Tiểu luận: " Vai trò của ngành thương mại trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam " potx

TIỂU LUẬN

Đề tài “Vai trò của ngành thương mại trong nền kinh tế thị
trường ở Việt Nam”.

.



Tiểu luận Thương mại

1
I. LỜI MỞ ĐẦU
Thương mại đã ra đời rất lâu và nó đã tồn tại qua các phương thức
sản xuất xã hội. Xuất hàng hoá và lưu thông hàng hoá. Vì thế hoạt động
thương mại vừu chịu sự chi phối của các quy luật của nền sản xuất hàng
hoá,vừa chịu sự chi phối của các quy luật kinh tế vốn có của mỗi chế độ xã
hội – Chính trị mà nghành thương mại đang hoạt động.Sản xuất là điểm
xuất phát, tiêu dùng là điểm cuối cùng còn thương mại :Thực hiện chức
năng phân phối và trao đổi là khâu trung gian.Với vị trí này thương mại
một mặt chịu sự chi phối của sản xuất và tiêu dùng,mặt khác nó tác động
tích cực và chủ động trở lại đối với sản xuất và tiêu dùng. Thương mại vừu
đại diện cho người tiêu dùng để tác động đến sản xuất,vừa đại diện cho sản
xuất để tác động đến tiêu dùng,góp phần thúc đẩy quá trình tái sản xuất mở

rộng phát triển,nó đóng vại trò như một mắt xích trong bộ máy kinh tế.
Sự phát triển lực lượng sản xuất toàn cầu,sự phát triển khoa học công
nghệ thông tin như vũ bão,và xét về bản chất sự phát triển các mối quan hệ
kinh tế thị trường,theo đó luật mẫu về trọng tài thương mại quốc tế của uỷ
ban của liên hợp quốc về thương mại thông qua ngày 26/6/1985 đã xác
định nội dung của hoạt động thương mại theo nghĩa rộng “bao gồm hầu
như tất cả các quan hệ liên quan đến hoạt động kinh tế như : Giao dịch,
mua bán,dịch vụ …”.Tuy nhiên xuất phát từ yêu cầu ,nội dung và phạm vi
nghiên cứu của chương trình học(giáo trình thương mại 1)nên trong tiểu
luận này chỉ đề cập đến vấn đề hoạt động theo nghĩa hẹp : “thương mại
thực hiện chức tổ chức và lưu thông hàng hoá”mà cụ thể của nội dung cần
nghiên cứu là. “Vai trò của ngành thương mại trong nền kinh tế thị
trường ở Việt Nam”.





Tiểu luận Thương mại

2
II. CÁC ĐIỀU KIỆN RA ĐỜI VÀ CHỨC NĂNG CỦA NGHÀNH THƯƠNG MẠI
Trước hết khi đi vào tìm hiểu sự ra đời của nghành thương mại
chúng ta hãy đề cập đến khái niệm về thương mại của Việt Nam đã ban
hành 1997.
1. Khái niệm thương mại
Hoạt động thương mại là việc thực hiện một hay nhiều hành vi
thương mại của thương nhân bao gồm việc mua bán hàng hoá,cung ứng các
dịch vụ thương mại và các hoạt động xúc tiến thương mại nhằm mục đích
lợi nhuận hoặc mục đích các chính sách xã hội

