC : Hồi hộp, khó thở, bệnh nhân ngồi thở dốc, khó chịu, bứt rứt, sắc mặt xanh
xám, chân tay lạnh toát, vã mồ hôi, nặng thì hôn mê, nói sảng, chất lưỡi tối, mạch
trầm tế muốn tuyệt.
CĐ : Dương khí hư thoát.
PC : Hồi dương cứu nghịch.
P : Sâm phụ long mẫu thang [13] hợp Sinh mạch tán [14] gia giảm
D : Nhân sâm 8g, Phụ tử 8-10g, sinh Long cốt 12-16g, Mẫu lệ, Mạch môn đều
12g, Ngũ vị tử 6-8g, Sơn thù nhục, Can khương đều 10g.
11)Kinh nghiệm điều trị 48 bệnh nhân suy tim của Lưu Kỳ, Lưu Linh Lợi : Kết
quả rõ
38, hiệu quả 37, không hiệu quả 3 [15].
D : Nhân sâm hoặc Đảng sâm, Hoàng kỳ, Phụ tử, Quế chi, Xuyên khung, Kê huyết
đằng, Bạch mao căn, Phục linh, Đình lịch tử, Tang bạch bì. Ngày 1 thang, sắc cô
đặc còn 150ml chia 2-4 lần uống.

GG :
-Khí hư nặng, bội : Nhân sâm, Hoàng kỳ, Phụ tử, Quế chi.
-Huyết ứ, thêm : Tam lăng, Nga truật.
-Phù, tiểu ít, thêm : Sa tiền tử, Đông qua tử.
-Khí âm lưỡng hư, thêm : Mạch môn, Ngũ vị tử.
Phối hợp Tây Y : dùng thuốc cường tim, lợi niệu khi cần thiết, nghỉ ngơi, ăn giảm
muối.
12)P : Ôn dương hoá ứ thang [16]. Kết quả điều trị 36 bệnh nhân suy tim : Hiệu
quả rõ 8, có kết quả 24, không kết quả 4.
D : Phụ tử, Quế chi, Sinh Hoàng kỳ, Phòng kỷ, Bạch truật sao, Đảng sâm sao,
Mạch môn, Ngũ vị tử, Đan sâm, Uất kim, Xuyên khung, Giáng hương, Xích
thược.
GG :
-Ngực tức, khí cấp, thêm : Qua lâu, Giới bạch, Chỉ xác.
-Phù, thêm : Ích mẫu thảo, Trạch tả, Trư linh bì, Phục linh bì, Xa tiền tử.
-Ho, đờm nhiều, có viêm nhiễm, thêm : Quất hồng, Hạnh nhân, Bách bộ, Tử uyển,
Kim ngân hoa, Thất diệp nhất chi hoa, Ngư tinh thảo.
-Thời kỳ hoà giải, dùng Phòng kỷ, Hoàng kỳ hợp Sinh mạch ẩm [17]. Ngày 1
thang săc uống. 3 tháng là một liệu trình.
13)Kinh nghiệm điều trị 51 bệnh nhân suy tim : độ I 11, độ II 35, độ III 5; có hiệu
quả rõ của Lưu Ngân [18].
PC : Ích khí, hoạt huyết, lợi thuỷ.
D : Hoàng kỳ 20g, Nhân sâm 15g, Đan sâm, Đương quy, Phục linh, Trạch tả đều
10g, Chích Cam thảo 6g. Sắc uống.
GG :
-Tâm phiền, mất ngủ, tự vã mồ hôi, lưỡi đỏ, thêm : Sinh địa, A giao, Ngũ vị tử.
-Môi lưỡi tím xám, thêm : Đào nhân, Xuyên khung, Hồng hoa, Xích thược.
-Chi lạnh, thêm : Phụ tử, Nhục quế, Đỗ trọng.
-Phù thũng, thêm : Mộc thông, Sinh khương bì, Đại phúc bì.
-Khớp đau, thêm : Tục đoạn, Ngũ gia bì, Uy linh tiên.

