"Vợ chồng A Phủ" chân dung người phụ nữ ppt

"Vợ chồng A Phủ" chân dung
người phụ nữ


I/Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Tô Hoài sinh năm 1920, quê ở Hoài Đức, Hà Nội.

- Ông viết văn từ trước cách mạng, là nhà văn lớn, sáng
tác với nhiều thể loại. Số lượng tác phẩm của Tô Hoài đạt
kỉ lục trong nền văn học Việt Nam hiện đại.

- Ông được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học
nghệ thuật năm 1996.

- Ông có sở trường về thể loại truyện phong tục và hồi kí,
có lối trần thuật hóm hỉnh, sinh động.

- Một số tác phẩm tiêu biểu của ông: Dế Mèn phiêu lưu kí,
O chuột, Nhà nghèo, Truyện Tây Bắc, …


2.Tác phẩm

-Xuất xứ,hoàn cảnh ra đời :

Vợ chồng A Phủ in trong tập truyện Tây Bắc (1954). Tập
truyện được tặng giải nhất- giải thưởng Hội văn nghệ Việt
Nam 1954- 1955

Là kết quả chuyến đi cùng bộ đội vào giải phóng Tây Bắc
năm 1953 của Tô Hoài

-Tóm tắt

+ Mị, một cô gái xinh đẹp, yêu đời, có khát vọng tự do,
hạnh phúc, bị bắt về làm con dâu gạt nợ cho nhà Thống lí
Pá Tra.

+ Lúc đầu Mị phản kháng nhưng dần dần trở nên tê liệt,
chỉ "lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa".

+ Đêm tình mùa xuân đến, Mị muốn đi chơi nhưng bị A Sử
(chồng Mị) trói đứng vào cột nhà.

+ A Phủ vì bất bình trước A Sử nên đã đánh nhau và bị
bắt, bị phạt vạ và trở thành kẻ ở trừ nợ cho nhà Thống lí.

+ Không may hổ vồ mất 1 con bò, A Phủ đã bị đánh, bị trói
đứng vào cọc đến gần chết.

+ Mị đã cắt dây trói cho A Phủ, 2 người chạy trốn đến
Phiềng Sa.

+ Mị và A Phủ được giác ngộ, trở thành du kích.

- Chủ đề của truyện ngắn :

Qua việc miêu tả cuộc đời, số phận của Mị và A Phủ, nhà

văn đã làm sống lại quãng đời tăm tối, cơ cực của người
dân miền núi dưới ách thống trị dã man của bọn chúa đất
phong kiến, đồng thời khẳng định sức sống tiềm tàng,
mãnh liệt không gì hủy diệt được của những kiếp nô lệ,
khẳng định chỉ có sự vùng dậy của chính họ, được ánh
sáng cách mạng soi đường sẽ dẫn tới cuộc đời tươi sáng.

II/Đọc hiểu văn bản

1. Nhân vật Mị

a) Mị- cách giới thiệu của tác giả

"Ai ở xa về …"

+ Mị xuất hiện không phải ở phía chân dung ngoại hình
mà ở phía thân phận- một thân phận quá nghiệt ngã- một
con người bị xếp lẫn với những vật vô tri giác (tảng đá, tàu
ngựa,…)- một thân phận đau khổ, éo le.

+ Mị không nói, chỉ "lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa".
Người đàn bà ấy bị cầm tù trong ngục thất tinh thần, nơi
lui vào lui ra chỉ là "một căn buồng kín mít chỉ có một chiếc
cửa sổ, một lỗ vuông bằng bàn tay" Đã bao năm rồi,
người đàn bà ấy chẳng biết đến mùa xuân, chẳng đi chơi
tết…

+ "Sống lâu trong cái khổ Mị cũng đã quen rồi", "Mị tưởng
mình cũng là con trâu, mình cũng là con ngựa", Mị chỉ "cúi
mặt, không nghĩ ngợi", chỉ "nhớ đi nhớ lại những việc

giống nhau". Mị không còn ý thức được về thời gian, tuổi
tác và cuộc sống. Mị sống như một cỗ máy, một thói quen
vô thức. Mị vô cảm, không tình yêu, không khát vọng,
thậm chí không còn biết đến khổ đau. Điều đó có sức ám
ảnh đối với độc giả, gieo vào lòng người những xót
thương.

b) Mị- một sức sống tiềm ẩn:

+ Nhưng đâu đó trong cõi sâu tâm hồn người đàn bà câm
lặng và cơ cực, khổ đau ấy vẫn tiềm ẩn một cô Mị ngày
xưa, một cô Mị trẻ đẹp như đóa hoa rừng đầy sức sống,
một người con gái trẻ trung giàu đức hiếu thảo. Ngày ấy,
tâm hồn yêu đời của Mị gửi vào tiếng sáo "Mị thổi sáo giỏi,
thổi lá cũng hay như thổi sáo".