Như vậy khái niệm về thương mại theo nghĩa hẹp của Việt Nam thì
hoạt động thương mại chỉ thực hiện chức năng lưu thông hàng hoá,đưa
hàng hoá từ nơi sản xuất đến nơi tiêu dùng.
2. Tiền đề của sự ra đời và phát triển thương mại
Trong lịch sử phat triển sản xuất “xã hội không phải ngay từ đầu loài
đã biết sản xuất ra hàng hoá để trao đổi,lúc ấy người ta làm ra hàng hoá chỉ
với mục đích duy nhất là thoả mãn nhu cầu bản thân mình.Chỉ đến khi nhu
cầu của con người ngày càng được nâng cao,của cải vật chất làm ra nhiều
hơn đến mức dư thừa thì con người mới nghĩ đến việc trao đổi sản phẩm
cho nhau(trao đổi giản đơn).Đến khi hình thành trao đổi giản đơn này
không đáp ứng được nhu cầu của nhau nữa thì “lưu thông hàng hoá”đã tiếp
ứng cho tiến trình phát triển đó.Lưu thông hàng hoá là cột mốc quan trọng
trong nền sản xuất hàng hoá mà thương mại chính là hình thức cao trào của
trao đổi và lưu thông .Thương mại đã xuất hiện khi lưu thông trở thành một
ngành độc lập tách khỏi sản xuất, tuy tách khỏi sản xuất nhưng thương mại
chỉ tồn tại và phát triển trong xã hội có sản xuất và lưu thông hàng hoá.Vì
nó luôn gắn liền với sản xuất hàng hoá nên trong những bước hình thành
nghành thương mại thường đi song hành với quy trình của nền sản xuất
hàng hoá.
Tiểu luận Thương mại

3
2.1.Phân công lao động xã hội,điều kiện cần cho sự ra đời ngành
thương mại
Phân công lao động xã hội là việc phân chia lao động ra các
ngành,các lĩnh vực khác nhau,tạo ra sự chuyên môn hoá sản xuất.Mỗi
người chỉ chuyển sản xuất một hoặc vài thứ phẩm,hay chỉ sản xuất một chi
tiết sản phẩm.Do đó để thoả mãn nhu cầu của sản xuất và đời sống của xã
hội đòi hỏi cần có sự trao đổi giữa họ với nhau.Phân công lao động phat
triển bao nhiêu thì lưu thông hàng hoá phát triển bấy nhiêu.

Đến thời kỳ có sự phát triển rầm rộ về khoa học kỹ thuật về sự phát
triển hợp tác và hội nhập,sự phân công lao động không chỉ bó hẹp trong
mỗi quốc gia mà nó đã vượt ra khỏi biên giới của mỗi Nước.Vì thế trao đổi
hàng hoá và lưu thông hàng hoá đã phát triển mạnh mẽ trên phạm vi toàn
thế giới
2.2.Điều kiện đủ cho sự ra đời và phat triển ngành thương mại:
Chế độ chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất
Chế độ chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất làm cho người sản xuất
độc lập với nhau về mặt kinh tế.Sản phẩm sản xuất ra thuộc quyền chiếm
hữu của từng người sản xuất riêng rẽ,không ai có quyền lấy không của ai,vì
thế đòi hỏi có sự trao đổi sản phẩm giữa những người sản xuất với nhau
phải là sự trao đổi hoàn lại,hoàn lại với một vật gì đó có giá trị tương
đương.Từ đó sản phẩm trở thành hàng hoá.
3.Thương mại là hình thức phát triển cao của trao đổi và lưu
thông hàng hoá
Một ngành độc lập tách khỏi sản xuất.Công thức tổng quát của
thương mại là T _ H _ T’. trong đó tiền tệ đóng vai trò phương tiện để đóng
vai trò phương tiện để tổ chức quá trình lưu thông hàng hoá của xã
hội.Điểm khác biệt cơ bản với lưu thông hàng hoá ( H _ T _ H ) ở đây xuất
hiện một tầng lớp trung gian tham gia,đó là những thương nhân.Thương
nhân chính là cầu nối giữa người có hàng bán và người cần mua hàng. Mặc
Tiểu luận Thương mại

