tóm tắt luận án tiến sĩ tiếng việt nâng cao năng lực cạnh tranh của các tạp chí ban đảng trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của Đề tài
Thời đại khoa học công nghệ phát triển như vũ bão, nhiều loại hình báo chí
mới xuất hiện, ngày càng phong phú, đa dạng và cơ chế thị trường giàu tính
cạnh tranh buộc các tạp chí các ban đảng phải đổi mới, nâng cao năng lực
cạnh tranh đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Trong xu thế cạnh tranh gay gắt giữa
các loại hình báo chí hiện nay, tạp chí các ban đảng đứng trước sức ép thực
sự. Nếu vẫn cách làm tuyên truyền theo kiểu cũ thì không thu hút độc giả,
không đáp ứng nhu cầu thực tiễn và yêu cầu nhiệm vụ. Điều đó đòi hỏi phải
tìm ra giải pháp tạo ra sự tồn tại trong thị trường hóa. Tạp chí các ban đảng
sẽ vẫn giữ định hướng nhưng đổi mới nội dung, hình thức, đầu tư hợp lý,
thích đáng và kịp thời.
Các tạp chí ban đảng ngày có vị trí, vai trò quan trọng, đặc biệt trong công tác
đảng.
So với nhu cầu, yêu cầu của bạn đọc, các tạp chí ban đảng còn nhiều hạn chế,
bất cập. Xây dựng Đảng vốn là đề tài khó không chỉ về nội dung mà về cách
thể hiện. Do đó thường khô khan, ít hấp dẫn, khó thu hút bạn đọc. Nội dung ít
có những phát hiện mới, phản biện, thường theo xu hướng một chiều, diễn
giải.
Xuất phát từ sự cấp thiết về lý luận và thực tiễn đó, tác giả chọn đề tài “Nâng
cao năng lực cạnh tranh của các tạp chí ban đảng trong thời kỳ đổi mới và
hội nhập quốc tế” làm đề tài luận án tiến sĩ, chuyên ngành Báo chí học.
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở làm rõ cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh của tạp chí ban đảng;
làm rõ những yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh; đánh giá đúng thực
trạng năng lực cạnh tranh của các tạp chí ban đảng, luận án đề xuất giải
pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của các tạp chí ban đảng ở Việt Nam
trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ một số khái niệm công cụ: "cạnh tranh", "tạp chí các ban đảng",

"năng lực cạnh tranh của tạp chí tạp chí các ban đảng" làm cơ sở lý luận cho
việc nghiên cứu của luận án.
- Làm rõ những yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh của tạp chí ban
đảng.
- Đánh giá đúng năng lực cạnh tranh của các tạp chí các ban đảng.
- Dự báo xu hướng cạnh tranh của tạp chí các ban đảng trong thời kỳ đổi mới
và hội nhập quốc tế,
- Đề xuất các giải pháp, kiến nghị nâng cao năng lực cạnh tranh của các tạp
chí ban đảng trong thời kỳ hội nhập.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Năng lực cạnh tranh của các tạp chí ban đảng.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Khảo sát Tạp chí Xây dựng Đảng, Tạp chí Dân vận, Tạp chí Kiểm tra, Tạp chí
Tuyên giáo trong khoảng thời gian từ năm 2006-2010.
4. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu
4.1. Câu hỏi nghiên cứu
- Các tạp chí ban đảng cần đáp ứng những tiêu chí nào để nâng cao năng lực
cạnh tranh?
- Thực tế năng lực cạnh tranh của các tạp chí ban đảng hiện nay có những
bất cập gì và nguyên nhân của những bất cập đó?
- Cần thực hiện những giải pháp nào để khắc phục những bất cập và nâng
cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đổi mới hiện nay?
4.2. Giả thuyết nghiên cứu
- Xu thế vận động phát triển về nội dung, hình thức, đối tượng công chúng,
tạp chí các ban đảng sẽ phải cạnh tranh với hệ thống báo in trong nước, với
hệ thống các tạp chí nói chung và cạnh tranh ngay trong hệ thống tạp chí các
ban đảng với nhau. Các tạp chí các ban đảng cần đáp ứng các tiêu chí sau để
nâng cao năng lực cạnh tranh: nội dung thông tin, hình thức thể hiện,
phương thức phát hành, tương tác công chúng, thu hút quảng cáo.

