Lược sử ngoại giao VN các thời trước Chương bảyNGOẠI GIAO THỜI LÊ MẠC – potx

Lược sử ngoại giao VN các thời trước
Chương bảy

NGOẠI GIAO THỜI LÊ MẠC – phần 2
II NGOẠI GIAO CỦA NHÀ LÊ TRUNG HƯNG

Các cựu thần nhà Lê lánh nạn tiến hành công việc
khôi phục vương quyền của nhà Lê (lưu vong) trên
đất Lào. Nhà Lê Trung hưng được thành lập. Khi về
nước hoạt động, nhà Lê Trung hưng vẫn giữ quan hệ
láng giềng thân thiện với Lào, từng đem công chúa,
quận chúa gả cho vua Lào.

Đối với Trung Quốc thì ngay từ khi mở đầu công
cuộc trung hưng, vua Lê đã cho sứ sang giao thiệp và
cầu phong với nhà Minh. Tới cuối thế kỷ XVI, nhà
Lê Trung hưng làm chủ cả nước, lại cho sứ sang nhà
Minh. Trước kia, quan lại nhà Minh ở biên giới bắt
Mạc Đăng Dung phải lên biên giới, tới cửa Nam
Quan trình diện; nay chúng cũng bắt vua Lê Trung
hưng làm như vậy.

Tháng 3 năm 1596 vua Lê cùng quan lại tùy tùng lên
biên giới, tới cửa Nam Quan, nhưng quan lại nhà
Minh ở đây dùng dằng không chịu hội kiến. Nhưng
khi vua quan nhà Lê phải trở về Thăng Long, chúng
lại đưa thư trách và dọa đưa quân sang đánh. Vua Lê
phải cho người sang Trung Quốc giải thích và hẹn
ngày hội kiến.

Đầu năm 1597, nhà Minh hẹn đến tuần đầu tháng 4

âm lịch, vua Lê phải tới cửa Nam Quan hội khám.

Tháng 3 âm lịch, vua Lê cùng tướng sĩ tùy tùng lên
Nam Quan. Lần này vua quan nhà Lê đem năm vạn
quân vừa bộ binh vừa voi chiến đi hộ tống lên biên
giới.

Ngày 10 tháng 4 âm lịch, vua quan nhà Lê cùng bọn
quan lại nhà Minh ở Quảng Tây hội kiến và làm tờ
kết ước. Sau đó, triều đình nhà Lê cử Phùng Khắc
Khoan sang kinh đô Yên Kinh của nhà Minh, mang
tặng sản vật địa phương.

Đây là lần đầu sứ của nhà Lê Trung hưng tiếp xúc
với triều đình nhà Minh, nên việc tiếp xúc không dễ
dàng. Nhà Minh tỏ ra ủng hộ nhà Mạc, vặn vẹo, bắt
bẻ sứ thần nhà Lê đủ điều. Triều đình nhà Lê phải
chọn người có tài và ứng xử giỏi là bảng nhỡn Phùng
Khắc Khoan đi sứ. Phùng Khắc Khoan đến Yên Kinh
vào dịp Tết Nguyên đán. Sứ thần nhiêu nước cũng tới
Yên Kinh trong dịp này. Ngày đầu năm, ông cùng sứ
thần các nước vào triều chúc mừng vua Minh. Nhà
vua mở cuộc vui, vịnh thơ. Mỗi sứ thần làm một bài
thơ. Phùng Khắc Khoan làm một lúc 36 bài. Vua
Minh khen ngợi sứ ta làm thơ nhanh, nhiều, bài nào
cũng hay. Vua Minh đề vào tập thơ của Phùng Khắc
Khoan mấy chữ: "Hà địa tất sinh tài" (Đất nào chàng
sinh người tài) và tặng ông vinh hàm Trạng Nguyên.

Về việc cầu phong, vua Minh phong vua Lê làm "An

Nam đô thống sứ" như đã phong cho các vua nhà
Mạc trước đây. Đô thống sứ chỉ là một chức quan nhị
phẩm của triều Minh.

Thấy vua Minh phong vua Lê như vậy, Phùng Khắc
Khoan không đồng ý, dâng sớ nói:

" "Đô thống sứ” là tước cũ của họ Mạc, vua nước
Nam chúng tôi hiện thời là dòng dõi chính thống nhà
Lê. Thiên triều phong cho tước ấy không xứng đáng.
Chúng tôi không dám nhận sắc phong".

Vua Minh phải chịu, đành phong vua Lê làm "An
Nam quốc vương" .

Phùng Khắc Khoan không chờ sứ Minh đem sắc
phong sang ta mà tự ông đem sắc phong về nước.

Tiếp xúc với người phương Tây

Trong thời kỳ Lê - Mạc, người phương Tây bắt đầu
tới Việt Nam, chủ yếu là các nhà buôn và các giáo sĩ.
ở miền Bắc, năm 1533, giáo sĩ I-guatio tới giảng đạo
ở Hải Hậu (thuộc Nam Hà). Tiếp theo, các giáo sĩ
phương Tây tới miền Bắc nước ta ngày một nhiều.
Năm 1584, nhà Mạc gửi thư đề nghị Tòa Giám mục
đạo Thiên chúa ở Ma Cao cử nhiều giáo sĩ tới giảng
đạo.

Ở miền Nam, năm 1535, giáo sĩ Bồ Đào Nha Antonio

da Faria tới giảng đạo tại Hội An (Đà Nẵng). Nhiều
người Bồ Đào Nha cũng tới buôn bán ở miền Nam.
Thời kỳ này chiến tranh liên miên giữa nhà Mạc và
nhà Lê, nên cả Mạc và Lê đều sẵn sàng tiếp xúc với
người phương Tây để mua các loại vũ khí như súng
ống, đạn được, gươm giáo Phương Tây bắt đầu đi
sang châu Á để tìm thị trường và thuộc địa. Các giáo
sĩ là đội quân mở đường rất đắc lực cho tư bản
phương Tây thâm nhập châu Á và Việt Nam.