14)TC : Hồi hộp, khó thở, mệt mỏi, váng đầu, hoa mắt, miệng khô, họng ráo, mất
ngủ, mồ hôi trộm, lòng bàn chân tay nóng, nặng đầu, mỏi mắt, đêm nằm tê buồn
chân tay, lưỡi thon đỏ, ít rêu, mạch tế sác.
CĐ : Khí âm lưỡng hư.
PC : Ích khí dưỡng âm.
P : Sinh mạch tán [14] hợp Chích cam thảo thang [19] gia giảm.
D1 : Đảng sâm 30g, Mạch môn 15g, Ngũ vị tử 12g; Chích Cam thảo, A giao đều
15g, Sinh địa 30g - Gừng; + Ngũ gia bì gai 15g, sinh Hoàng kỳ 30g, Chỉ xác 8g.
D2 : Nhân sâm 6-10g, Chích Cam thảo 6-8g, Mạch môn 12-16g, Ngũ vị tử 6g,
Sinh địa 16g, A giao 8-10g, Sinh khương 8-12g.
Hoặc dùng Viên nang 500mg Ích khí dưỡng âm ĐTĐ [20] ngày 4 lần, mỗi lần 2
viên.
15)Một số nghiệm phương chữa suy tim [21]:
15.1.Kháng tâm suy phương
Công dụng (CD) : Ôn dương, ích khí, hoạt huyết, cường tâm.
Chủ trị (CT) : Suy tim. Kết quả điều trị : 6 ca độ I đều khỏi; 23 ca độ II khỏi 20,
chuyển biến tốt 2, không chuyển biến 1; 13 ca độ III khỏi 8, chuyển biến tốt 4,
không chuyển biến 1.
D : Xích thược, Xuyên khung, Đan sâm, Kê huyết đằng, Trạch lan đều 15g, Đảng
sâm, Thân thảo, Mạch môn đều 25g, Phụ tử, Ngũ gia bì đều 10-15g. Sắc uống.
15.2.Quế phụ đình lịch thang
CD : Ôn dương lợi thuỷ, hoạt huyết hoá ứ.
CT : Dương khí suy yếu, âm hàn nhiễu ở bên trong gây nên suy tim mạn. Kết quả
điều trị
5 ca : 3-5 thang có công hiệu; 8-13 thang hoàn toàn khỏi.
D : Quế chi 9g, Phụ tử, Đình lịch tử, Bạch thược, Hoàng kỳ, Đảng sâm, Qua lâu
nhân đều 15g, Can khương 9g, Phục linh, Phòng kỷ, Đan sâm, Long xỉ nung đều
30g. Sắc uống.
GG :
-Khí âm bất túc, thêm : Mạch môn, Ngũ vị tử.

-Mạch kết đại, thêm : Chích Cam thảo, Đại táo, Sinh khương, A giao, Ma nhân,
Mạch môn và Rượu uống.
15.3.Phù dương ích âm thang [22]
CD : Phù dương ích âm.
CT : Suy tim do phong thấp.
D : Hồng sâm, Thục phụ phiến, Chích Cam thảo, Xương bồ, Chích Viễn chí, Ngũ
vị tử đều 10g, Trư khổ đảm trấp 1 cái, Táo nhân 15g, Đương quy, Sao Bạch truật,
A giao đều 12g, Phục linh 20g. Sắc uống ngày 1 thang.
15.4.Đình lịch tán (Trịnh Hạc Nhiên).
CD : Hoá ẩm, hành thuỷ, giáng nghịch.
CT : Suy tim do tâm phế mạn. Kết quả điều trị 10 ca suy tim do tâm phế mạn :
Uống đến ngày thứ 4 nước tiểu tăng rõ, phù giảm. Sau 2-3 tuần hết hoặc giảm rõ
triệu chứng suy tim. Không có tác dụng phụ.
D : Đình lịch tử tán mịn. Ngày 3 lần uống sau ăn, mỗi lần 2g.
15.5.Kê uất hồng thược thang (Tào Hưng Á)
CD : Ôn thận, lợi thuỷ, hoạt huyết hoá ứ.
CT : Suy tim do tâm phế mạn. Kết quả điều trị 30 ca : tốt 71,43%; có kết quả
21,43%; không kết quả 7,14%.
D : Kê huyết đằng 30g, Uất kim 18g, Hồng hoa 9g, Xích thược, Đan sâm đều 15g,
Phụ tử phiến 2g sắc trước, Bạch truật 12g, Phục linh 10g, Sinh khương, Quế tâm
đều 9g, Trư linh, Trạch tả, Mộc thông, Xa tiền thảo đều 30g. Sắc uống.
15.6.Hoá ứ cường tâm thang (Ngô Yên Vinh).
CD : Ích khí, hoạt huyết, cường tâm.
CT : Suy tim mạn do phong thấp
D : Hoàng kỳ 40g, Đương quy, Xích thược, Xuyên khung đều 15g, Đào nhân,
Hồng hoa đều 12g, Địa long 10g. Sắc uống.
GG :
-Âm hư huyết táo, thêm : Nữ trinh tử, Hạn liên thảo.
-Ho sốt, thêm : Xa tiền thảo.
-Vong dương, thêm : Nhân sâm, Phụ tử.