- Tạp chí các ban đảng bên cạnh những thuận lợi thì sẽ gặp không ít những
khó khăn… Cơ chế hoạt động cũng sẽ thay đổi các tạp chí trong hệ thống ban
đảng sẽ không còn được bao cấp, mà phải tự hạch toán, tự bù đắp một phần
hoặc toàn bộ chi phí, tự lo đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật, đời sống cho cán bộ,
phóng viên và làm nghĩa vụ với Nhà nước, với cơ quan chủ quản, trong khi
vẫn phải đảm bảo nhiệm vụ chính trị, phải chấp hành đúng luật pháp và quy
định các cơ quan báo chí phải cạnh tranh để tồn tại và phát triển.
Các tạp chí không thể không cải tiến nội dung, hình thức thông tin, cách in ấn
và trình bày, cố gắng nắm bắt nhu cầu bạn đọc. Tạp chí các ban đảng không
thể buộc công chúng mua mà phải có chiến lược phát hành để đến được với
công chúng. Các tạp chí cũng phải mở rộng quảng cáo, các hoạt động sau mặt
báo, phải lo cải thiện đời sống cán bộ, phóng viên, mở rộng quan hệ giao lưu
với cơ quan báo chí trong nước và nước ngoài. Các tạp chí phải từng bước
hiện đại hóa cơ sở thiết bị, phương tiện nghiệp vụ, khơi dậy được nhiều tiềm
năng của lực lượng làm báo trong nước và đổi mới cách thức hành nghề để
có thể hòa nhập với báo chí thế giới.
Trong nền kinh tế thị trường, mối quan hệ cạnh tranh và hợp tác giữa các tạp
chí đôi khi phức tạp.
- Vấn đề đặt ra là cần nâng cao năng lực cạnh tranh bằng cách thực hiện
đồng bộ các giải pháp: nhận thức; lãnh đạo, quản lý; nghiệp vụ; cán bộ; chính
sách khuyến khích vật chất, động viên tinh thần.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của đề tài
5.1. Cơ sở lý luận
Luận án được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và
duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm
Đảng Cộng sản Việt Nam về báo chí, truyền thông, lý thuyết về cạnh tranh,
năng lực cạnh tranh.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận án sử dụng tổng tích hợp các phương pháp nghiên cứu của các khoa
học xã hội như: phương pháp phân tích tài liệu, phương pháp tham vấn

chuyên gia, khảo sát,… để thu thập những thông tin đa dạng, phong phú và
mang tính khách quan về đối tượng nghiên cứu. Sau khi thu thập được thông
tin, tác giả sẽ phân tích, tổng hợp, đánh giá rút ra những kết luận cần thiết
tạo ra các giải pháp khoa học.
6. Đóng góp mới của Luận án
- Xây dựng khung lý thuyết và lý luận về năng lực cạnh tranh của tạp chí các
ban đảng - đây là vấn đề còn tương đối mới mẻ ở Việt Nam.
- Đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của tạp chí các ban đảng hiện nay,
phân tích những nguyên nhân của thực trạng đó.
- Đưa ra các dự báo về xu thế cạnh tranh và đề xuất những giải pháp, kiến
nghị để nâng cao năng lực cạnh tranh của tạp chí các ban đảng ở nước ta
hiện nay.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của Luận án
- Luận án góp cái nhìn tổng thể về thực trạng cạnh tranh của tạp chí các ban
đảng, đề xuất giải pháp đồng bộ, phù hợp, khả thi nhằm góp phần nâng cao
năng lực cạnh tranh của tạp chí các ban đảng trong giai đoạn hội nhập.
Là một trong những căn cứ tin cậy để cấp có thẩm quyền nghiên cứu, tham
mưu hoạch định chính sách, quản lý báo chí.
- Là tài liệu nghiên cứu tin cậy cho các nhà nghiên cứu, sinh viên, nghiên cứu
sinh về năng lực cạnh tranh của báo chí và báo chí của Đảng.
8. Kết cấu của Luận án
Ngoài phần Mở đầu, danh mục Tài liệu tham khảo và Phụ lục, Luận án được
kết cấu thành 4 chương, 13 tiết.
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
1.1. Các công trình nghiên cứu về các ban đảng, các tạp chí ban đảng
Nghiên cứu về các ban đảng, tạp chí các ban đảng là mảng đề tài được nhiều
nhà nghiên cứu dành thời gian, công sức và tâm huyết nghiên cứu với những
góc độ tiếp cận khác nhau. Các kết quả nghiên cứu cũng được công bố dưới
nhiều hình thức: đề tài khoa học, công trình khoa học, sách, bài báo khoa học

