Lời cảm ơn !
Sau thời gian 3 tháng học tập, nghiên cứu tại Lớp bồi dưỡng về quản lý
Nhà nước chương trình chuyên viên chính Khoá II Tại Hà Nội; được sự tạo điều
kiện của Lãnh đạo Học viện hành chính, sự giảng dạy tận tình của các GS, TS và
các giảng viên của Học viện đã trang bị, bổ sung cho Tôi những kiến thức cơ
bản về quản lý nhà nước chương trình chuyên viên chính để phục vụ tốt hơn nữa
cho công tác chuyên môn và trong cuộc sống; từ đáy lòng mình, Tôi vô cùng
biết ơn sâu sắc. Tôi xin gửi đến Lãnh đạo Học viện hành chính, các GS, PGS,
TS và các giảng viên của Học viện lời cảm ơn trân thành và sâu sắc nhất.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 6 năm 2009
Học viên
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
LỜI NÓI ĐẦU
Trong những năm vừa qua thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính
sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển kinh tế – xã hội theo nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của nhà nước. Để đạt được
những thành tựu về phát triển bền vững kinh tế xã hội, thúc đẩy nhanh quá trình
công nghiệp hóa hiện điện hóa nền kinh tế theo Nghị quyết Đại hội Đảng toàn
quốc cần có sự đóng góp rất quan trọng của các ngành kinh tế chủ lực, các thành
phần kinh tế trong cả nước; trong công cuộc đổi mới xây dựng đất nước, cùng
với sự phát triển của của nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế Quốc tế; việc
xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, các khu, cụm công
nghiệp đã và đang có những bước phát triển mạnh mẽ, tạo cơ sở cho sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Về quản lý kinh tế nói chung và
quản lý đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) nói riêng luôn được Nhà nước quan
tâm bằng cách ban hành, chỉnh sửa các văn bản qui phạm pháp luật để phù hợp
với tình hình thực tế của từng giai đoạn phát triển của đất nước.
Trong lĩnh vực xây dựng cơ sở hạ tầng ( XDCB ), Quốc hội, Chính phủ và
các Bộ, Ngành đã ban hành nhiều văn bản qui phạm pháp luật về quản lý đầu tư
và xây dựng phù hợp với từng thời kỳ như :
- Luật Xây dựng số: 16/2003/QH11 ngày 26/11/2003;
- Luật Đấu thầu số: 61/2005/QH11 ngày 29/11/2005;
- Nghị định số: 52/1999/NĐ - CP, ngày 08 tháng 07 năm 1999 của Chính
phủ về việc Ban hành Quy chế quản lý đầu tư và xây dựng; Nghị định số:
12/2000/NĐ - CP; Nghị định số: 07/2003/NĐ - CP về việc sửa đổi, bổ sung một
số điều của quy chế quản lý đầu tư và xây dựng, ban hành kèm theo Nghị định
số 52/1999/NĐ-CP ngày 08 tháng 7 năm 1999 của Chính phủ về của Chính phủ;
2
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
- Nghị định số: 88/1999/NĐ - CP ngày 01/09/1999 của Chính phủ về việc
ban hành quy chế đấu thầu, Nghị định số: 14/2000/NĐ - CP ngày 05/5/2000 của
Chính phủ về việc bổ sung, sửa đổi một số điều của quy chế đấu thầu; Nghị định
số: 66/2003/NĐ - CP, ngày 12/6/2003 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung
một số điều của quy chế đấu thầu;
- Nghị định số: 16/2005/NĐ - CP ngày 07/02/2005 của Chính phủ về quản
lý dự án đầu tư xây dựng công trình; Nghị định số: 112/2006/NĐ - CP ngày
29/9/2006 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số: 16/2005/NĐ -
CP;
- Nghị định số: 111/2006/ NĐ-CP ngày 29/9/2006 của Chính phủ Về việc
hướng dẫn thi hành Luật Đấu thầu và lựa chọn nhà thầu theo Luật Xây dựng;
- Thông tư số: 04/2000/ TT- BKH, ngày 26/5/2000 của Bộ Kế hoạch và
Đầu tư về hướng dẫn thực hiện quy chế đấu thầu; Thông tư số: 01/2004/TT-
BKH, ngày 02/02/2004 của Bộ kế hoạch và Đầu tư về hướng dẫn thực hiện Nghị
định số: 66/2003/NĐ - CP, ngày 12/6/2003 của Chính phủ.
Qua quá trình quản lý thực hiện các dự án đầu tư xây dựng công trình việc
thực hiện đúng các thủ tục theo quy định của pháp luật hiện hành là điều rất
quan trọng và cần thiết; trong qui trình quản lý đầu tư, công tác quản lý và tổ
chức đấu thầu để lựa chọn nhà thầu có đủ năng lực kinh nghiệm, tài chính và
nhân lực đáp ứng tốt các yêu cầu của gói thầu là khâu quan trọng, quyết định
hiệu quả và sự thành công của dự án; quản lý và làm tốt công tác đấu thầu sẽ
lựa chọn được nhà thầu xứng đáng nhất có đủ năng lực để thi công hoàn thành
công trình với giá cả phù hợp, vừa đảm bảo công trình hoàn thành có chất lượng
tốt vừa tiết kiệm được chi phí đầu tư của Nhà nước.
