Tìm hiểu về bài NGƯỜI TRONG BAO pptx

Tìm hiểu về bài NGƯỜI TRONG BAO Sê Khov
NGƯỜI TRONG BAO
A.P.Sê-khốp

Lịch sử xã hội Nga thế kỉ XIX là lịch sử một thế kỉ không
ngừng đấu tranh chống ách nông nô chuyên chế. Văn học
hiện thực Nga thế kỉ XIX ra đời, phát triển trở thành một
trong những nền văn học tiên tiến nhất của nhân loại. Các
nhà văn Nga đã trưởng thành và cống hiến cho nhân loại
những giá trị văn hoá tinh thần cao quý. A. Sê-khốp được
coi là người đại biểu kiệt xuất cuối cùng của chủ nghĩa
hiện thực Nga thế kỉ XIX. Trong lĩnh vực truyện ngắn, ông
là nhà cách tân nghệ thuật thiên tài. Truyện của ông
thường đặt ra nhiều vấn đề có ý nghĩa xã hội và nhân bản
sâu xa.

Viết trong bối cảnh xã hội Nga đang ngạt thở trong bầu
không khí chuyên chế nông nô bảo thủ nặng nề thế kỉ XIX,
truyện ngắn Người trong bao đã phản ánh một cách chân
thực sinh động bộ mặt xã hội và hình ảnh con người. Tập
trung vào chủ đề “con người bé nhỏ”, Sê-khốp bên cạnh
sự cảm thông sâu sắc với nỗi khổ của con người, còn phê
phán nghiêm khắc những tật xấu của họ. Đặc biệt, môi
trường xã hội bảo thủ nặng nề đã đẻ ra những thứ sản
phẩm người “quái thai”, “kì dị” rất đáng phê phán và loại
bỏ. Hình tượng “người trong bao” là một phát hiện nghệ
thuật của nhà văn. Hình ảnh con người mắc chứng bệnh
sợ hãi, bạc nhược đến nỗi sống và chết một cách thảm
hại đã khái quát một triết lí sâu sắc tiếp nối chủ đề “con
người thừa” trong văn học Nga suốt thế kỉ XIX.

1. Tác giả và tác phẩm

An-tôn Páp-lô-vích Sê-khốp (1860 - 1904) xuất thân trong
một gia đình lao động bình dân ở tỉnh Ta-gan-rốc. Ông là
nhà văn Nga kiệt xuất trong lĩnh vực truyện ngắn và kịch.

Truyện ngắn Người trong bao (1898) được Sê-khốp viết
trong bối cảnh cả xã hội Nga đang ngạt thở trong bầu
không khí chuyên chế bảo thủ nặng nề cuối thế kỉ XIX.
Câu chuyện nói về một người điển hình về chứng bệnh sợ
hãi, bạc nhược - đây là một phát hiện đặc sắc có tính triết
lí và khái quát nghệ thuật cao của nhà văn.

2. Phân tích

Nhân vật Bê-li-cốp – "người trong bao", được nhà văn xây
dựng bằng những thủ pháp nghệ thuật phong phú. Nhà
văn vừa miêu tả chân dung thói quen sinh hoạt của nhân
vật, vừa sử dụng lời đối thoại trực tiếp của nhân vật đi
kèm với lời người kể chuyện tạo cho người đọc có cái
nhìn toàn diện về nhân vật.

Cách miêu tả chân dung thói quen sinh hoạt của nhân vật
Bê-li-cốp khá đặc biệt thể hiện một sự quan sát chi tiết, kĩ
lưỡng. Lúc nào cũng vậy, Bê-li-cốp đều đi giày cao su,
cầm ô và nhất thiết mặc áo bành tô ấm cốt bông. Ông ở
trong bao, chiếc đồng hồ quả quýt để trong bao và chiếc
dao nhỏ gọt bút chì cũng ở trong bao. Bê-li-cốp với mắt
đeo kính râm, mặc áo bông chần, lỗ tai nhét bông, ngồi xe
ngựa thì thu mình lại. Có vẻ như một bộ dạng hài hước