trên các tạp chí từ Trung ương đến địa phương.
1.1.1. Về các ban đảng
Các ban đảng đều xuất bản sách nhân ngày truyền thống của Ngành.
1.1.2. Về tạp chí các ban đảng
Nghiên cứu về các tạp chí của Đảng có đề tài cấp Bộ, chuyên đề nghiên cứu
khoa học cấp cơ sở, tọa đàm, đề tài nghiên cứu khoa học, đề án, luận văn cao
học, bài báo khoa học… Các công trình nghiên cứu đó chủ yếu đề cập đến
nâng cao chất lượng nội dung của tạp chí ban đảng (tuyên truyền xây dựng
Đảng, tuyên truyền về xây dựng cơ sở đảng, về đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản
lý ở cơ sở) hoặc đi sâu tìm hiểu về nội dung, hình thức của một tạp chí (Tạp
chí Xây dựng Đảng, Tạp chí Cộng sản), nghiên cứu một chuyên mục “Nghiên
cứu - Trao đổi” nhưng chưa có công trình nào nghiên cứu sâu về các tạp chí
ban đảng.
1.2. Các công trình nghiên cứu về năng lực cạnh tranh và năn lực cạnh tranh
của các tạp chí ban đảng
Có nhiều bài báo khoa học nghiên cứu về năng lực cạnh tranh và đề cập đến
vấn đề khó khăn và thuận lợi của báo in nói chung trong giai đoạn hiện nay,
nâng cao năng lực cạnh tranh của một tòa soạn báo in. Tuy nhiên chưa có
công trình nào nghiên cứu đến khó khăn, thuận lợi của tạp chí các ban đảng
và năng lực cạnh tranh của các tạp chí ban đảng.
1.3. Đánh giá tổng quát về kết quả các công trình đã công bố liên quan đến
Luận án
Qua tìm hiểu, chúng tôi nhận thấy: Nhiều nghiên cứu, công trình khoa học đã
bàn về thuận lợi, thách thức đối với báo chí trong giai đoạn hiện nay; vấn đề
sống còn của báo in, đề xuất nhiều ý kiến, giải pháp nhằm nâng cao năng lực
cạnh tranh của báo in. Đối với các tạp chí khối Đảng, cũng có những nghiên
cứu về một tạp chí (Tạp chí Cộng sản, Tạp chí Xây dựng Đảng), đề xuất những
giải pháp nhằm đổi mới nội dung, hình thức, nâng cao tính định hướng, tính
hấp dẫn; cũng có công trình nghiên cứu về một chuyên mục “Nghiên cứu –
Trao đổi” trên các tạp chí ban đảng (Xây dựng Đảng, Kiểm tra, Dân vận,

Tuyên giáo), tìm hiểu về nâng cao chất lượng tuyên truyền trên tạp chí ban
đảng (tổ chức cơ sở đảng, cán bộ).
Tuy nhiên, các công trình đó chưa làm rõ một số khái niệm: "cạnh tranh", "tạp
chí các ban đảng", "năng lực cạnh tranh của tạp chí tạp chí các ban đảng".
- Các công trình khoa học kể trên chưa đề cập đến những yếu tố tác động đến
năng lực cạnh tranh của tạp chí ban đảng;
- Chưa đánh giá đúng năng lực cạnh tranh của các tạp chí các ban đảng;
- Chưa dự báo xu hướng cạnh tranh của tạp chí các ban đảng trong thời kỳ
đổi mới và hội nhập quốc tế;
- Chưa đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của các tạp chí
ban đảng trong thời kỳ hội nhập.
Chính những “khoảng trống” này đã gợi mở cho tác giả lựa chọn và thực hiện
đề tài: Nâng cao năng lực cạnh tranh của các tạp chí ban đảng trong thời kỳ
đổi mới và hội nhập quốc tế.
Chương 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH
CỦA CÁC TẠP CHÍ BAN ĐẢNG
2.1. Lý luận về Đảng và báo chí của Đảng
2.1.1. Lý luận về Đảng
Hệ thống lại khái niệm đảng chính trị, đảng cầm quyền, đảng cộng sản cầm
quyền.
2.1.2. Lý luận về báo chí của Đảng
- Chủ nghĩa Mác - Lênin về báo chí cách mạng
Quan niệm của Chủ nghĩa Mác - Lê nin về chức năng của báo chí cách mạng,
nhiệm vụ của báo chí cách mạng, đặc thù giữa báo và tạp chí, phương châm,
phương thức làm báo.
- Tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng ta về báo chí cách mạng và
các tạp chí ban đảng
Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhiệm vụ của báo Đảng, đặc thù của mỗi loại báo,
phương châm, phương thức làm báo, tạp chí.