Trong những năm qua về công tác quản lý đấu thầu ở địa phương cơ bản là
làm tốt. Tuy nhiên qua quá trình quản lý thực hiện lựa chọn các nhà thầu thông
qua đấu thầu có nhiều tình huống phức tạp xảy ra đòi hỏi cấp có thẩm quyền,
chủ đầu tư phải xử lý nhiều tình huống nhằm đảm bảo thực hiện theo đúng các
quy định của pháp luật; thực tế cho thấy khi xử lý tình huống mỗi người có
hướng giải quyết riêng của mình, do năng lực, kinh nghiệm thực tế về quản ký
3
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
nhà nước của mỗi người còn hạn chế nên phương án giải quyết vấn đề cũng
khác nhau, mặc dù các văn bản qui phạm pháp luật cho quản lý và tổ chức đấu
thầu về cơ bản là tương đối đầy đủ, chặt chẽ và đúng thực chất, khắc phục được
những tồn tại hiện nay trong công tác đấu thầu, tăng cường tính cạnh tranh, công
khai và minh bạch, phù hợp với Luật và thông lệ Quốc tế về đấu thầu; việc ban
hành các văn bản Luật đôi khi chưa đồng bộ, sửa đổi bổ sung chưa kịp thời, các
văn bản khi ban hành chưa lường hết được những vấn đề nảy sinh khi thực hiện,
nên đôi khi còn gây lúng túng không chỉ cho các nhà thầu, các chủ đầu tư mà
thậm chí đối với các cán bộ – công chức quản lý nhà nước về công tác đấu thầu.
Sau đây là một tình huống đấu thầu xây lắp của dự án đầu tư xây dựng công
trình: Trường PTTH nội trú của huyện C.
I . NỘI DUNG TÌNH HUỐNG
1.1. Hoàn cảnh ra đời của tình huống:
DO việc ban hành các văn bản qui phạm pháp luật đôi khi chưa đồng bộ,
sửa đổi bổ sung chưa kịp thời, đặc biệt là thời điểm áp dụng, nên gây lúng túng
không chỉ cho các nhà thầu, các chủ đầu tư mà thậm chí đối với các cán bộ –
công chức quản lý nhà nước về công tác đấu thầu.
1.2. Mô tả tình huống:
Trong năm 2005 huyện C có kế hoạch vốn đầu tư xây dựng Trường PTTH
nội trú huyện; sau khi thực hiện qui trình đầu tư xây dựng công trình, có quyết
định phê duyệt dự án công trình, thiết kế bản vẽ thi công - dự toán cũng đã được
phê duyệt; căn cứ chỉ tiêu vốn được giao trong năm, chủ đầu tư (Ban quản lý dự
án đầu tư xây dựng) công trình, thấy đủ điều kiện để tiến hành đấu thầu và lựa
chọn nhà thầu xây lắp công trình nên lập kế hoạch đấu thầu trình ủy ban nhân
dân huyện thẩm định phê duyệt ( theo quy định hiện hành các dự án có tổng mức
đầu tư dưới 3 tỷ đồng do cấp huyện làm chủ đầu tư, Chủ tịch UBND huyện được
quyền phê duyệt dự án và phê duyệt kế hoạch đấu thầu cũng như phê duyệt kết
quả lựa chọn nhà thầu), tham mưu cho chủ tịch UBND huyện là Phòng kế hoạch
tài chính huyện, thẩm định và trình UBND huyện phê duyệt. Thẩm định kế
hoạch đấu thầu của dự án này là Ông Nguyễn Văn A, cán bộ Phòng Tài chính kế
4
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
hoạch(người được giao nhiệm vụ thụ lý, thẩm định dự án trên), trực tiếp thẩm
định, tham mưu cho Trưởng phòng ra văn bản báo cáo kết quả thẩm định trình
ủy ban nhân dân huyện C phê duyệt; trong đó văn bản có ghi điều khoản hợp
đồng ký kết sau khi trúng thầu của nhà thầu với chủ đầu tư là: Hợp đồng theo
đơn giá.
Do thời điểm đó Luật Đấu thầu số: 61/2005/QH11 ngày 29/11/2005, đã
có hiệu lực thi hành thay thế tất cả các văn bản qui phạm pháp luật hướng dẫn
công tác đấu thầu trước đây; vì luật mới có hiệu lực thi hành, chưa có nghị định
hướng dẫn.