-Suy tim cải thiện, ngủ kém, bỏ : Xích thược, Địa long, thêm : Táo nhân sao, Tri
mẫu.
15.7.Cường tâm lợi niệu thang (Lục Quế Khang)
CD : Dưỡng tâm, cường tâm, lý khí, ích khí, hoá ứ, tiêu phù.
CT : Suy tim mạn do phong thấp.
D : Sài hồ, Chỉ xác, Đan sâm, Hồng hoa, Xa tiền tử đều 10g, Đảng sâm 20g, Qua
lâu bì
30g, Ngũ gia bì 3-10g. Sắc uống.
GG :
-Tâm thận dương suy, thêm : Phụ tử 6-10g, Quế chi, Trạch tả đều 10g, Phục linh
15g, Bạch truật 12g.
-Tâm thận âm hư , thêm : Mạch môn 12g, Ngũ vị tử, Đan bì, Chi tử sao đều 10g.
-Tâm tỳ đều hư, thêm : Hoàng kỳ, Phục linh, Bạch truật đều 12g.
-Ho nhiều, thêm : Tang bạch bì 12g, Cát cánh, Tỳ bà diệp đều 10g.
-Huyết ứ nhiều, thêm : sinh Thạch xương bồ 10g, Ngũ linh chi 12g.
15.8.Thông mạch ẩm [22].
CD : Ích khí, hoạt huyết, thông mạch.
CT : Suy tim thể hư thực xen kẽ, khí hư huyết ứ.
D : Quế chi 6-12g, Xích thược 9g, Đào nhân 12g, Hồng hoa 6-9g, Xuyên khung
6g, Ích mẫu 30g, Đan sâm, Mạch môn đều 15g, Hoàng kỳ, Chích Cam thảo đều
15-30g. Sắc uống.
15.9.Quế phụ đình lịch thang (Từ Long Vân)
CD : Ôn dương lợi thuỷ, hoạt huyết hoá đờm.
CT : Suy tim mạn đợt cấp diễn.
D : Quế chi 9g, Phụ phiến, Đình lịch tử, Bạch thược, Hoàng kỳ, Đảng sâm, Qua
lâu đều
15g, Can khương 9g, Phục linh, Phòng kỷ, Đan sâm, Long xỉ đều 30g. Sắc uống.
GG :
-Khí âm bất túc, thêm : Mạch môn, Ngũ vị tử.
-Mạch kết đại, thêm : Chích Cam thảo, Đại táo, Đinh hương, A giao, Sinh địa, Ma

nhân, Mạch môn.
-Ngực tức, thêm : Phỉ bạch, Chỉ thực, Rượu trắng.
-Huyết ứ nặng, thêm : Xích thược, Kê huyết đằng; bội Đan sâm.
15.10.Sinh mạch lợi thuỷ thang (Hình Nguyệt Minh).
CD : Sinh mạch, lợi thuỷ.
CT : Suy tim.
D : Đình lịch tử 5-10g, Lộ Đảng sâm 15-80g, Bạch truật, Mạch môn đều 12g, Trư
linh, Ngũ vị tử đều 10g, Phục linh 15-30g, Trạch tả 80g, Xa tiền tử 30g. Sắc uống.
GG :
-Khí hư, tự ra mồ hôi, thêm Hoàng kỳ 30g.
-Dương hư, thêm : Xuyên Phụ phiến, Quế chi đều 10g.
-Phù nặng, thêm Uất lý nhân 30g.
-Bụng trướng, thêm Thạch xương bồ 15-30g.
-Âm hư, phù, thêm : Nữ trinh tử 15-30g, Bạch mao căn, Tây qua bì đều 30g; bỏ
Bạch truật.
-Hạ tiêu có thấp nhiệt, thêm Khổ sâm 12g.
-Huyết ứ, thêm : Đan sâm 15-30g, Xích thược 15g, Đào nhân, Hồng hoa đều 10g.
-Huyết hư, thêm : Đương quy, Thục địa đều 15g, A giao 10g.
-Nhiễm khuẩn, thêm : Kim ngân hoa, Bản lam căn, Bán chi liên đều 30g, Liên
kiều, Hoàng cầm đều 15g.
15.11.Tâm suy phương [23]
CD : Tả phế lợi thuỷ, ích khí dưỡng tâm, hoạt huyết thông mạch.
CT : Suy tim ứ đọng.
D : Đình lịch tử, Tang bạch bì, Xa tiền tử, sinh Hoàng kỳ, Thái tử sâm, Tử Đan
sâm đều 20g, Trạch tả, Mạch môn đều 15g, Ngũ vị tử, Đương quy đều 10g. Sắc cô
còn 200ml, chia 2 lần uống. Ngày 1 thang, nặng thì ngày 2 thang.
15.12.Kháng tâm suy phương (Chu Đức Khôi).
CD : Ôn dương, ích khí, hoạt huyết, cường tim.
CT : Suy tim ứ đọng.
D : Xích thược, Xuyên khung, Đan sâm, Kê huyết đằng, Trạch lan đều 15g, Đảng