Quan điểm chỉ đạo của Đảng về báo chí trong thời kỳ đổi mới thể hiện ở trên
tất cả các phương diện: về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của báo chí; tự do báo
chí và Đảng lãnh đạo báo chí; các nguyên tắc hoạt động của báo chí tuyên
truyền về Đảng; tổ chức báo chí, nhà báo, đạo đức nghề báo; về các định
hướng cụ thể cho báo chí.
2.1.3. Về tạp chí của Đảng
- Tạp chí và tạp chí của Đảng
Tạp chí
Tạp chí là xuất bản phẩm định kỳ có tính chất chuyên ngành đăng nhiều bài
do nhiều người viết, được đóng thành tập, thường có khổ nhỏ hơn báo.
Chức năng của tạp chí
Chức năng tuyên truyền phổ biến, nghiên cứu trao đổi và hướng dẫn thực
tiễn đối với một lĩnh vực, một ngành chuyên môn trong xã hội.
Chức năng nghiên cứu và truyền bá khoa học thuật.
Chức năng hướng dẫn nghề nghiệp, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật tiên
tiến.
Chức năng thông tin, thông báo, cung cấp tư liệu mới cho hoạt động của
ngành.
Phân loại tạp chí
Tạp chí khoa học
Tạp chí thuộc các ban, bộ, ngành, tổng công ty thường gọi là tạp chí chuyên
ngành.
Tạp chí trực thuộc liên hiệp hội, các hội khoa học, hội kinh tế, hội nghề nghiệp,
đoàn thể chính trị - xã hội, các hội phi Chính phủ.
Tạp chí mang tính giải trí.
- Tạp chí của Đảng
Tạp chí của Đảng là một bộ phận quan trọng trong hệ thống báo chí nước ta.
Đối tượng của tạp chí của Đảng tuy hẹp (chủ yếu là cán bộ, đảng viên) nhưng
tác động lớn; bởi vì, thông qua cán bộ, đảng viên mà những vấn đề lý luận –
chính trị, những tri thức khoa học có giá trị định hướng cho tư duy và hành

động đến với mọi người một cách sâu rộng hơn. Tạp chí của Đảng là chỗ dựa
về lý luận, về thông tin một cách có hệ thống tình hình thực tiễn đã và đang
diễn ra cho cán bộ, đảng viên, đặc biệt là cán bộ làm công tác đảng, công tác
vận động quần chúng, công tác giáo dục tư tưởng, công tác tuyên truyền cổ
động. Tạp chí của Đảng vốn là nguồn cung cấp thường xuyên cho cán bộ,
đảng viên tri thức và kinh nghiệm tiến hành công tác quản lý, công tác vận
động quần chúng, công tác nắm bắt và hướng dẫn dư luận xã hội…
Tạp chí của Đảng được tổ chức theo 3 cấp:
Tạp chí cấp I là Tạp chí Cộng sản trực thuộc Ban Chấp hành Trung ương
Đảng.
Tạp chí cấp II là các tạp chí trực thuộc các ban đảng, các đơn vị sự nghiệp
tương đương (ví dụ như Tạp chí Xây dựng Đảng, Dân vận, Tuyên giáo, Kiểm
tra, Lý luận chính trị, Lịch sử Đảng )
Tạp chí cấp III là các tạp chí của các đơn vị, trung tâm, vụ, viện, học viện trực
thuộc các ban đảng và các đơn vị sự nghiệp tương đương (ví dụ Tạp chí Báo
cáo viên, Lý luận phê bình văn học nghệ thuật, Thông tin đối ngoại ).
- Tạp chí các ban đảng
Các ban đảng trung ương là những cơ quan tham mưu của Ban Chấp hành
Trung ương, mà trực tiếp và thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, về chủ
trương và các chính sách lớn thuộc các lĩnh vực trong công tác xây dựng
đảng.
Trong bộ máy tổ chức của hầu hết các ban đảng Trung ương đều có một cơ
quan ngôn luận của mỗi ban, đó là những tạp chí có tính nghiệp vụ và hướng
dẫn nghiệp vụ công tác đảng.
2.2. Năng lực cạnh tranh và những yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh
của các tạp chí ban đảng
2.2.1. Khái niệm năng lực cạnh tranh và cạnh tranh trong hoạt động báo chí
- Khái niệm cạnh tranh
Cạnh tranh là sự ganh đua giữa các chủ thể kinh tế trong một môi trường
hàng hóa, sản phẩm cụ thể bằng việc sử dụng các biện pháp như: giảm chi