Ủy ban nhân dân huyện C, Sau khi nhận được Báo cáo kết quả thẩm định
của Phòng kế hoạch tài chính và căn cứ kế hoạch đấu thầu chủ đầu tư
trình( trong hồ sơ kế hoạch đấu thầu có ghi hợp đồng ký kết sau khi trúng thầu
của nhà thầu với Chủ đầu tư là: hợp đồng có điều chỉnh giá, theo Nghị định cũ)
Do sơ xuất ông Trần Văn B – Chuyên viên theo dõi XDCB thuộc Văn phòng
HĐND và UBND huyện đã tham mưu cho chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện C ra
Quyết định phê duyệt kế hoạch đấu thầu, hình thức áp dụng đấu thầu rộng rãi,
rong đó có ghi hợp đồng ký kết của nhà thầu trúng thầu với chủ đầu tư là: hợp
đồng có điều chỉnh giá theo Nghị định số 88/1999/NĐ - CP, ngày 01 tháng 9
năm 1999 của Chính phủ, không áp dụng Luật Đấu thầu mới.
Khi có quyết định phê duyệt kế hoạch đấu thầu công trình, chủ đầu tư
(Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện) đã tiến hành lập hồ sơ mời thầu
trình thẩm định và trình chủ tịch Ủy ban nhân huyện phê duyệt, tiến hành thẩm
định trình phê duyệt hồ sơ mời thầu vẫn do ông Nguyễn Văn A và ông Trần Văn
B xem xét nhưng vẫn không phát hiện ra điều khoản hợp đồng ký kết sau khi
nhà thầu trúng thầu với Chủ đầu tư là sai, không theo Luật Đấu thầu năm 2005
mới có hiệu lực thi hành. Sau khi đăng thông báo mời thầu, phát hành hồ sơ mời
thầu có 6 nhà thầu đến mua hồ sơ mời thầu và nộp hồ sơdự đấu thầu, buổi mở
thầu đã tiến hành thành công theo đúng quy định của pháp luật; kết quả chấm
thầu nhà thầu trúng thầu là: Công ty TNHH Thương mại Hà Nam. Tuy nhiên rắc
rối xảy ra khi hai nhà thầu tham dự đấu thầu: Công ty xây dựng Bằng Giang,
5
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
Công ty cổ phần xây dựng Thành Đạt ( không trúng thầu) lại gửi đơn kiến nghị
lên Ủy ban nhân dân huyện C, đòi hủy bỏ kết quả chấm thầu và tiến hành đấu
thầu lại với lý do: Kế hoạch đấu thầu được phê duyệt không đúng theo qui định
của Luật Đấu thầu năm 2005.
Sau khi nhận được đơn kiến nghị của hai nhà thầu trên, Ủy ban nhân dân
huyện C đã có văn bản yêu cầu Phòng kế hoạch tài chính tiến hành kiểm tra xác
minh lại và đề xuất hướng giải quyết; kết quả xác minh của Phòng kế hoạch Tài
chính như sau:
Theo Nghị định số: 88/1999/NĐ - CP, ngày 01 tháng 9 năm 1999 của
Chính phủ về việc ban hành quy chế đấu thầu thì hình thức thực hiện hợp đồng
ký kết giữa Chủ đầu tư và nhà thầu trúng thầu đối với gói thầu công trình
Trường PTTH nội trú huyện là: Hợp đồng có điều chỉnh giá.
Cả hai ông A và B, do Luật Đấu thầu đã có hiệu lực thi hành mà chưa
nghiên cứu kỹ, chủ quan. nên tham mưu sai, không thống nhất văn bản áp dụng,
dẫn đến có đơn kiến nghị của các nhà thầu khi cuộc đấu thầu kết thúc.
II. PHÂN TÍCH TÌNH HUỐNG
2.1. Mục tiêu phân tích tình huống:
- Nhằm giải quyết kiến nghị của hai nhà thầu liên quan về việc phê duyệt
kế hoạch đấu thầu trong đó có điều khoản không thực hiện đúng theo Luật Đấu
thầu hiện hành.
- Tìm nguyên nhân dẫn đến việc thạm mưu sai của cán bộ, công chức trực
tiếp thụ lý hồ sơ công trình và có những biện pháp cảnh báo, kỷ luật hoặc truy tố
nếu có dấu hiệu vi phạm pháp luật.
- Xem xét, kiểm tra tính chặt chẽ của các văn bản pháp luật về công tác
đấu thầu liên quan đến tình huống.
- Đưa ra được phương pháp, cách thức giải quyết hợp lý để tiếp tục tiến
hành các thủ tục còn lại để công trình được tiến hành thi công theo đúng kế
hoạch.
2.2.Cơ sở lý luận, pháp :
6
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
- Luật Đấu thầu số: 61/2005/QH11 ngày 29/11/2005;
- Nghị định số: 52/1999/NĐ - CP, ngày 08 tháng 07 năm 1999 của Chính
phủ về việc Ban hành Quy chế quản lý đầu tư và xây dựng; Nghị định số:
12/2000/NĐ - CP; Nghị định số: 07/2003/NĐ - CP về việc sửa đổi, bổ sung một
số điều của quy chế quản lý đầu tư và xây dựng, ban hành kèm theo Nghị định
số 52/1999/NĐ-CP ngày 08 tháng 7 năm 1999 của Chính phủ về của Chính phủ;
- Nghị định số: 88/1999/NĐ - CP ngày 01/09/1999 của Chính phủ về việc
ban hành quy chế đấu thầu, Nghị định số: 14/2000/NĐ - CP ngày 05/5/2000 của
Chính phủ về việc bổ sung, sửa đổi một số điều của quy chế đấu thầu; Nghị định
số: 66/2003/NĐ - CP, ngày 12/6/2003 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung
một số điều của quy chế đấu thầu;
- Nghị định số: 111/2006/ NĐ-CP ngày 29/9/2006 của Chính phủ Về việc
hướng dẫn thi hành Luật Đấu thầu và lựa chọn nhà thầu theo Luật Xây dựng.