+ Ở Mị, khát vọng tình yêu tự do luôn luôn mãnh liệt. Nếu
không bị bắt làm con dâu gạt nợ, khát vọng của Mị sẽ
thành hiện thực bởi "trai đến đứng nhẵn cả chân vách đầu
buồng Mị". Mị đã từng hồi hộp khi nghe tiếng gõ cửa của
người yêu. Mị đã bước theo khát vọng của tinh yêu nhưng
không ngờ sớm rơi vào cạm bẫy.

+ Bị bắt về nhà Thống lí, Mị định tự tử. Mị tìm đến cái chết
chính là cách phản kháng duy nhất của một con người có
sức sống tiềm tàng mà không thể làm khác trong hoàn
cảnh ấy. "Mấy tháng ròng đêm nào Mị cũng khóc", Mị trốn
về nhà cầm theo một nắm lá ngón. Chính khát vọng được
sống một cuộc sống đúng nghĩa của nó khiến Mị không
muốn chấp nhận cuộc sống bị chà đạp, cuộc sống lầm

than, tủi cực, bị đối xử bất công như một con vật.

+ Tất cả những phẩm chất trên đây sẽ là tiền đề, là cơ sở
cho sự trỗi dậy của Mị sau này. Nhà văn miêu tả những tố
chất này ở Mị khiến cho câu chuyện phát triển theo một lô
gíc tự nhiên, hợp lí. Chế độ phong kiến nghiệt ngã cùng
với tư tưởng thần quyền có thể giết chết mọi ước mơ,
khát vọng, làm tê liệt cả ý thức lẫn cảm xúc con người
nhưng từ trong sâu thẳm, cái bản chất người vẫn luôn
tiềm ẩn và chắc chắn nếu có cơ hội sẽ thức dậy, bừng
lên.

c) Mị- sự trỗi dậy của lòng ham sống và khát vọng hạnh
phúc

+ Những yếu tố tác động đến sự hồi sinh của Mị:

- "Những chiếc váy hoa đó đem phơi trên mỏm đá, xòe
như con bướm sặc sỡ, hoa thuốc phiện vừa nở trắng lại
đổi ra màu đỏ hau, đỏ thậm rồi sang màu tím man mác".

- "Đám trẻ đợi tết chơi quay cười ầm trên sàn chơi trước
nhà" cũng có những tác động nhất định đến tâm lí của Mị.

- Rượu là chất xúc tác trực tiếp để tâm hồn yêu đời, khát
vọng sống của Mị trỗi dậy. "Mị đã lấy hũ rượu uống ừng
ực từng bát một". Mị vừa như uống cho hả giận vừa như
uống hận, nuốt hận. Hơi men đó dẫu tâm hồn Mị theo
tiếng sáo.

+ Trong đoạn diễn tả tâm trạng hồi sinh của Mị, tiếng sáo
có một vai trò đặc biệt quan trọng.

- "Mị nghe tiếng sáo vọng lại, thiết tha, bồi hồi. Mị ngồi
nhẩm thầm bài hỏt của người đang thổi". "Ngày trước, Mị
thổi sáo giỏi… Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay
như thổi sáo. Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã
thổi sáo đi theo Mị hết núi này sang núi khác".

- "Tiếng sáo gọi bạn cứ thiết tha, bồi hồi", "ngoài đầu núi
lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo", "tai Mị vẳng tiếng sáo gọi
bạn đầu làng", "mà tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay
ngoài đường", "Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo
những cuộc chơi, những đám chơi", "trong đầu Mị rập rờn
tiếng sáo",…

- Tô Hoài đã miêu tả tiếng sáo như một dụng ý nghệ thuật
để lay tỉnh tâm hồn Mị. Tiếng sáo là biểu tượng của khát
vọng tình yêu tự do, đã theo sát diễn biến tâm trạng Mị, là
ngọn gió thổi bừng lên đốn lửa tưởng đã nguội tắt. Thoạt
tiên, tiếng sáo còn "lấp lú", "lửng lơ" đầu núi, ngoài
đường. Sau đó, tiếng sáo đó thâm nhập vào thế giới nội
tâm của Mị và cuối cùng tiếng sáo trở thành lời mời gọi
tha thiết để rồi tâm hồn Mị bay theo tiếng sáo.

+ Diễn biến tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân:

- Dấu hiệu đầu tiên của việc sống lại đó là Mị nhớ lại quá
khứ, nhớ về hạnh phúc ngắn ngủi trong cuộc đời tuổi trẻ
của mình và niềm ham sống trở lại "Mị thấy phơi phới trở

lại, lòng đột nhiên vui sướng như những đêm tết ngày
trước". "Mị còn trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ lắm. Mị muốn đi
chơi".