phí, tăng chất lượng, quảng cáo… nhằm chất lượng cao, giá thành hạ, mẫu
mã đẹp, phục vụ tiện ích để đạt mục tiêu kinh tế của mình, thông thường là
chiếm lĩnh thị trường, giành lấy khách hàng cũng như các điều kiện sản xuất
thị trường có lợi nhất. Mục đích cuối cùng của các chủ thể trong quá trình
cạnh tranh là tối đa hóa lợi ích – đối với người sản xuất kinh doanh là lợi
nhuận trong khi đối với người tiêu dùng là lợi ích tiêu dùng và sự tiện lợi.
Trong lĩnh vực hoạt động báo chí, khái niệm cạnh tranh cũng cơ bản được
nhận thức thống nhất như trong lĩnh vực kinh tế. Tuy nhiên, do chức năng
của hoạt động báo chí có khác nên động lực, mục đích cạnh tranh trong báo
chí có khác, chẳng hạn trong kinh tế mục đích lợi nhuận là tối đa, còn trong
báo chí, nâng cao nhận thức, giác ngộ chính trị lại là mục tiêu cao cả nhất.
- Khái niệm năng lực cạnh tranh
Năng lực cạnh tranh của sản phẩm là khả năng sản phẩm đó tiêu thụ được
nhanh trong khi nhiều người cùng bán loại sản phẩm đó trên thị trường.
- Cạnh tranh trong hoạt động báo chí
Môi trường cạnh tranh trong thị trường thông tin ngày càng trở nên sòng
phẳng và quyết liệt. Nguyên do trước hết là ở số lượng và sự đa dạng của các
chủ thể tham gia thị trường kinh doanh báo chí Độc giả đứng trước sự lựa
chọn khó khăn giữa rất nhiều sản phẩm thông tin hướng tới họ trong cùng
một thời điểm Cạnh tranh trong hoạt động báo chí phải là cạnh tranh lành
mạnh.
2.2.2. Tiêu chí cạnh tranh của tạp chí
- Nội dung thông tin
Nội dung tuyên truyền của tạp chí các ban đảng phải mới mẻ, hấp dẫn.
Nội dung tuyên truyền của các tạp chí ban đảng phải thiết thực, có giá trị và ý
nghĩa thực tế đối với công chúng, đối với công tác xây dựng đảng.
Nội dung tuyên truyền của các tạp chí ban đảng phải mang tính thời sự, tính
cấp thiết, phản ánh những vấn đề nóng bỏng trong công tác xây dựng đảng.
Nội dung tuyên truyền của các tạp chí ban đảng phải mang tính tư tưởng.
- Cách thức thể hiện

Về hình thức phải đảm bảo tính chân phương, sự nghiêm túc, chính xác trong
ngôn từ và hình ảnh. Hình thức trình bày tạp chí phải hấp dẫn, cuốn hút thể
hiện từ măng séc, trình bày bìa, ruột, trang quảng cáo
Cách thức thể hiện phải đa dạng, phong phú, bao gồm ba nhóm thể loại:
thông tin, chính luận, phản ánh.
- Phương thức phát hành
Trước khi đưa ấn phẩm ra thị trường cần phải nghiên cứu thị trường độc giả
và cân nhắc khả năng của mình về sản xuất và tiêu thụ
Sau khi nghiên cứu thị trường, tòa soạn phải tìm ra trong đó một khe hở để
bán báo dễ dàng hơn.
Trong khe hở đó nhất thiết phải “đóng cọc” mặt hàng tờ báo của mình, củng
cố vị trí của ấn phẩm, vì các tòa soạn khác cũng có thể bán cái gì đó tương tự
trong khe hở đó.
Tòa soạn phải phản ứng linh hoạt đối với yêu cầu của độc giả có nhu cầu thay
đổi.
Không được quên thường xuyên đổi mới và hoàn thiện nội dung và cách trình
bày báo, công nghệ và tổ chức sản xuất báo.
Nên vạch ra chiến lược rủi ro để giảm bớt căng thẳng cạnh tranh trên thị
trường”.
- Tương tác với công chúng
Chú trọng đến tương tác công chúng bằng cách trưng cầu ý kiến, hội nghị
cộng tác viên, hoạt động sau mặt báo,
- Thu hút quảng cáo
Cơ quan tạp chí phải có mối quan hệ rộng rãi và có thương hiệu, uy tín.
2.2.3. Những yếu tố tác động đến năng lực cạnh tranh của tạp chí ban đảng
- Yếu tố khách quan
Sự phát triển của khoa học công nghệ
Tác động của toàn cầu hoá
Tác động của cơ chế thị trường
Xu hướng hội tụ của truyền thông