đến phi lí nhưng ngay cả bộ mặt của hắn “dường như
cũng ở trong bao”. Hình ảnh cái bao như một ám ảnh đối
với người kể chuyện khi tả lại chân dung Bê-li-cốp. Tưởng
như cái bao đó là một tấm vỏ đáng sợ gói chặt hắn đến
ngạt thở, làm tấm ngăn cách hắn với cuộc sống bên
ngoài. Người kể chuyện vẫn còn kể thêm chi tiết “Cả ý
nghĩ của mình, Bê-li-cốp cũng cố giấu vào bao”. Tưởng
như thâm hiểm, thần bí lắm nhưng thực chất đó là một
kiểu người kì quặc đến quái dị. Ngay cả “thói quen” của
hắn cũng rất lạ. Việc đi hết nhà này đến nhà khác không
nói không rằng, mắt nhìn xung quanh như kiếm vật gì rồi
lại cáo từ làm người ta hoảng sợ. Hắn cho đó là cách duy
trì mối quan hệ tốt đẹp. Sự im lặng – “trong bao” ấy như
hàm chứa trong đó một sự bảo thủ trì trệ, ngu dốt, bạc
nhược đến thảm hại.

Tự giam mình trong bao, hắn sống cũng rất “thảm hại”.
Buồng ngủ “chật như cái hộp”, cửa sổ đóng kín mít, khi
ngủ “kéo chăn trùm đầu kín mít” Nhưng Bê-li-cốp nằm
trong chăn rồi vẫn thấy sợ. Một nỗi sợ vô hình bao trùm
hắn. Thức, hắn sợ. Mơ, hắn cũng sợ. Những giấc mơ
khủng khiếp để lại cho hắn nét mặt tái nhợt, rầu rĩ. Tâm lí
sợ hãi giống như một bóng ma vây lấy hắn, nhưng kì lạ là
các nhân vật khác cũng hoảng sợ “sợ nói to, sợ gửi thư,
sợ làm quen, sợ đọc sách…”. Một sự mê muội hoang
tưởng của những kẻ hèn yếu. Những kẻ tự giam mình
trong vỏ ốc cá nhân ích kỉ bạc nhược, những kẻ không
dám đấu tranh vượt lên chính mình. Hình ảnh dân chúng
trong vòng mươi, mười lăm năm trở lại đây đâm ra sợ hãi
khiến người đọc có những liên tưởng thú vị. Đây phải

chăng là diện mạo chung cho cả xã hội nông nô chuyên
chế Nga hoàng bảo thủ khắc nghiệt. Một bầu không khí u
ám đến ngạt thở mà tất cả đều tự nhốt mình trong bao. Cả
xã hội – ở mức độ này hay mức độ khác, đều là người
trong bao.

Cách đối thoại trực tiếp của Bê-li-cốp với Cô-va-len-cô
càng bộc lộ rõ hơn tính cách “người trong bao”. Lại là một
chuyện phi lí khi Bê-li-cốp cho rằng đi xe đạp “hoàn toàn
không phù hợp với tư thế của một nhà giáo dục thiếu
niên”. Vẫn là một sự nhận thức mê muội, nhảm nhí, một
sự bảo thủ đến ngu dốt, nhưng khi hắn “tái mặt”, khi động
đến chuyện “cấp trên”, “chính quyền” thì tính cách của Bê-
li-cốp lại có một biểu hiện khác. Hắn chính là một kẻ bạc
nhược, một sản phẩm dị hợm của xã hội bảo thủ. Những
con người như Bê-li-cốp là những công cụ đắc lực của xã
hội nông nô chuyên chế Nga hoàng, những kẻ ngu dốt lại
có tài bợ đỡ, luồn cúi. Hình ảnh “cấp trên”, “chính quyền”
chính là bóng ma của “quyền lực” bao phủ câu chuyện.
Cái ngã lộn nhào và cái chết của Bê-li-cốp được tác giả
thuật lại bằng giọng điệu hài hước. Mọi việc diễn ra “như
không”. Bê-li-cốp không quan tâm tới việc ngã có đau
không, có xây xước gì không mà điều đầu tiên xem “cặp
kính có còn nguyên vẹn không”. Hắn không quan tâm đến
việc ngã như thế nào mà chỉ sợ ai đó đã trông thấy lúc
hắn ngã thì thật là “kinh khủng”. Hắn sợ mình là trò cười
nhưng nỗi “sợ” của hắn đã biến hắn thành một tên hề
đáng cười nhất. Hắn run rẩy trong nỗi sợ mù quáng và
cũng chết trong sự mù quáng ấy. Quả thực, tiếng cười
của Va-ren-ca đã chấm dứt cuộc đời Bê-li-cốp. Va-ren-ca