4
dù thương mại xuất hiện trong giai đoạn cao của lưu thông hàng hoá nhưng
nó không hề phủ định hình thái lưu thông hàng hoá.Song song với thương
mại,vẫn tồn tại giao dịch mua bán sản xuất giữa những người sản xuất với
nhauvà giữa người sản xuất với những người tiêu dùng cuối cùng. Vậy
thương mại đã trở thành một ngành kinh tế tương đối độc lập,nó chuyên
môn hoá chức năng lưu thông hàng hoá,thương mại thay thế người tiêu

dùng ứng tiền trước để mua hàng của sản xuất,sau đó mang bán cho người
tiêu dùng và thu tiền,hàng hoá đi ra khỏi lĩnh vực lưu thông và đi vào lĩnh
vực tiêu dùng.Mặc dù có tính độc lập tương đối song nó vẫn có tính phụ
thuộc.Thương mại chính là bộ phận cấu thành của quá trình tái sản xuất xã
hội,phụ thuộc vào sản xuất,sản xuất quyết định lưu thông,không có sản
xuất hàng hoá thì không có lưu thông hàng hoá và thương mại.Song thương
mại cũng tác động trở lại sản xuất,thúc đẩy sản xuất phát triển.
4.Bản chất kinh tế của ngành thương mại
Dù trong chế độ xã hội nào đi nữa thì bản chất kinh tế của thương
mại vẫn là:
“ Tìm kiếm lợi nhuận bằng đáp ứng nhu cầu của sản xuất và đời sống
thông qua mua – bán hàng hoá,dịch vụ trên thị trường theo nguyên tắc
ngang giá,tự do và bình đẳng”
5.Chức năng của ngành thương mại
Như đã phân tích ở trên,thương mại hình thành và phát triển phục vụ
cho quá trình sản xuât hàng hoá,đáp ứng nhu cầu hàng hoá và dịch vụ của
thị trường
a.Chức năng tổ chức lưu thông hàng hoá làm thay đổi các hình
thái giá trị của hàng hoá
Chúng ta đã biết hàng hoá sau khi được sản xuất ra phải trải qua
khâu lưu thông thì mới thực hiện được giá trị và giá trị sử dụng của
nó.Ngành thương mại thực hiện chức năng tổ chức lưu thông hàng
hoá,chuyển hoá các hình thái giá trị của hàng hoá,tức là thực hiện việc mua
Tiểu luận Thương mại

5
– bán hàng hóa.Đây có lẽ là chức năng cơ bản nhất của ngành thương
mại,thể hiện tính độc lập tương đối và tính phụ thuộc của ngành thương
mại trong nền kinh tế quốc dân,giữ vai trò quan trọng trong quá trình tái
sản xuất xã hội .Trong quá trình thực hiện chức năng lưu thông hàng hoá

ngành thương mại luôn tìm cách tổ chức quá trình vận động hàng hoá hợp
lý,rút ngắn thời gian lưu thông,nhưng vẫn đảm bảo thoả mãn nhu cầu thị
trường và không ngừng nâng caotìm kiếm lợi nhuận
b. Chức năng tiếp tục quá trình sản xuất trong lưu thông
Xuất phát từ đặc điểm của sản xuấtvà tiêu dùng, hàng hoá sau khi
sản xuất trong lưu thông mới đáp ứng được đủ nhu cầu tiêu dùng,đòi hỏi
ngành thương mại phải có những biện pháphữu hiệu nhất để chuyển đổi các
hình thái của hàng hoá như :đóng gói,chia nhỏ,dán mã,bảo quản hàng
hoá,bảo hành hàng hoá sau khi bán …đảm bảo hàng hoá ở dạng tốt
nhất,phù hợp với thị hiếu của xã hội,chất lượng cũng như mẫu
mã.Thươngmại góp phần tạo ra giá trị hàng hoá và bảo toàn giá trị sử dụng
hàng hoá
III.VAI TRÒ CỦA NGÀNH THƯƠNG MẠI TRONG NỀN KINH TẾ THỊ
TRƯỜNG VIỆT NAM
1.Đặc trưng cơ bản của nền kinh tế thị trường ở nước ta
Kể từ khi xoá bỏ cơ chế quản ký quan liêu bao cấp(1986)chuyển
sang nền kinh tế mở cửa nền kinh tế thị trường nước ta đã gặp rất nhiều khó
khăn cả về chủ quan lẫn khách quan.Xuất phát điểm ở mức thấp,từ một
nước nông nghiệp nghèo nàn lạc hậu,bị ảnh hưởng nặng nề của chiến
tranhvà ở đây đó vẫn còn các hình báng của cơ chế quản lýthiếu tinh thần
trách nhiệm hoặc ỷ lại,nhưng Việt Nam vẫn quyết tâm mở cửa,hội
nhập,hợp tác giao lưu,xây dựng nền kinh tế thị trường trong sự quản lý của
nhà nước và theo định hướng xã hội chủ nghĩa với phương châm “hội nhập
nhưng không hoà tan”nền kinh tế thị trường ở nước ta phát triển theo xu thế
Tiểu luận Thương mại