sâm, Ích mẫu, Mạch môn đều 25g, Phụ tử, Ngũ gia bì đều 10-15g. Sắc uống.
15.13.Phụ ngoại tâm suy phương (Bệnh Viện Phụ Ngoại thuộc Viện Khoa Học
Y Học Trung Quốc) có 4 phương :
a)CD : Ích khí dưỡng âm.
CT : Suy tim, khí âm lưỡng hư.
D : Hoàng kỳ, Ngọc trúc đều 18g, Thái tử sâm 80g hoặc Sa sâm 30g, Ngũ vị tử
10g,
Mạch môn, Đan sâm đều 12g, Chích Cam thảo 9g. Sắc uống.
GG :
-Hồi hộp, thêm : Táo nhân sao 12g, Tử Thạch anh 24g.
-Ăn ít, thêm : Bạch truật 12g, Bạch linh 18g.
-Dương hư sợ lạnh, thêm : Quế chi 9g, Lộc giác 10g.
b)CD : Ôn dương lợi thuỷ.
CT : Suy tim, dương hư phù thũng.
D : Thục Phụ tử 10g, Bạch truật 12g, Phục linh 80g, Quế chi, Chích Cam thảo,
Mộc
hương đều 9g, Đại phúc bì 15g. Sắc uống.
GG :
-Khí hư nặng, thêm : Hoàng kỳ 24g, Hồng sâm 6g.
-Buồn nôn, chán ăn, thêm : Sa nhân 6g, Trần bì 9g.
-Suyễn nặng, thêm Đình lịch tử 20g.
-Tiểu ít, thêm : Xa tiền tử 30g, Trạch tả 15g, Tiêu mục 12g.
-Cổ trướng, thêm : bột Hắc bạch sửu 4,5g , Trầm hương 3g, đều hoà uống.
c)CD : Ôn bổ phế thận.
CT : Suy tim, phế thận hư.
D : Thục phụ phiến 10g, Đình lịch tử 9g, Phục linh 30g, Thục địa 12g, Nhục quế
4,5g. Sắc uống.
GG :
-Tim đập chậm, thêm : Ma hoàng 6-9g, Tế tân 3-6g.
-Huyết ứ, thêm : Đan sâm 10-12g, Hồng hoa 10g, Huyết kiệt bột 3g hoà uống.