2.3. Phân tích diễn biến tình huống:
- Theo Nghị định số 88/1999/NĐ - CP, ngày 01 tháng 9 năm 1999 của
Chính phủ về việc ban hành quy chế đấu thầu tại Điều 6, khoản 2 quy định về
hợp đồng đối với gói thầu xây lắp công trình có hai loại hợp đồng ký kết giữa
Chủ đầu tư và nhà thầu khi trúng thầu là:
+ Hợp đồng trọn gói: Là hợp đồng theo giá khoán gọi, được áp dụng cho
những gói thầu được xác định rõ về số lượng, yêu cầu về chất lượng và thời
gian, trường hợp phát sinh ngoài gói thầu nhưng không do nhà thầu gây ra thì sẽ
được người có thẩm quyền hoặc cấp có thẩm quyền xem xét quyết định.
+ Hợp đồng có điều chỉnh giá: Là hợp đồng áp dụng cho những gói thầu
mà tại thời điểm ký kết hợp đồng chưa đủ điều kiện xác định chính xác về số
lượng và khối lượng hoặc có biến động lớn về giá cả do chính sách của Nhà
nước thay đổi và hợp đồng có thời gian thực hiện trên 12 tháng.
- Theo Luật Đấu thầu số: 61/2005/QH11 ngày 20/11/2005 quy đinh về
hợp đồng đối với gói thầu xây lắp công trình có hai loại hợp đồng ký kết giữa
chủ đầu tư và nhà thầu khi trúng thầu là:
7
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
+ Tại điều 49 quy định: Hình thức trọn gói được áp dụng cho những
phần việc được xác định rõ về số lượng, khối lượng; giá hợp đồng không thay
đổi trong suốt thời gian thực hiện hợp đồng, chủ đầu tư thanh toán cho nhà thầu
bằng đúng giá ghi trong hợp đồng khi nhà thầu hoàn thành theo hợp đồng;
+ Tại điều 50 quy định: Hình thức theo đơn giá được áp dụng cho những
phần công việc chưa đủ điều kiện để xác định chính xác về số lượng hoặc khối
lượng. Chủ đầu tư thanh toán cho nhà thầu theo khối lượng thực tế thực hiện
trên cơ sở đơn giá trong hợp đồng hoặc đơn giá được chấp thuận điều chỉnh theo
quy định của điều 57 của Luật Đấu thầu.
Đối với dự án đầu tư xây dựng công trình: Trường dân tộc nội trú huyện
C thuộc dự án nhóm C với thời gian thi công hoàn thành công trình được phê
duyệt là 13 tháng; vì vậy theo Nghị định số: 88/1999/NĐ-CP ngày 01/9/1999
của Chính phủ thì hợp đồng ký kết giữa Chủ đầu tư và nhà thầu khi trúng thầu
phải thực hiện là: Hợp đồng có điều chỉnh giá ( có thời gian thi công trên 12
tháng ). Do vậy khi nhận được văn bản thẩm định Phòng kế hoạch tài chính, ông
B do chưa nghiên cứu kỹ Luật Đấu thầu, nên vẫn áp dụng theo Nghị định số:
88/1999/NĐ - CP ngày 01/9/1999 dẫn đến tham mưu cho chủ tịch UBND huyện
C ra quyết định phê duyệt kế hoạch đấu thầu sai. Mặt khác dự án đầu tư xây
dựng công trình: Trường THDT nội trú huyện C là dự án đã được phê duyệt Hồ
sơ thiết kế bản vẽ thi công – dự toán công trình nên đã có khối lượng chính mà
nhà thầu cần phải thực hiện; nên theo Luật Đấu thầu số: 61/2005/QH11 thì hợp
đồng ký kết giữa Chủ đầu tư và nhà thầu khi trúng thầu phải thực hiện là: Hợp
đồng trọn gói.
Tuy nhiên do các dự án đầu tư xây dựng công trình từ trước đến nay có
thời gian thi công trên 12 tháng đều áp dụng loại hợp đồng có điều chỉnh giá khi
đó nếu có thay đổi về chính sách, chế độ, chi phí máy móc, nhân công trong dự
toán công trình thì nhà thầu trúng thầu lập hồ sơ dự toán điều chỉnh để trình cấp
có thẩm quyền xem xét phê duyệt lại giá gói thầu và giá trúng thầu tránh thiệt
thòi cho nhà thầu thi công xây dựng công trình, theo Luật Đấu thầu số:
61/2005/QH11, thì công trình: Trường PTTH Nội Trú huyện C phải áp dụng
8
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
hợp đồng trọn gói, không được phép điều chỉnh giá trị gói thầu và giá trúng
thầu, chủ đầu tư thanh toán cho nhà thầu theo đơn giá ghi trong hợp đồng.