Trình độ dân trí ngày càng cao và yêu cầu cao của nhân dân đối với Đảng và
thông tin - truyền thông
Báo chí phát triển mạnh
- Yếu tố chủ quan
Cơ chế quản lý báo chí
Sự chỉ đạo của cấp trên và năng lực của các cơ quan báo chí
Năng lực của đội ngũ
Tiểu kết chương 2
Tạp chí của các ban đảng Trung ương nằm trong hệ thống báo đảng, là một
bộ phận quan trọng của hệ thống báo chí nước ta hiện nay. Thời gian vừa
qua, cùng với sự chuyển mình của cả hệ thống báo đảng trước những yêu cầu
đòi hỏi của công chúng, tạp chí các ban đảng đã có nhiều cải tiến, nâng cấp
nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.
Trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế, tạp chí nói riêng, báo chí nói chung
chuyển từ kiểu hoạt động cầm tay chỉ việc sang hoạt động theo Luật. Đảng
lãnh đạo báo chí bằng việc xác định đường lối, chủ trương chung và phương
hướng cụ thể trong từng thời kỳ. Nhà nước quản lý báo chí thông qua luật
pháp, quy chế, thể lệ, Nhà nước cụ thể hóa các quan điểm và định hướng
chính trị của Đảng. Báo chí trở thành một loại hàng hóa đặc biệt, luôn có sự
cạnh tranh gay gắt.
Cạnh tranh của các tạp chí ban đảng là cạnh tranh lành mạnh.
Trong cơ chế thị trường, ngoài nhiệm vụ chính trị là nhiệm vụ trên hết, tạp
chí sản xuất ra còn làm cả nhiệm vụ kinh doanh. Để sản phẩm của mình làm
ra, một tạp chí khi phát hành đến được với công chúng, các cơ quan báo chí
phải tìm cách để biến sản phẩm của mình làm ra thành một thứ hàng hóa
được khách hàng ưa chuộng quả là khó nhưng lại không khó bằng việc làm
như thế nào để hàng hóa của mình có được giá trị thật, nghĩa là phát hành
rộng rãi, bán được nhiều, có lợi cho công chúng, có lợi cho Đảng, cho đất
nước. Điều đó đòi hỏi tạp chí phải có sự chuyển biến mạnh mẽ về chất.
Chương 3

THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÁC TẠP CHÍ
BAN ĐẢNG Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
3.1. Nội dung thông tin
3.1.1. Thông tin thời sự
Tính thời sự của tin tức trên các tạp chí không cao.
Thông tin thời sự của các tạp chí ban đảng là không chỉ dừng lại ở cung cấp
thông tin cho bạn đọc mà bài báo khoa học trên các tạp chí ban đảng phải có
sự đánh giá, dự báo và lý giải vấn đề, trên cơ sở đó định hướng cho người đọc
nhìn nhận, nắm bắt vấn đề đó được đúng đắn, tạo ra được công luận chính
đảng, thúc đẩy sự phát triển của xã hội.
3.1.2. Thông tin đặc thù về xây dựng Đảng
Tính định hướng và tính chính thống về mặt thông tin đặc thù này là một yếu
tố quan trọng bậc nhất tạo nên sức lôi cuốn (chưa phải sức hấp dẫn) của các
tạp chí. Đây cũng chính là một lợi thế cạnh tranh của các tạp chí ban đảng, so
với các sản phẩm truyền thông, ấn phẩm báo chí khác hiện có.
Thông tin đặc thù về xây dựng Đảng đăng tải trên các tạp chí ban đảng phổ
biến ở 2 dạng sau:
Bài viết mang tính lý luận, chuyên luận khoa học về xây dựng Đảng : Tuyên
truyền xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh cả về tư tưởng, chính trị, tổ
chức, kiểm tra; Tuyên tuyền mối quan hệ máu thịt giữa Đảng, Nhà nước với
nhân dân.
Bài viết về thực tiễn kinh nghiệm xây dựng Đảng - phương pháp tổng kết điển
hình tiên tiến: Thực hiện tốt vai trò hướng dẫn và diễn đàn trao đổi kinh
nghiệm về xây dựng Đảng; Tuyên truyền về sự sáng tạo, phong trào cách
mạng của quần chúng; phát hiện những điển hình tiên tiến, nhân tố mới,
gương sáng đảng viên; Tuyên truyền vai trò của Đảng, của các tổ chức đảng,
đảng viên trong đời sống chính trị.
3.1.3. Thông tin về những vấn đề bức xúc
Tạp chí các ban đảng chú trọng mặt xây. Khi thông tin về các vấn đề nóng
bỏng tạp chí các ban đảng chưa đặt thẳng, đi sâu vào những vấn đề gai góc,