6
chung nhưng vẫn mang những nét đặc trưng,phong cách riêng của Việt
Nam.
1.1.Phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần

Phát triển hàng hoá là sự phát triển của lực lượng sản xuất xã
hội,hàng hoá trên thị trường ngày càng nhiều hơn đáp ứng với nhu cầu đa
dạng của thị trường.Để thoát ra khỏi nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung
việc phát triển hàng hoá đóng vai trònhư một nhiệm vụ quan trọng nhất cho
sự phát triểnnền kinh tế hiện đại,hợp tác và hội nhập theo xu thế phát triển
chung của nhân loại
Nhà nước cho phép các cá nhân tập thể tự do thành lập mở rộng các
hoạt động kinh doanh,mỗi bộ phận kinh tế là một bộ phận cấu thành của
nền kinh tế quốc đân trong sự thống nhất các quan hệ hàng hoá,tiền
tệ,nhưng các thành phần kinh tế tự do đầu tư vào phat triển sản xuất kinh
doanh và kinh doanh phải đúng pháp luật,theo cơ chế hiện hành.
Nền kinh tế nhà nước luôn giữ vai trò chủ đạo,là lực lượng vật chất
quan trọng và là công cụ để nhà nước định hướng vá điều tiết nền kinh tế
tổng thể.
1.2.Tất cả các quan hệ kinh tế trong quá trình tái sản xuất xã hội
đều thông qua thị trường
Trong nền kinh tế thị trường các yếu tố cấu thành sản xuất như lực
lượng sản xuất hay tư liệu sản xuất đều có thể trở thành đối tượng mua bán
và đều được tiền tệ hoá.ở đây tiền tệ đóng vai trò rất quan trọng,nó như một
sức mạnh ghê gớm tạo nên công cụ cần thiết cho các thành phần kinh tế.
Kinh tế thị trường là một thể thống nhất của các yếu tốthị trường ở
thị trường hàng hoá - dịch vụ , thị trường lao động,thị trường chứng
khoán…Việt nam đang cố gắng từng bước tạo dựng đồng bộ các yếu tố thị
trường thúc đẩy sự hình thành phát triển bước hoàn thiện theo định hướng
xã hội chủ nghĩa.
1.3. Cơ chế thị trường tự điều chỉnh
Tiểu luận Thương mại