- Phản ứng đầu tiên của Mị là: "nếu có nắm lá ngón trong
tay Mị sẽ ăn cho chết". Mị đã ý thức được tình cảnh đau
xót của mình. Những giọt nước mắt tưởng đã cạn kiệt vì
đau khổ đã lại có thể lăn dài.

- Từ những sôi sục trong tâm tư đó dẫn Mị tới hành động
"lấy ống mỡ sắn một miếng bỏ thêm vào đĩa dầu". Mị
muốn thắp lên ánh sáng cho căn phòng bấy lâu chỉ là
bóng tối. Mị muốn thắp lên ánh sáng cho cuộc đời tăm tối
của mình.

- Hành động này đẩy tới hành động tiếp: Mị "quấn tóc lại,
với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách".

- Mị quên hẳn sự có mặt của A Sử, quên hẳn mình đang
bị trói, tiếng sáo vẫn dẫu tâm hồn Mị "đi theo những cuộc
chơi, những đám chơi".

- Tô Hoài đã đặt sự hồi sinh của Mị vào tình huống bi kịch:
khát vọng mãnh liệt- hiện thực phũ phàng khiến cho sức
sống ở Mị càng thêm phần dữ dội. Qua đây, nhà văn
muốn phát biểu một tư tưởng: sức sống của con người
cho dù bị giẫm đạp. bị trói chặt vẫn không thể chết mà
luôn luôn âm ỉ, chỉ gặp dịp là bùng lên.

d) Mị trước cảnh A Phủ bị trói

+ Trước cảnh A Phủ bị trói, ban đầu Mị hoàn toàn vô cảm:
"Mị vẫn thản nhiên thổi lửa hơ tay".

+ Thế rồi, "Mị lé mắt trông sang thấy một dòng nước mắt
lấp lánh bò xuống hai hỏm má đá xạm đen lại của A Phủ".
Giọt nước mắt tuyệt vọng của A Phủ đó giúp Mị nhớ lại
mình, nhận ra mình, xót xa cho mình. Thương người và
thương mình đồng thời nhận ra tất cả sự tàn ác của nhà
Thống lí, tất cả đã khiến cho hành động của Mị mang tính
tất yếu.

+ Tất nhiên, Mị cũng rất lo lắng, hoảng sợ. Mị sợ mình bị
trói thay vào cái cọc ấy, "phải chết trên cái cọc ấy". Khi đó
chạy theo A Phủ, cái ý nghĩ ấy vẫn còn đuổi theo Mị: "ở
đây thì chết mất". Nỗi lo lắng của Mị cũng là một khía
cạnh của lòng ham sống, nó đã tiếp thêm cho Mị sức
mạnh vùng thoát khỏi số phận mình.

e) Tóm lại

Mị là cô gái trẻ đẹp, bị đẩy vào tình cảnh bi đát, triền miên
trong kiếp sống nô lệ, Mị dần dần bị tê liệt. Nhưng trong
Mị vẫn tiềm tàng sức sống. Sức sống ấy đó trỗi dậy, cho
Mị sức mạnh dẫn tới hành động quyết liệt, táo bạo. Điều
đó cho thấy Mị là cô gái có đời sống nội tâm âm thầm mà
mạnh mẽ.

Nhà văn đã dày công miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật Mị.
Qua đó để thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc, lớn lao.

2.Tìm hiểu nhân vật A Phủ

a/Sự xuất hiện của A Phủ

- A Phủ xuất hiện trong cuộc đối đầu với A Sử. “Một người
to lớn chạy vụt ra vung tay ném con quay rất to vào mặt A
Sử…A Phủ đã xộc tới nắm cái vòng cổ, kéo dập đầu
xuống, xé áo đánh tới tấp”

-> Hàng loạt các động từ chỉ hành động nhanh mạnh, dồn
dập thể hiện một tính cách mạnh mẽ, gan góc, một khát
vọng tự do được bộc lộ quyết liệt.

b/Thân phận của A Phủ

- Cha mẹ chết cả trong trận dịch đậu mùa

- A Phủ là một thanh niên nghèo

- Cuộc sống khổ cực đã hun đúc ở A Phủ tính cách ham
chuộng tự do, một sức sống mạnh mẽ, một tài năng lao
động đáng quí: biết đúc lưỡi cày, đục cuốc, cày giỏi và đi
săn bò tót rất bạo.

- A Phủ là đứa con của núi rừng, tự do, hồn nhiên, chất
phác.

c.Cảnh xử kiện quái đản

- Cuộc xử kiện diễn ra trong khói thuốc phiện mù mịt tuôn
ra các lỗ cửa sổ như khói bếp. “Người thì đánh, người thì