Đối với một công trình này có hai văn bản khác nhau (giữa cũ và mới) lại
có quy định trái ngược nhau điều này rất dễ dẫn đến sự nhầm lẫn, mà hợp đồng
có điều chỉnh giá theo Nghị định số: 88/1999/NĐ - CP quy định có những điềm
gần giống với hợp đồng theo đơn giá mà Luật Đấu thầu số: 61/2005/QH11 quy
định do đó đã dẫn đến việc ông A tham mưu sai cho Lãnh đạo Phòng kế hoạch
tài chính ký văn bản báo cáo kết quả thẩm định kế hoạch đấu thầu.
2.4. Nguyên nhân dẫn đến tình huống:
- Do các văn bản pháp quy pháp luật ban hành chưa đồng bộ, hướng dẫn
thi hành chưa kịp thời, đặc biệt là thời điểm áp dụng;
- Do sự chủ quan, sơ xuất của cá nhân những người có thẩm quyền:
Theo trình tự thủ tục đấu thầu thì trước khi tiến hành đấu thầu Chủ đầu tư
phải kiểm tra lại các thủ tục, nếu có sai sót thì phải có hướng giải quyết rồi mới
cho tiến hành đấu thầu. Rõ ràng Chủ đầu tư đã quá sơ xuất, chủ quan thiếu tinh
thần trách nhiệm, vì vậy dẫn đến sai sót kể trên.
Đối với cá nhân Ông A và Ông B khi nhận được quyết định phê duyệt kế
hoạch đấu thầu của Ủy ban nhân dân huyện C cũng không kiểm tra lại và khi
thụ lý hồ sơ mời thầu để giải quyết ( có quyết định phê duyệt kế hoạch đấu thầu
kèm theo) mà vẫn không phát hiện sai sót
Mặt khác theo trình tự đấu thầu trước khi tiến hành mở thầu Chủ đầu tư
phải kiểm tra, rà soát lại toàn bộ thủ tục trước sự chứng kiến đầy đủ đại diện các
ngành liên quan ( trong đó có cả ông A và ông B tham dự) do tính chủ quan,
mang tính thủ tục, không thực hiện nghiệm túc việc kiểm tra, rà soát lại những
sai sót. Vì vậy cũng không phát hiện được sai sót trong kế hoạch đấu thầu được
phê duyệt.
2.5. Hậu quả của tình huống:
Việc kế hoạch đấu thầu đã được phê duyệt không tuân theo quy định của
Luật Đấu thầu hiện hành có thể dẫn đến hậu quả sau:
9
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
- Kiến nghị của các nhà thầu( các nhà thầu không trúng thầu), các nhà
thầu lấy lý do kế hoạch đấu thầu được phê duyệt có điều khoản trái với Luật
hiện hành để buộc tổ chức đấu thầu lại.
- Nếu giải quyết không tốt có thể dẫn đến hủy bỏ kết quả đấu thầu và tiến
hành đấu thầu lại gây lãng phí tiền của của Nhà Nước và của các Doanh Nghiệp
tham gia đấu thầu điều này có thể dẫn đến kiến nghị mới của nhà thầu đã trúng
thầu (Công ty TNHH Thương mại Hà Nam) vì sai sót không phải do các nhà
thầu gây ra.
Công trình không tiến hành thi công được theo đúng kế hoạch có thể dẫn
đến mất vốn vì không có khối lượng để giải ngân.
III. XỬ LÝ GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
3.1. Mục tiêu xử lý tình huống:
Để xử lý được tình huống trên, tránh thiệt hại cho Nhà nước và giải quyết
được khiếu nại của các nhà thầu, đưa công trình vào khởi công theo đúng tiến độ
kế hoạch.
3.2. Giải pháp xử lý tình huống:
Theo Luật Đấu thầu số 61/2005/QH 11, ngày 29 tháng 11 năm 2005 tại
Điều 70, khoản 1 qui định: việc xử lý tình huống trong đấu thầu phải tuân thủ
các nguyên tắc sau:
- Bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế
- Căn cứ vào kế hoạch đấu thầu được phê duyệt, nội dung của hồ sơ mời
thầu và hồ sơ dự thầu của các nhà thầu tham gia đấu thầu.
- Người có thẩm quyền là người quyết định sử lý tình huống trong đấu
thầu và chịu trách nhiệm trước pháp luật về quyết định của mình.
Trên cơ sở tham mưu của Phòng kế hoạch tài chính, Tôi xin đưa ra 2
phương án xử lý tình huống trên như sau:
a) Phương án 1 : Hủy bỏ kết quả đấu thầu, xác định mức thiệt hại, truy
cứu trách nhiệm, tổ chức đấu thầu lại: phương án này chỉ được thực hiện khi
10
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
nhận thấy sai sót là nghiệm trọng nó ảnh hưởng đến kết quả đấu thầu, làm sai
lệch kết quả đấu thầu và lựa chọn nhà thầu mua sắm trang thiết bị công trình.