bức xúc, mặt trái.
3.2. Hình thức thể hiện
3.2.1. Xây dựng được hệ thống chuyên mục, bao quát các vấn đề trong xây
dựng đảng về tổ chức, thể hiện nét đặc thù của tạp chí các ban đảng
Đây được coi là một trong những lợi thế cạnh tranh của các tạp chí ban đảng.
3.2.2. Hình thức trình bày
Các tạp chí hiện nay chưa có họa sĩ, năng lực trình bày của người trực tiếp
ma-két số còn chưa đáp ứng được yêu cầu về tính chuyên nghiệp, tính sáng
tạo, khoa học và sự nhạy cảm trong trình bày đối với các yếu tố về hình thức
cấu thành một ấn phẩm tạp chí. Hình thức các tạp chí ban đảng chậm đổi
mới.
3.2.3. Cách thức thể hiện
Các thể loại báo chí đều được sử dụng trên các tạp chí, tuy thích hợp, hiệu quả
song vẫn chưa thực sự cuốn hút người đọc. Phần nhiều các bài viết còn theo
khuôn mẫu, ít thể hiện sự sáng tạo hay cá tính, nét độc đáo trong cách viết
của tác giả. Ngôn ngữ trên các tạp chí chưa đa thanh. Nhiều bài viết còn
nghiêng về phong cách ngôn ngữ báo cáo; cá biệt, có những trường hợp sao
chép dập khuôn những chỉ thị, nghị quyết của Đảng, hoặc bài báo cáo điển
hình từ các hội nghị, hội thảo chuyên đề công tác đảng.
3.3. Phương thức phát hành
Lượng phát hành vẫn còn hạn chế so với lượng công chúng tiềm năng và
cũng phần nào chưa phản ánh đúng bản chất nhu cầu thực của công chúng.
3.4. Tương tác với công chúng
Các tạp chí gửi phiếu trưng cầu bạn đọc và hoạt động sau mặt báo nhưng
tính hiệu quả chưa cao.
3.5. Thu hút quảng cáo
Các tạp chí ban đảng chưa có bộ phận quảng cáo chuyên nghiệp mà hầu hết
là dựa vào cộng tác viên nên chưa ổn định được nguồn thu từ quảng cáo, việc
quản lý cộng tác viên quảng cáo cũng còn nhiều trở ngại.
Các trang quảng cáo của các tạp chí hiện nay chưa được quan tâm, đầu tư

trình bày có chất lượng, còn thiếu những trình bày đẹp, hiện đại.
Tiểu kết chương 3
Các tạp chí ban đảng đã khẳng định được vị trí của mình đối với độc giả và
vai trò trong hệ thống các tạp chí của Đảng. Năng lực cạnh tranh của các tạp
chí thể hiện rõ trong việc không ngừng nâng cao chất lượng, bảo đảm định
hướng chính trị, tăng tính hấp dẫn, bám sát hơn nhu cầu của độc giả, góp
phần quan trọng vào việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của ấn phẩm.
Tuy nhiên, năng lực cạnh tranh của các tạp chí ban đảng còn nhiều hạn chế,
nhất là tính hấp dẫn về nội dung thông tin, hình thức thể hiện; không có bộ
phận phát hành và quảng cáo chuyên nghiệp, phương thức phát hành chưa
chủ động, chưa phản ánh đúng thực chất nhu cầu cần thông tin và “mua” của
các cá nhân, địa phương, đơn vị.
Trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế, đòi hỏi các tạp chí ban đảng phải
tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng
với cơ chế thị trường và nhu cầu ngày càng cao của độc giả.
Chương 4
GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA
CÁC TẠP CHÍ BAN ĐẢNG Ở VIỆT NAM
4.1. Dự báo xu hướng phát triển của các tạp chí ban đảng ở Việt Nam
Tạp chí các ban đảng mặc dù đã có nhiều đổi mới về nội dung và hình thức
song vẫn chưa theo kịp cuộc sống, thích ứng với cơ chế thị trường.
Các tạp chí ban đảng có xu hướng bị các báo, tạp chí khác chèn ép cả trong
lĩnh vực phát hành.
Xu hướng đổi mới của công tác lý luận đòi hỏi các tạp chí ban đảng phải đổi
mới.
4.2. Những giải pháp chủ yếu nâng cao năng lực cạnh tranh
4.2.1. Nhóm giải pháp về nhận thức
- Nâng cao nhận thức về chức năng, nhiệm vụ của tạp chí các ban đảng
Bản thân các tạp chí từ việc xác định đúng chức năng, nhiệm vụ của mình
phải xác định cụ thể đối tượng phục vụ. Đối tượng phục vụ của mỗi tờ báo,