7
Dấu hiệu cơ bản nhất của cơ chế thị trường là cơ chế hình thành

giá,định giá theo quan hệ cung cầu.Cơ chế thị trường nó có thể tự điều
chỉnh,cân đối nền kinh tế theo yêu cầu của các quy luật,giá cả,cạnh tranh
hay lưu thông.Vận hành nền kinh tế hàng hoá theo cơ chế thị trường là
phương thức cơ bản để khai thác tối đa mội nguồn lực đưa vào sản xuất
kinh doanh và nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn đó nhằm đưa nhịp độ
phát triển kinh tế với tốc độ nhanh đáp ứng nhu cầu công cuộc dựng xây
đất nước
1.4.Kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước
Nền kinh tế thị trường có nhiều thành phần kinh tế tham gia hoạt
động sản xuất kinh doanh,mỗi thanh phần kinh tế vừa chịu sự chi phối của
các quy luật kinh tế riêng của các phương thức tạo ra nó,tự do cạnh tranh
để chiếm lĩnh thị trường,tìm kiếm lợi nhuận cao nhất,từ đó nền kinh tế thị
trường luôn có tính hai mặt :mặt tích cực và mặt tiêu cực
Mặt tích cực của nó là thúc đẩy sản xuất không ngừng phát triể,đổi
mới trong kinh doanh,khai thác mọi tiềm lực và sử dụng có hiệu quả các
tiềm lực đó trong sản xuất kinh doanh,đẩy nhanh nhịp độ tăng trưởng kinh
tế và nâng cao hiệu quả kinh tế – xã hội của nền kinh tế.
Vì chạy theo lợi nhuận tự do cạnh tranh nên nền kinh tế thị trường
bộc lộ rõ những mặt tiêu cựccủa nó là phát triển hàng hoá một cách vô tổ
chức cạch tranh không lành mạnh dẫn đến suy thoái,khủng hoảng xung đột
xã hội,vi phạm pháp luật do đó luôn cần có sự can thiệp kịp thời của Nhà
nước như một yếu tố khách quan. Đảm bảo thị trường phát triển ổn định sự
quản lý của Nhà nước vừa tuân thủ những quy luật chung của nền kinh tế
thị trường,vừa phải tuân thủ các quy luật của chủ nghĩa xã hội trong thời kỳ
chuyển giao.Nhà nước quản lý nền kinh tế thị trường theo định hướng
chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế bằng pháp luật,tạo ra các công cụ
để điều tiết thị trường ở tầm vĩ mô bằng cơ chế chính sách và sức mạnh của
kinh tế nhà nước đóng vai trò chủ đạo.
Tiểu luận Thương mại

8
1.5.Phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ
nghĩa
Quản lý và phát triển nền kinh tế thị trường theo dịnh hướng xã hội
chủ nghĩa là rút ngắn đặc trưng cơ bản nhất của nền kinh tế thị trường ở
nước ta,khác với nền kinh tế thị trường trong chế độ tư bản chủ nghĩa,phát
triển sản xuất,kinh doanh theo cơ chế thị trường ở nước ta không chỉ là mục
tiêu tạo ra một nền kinh tế lớn mạnh hội nhập và phát triển theo xu thế
chung mà còn mục đích phát triển lực lượng sản xuất,phát triển kinh tế để
xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội,nâng cao đời sống
nhân dân.Phát triển lực lượng sản xuất hiện đại gắn liền với xây dựngquan
hệ sản xuất mới phù hợp với định hướng đã đề ra: sở hữu,quản lý và phân
phối. Trong việc thực hiện mục đích xây dựng nền kinh tế thị trường theo
định hướng xã hội chủ nghĩa nhà nước cần phải nhanh chóng điều chỉnh áp
dụng đồng bộ cách chính sách giải pháp,hoàn thiện chế độ sở hữuvề tư liệu
sản xuất với nhiều hình thức sơt hữu khác nhau và nhiều thành phần kinh
tế,trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo,tạo lập đồng bộ các yếu tố
thị trường,phân phối sản phẩm xã hội theo kết quả lao động và hợp đồng
kinh tế,tránh tình trạng làm nhiều hưởng ít,làm ít hưởng nhiều gây lên bất
công cho xã hội
2.Vai trò của thương mại trong nền kinh tế thị trường ở Việt
nam
Thương mại hình thành và phát triển thành một ngành kinh tế độc
lập tương đối,một bộ phận cấu thành của nền kinh tế,chuyên đảm nhậnviệc
tổ chức lưu thông hàng hoá.Nó có vai trò quan trọng đốivới sự phát triển
của nền kinh tế ở mỗi quốc gia.Trong điều kiện ở nước ta nền kinh tế thị
trường được xây dựng dựa trên nền tảng của một nước kém phát triển kinh
tế nông nghiệp nghèo nàn lạc hậu,trình độ quản lý điều hành còn hạn
chế.Vì thế theo định hướng của Đảng và Nhà nước ta là xoá bỏ cơ chế quản
lýkế hoạch hoá tập trung quan liêu bao cấp sang quản nền kinh tế thị trường

