Luận văn tốt nghiệp: Thực trạng và giải pháp về vấn đề xuất khẩu thủy hải sản của Việt Nam sang Mỹ phần 3 pps

Thuỷ sản là ngành xuất khẩu mạnh của Việt Nam . Hoạt động xuất
khẩu thuỷ sản hàng năm đã mang về cho ngân sách nhà nớc một khoản
ngoại tệ lớn , rất quan trọng trong việc xây dựng và phát triển đất nớc . Các
sản phẩm đợc xuất khẩu ra nhiều nớc trong khu vực và trên thế giới, góp
phần nâng cao vị trí của Việt Nam nói chung và ngành thuỷ sản Việt Nam
nói riêng trên trờng quốc tế .
Với những vai trò hết sức to lớn nh trên và những thuận lợi , tiềm
năng vô cùng dồi dào của Việt Nam cả về điều kiện tự nhiên và con ngời ,
phát triển nghề nuôi trồng, khai thác và chế biến thuỷ sản phục vụ tiêu dùng
trong nớc và hoạt động xuất khẩu là một trong những mục tiêu sống còn
của nền kinh tế Việt Nam .
2. Thực trạng nuôi trồng , khai thác và chế biến thuỷ sản của Việt
Nam.
2.1. Phân bố ng nghiệp
Vùng phát triển ng nghiệp mạnh nhất ở Việt Nam là vùng ven biển từ
Bình Thuận trở vào ; trong đó mạnh hơn cả là các tỉnh : Bà Rịa Vũng Tàu
, Tiền Giang , Bến Tre , Trà Vinh, Kiên Giang , Bạc Liêu , Cà Mau , với giá
trị hàng năm trên 20 tỷ đồng .
Những vùng đánh cá biển mạnh nhất là Kiên Giang (trên 100 nghìn tấn /
năm), sau đó là Bà Rịa Vũng Tàu và Bình Thuận (50 60 nghìn tấn/
năm).
Nghề nuôi trồng và đánh bắt cá nớc ngọt mạnh nhất là Bạc Liêu , Sóc
Trăng thành phố Hồ Chí Minh ( từ 10 20 nghìn tấn / năm ) . Riêng tôm
thì tập trung cao nhất ở Cà Mau với sản lợng hàng năm trên 25 nghìn tấn,
chiếm 70 % sản lợng tôm cả nớc .
Các vùng trọng điểm ng nghiệp là Đà Nẵng, Nha Trang, Bình Thuận,
Vũng Tàu , Kiên Giang , Cà Mau .
2.2. Các yếu tố ảnh hởng đến phát triển và phân bố ng nghiệp
Nhóm các yếu tố tự nhiên
Nớc ta có 3,2 nghìn km bờ biển với gần 1 triệu km2 thềm lục địa
bao gồm mặt nớc trong vũng , vịnh ven bờ , hơn 3 nghìn đảo và quần đảo .

Nhiệt độ vùng biển tơng đối ấm và ổn định quanh năm , thích hợp cho sự
sinh trởng của các loài thuỷ sản nớc mặn nớc , nớc lợ .
Biển Việt Nam có trữ lợng cá lớn và đặc sản biển phong phú : Hàng
chục vạn ha diện tích mặt nớc trên đất liền ( bao gồm 39 vạn ha hồ lớn ; 54
vạn ha vùng ngập nớc ; 5,7 vạn ha ao và 44 vạn km sông và kênh rạch ) có
thể nuôi tôm , cá và các thuỷ sản khác . Do đó , ngành nuôi thuỷ sản của
nớc ta , kể cả thuỷ sản nớc mặn , nớc lợ , nớc ngọt có thể trở thành
ngành sản xuất chính .
Vùng biển nớc ta có nhiều loài cá và đặc sản quí với hàng nghìn loài
cá biển , 3 trăm loài cua biển , 40 loài tôm he , gần 3 trăm loài trai ốc hến , 1
trăm loài tôm , trên 3 trăm loài rong biển . Trong đó nhiều loại đặc sản có
giá trị xuất khẩu cao, đợc a chuộng trên thị trờng quốc tế .
Tổng trữ lợng cá trong vùng biển Việt Nam khoảng 3 triệu tấn , trong
đó gần 1,6 triệu tấn cá đáy và 1,4 triệu tấn cá nổi . Với trữ lợng cá trên , có
thể đánh bắt từ 1,3 đến 1,4 triệu tấn / năm .
Nhóm yếu tố kinh tế xã hội
Tiềm năng của biển nớc ta lớn , nhng hiện nay sản lợng cá đánh
bắt và các đặc sản biển , sản lợng đánh bắt và nuôi trồng thuỷ sản nớc lợ ,
nớc ngọt còn thấp . Có nhiều nguyên nhân hạn chế khai thác tiềm năng của
biển trong đó nguyên nhân quan trọng là cha đầu t đúng mức lao động ,
nhất là lao động kỹ thuật cho nghề đánh bắt nuôi trồng thuỷ và hải sản .
Cơ sở vật chất kỹ thuật của ngành đã và đang đợc chú trọng phát
triển . Ngoài các xí nghiệp đánh bắt cá quốc doanh trung ơng , hàng loạt cơ
sở đánh bắt cá quốc doanh địa phơng , các hợp tác xã nghề cá đã và đang
đợc xây dựng ở các huyện , tỉnh ven biển , đi đôi với những cơ sở hậu cần ,
chế biến tạo điều kiện cho ngành đánh bắt và chế biến cá biển nớc ta phát
triển mạnh mẽ. Đồng thời , nhiều cơ sở quốc doanh và tập thể , t nhân đánh
bắt cá nuôi trồng và chế biến thuỷ sản nớc mặn , nớc lợ , nớc ngọt đợc
phát triển mở rộng ở nhiều vùng, khu vực trên phạm vi cả nớc Tuy nhiên
, đội tàu đánh cá hiện nay với 32 nghìn chiếc hầu hết là tàu thuyền nhỏ, cha