- Ưu điểm:
+ Thể hiện tính nghiêm minh của Pháp luật bảo đảm trật tự kỷ cương
trong quản lý hành chính Nhà nước.
+ Giải quyết được kiến nghị của các nà thầu một cách nhanh chóng, phù
hợp với nguyện vọng của một số nhà thầu ( chủ yếu là các nhà thầu không trúng
thầu)
- Nhược điểm:
+ Gây thiệt hại cho Nhà nước và các Doanh nghiệp về chi phí đã bỏ ra để
tổ chức đấu thầu; phải tổ chức đấu thầu lại sẽ tốn thêm tiền của và thời gian;
+ Công trình sẽ thi công chậm tiến độ, dẫn đến mất vốn do không có khối
lượng để thanh toán cuối năm;
+ Mức sử lý vi phạm đối với cá nhân vi phạm sẽ cao hơn, có thể dẫn đến
truy tố trách nhiệm hình sự vì dẫn đến hậu quả phải hủy thầu gây thất thoát, lãng
phí tài sản của Nhà nước;
+ Nhà nước phải bồi thường chi phí cho các nhà thầu đã bỏ ra để tham gia
đấu thầu. Vì sai sót không phải từ phía các nhà thầu, mà là của cán bộ – công
chức và người có thẩm quyền.
b) Phương án 2: Điều chỉnh kế hoạch đấu thầu, công nhận kết quả đấu
thầu, truy cứu trách nhiệm.
Phương án này thực hiện được khi sai sót không ảnh hưởng đến kết quả
lựa chọn nhà thầu, không làm sai lệch kết quả đấu thầu và lựa chọn nhà thầu.
- Ưu điểm:
+ Không gây lãng phí tiền của Nhà nước vì không phải hủy bỏ thầu và tổ
chức đấu thầu lại;
+ Công trình được đưa vào thi công đúng theo tiến độ kế hoạch đã đề ra;
+ Mức xử lý vi phạm đối với cá nhân vi phạm sẽ thấp hơn.
- Nhược điểm:
11
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
+ Nếu không có biện pháp giải quyết kiến nghị tốt sẽ dẫn đến việc bức
xúc cho các nhà thầu;
+ Có thể nhà trúng thầu không đồng ý ký kết hợp đồng theo kế hoạch đấu
thầu đã được điều chỉnh; vì theo Luật Đấu thầu thì rõ ràng là bất lợi cho các nhà
thầu khi không được điều chỉnh giá trúng thầu theo từng thời điểm tăng giá của
nguyên vật liệu và các chính sách, chế độ thay đổi.
3.3. Lựa chọn phương án xử lý:
Đối với huyện C một huyện miền núi vùng sâu vùng xa (mạng lưới thông
tin truyền thông chưa hoàn chỉnh) còn khó khăn về kinh tế, nguồn vốn đầu tư
cho phát triển còn phụ thuộc chủ yếu vào nguồn ngân sách Trung ương, việc ghi
chỉ tiêu vốn cho một công trình không phải năm nào cũng thực hiện được, mặt
khác việc đầu tư xây dựng trường PTTH nội trú là rất cần thiết, để có cơ sở vật
chất cho học sinh các dân tộc trên địa bàn huyện học tập, nâng cao trình độ dân
trí và làm tốt công tác phổ cập giáo dục của huyện; vì vậy khi có chỉ tiêu vốn
công trình cần phải tiến hành các thủ tục đấu thầu nhanh chóng đưa công trình
vào thi công là điều hết sức cấp bách. Mặt khác đối với dự án đầu tư xây dựng
công trình: Trường PTTH nội trú huyện việc phê duyệt kế hoạch đấu thầu không
phải sai sót về kỹ thuật, không làm sai lệch kết quả đấu thầu và lựa chọn nhà
thầu thi công công trình; việc ký kết hợp đồng giữa chủ đầu tư và nhà thầu chỉ
được tiến hành sau khi có quyết định phê duyệt kết quả đấu thầu của chủ tịch
UBND huyện C. Nên phương án mà tôi lựa chọn để giải quyết tình huống ở đây
là phương án 2.
3.4. Tổ chức thực hiện phương án chọn:
Để tiến hành tổ chức thực hiện phương án chọn (phương án 2) thì cần xác
định được các công việc cần phải giải quyết như sau:
- Nếu điều chỉnh loại hợp đồng thì nhà thầu trúng thầu( Công ty TNHH
thương mại Hà Nam ) có đồng ý ký kết hợp đồng thi công công trình không?
- Giải quyết kiến nghị của các nhà thầu như thế nào?
- Điều chỉnh điều khoản hợp đồng thi công công trình theo cách nào?
- Việc xử lý các bộ vi phạm ra sao?