Tiểu luận Thương mại

9
vận hành theo định hướng xã hội chủ nghĩa mà thương mại sẽ đóng vai trò
quan trọng trong guồng máy vận hành.
2.1Thương mại tạo các điều kiện chuyển nền kinh tế tự cung tự
cấp sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước
Trong lịch sử phát triển xã hội loài người,thương mại đã từng đóng
vai trò khá quan trọng đó là xoá bỏ nền sản xuất nhỏ tạo điều kiện thuận lợi
thúc đẩy ra đời nền sản xuất hàng hoá (hàng hoá sản xuất ra để trao
đổi).Trong thời kỳ chuyển đổi cơ cấu nền kinh tế này vai trò của thương
mại lại được khẳng định như một mắt xích không thể thiếu được trong quá
trình vận hành nền kinh tế theo cơ chế thị trường.Thương mại tác động tích
cực thúc đẩy quá trình phân công lại lao động xã hội ở nước ta,chuyên môn
hoá và hợp tác sản xuất,hướng sản xuất theo nền sản xuất hàng hoá lớn,tạo
ra nguồn hàng lớn cung cấp cho chu cầu đa dạng trong nước và xuất
khẩu.Thương mại là yếu tố trực tiếp thúc đẩy lưu thông hàng hoáphát
triển,cung ứng hàng hoá và dịch vụ thông suốt trong vùng các trọng điểm
kinh tế của đất nước.Sự hoạt động của thương mại bên cạnh chịu sự chi
phối của các quy luật nền kinh tế hàng hoá,còn thực hiện cácchính sách
kinh tế xã hội,cung ứng tư liệu sản xuất,vật phẩm tiêu dùng và mua các sản
phẩm ở vùng kém phát triển,kinh tế khó khăn để thúc đẩy kinh tế hàng hoá
ở các vùng này phát triển,đẩy lùi kinh tế tự nhiên rút ngắn khoảng cách
giàu nghèo giữa các vùng,cân bằng lại các hoạt động kinh tế.
2.2. Thương mại góp phần xoá bỏ cơ chế kế hoạch hoá tập trung
quan liêu bao cấp từng bước xây dụng nền kinh tế thị trường
Mặc dù,có nhiều hạn chế nhất định nhưng trong những năm thực
hiện đường nối đổi mới vừa qua,ngành thương mại nước ta đã đạt được
những thành tựu đáng khích lệ.Nghị quyết hội nghị lần thứ 12 Ban chấp
hành trung ương khoá VII đã khẳng định “ Ngành thương mại cùng các

ngành và địa phương đã đạt được những thành tựu bước đầu quan trọng ở
lĩnh vực lưu thông hàng hoá và dịch vụ,góp phần tạo nên những biến đổi
Tiểu luận Thương mại