đợc trang bị hiện đại để đánh bắt ở những vùng biển sâu và biển xa đã
hạn chế sự phát triển của ngành.
2.3.Nuôi trồng thuỷ sản
Nuôi trồng thuỷ sản Việt Nam rất phong phú và đa dạng. Theo điều
tra sơ bộ của ngành thuỷ sản , riêng cá nớc ngọt có 544 loài , cá nớc lợ ,
nớc mặn cũng có 186 loài. Trong đó nhiều loại đặc sản có giá trị xuất khẩu
cao , đợc a chuộng trên thị trờng quốc tế . Phơng thức nuôi trồng cũng
rất đa dạng tạo cho sản phẩm thêm phong phú .
Nuôi trồng thuỷ sản thời gian qua phát triển với tốc độ khá nhanh , thu
đợc hiệu quả kinh tế xã hội đáng kể , từng bớc góp phần thay đổi cơ
cấu kinh tế ở các vùng ven biển , nông thôn và góp phần giải quyết việc làm ,
tăng thu nhập và xoá đói , giảm nghèo .
Theo điều tra và quy hoạch của bộ thuỷ sản , đến tháng 8 năm 2001
tổng diện tích nuôi trồng ở nớc ta là 1,19 triệu ha .
Nuôi thuỷ sản nớc ngọt
Nuôi cá ao hồ nhỏ : Là một nghề có tính truyền thống gắn với nhà
nông , từ phong trào ao cá Bác Hồ đến phong trào VAC. Xu hớng diện tích
ao đang bị thu hẹp do nhu cầu phát triển xây dựng nhà ở . Đối tợng cá nuôi
khá ổn định : trắm , chép , trôi , mè , trê lai , rô phi nguồn giống sinh sản
hoàn toàn chủ động. Năng suất cá nuôi đạt bình quân trên 3 tấn/ha.
Nghề nuôi thuỷ sản ao hồ nhỏ đã phát triển mạnh. Đặc biệt , tôm càng
xanh là một mũi nhọn để xuất khẩu và tiêu thụ trong nớc , nhất là ở các
thành phố , trung tâm dịch vụ góp phần điều chỉnh cơ cấu canh tác ở các
vùng ruộng trũng ,tăng thu nhập và giá trị xuất khẩu .
Vấn đề khó khăn là sự phụ thuộc của năng suất vào điều kiện thời tiết
, khí hậu cộng với vấn đề trình độ của ngời nuôi cha đợc giải quyết thích
hợp đã dẫn đến sự không ổn định của sản lợng nuôi . Các giống đã đa vào
nuôi là : lơn , ếch , ba ba , cá sấu Tuy nhiên , do thiếu quy hoạch , không
chủ động nguồn giống , thị trờng không ổn định đã hạn chế khả năng
phát triển .