mỗi cơ quan báo chí có hai dạng: đối tượng rộng rãi, và đối tượng cụ thể.
- Đổi mới nhận thức về tầm quan trọng nâng cao năng lực cạnh tranh của tạp
chí các ban đảng
Điều đó đòi hỏi phát huy mọi tiềm năng sáng tạo, năng động, mẫn cán; bản
lĩnh và trách nhiệm xã hội của những người làm báo.
- Đổi mới nhận thức về vai trò quan trọng đặc biệt của báo chí
Trong tình hình cuộc đấu tranh chính trị, tư tưởng ngày càng tinh vi và phức
tạp, trong bối cảnh toàn cầu hóa và môi trường truyền thông số hiện nay, báo
chí và truyền thông nói chung có vai trò đặc biệt quan trọng.
4.2.2. Nhóm giải pháp về lãnh đạo, quản lý
- Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp, thường xuyên của cơ quan chủ
quản, Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo Việt Nam đối với các tạp
chí
Cơ quan chủ quản đánh giá vai trò, vị trí của các tạp chí mà xác định rõ chức
năng, nhiệm vụ của tạp chí và chỉ đạo kịp thời; định hướng cụ thể thông qua
việc giao nhiệm vụ công tác cho tạp chí hằng năm.
- Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động quản lý, điều hành của ban biên
tập
Xác định hệ thống các chủ đề trong từng giai đoạn và định hướng nội dung
xuất bản theo kế hoạch hằng năm, mỗi tháng, từng tuần. Tổ chức lực lượng
thực hiện hợp lý, hiệu quả. Phối hợp tốt với các cấp ủy, ban tổ chức các cấp ủy.
Chú trọng kiểm tra, giám sát để mọi khâu công việc luôn đảm bảo tôn chỉ mục
đích của tờ báo.
- Tăng thêm quyền hạn cho tổng biên tập
Tổng biên tập phải thực sự là người quyết định được, chịu trách nhiệm cả về
tài chính và nội dung thông tin; tinh thần trách nhiệm rất cao, nhiệt tình với
công tác tuyên truyền về Đảng và xây dựng Đảng.
4.2.3. Nhóm giải pháp về nghiệp vụ
- Đổi mới nội dung tạp chí
Nội dung chắt lọc, đúc kết, khái quát, có tính chiến đấu, phản biện. Tăng tính

chuyên đề cho mỗi số tạp chí. Hướng về cơ sở.
- Đổi mới hình thức
Tổ chức các chuyên mục tạp chí
Phải giữ ổn định và đều đặn các chuyên mục. Các chuyên mục phải có lượng
bài đúng nội dung và cơ cấu. Đầu tư công phu hơn vào các chuyên mục mũi
nhọn.
Sử dụng đa dạng các thể loại báo chí
Hình thức theo hướng hiện đại
Đổi mới hình thức trình bày phải đảm bảo thống nhất với nội dung, nhằm
phục vụ tốt cho truyền tải nội dung.
- Đổi mới phương thức phát hành
Các hoạt động đa dạng về mảng dịch vụ truyền thông , hoạt động sau mặt
báo. Phải có đội ngũ làm phát hành chuyên nghiệp. Tiếp cận, liên kết, ký kết
hợp đồng phối hợp, thuê phát hành với các công ty phát hành tư nhân uy tín,
đại lý phát hành, hệ thống phát hành của các cơ quan báo chí lớn.
- Công tác quảng bá
Quảng bá qua uy tín chính trị, chất lượng hàng đầu về hoạt động chuyên
môn. Quảng bá qua các hoạt động kinh tế báo chí. Quảng bá qua các hoạt
động xã hội.
- Đổi mới phương pháp tác nghiệp
Đối với Ban Biên tập: tạo cho phóng viên tiếp cận được tinh thần cơ bản,
đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước và việc cụ thể hóa thực hiện vào
điều kiện địa phương của cấp ủy, chính quyền và các ngành, trên tất cả các
lĩnh vực, bao gồm cả nhiệm vụ trước mắt và lâu dài. Hiểu biết nghị quyết của
Đảng là “phông nền” về chính trị và kiến thức.
Đối với phóng viên, biên tập viên: Chuyển cách làm việc chờ được phân công,
chờ kế hoạch từ trên giao thành cách làm việc chủ động bám thực tiễn đời