10

sâu sắc trên thị trường trong nước và thị trường ngoài nước”Trong việc
thực hiện đường lối đổi mới kinh tế cho thấy thương mại là nghành đi đầu
trong việc xoá bỏ nền kinh tế tự cung tự cấp chuyển sang nền kinh tế thị
trường.Nhờ sự đổi mới trong hoạt động thương mại mà việc mua – bán trên
thị trường được thực hiện tự do theo quan hệ cung cầu,giá cả được hình
thànhtrên thị trường dựa trên cơ sở quy luật giá trị,cung – cầu,sức cạnh
tranh…tất cả những điều đó đã góp phần xoá bỏ cơ chế tập trung quan liêu
bao cấp và chuyển sang nền kinh tế thị trường hiện đại theo định hướng xã
hội chủ nghĩa.
2.3.Thương mại thúc đẩy sản xuất phát triển cung ứng các nhu
cầu cho nhân dân và đẩy mạnh quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá
đất nước ( Xây dựng chủ nghĩa xã hội)
Là cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng thương mại cung ứng các tư
liệu sản xuất cần thiết,tạo điều kiện cho tái sản xuất tiến hànhmột cách
thuận lợi mặt khác thương mại tiêu thụ sản phẩm làm cho sản phẩm được
thực hiện. Hàng hoá được tiêu thụ nhanh sẽ rút ngắn được chu kỳ tái sản
xuấtvà tốc độ tái sản xuất.Thông qua nhiệm vụ hoạt động của mình trên thị
trường rộng lớn,thương mại mở con đường tiêu thụ cho sản phẩmcông
nông nghiệp,thúc đẩy công nghiệp phát triển. Trong thời kỳ thực hiện cơ
chế quản lý hành chính tập trung quan liêu bao cấp mọi sản phẩm hàng hoá
đều được nhà nước phân chia theo một cách nhất định,thương mại chỉ thực
hiện cung cấp dịch vụ,hàng hoá do nhà nước định trước.Nền kinh tế có sức
ì lớn các thành phần kinh tế không được khuyến khích phát triển,quan hệ
cung cầu vốn đã mất cân đối lại càng mất cân đối hơn.Nhưng từ khi chuyển

sang nền kinh tế thị trường hoạt động thương mại chịu sự chi phối của các
quy luật kinh tế thị trường đã góp phần kích thích sản xuất phát triển,cung
ứng hàng hoá và dịch vụ cho nhân dân .Thương mại đã có nhiều những
đóng góp tích cực trong việc ổn định và nâng cao đời sống vật chất và tinh
thần của nhân dân,cung ứng hàng hoá và dịch vụ theo yêu cầu của nhân dan
Tiểu luận Thương mại

11

về số lượng cũng như mẫu mã và chất lượng hàng hoá với giá hợp lý và
phong cách phục vụ quần chúng một cách tốt nhất .
Hoạt động thương mại thông qua cơ chế thị trường kích thích các
nhà sản xuất kinh doanh ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật ,đổi mới trang
thiết bị và quy trình công nghệ ,ứng dụng khoa học vào quản lý để nền sản
xuất ngày một phong phú tiên tiến hơn,có đủ sức cạnh tranh trên thị trường
.Đây là những tiến trình quan trọng trên con đường công nghiệp hoá ,hiện
đại hoá đất nước.Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá
hiện đại hoá là một quá trình chịu sự tác động của nhiều nhân tố trong đó
thị trường và thương mại có ý nghĩa quan trọng.Hoạt động thương mại có
tác dụng phát triển thị trường trong nước và ngoài nước thông qua xuất
nhập khẩu .Hàng hoá tiêu thụ nhanh,giá trị hàng hoá được thực hiện ,phần
tích luỹ trong cơ cấu giá cả hàng hoá được hình thành.Mặt khác bản thân
thương mại cũng góp phần tích luỹ phần tích luỹ của thương mại chính là
lợi nhuận do thực hiện chức năng lưu thông nói đúng hơn là do thực hiện
chức năng tiếp tục quá trình sản xuất trong lưu thông tạo ra.Như vậy hoạt
động thương mại góp phần tích luỹ vốn cho sự nghiệp ,công nghiệp hoá
,hiện đại hoá đất nước,trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội phồn vinh
và phát triển.
2.4.Thương mại góp phần mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại và
hội nhập