12
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
Bước 1:
Thuyết phục được nhà thầu trúng thầu (Công ty TNHH thương mại Hà
Nam) đồng ý ký kết hợp đồng theo kế hoạch đấu thầu sẽ được phê duyệt điều
chỉnh; người có thẩm quyền, chủ đầu tư và nhà thầu cần có một buổi họp để
thống nhất về hợp đồng ký kết giữa chủ đầu tư và nhà thầu khi có kết quả đấu
thầu được phê duyệt(có biên bản cuộc họp); sẽ có hai trường hợp xảy ra:
- Trường hợp thứ nhất: Nhà thầu không đồng ý điều chỉnh kế hoạch đấu
thầu đã được phê duyệt và chỉ ký kết hợp đồng nếu hợp đồng là loại Hợp đồng
có điều chỉnh giá; điều này có thể xảy ra vì loại hợp đồng này cho phép nhà thầu
có thể điều chỉnh giá gói thầu và giá trúng thầu theo từng thời điểm thay đổi chế
độ, chính sách và giá cả nguyên vật liệu; còn nếu ký theo loại hợp đồng trọn gói
theo Luật Đấu thầu hiện hành thì nhà thầu phải chịu rủi ro khi có thay đổi về chế
độ, chính sách và biến động giá nguyên vật liệu.
- Trường hợp thứ hai: Nhà thầu đồng ý với quyết định điều chỉnh kế
hoạch đấu thầu đã được phê duyệt, có nghĩa là đồng ý ký kết hợp đồng theo hình
thức hợp đồng trọn gói; nếu trường hợp thứ nhất xảy ra chủ đầu tư và người có
thẩm quyền cần phải thuyết phục được nhà thầu đồng ý điều chỉnh kế hoạch đấu
thầu đã được phê duyệt, vì nếu không thuyết phục được thì không thể tiến hành
bước tiếp theo buộc phải tiến hành hủy đấu thầu. Việc thuyết phục là khả thi vì
công trình được thực hiện theo đúng Luật Đấu thầu hiện hành và dự toán công
trình tại thời điểm đó vẫn đảm bảo cho nhà thầu thầu thi công có lãi nếu thực
hiện công trình theo đúng tiến độ đã đề ra và cấp đủ vốn theo tiến độ công trình
để nhà thầu có thể thực hiện đúng kế hoạch.
Bước 2: Giải quyết khiếu nại của các nhà thầu:
Cơ quan có thẩm quyền, người có thẩm quyền, chủ đầu tư và các nhà thầu
có kiến nghị cần phải họp để giải quyết thắc mắc, kiến nghị của các nhà thầu;
các kiến nghị của các nhà thầu không trúng thầu đều nhằm mục đích làm hủy bỏ
kết quả đấu thầu và tổ chức đấu thầu lại, dẽ dàng nhận thấy có mục đích cá nhân
trong việc kiến nghị của các nhà thầu. Để giải quyết vấn đề trên cần chỉ ra cho
các nhà thầu thấy rõ việc sai sót trong kế hoạch đấu thầu không làm sai lệch kết
13
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
quả đấu thầu và lựa chọn nhà thầu. Điều này khá rõ ràng vì điều khoản hợp đồng
không liên quan đến kỹ thuật, tài chính, máy móc thi công và nhân lực là những
điều kiện tiên quyết khi xét thầu. Điều khoản này chỉ được thực hiện sau khi có
phê duyệt kết quả trúng thầu của chủ tịch UBND huyện C. Mặt khác nhà thầu
trúng thầu (Công ty TNHH thương mại Hà Nam) đã đồng ý với việc điều chỉnh
kế hoạch đấu thầu đã được phê duyệt ( điều chỉnh điều khoản hợp đồng) vì vậy
việc giải quyết kiến nghị của nhà thầu là không khó khăn.
Bước 3: Người có thẩm quyền ra quyết định điều chỉnh lại kế hoạch đấu
thầu đã được phê duyệt, điều chỉnh lại điều khoản hợp đồng đã ký kết.
Sau khi có các biên bản các cuộc họp gồm 2 biên bản:
- Cuộc họp giữa người có thẩm quyền, Chủ đầu tư và nhà thầu trúng thầu;
- Cuộc họp với các nhà thầu đã có đơn kiến nghị.
Phòng kế hoạch Tài Chính có thể có hai cách để tham mưu cho Ủy ban
nhân dân huyện ra quyết định điều chỉnh lại kế hoạch đấu thầu:
- Cách 1: Ra văn bản đề nghị UBND huyện ra quyết định điều chỉnh lại
kế hoạch đấu thầu, sau đó mới thẩm định hồ sơ kết quả đấu thầu trình UBND
huyện phê duyệt;
- Cách 2: Gửi báo cáo kết quả thẩm định hồ sơ kết quả đấu thầu( trong
báo cáo kết quả thẩm định kết quả đấu thầu ghi rõ điều khoản hợp đồng ký kết
giữa Chủ đầu tư về nhà thầu trúng thầu là hợp đồng trọn gói) kèm theo các biên
bản thống nhất với các nhà thầu đề nghị UBND huyện ra quyết định phê duyệt
kết quả đấu thầu( trong quyết định phê duyệt kết quả đấu thầu ghi rõ điều khoản
hợp đồng thi công công trình là hợp đồng trọn gói) mà không cần phải ra quyết
định điều chỉnh kế hoạch đấu thầu đã được phê duyệt.