cười khi cái bao che phủ con người Bê-li-cốp bị rách toạc,
hình ảnh người trong bao lộ mặt. Mọi sợ hãi của Bê-li-cốp
đã thành sự thực. Không phải chết do cú ngã, hắn lên
giường và không dậy nữa. Hắn chỉ đáp “không” hoặc “có”
rồi đến im lặng vĩnh viễn.

Cái chết của Bê-li-cốp là tất yếu, chấm dứt cuộc đời của
một kẻ quái thai trong xã hội. Đây cũng là điều khiến mọi
người thấy “nhẹ nhàng, thoải mái”. Nhưng bi kịch chính ở
chỗ hắn chết trong sự thảm hại mà vẫn “tươi tỉnh lắm”,
mừng như “được chui vào trong cái bao”. Cái nhìn hiện
thực sắc sảo của tác giả đã khai thác rất sâu tính bi kịch
của câu chuyện. Một kẻ ngu dốt hoang tưởng, bạc nhược
hèn yếu nhưng lại không nhận ra được chính mình. Một
kẻ bị ru ngủ trong sự bảo thủ trì trệ.

ở cuối truyện, lời người kể chuyện mang đầy sắc thái
chiêm nghiệm : “Trên thực tế, Bê-li-cốp đã chầu âm phủ
nhưng hiện còn bao nhiêu là người trong bao, trong tương
lai cũng sẽ còn bao nhiêu kẻ như thế nữa”. Hình ảnh
người trong bao không chỉ có một mà là số đông, là cả
một xã hội bạc nhược, nhát sợ. Cái xã hội mà bóng ma
chuyên chế nông nô bao phủ lấn át. Sự xuất hiện của
những con người kiểu Bê-li-cốp đã kìm hãm sự phát triển
phồn thịnh của đất nước, đẩy nước Nga chìm đắm trong
màn đêm đen tối lạc hậu. Lời của bác sĩ I-van có ý nghĩa
thức tỉnh sâu xa. ý thức được bản thân mình là kiểu
“người trong bao” để rồi quyết tâm phá bỏ nó là cả một
quá trình nhận thức tiến bộ. “Không thể sống mãi như thế
được” – câu nói của I-van đã thắp sáng niềm tin tươi sáng

vào sự phát triển của dân tộc. Trong ánh hoàng hôn ảm
đạm của nước Nga nông nô chuyên chế, sự dũng cảm
loại bỏ cái xấu xa hèn kém của chế độ Nga hoàng đã
khẳng định tầm nhìn vĩ đại của Sê-khốp, khẳng định ông
là một bậc thầy của cách mạng hiện thực Nga cuối thế kỉ
XIX.

Người trong bao là tác phẩm có giá trị nhân văn sâu sắc.
Tác phẩm phê phán sự vô nhân đạo của chế độ chuyên
chế Nga hoàng đã huỷ diệt tinh thần sáng tạo, ý chí vươn
lên của con người. Đồng thời tác phẩm cũng là lưòi cảnh
tỉnh những ai vẫn đang ru ngủ mnhf trong cái bao cá
nhân, vị kỉ hoặc đang nhu nhược, chấp nhận thoả hiệp
hoặc đầu hàng trước thử thách, trước cái xấu.

Tác phẩm đã xây dựng chân dung nhân vật đặc sắc, với
các thủ pháp nghệ thuật hấp dẫn, xây dựng các chi tiết
nghệ thuật điển hình có sức khái quát cao, sử dụng thành
công nghệ thuật đối thọai, giọng điệu trần thuật sinh
động…