Các quy luật phân công và hợp tác lao động ,về lợi thế so sánh giữa
các quốc gia,vốnlà những quy luật có liên quan đến sự hình thành và phát
riển thương mại quốc tế.Tuy vậy trong thời kỳ nước ta luẩn quẩn trong nền
kinh tế bao cấp,nhà nước hầu như “đóng cửa”hợp tác quốc tế bị thu hẹp
,có chăng chỉ là một doanh nghiệp của nhà nước được phép xuất nhập
khẩu. Thực hiện đường lối đổi mới kinh tế chính sách mở cửa ,quan hệ hợp
tác quốc tế giữa nước ta với các nước ngày càng phát triển ,phù hợp với xu
hướng chung là hội nhập khu vực và thế giới.Nhà nước cho phép tất cả các
Tiểu luận Thương mại

12

loại hình doanh nghiệp của các thành phần kinh tế được kinh doanh xuất
nhập khẩu .
Quan hệ thương mại với các nước sẽ ngày càng được củng cố vì lợi
ích từ hai phía ,thương mại sẽ đóng vai trò trực tiếpmở rộng các hoạt động
xuất nhập khẩu ,xuất khẩu tại chỗ thiết lập và mở rộng quan hệ buôn bán
với các nước trên thế giới ,góp phần mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại,nối
liền sản xuất với tiêu dùng trong nước với các nước trên thế giới ,góp phần
tích luỹ vốn ,nhất là vốn ngoại tệ và đổi mới công nghệ .Ngoài ra sẹ mở
cửa quan hệ thương mại góp phần phá vỡ thế bị bao vây cấm vận,thay đổi
cách nhìn nhận của bạn bè quốc tế và nâng cao vị thế của Việt Nam.
Tiểu luận Thương mại

13

IV.KẾT LUẬN
Từ khi chuyển sang nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận hành
theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo định hướng xã hội
chủ nghĩa.Nước ta đã mở rộng hợp tác quan hệ với nhiều nước trên thế

giới,mức tăng trưởng những năm gần đây thuộc diện cao (khoảng
7%).Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đã có những bước tăng quan trọng
(năm 2002 là 17 tỷ USD) nhiều đơn vị ,doanh nghiệp nhà nước và tư nhân
đã đứng vững trên thị trường có khả năng cạnh tranh cao với các tổ chức
kinh tế như Bitis, Kymdan, Dệt Thái Tuấn…v.v.góp phần đáng kể vào mức
tăng GDP hàng năm. Nhìn chung sự hình thành và phát triển thương mại
đóng vai trò không thể thiếu của mỗi quốc gia ,nó như một chiếc cầu nối
của mức tăng trưởng kinh tế.
Tuy nhiên trong quá trình áp dụng phat triển nền kinh tế thị trường ở
nước ta cũng cần phải xem xét lại một số vấn đề đáng quan tâm mà ngành
thương mại cần phải điều chỉnh như ,năng lực kinh doanh còn yếu không ít
cơ sở chỉ biết chạy theo lợi nhuận thuần tuý ,chưa cạnh tranh một cách lành
mạnh để chiếm lĩnh thị trường,phương thức kinh doanh chưa phải là
phương thức của các nhà buôn lớn và kém hiệu quả dẫn đếnlợi nhuận chưa
cao,chưa tương ứng với tiềm năng vốn có của nó,một số địa bàn còn bỏ
trống nhất là vùng sâu vùng xa ,lãng phí và thất thoát tài sản còn lớn,dẫn
đến nhiều tệ nạn tiêu cực chủ yếu là do trình độ chính trị ,và nghiệp vụ của
cán bộ,nhân viên còn thiếu bất cập.Chính những điều này nếu không được
củng cố và khắc phục kịp thời sẽ làm suy giảm vai trò chủ đạo của thương
mại nhà nước trên kĩnh vực lưu thông suy giảm tác dụng hỗ trợ cho các
thành phần kinh tế khác trên bước đường xây dựng chủ nghĩa xã hội :Bình
đẳng,phát triển và phồn vinh.

Tiểu luận Thương mại

14

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Giáo trình Thương mại I

2. Giáo trình kinh tế học Mác - Lênin
3. Kinh tế học phổ thông (GS Trần Phương)
4. Thời báo kinh tế Sài Gòn (Tháng 7/2003)