Trong hai cách trên cách 2 có ưu điểm là không tốn nhiều thời gian chờ
đợi vì không phải phê duyệt qua nhiều nấc bước mà vẫn đủ cơ sở đảm bảo tính
đúng đắn của pháp luật hiện hành vì vậy Tôi chọn cách 2 để giải quyết tình
huống.
Bước 4: Xử lý vi phạm của các cán bộ – công chức vi phạm.
14
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
Có thể nhận thấy mức độ vi phạm ở đây là không lớn, chủ yếu là do sơ
xuất, chủ quan của các cá nhân. Tuy nhiên đối với cán bộ – công chức quản lý
Nhà nước những sơ xuất, chủ quan dù là nhỏ có thể dẫn tới hậu quả nghiêm
trọng, mất thời gian điều chỉnh và gây lãng phí tiền của cho nhà nước.
Hình thứ xử lý tùy theo từng mức dộ vi phạm và tính chất nghiêm trọng
của vụ việc để áp dụng hình thức xử lý kỷ luật khác nhau. Theo mức độ nghiêm
trọng của tình huống thì hình thứ xử lý kỷ luật là cảnh cáo nhằm để đối tượng ý
thức được mức độ nghiêm trọng của sự việc xảy ra, từ đó nâng cao tinh thần
trách nhiệm hơn trong công việc, chủ động học tập nâng cao trình độ nhằm giải
quyết công việc có chất lượng và hiệu quả hơn.
IV. KIẾN NGHỊ
4.1. Kiến nghị với Đảng, Nhà nước:
Công tác đấu thầu là công việc phức tạp liên quan đến nhiều ngành, nhiều
cấp khác nhau, đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ của các ngành, các cấp; hiện
nay đất nước ta đang trong giai đoạn hội nhập nền kinh tế Quốc tế, việc xây
dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật đáp ứng được nhu cầu phát triển là đòi hỏi hết sức
bức thiết. Đảng và nhà nước ta đang cố gắng tập trung mọi nguồn lực để xây
dựng cơ sở hạ tầng đáp ứng được các nhà đầu tư nước ngoài ,phát huy nguồn nội
lực và tranh thủ các nguồn đầu tư của nước ngoài để thúc đẩy nền kinh tế phát
triển.Việc xây dựng được những công trình có chất lượng, đáp ứng được yêu cầu
cần phải lựa chọn được những nhà thầu có đủ năng lực thực sự đáp ứng được
yêu cầu cần thiết.
Vì vậy: cần có sự lãnh chỉ đạo của Đảng, quản lý chặt chẽ của Nhà nước về
công tác đấu thầu; ban hành các văn bản quy phạm phải kịp thời, đồng bộ, đồng
thời cần bồi dưỡng đào tạo đội ngũ cán bộ có đầy đủ phẩm chất ,năng lực để
thực hiện công tác đấu thầu và lựa chọn nhà thầu.
15
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
4.2. Kiến nghị với các cơ quan chức năng:
- Việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về công tác đấu thầu chưa
kịp thời từ các ngành, các cấp;
- Năng lực, phẩm chất cán bộ - công chức quản lý, làm công tác đấu
thầu ở nhiều nơi còn kém chưa đáp ứng được yêu cầu; cần có những khóa
tập huấn để nâng cao trình độ, năng lực cán bộ giúp cho việc thực hiện đấu
thầu và lựa chọn nhà thầu được tốt hơn.
V. KẾT LUẬN
Qua đề xuất, xâydựng phương án và giải pháp xử lý tình huống trong
công tác đấu thầu của gói thầu xây lắp công trình trường THPT nội trú
huyện C, bản thân Tôi thấy rằng:
- Vấn đề Nhà nước ta ban hành các văn bản qui phạm pháp luật về công
tác đấu thầu chưa đồng bộ, chưa kịp thời; Luật đã có hiệu lực, nhưng Nghị
định và các thông tư lại chưa được ban hành;
- Năng lực quản lý công tác đấu thầu của đội ngũ các bộ – công chức nói
chung và của huyện C nói riêng còn yếu, chủ quan và nhiều bất cập;
- Phương án xử lý Tôi đề xuất là đúng theo qui định của pháp luật,
phương án chọn là hợp tình, hợp lý và kinh tế, công trình được triển khai thi
công theo kế hoạch, đáp ứng kịp thời nhu cần cơ sở vật chất cho trường
học./.
16
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
MỤC LỤC
T.T NỘI DUNG Trang
Lời cảm ơn 2
Lời nói đầu 3
I Nội dung tình huống 5
II Phân tích tình huống 7
III Xử lý tình huống 11
IV Kiến nghị 16
V Kết luận 17
Phụ lục 18
17
Tình huống quản lý nhà nước- chương trình chuyên viên chính khoá II
18