d)CD : Bổ ích tâm khí.
CT : Suy tim thể khí hư.
D : Hoàng kỳ 20g, Đảng sâm 15g, Thái tử sâm 30g, Ngọc trúc 18g, Đan sâm 12g.
Sắc
uống.
16)Một số vị thuốc có tác dụng cường tim [24].
-Ngũ gia bì (Cortex Acanthopanax radicis, cây Acanthopanax gracilistylus W. W.
Smith)
có nhiều glucozid cường tim, có tác dụng : cường tim, lợi tiểu, trị phong thấp.
-Phụ tử (Radix Aconiti carmichaeli preparata, cây Aconitum carmichaeli Debx.)
có tác dụng cường tim. Ngày dùng 6-12g, sắc trước 30-60 phút để giải độc trong
Phụ tử.
-Đình lịch (Lepidium apetalum Willd.) tăng co bóp cơ tim, làm chậm nhịp tim.
Liều dùng 6-10g/ngày, cho vào nước sắc. Ngày 3 lần x 1-2g bột. CD : giáng khí,
lợi thuỷ, tăng lượng nước tiểu, giảm phù.
-Thiềm tô = Nhựa cóc (Secretio bufonis). Có tác dụng như Digital, có 20 loại chất
làm cường tim, làm tăng lực co cơ tim, làm giảm nhịp tim. Ngày 3 lần x10mg. Tác
dụng phụ : nôn, buồn nôn, độc như Digital. Có thể làm bột Phục linh/Thiềm tô
theo tỷ lệ 9/1.
-Ngọc trúc (Polygonatum odoratum (Mill.) Druce) có glucozit cường tim. Liều
dùng : 15g sắc uống, sa 3-5 ngày giảm liều.
-Chỉ thực (Fructus aurantii immaturii của Citrus aurantium L.) CD : Tăng co bóp
cơ tim, lợi tiểu.
-Nhân sâm (Radix ginseng, của cây Panax ginseng C.A.Mey) . Tăng lực co bóp
của cơ tim, dùng trong Sinh mạch tán và Sâm phụ thang.
-Hoàng kỳ (Radix Astragali, của cây Astragalus membranacuis Fish.) : Tăng lực
co bóp của cơ tim và lợi tiểu.
-Linh chi (Ganoderma japonicum (Fr.) Lloyd / Ganoderma lucidum (Leyss. Ex.
Fr.) : Cường tim, hạ áp, giúp cơ tim chịu đựng được trạng thái thiếu máu, hạ lipid
máu, chống xơ vữa động mạch.

-Qua lâu (Trichosanthes kirilowii Maxim.) CD : Giãn mạch vành làm tăng lưu
lượng máu ở động mạch vành, chống thiếu oxy và hạ lipid máu. CT : Suy tim do
bệnh động mạch vành. Ngày 8 lần x 4 viên, tương đương 32g thuốc sống.
17)Châm cứu điều trị suy tim :
17.1.Châm huyệt Cường tâm thuật : Đại lăng, Nội quan, Giản sử, Khích môn.
Châm xiên xuyên huyệt Đại lăng đến Nội quan, huyệt Giản sử đến Khích môn.
[25]
17.2.Châm Kiến lý tam huyệt : Lòng bàn tay, chính giữa khe xương bàn tay thứ 3-
4, đo thẳng ra phía sau 1 thốn là 1 huyệt, từ đó đo ra 2 bên mỗi bên 1 huyệt nữa.
[26]
17.3.Châm Thốn bình sâu 0,3-0,5 thốn, kích thích vừa, lưu kim 20 phút, cứ 5 phút
vê kim 1 lần. [27]
17.4.Hồi dương, ích khí, khứ tà. Châm các huyệt : Nội quan, Giản sử, Tâm du,
Thần môn, Túc tam lý. Mỗi ngày châm 1 lần, khi đắc khí, lưu kim 20 phút.
GG :
-Khí suy yếu, thêm : Chiên trung, Phế du, Thiên đột.
-Bụng đầy trướng, thêm : Túc tam lý, Trung quản.
-Tiểu ít, thêm : Thận du, Tam âm giao.
-Tâm phiền, mất ngủ, thêm : An miên.
-Gan sưng to, thêm : Thái xung, Chương môn, Can du.
-Đờm nhiều, thêm : Phong long.
-Ho ra máu, thêm : Khổng tối, Xích trạch. [28]
17.5.Nhĩ châm.
Công thức huyệt : Tâm, Thận, Tỳ, Phế, Giao cảm. Dán thuốc vào 2 bên tai, cách
ngày dán 1 lần. 10 lần là 1 liệu trình. [28].
PHÒNG BỆNH :
-Khi chưa có bệnh tim cần :
+Dự phòng các bệnh tim bẩm sinh.
+Dự phòng thấp khớp cấp.
+Chống tăng huyết áp và xơ vữa động mạch.

+Chữa các bệnh phổi.
+Dự phòng các nhiễm trùng.
+Dự phòng các bệnh khác có thể gây suy tim.
+Ăn thanh đạm, nhiều bữa, kiêng mỡ động vật; hạn chế : ăn muối, hút thuốc, uống
rượu,