Nuôi cá mặt nớc lớn : Đối tợng nuôi thả chủ yếu là cá mè , ngoài ra
còn thả ghép cá trôi , cá rô phi Do khó khăn trong khâu bảo vệ và giá cá
mè thấp nên lợng cá thả vào hồ nuôi có xu hớng giảm .
Hình thức nuôi chủ yếu hiện nay là lồng bè kết hợp khai thác cá trên
sông , trên hồ . Hình thức này đã tận dụng đợc diện tích mặt nớc , tạo ra
việc làm tăng thu nhập , góp phần ổn định đời sống của những ngời sống
trên sông , ven hồ . ở các tỉnh phía Bắc và miền Trung , đối tợng nuôi chủ
yếu là trắm cỏ , qui mô lồng nuôi khoảng 12 24 m3 , năng suất 400
600 kg / lồng . ở các tỉnh phía Nam , đối tợng nuôi chủ yếu là cá ba sa , cá
lóc, cá bống tợng , cá he . Quy mô lồng , bè nuôi lớn , trung bình khoảng
100 150 m3 / bè , năng suất bình quân 15 20 tấn / bè .
Nuôi cá ruộng trũng : Tổng diện tích ruộng trũng có thể đa vào nuôi
cá theo mô hình cá - lúa khoảng 580.000 ha . Năm 1998 , diện tích nuôi cá
khoảng 154.200 ha . Năng suất và hiệu quả nuôi cá ruộng trũng khá lớn .
Đây là một hớng cho việc chuyển đổi cơ cấu trong nông nghiệp , tăng thu
nhập cho ngời lao động , xoá đói giảm nghèo ở nông thôn .
Nuôi tôm nớc lợ
Nuôi thuỷ sản nớc lợ đợc phát triển rất mạnh thời kỳ qua , đã có
bớc chuyển từ sản xuất nhỏ tự túc sang sản xuất hàng hoá , mang lại giá trị
ngoại tệ cao cho nền kinh tế quốc dân và thu nhập đáng kể cho ngời lao
động .
Những năm gần đây tôm đợc nuôi ở khắp các tỉnh ven biển trong cả
nớc , nhất là tôm sú , tôm he , tôm bạc thẻ , tôm nơng , tôm rảo , song chủ
yếu là tôm sú . Tôm đợc nuôi trong ao đầm theo mô hình khép kín , nuôi
trong ruộng và nuôi trong rừng ngập mặn . Nhìn chung , khu vực miền Nam
thuận lợi nhất cho viêc nuôi tôm . Nghề nuôi tôm ở khu vực này phát triển
mạnh , chủ yếu dựa vào việc đánh bắt các giống tôm tự nhiên . Diện tích
nuôi tôm ớc tính có tới 200 nghìn ha , trong đó 25 % là nuôi kết hợp với
trồng ( tôm lúa , tôm dừa , tôm sản xuất muối , tôm - đớc ) .

Nghề nuôi trồng thuỷ sản nớc mặn
Nghề nuôi biển có tiềm năng phát triển tốt . Đến nay nghề nuôi trai
lấy ngọc , nuôi cá lồng , nuôi tôm hùm , nuôi thả nhuyễn thể hai mảnh vỏ ,
nuôi trồng rong sụn có nhiều triển vọng tốt . Tuy nhiên do khó khăn về vốn ,
hạn chế về công nghệ, cha chủ động đợc nguồn giống nuôi nên nghề nuôi
biển thời gian qua còn bị lệ thuộc vào tự nhiên , cha phát triển mạnh .
Hệ thống sản xuất giống
Hệ thống sản xuất giống thuỷ sản nớc ngọt : Các loài cá nớc ngọt
truyền thống hầu hết đã đợc sản xuất nhân tạo trong thời gian qua . Vấn đề
cung cấp giống cho nuôi trồng các đối tợng này tơng đối ổn định . Số cơ
sở sản xuất cá giống nhân tạo trên toàn quốc hiện nay khoảng 354 cơ sở ,
hàng năm có khả năng sản xuất khoảng trên 4 tỷ cá giống cung cấp kịp thời
vụ cho nhu cầu nuôi trên cả nớc . Tuy nhiên , giá cá giống nhất là các loại
đặc sản còn cao , cha đảm bảo chất lợng giống đúng yêu cầu và cha đợc
kiểm soát chặt chẽ .
Hệ thống sản xuất giống tôm : Giống tôm về cơ bản đã cho đẻ thành
công ở cả 3 miền Bắc, Trung, Nam , nhng sản lợng còn thấp . Vấn đề nuôi
vỗ tôm bố mẹ thành thục cha đáp ứng đợc yêu cầu cả về số lợng lẫn chất
lợng dẫn đến tình trạng khan hiếm nguồn tôm bố mẹ trên cả nớc , đặc biệt
là vào vụ sản xuất chính . Đến nay trên toàn quốc đã có 2.125 trại sản xuất
và ơm tôm giống , hàng năm sản xuất đợc khoảng 5 tỷ tôm P15 , bớc
đầu đã đáp ứng một phần nhu cầu tôm giống cho nhân dân .
Hạn chế chủ yếu trong sản xuất giống là sự phân bố không đồng đều
của các trại giống theo khu vực địa lý đã dẫn đến tình trạng phải vận chuyển
con giống đi xa , vừa làm tăng thêm giá thành vừa làm giảm chất lợng con
giống , cha có sự phù hợp trong sản xuất giống theo mùa đối với các loài