Nhà lao An Nam ở Guyane _Kỳ 2 ppsx

Nhà lao An Nam ở Guyane _Kỳ 2
Trong số 525 tù nhân người Việt bị đưa đi đày sang
Guyane năm 1931 sau khởi nghĩa Yên Bái, ngoài
những người bỏ mình trong thời gian bị giam giữ,
còn có những người trong sổ ghi là được trả tự do,
thậm chí có người ghi là được trả về VN như ông Vũ
Văn Ninh.
Khai hoang


Theo Danielle Donet-Vincent (Trung tâm nghiên cứu
khoa học Pháp) trong "Nhà tù cho người Đông
Dương tại Guyane" (Les bagnes des Indochinois en
Guyane 1931-1963), tù nhân Đông Dương đến
Cayenne (thủ phủ của Guyane) ngày 30-6-1931.
Theo Daniel Ballof trong sách Hiện tượng đày bi
ệt xứ
tù nhân Đông Dương và các cơ sở lao tù (La
deportation des Indochinois en Guyane et les
etablissements penitentiaires), khi tàu cập bến có hai
trường hợp tử vong trong chuyến hành trình dài 35
ngày. Ngay khi đến đó, có 30 tù nhân bị bệnh quai bị
được phát hiện. Rồi các bệnh đường hô hấp, đường
ruột khiến 137 người phải nhập viện, sáu người trong
số họ không qua khỏi. Trong hai năm 1934-1936, 20
người đã chết vì bệnh, một số khác tự tử.

Cũng theo Danielle Donet-Vincent, nghị định ngày
18-9-1936 ấn định việc cấp đất rừng cho tù nhân mãn
hạn khai hoang canh tác. Qua năm sau, bảy tù nhân
trại Crique Anguille (Suối Lươn) được trả tự do,

được giao đất để phá rừng canh tác. Bốn t
ù nhân khác
của trại Saut Tigre (Cọp Vó) cũng được cấp rừng để
khai hoang canh tác. Một người được cho phép làm
việc trong các mỏ vàng c
ủa Công ty Société Nouvelle
de Saint-Élie (Guyane ngày nay cũng đang khai thác
vàng). Bốn người khác đi làm thuê cho các đồn điền
(nông trường) và làm nghề đánh cá.



Tuy được trả tự do song họ bị hạn chế di chuyển, tạo
ra tâm lý bi quan về chương trình cấp đất rừng để
khai hoang canh tác. Tôi đọc thấy trên một tấm biển
trong trại Crique Anguille thông điệp đại ý như sau:
Chương trình cấp đất rừng khai hoang là để cho các
tù nhân có cơ hội làm lụng sinh nhai sau khi mãn hạn
tù. Họ hi vọng sẽ có ngày hồi hương với chút ít của
cải dành dụm. Nhưng do không thấy ngày về nên sau
này họ bỏ bê việc canh tác.

Danielle Donet-Vincent cho biết khi chính phủ Mặt
trận Bình dân nắm quyền ở Pháp sau cuộc bầu cử
năm 1936, 19 người được trả về nguy
ên quán. 19 trên
tổng số gần 500 người còn lại là quá ít, khiến họ c
àng
thêm thất vọng. Tuy vậy, trong thực tế đã chỉ có 15
người được về quê hương, qua ngả các cảng Saint-

Nazaire và Marseilles của Pháp. Rồi Chiến tranh thế
giới thứ hai nổ ra. Tình hình quản lý tù tại Guyane có
phần khó khăn nên đây cũng là giai đoạn các tù nhân
mọi quốc tịch trốn trại nhiều nhất. Chính quyền Pháp
quyết định giải thể các nhà tù hải ngoại bằng nghị
định ngày 4-5-1944. Các tù nhân trước kia đư
ợc phân
tán trong ba trại Crique Anguille, Saut Tigre và La
Forestière sau đó được tập trung về Le Bagne (nhà
lao An Nam).
Khu người Đông Dương

Trích: