Hoạt động cao cấp của hệ thần kinh pdf

THẦN KINH
cao cấp
Biên soạn: TS Đào mai Luyến
Bộ môn: Sinh lý học
HOẠT ĐỘNG CAO CẤP
CỦA HỆ THẦN KINH
•
Khái niệm:
-
Hoạt động thần kinh cấp thấp:
Dựa trên các phản xạ không điều kiện.
-
Hoạt động thần kinh cao cấp:
Dựa trên phản xạ có điều kiện.
Phân loại phản xạ theo điều kiện
•
Đặc điểm phản xạ không điều kiện:
-
Bẩm sinh, di truyền, mang tính chủng loài.
-
Ổn định tồn tại lâu dài.
-
Tác nhân kích thích phù hợp vào bộ phận
nhận cảm thích hợp.
Phân loại phản xạ theo điều kiện
•
Đặc điểm phản xạ có điều kiện:
-
Hình thành trong quá trình phát triển của
các thể.
-

Dễ thay đổi, mất đi khi không đựơc củng cố.
-
Bất kỳ loại kích thích nào tác động vào bất
kỳ cơ quan cảm thụ nào.
•
Điều kiện thành lập phản xạ:
-
Hình thành trên cơ sở phản xạ không ĐK.
-
Tác nhân gây phản xạ có ĐK sẩy ra trước.
-
Kích thích không ĐK mạnh hơn kích thích
có ĐK về mặt sinh học.
-
Không có tác nhân ngoại lai.
-
Thần kinh hoàn toàn bình thường.
Điểm đại diện trên vỏ:
-
Mỗi bộ phận cảm thụ:
-
Các trung tâm dưới vỏ:
A
B
B
’
Sự liên hệ giữa hai điểm hưng phấn
Khi có hai điểm
cùng hưng phấn:
Trung tâm mạnh

thu hút các hưng
phấn về phía nó.
A
B
B
’
Đường liên lạc tạm thời
Hai điểm cùng hưng phấn
trên vỏ lặp lại nhiều lần:
Hình thành đường liên lạc
tạm thời giữa hai điểm
hưng phấn
B
’
B
A
Cung phản xạ
-
Bộ phận nhận cảm:
-
Đường hướng tâm:
-
Trung tâm:
-
Đường ly tâm:
-
Cơ quan đáp ứng;
A
B
B

’
TƯ DUY
•
Tư duy cụ thể:
Tạo ra khi các vật thể bên ngoài tác động
vào giác quan (đau, hình ảnh, tiếng
động )
•
Tư duy trìu tượng:
Là hệ quả của nhiều lần xử lý nâng cấp
các thông tin.
Các thông tin có thể từ bên ngoài vào
nhưng chủ yếu là các thông tin đã có sẵn
trong kho chứa của hệ thần kinh (bản
năng, kinh nghiệm, giáo dục ).
Ý THỨC
•
Ý thức là dòng chảy liên tục của độ thức
tỉnh để biết ta đang tồn tại, đang tư duy
trong môi trường bao quanh ta.
•
Ngủ là trạng thái không có ý thức.
•
Các cử động chủ động là có ý thức.
•
hoạt động của các tạng là không có ý
thức
NHỚ
•
Nhớ là một quá trình thần kinh diễn lại trên một

mạch nơron. Mạch nơron lần đầu tiên truyền xung
động do kích thích từ bên ngoài vào, khi xung
động đã đi qua để lại dấu vết. Khi tâm trí nghĩ đến
thì các xung động trên đường mòn được hoạt hóa
để nhớ lại kích thích trước đây.
NHỚ
•
Nhớ dương tính:
Là hịện tượng lặp lại tư duy cũ những
thông tin quan trọng.
Cơ chế: tăng hưng phấn, tính nhậy cảm
kiến cho dễ ràng tái hiện quá trình thần
kinh cũ trên mạch nơron (tăng đường
mòn dấu vết nhớ).
NHỚ
•
Nhớ âm tính:
Hàng ngày não bộ tràn ngập nhiều
thông tin, nếu toàn bộ lượng thông tin
này được lưu trữ thì chỉ vài phút là kho
nhớ hết chỗ chứa.
Vì vậy, não đã bỏ quan những thông tin
không cần thiết bằng cơ chế ức chế con
đường synap tương ứng.
NHỚ
•
Nhớ tức thời:
Nhớ tức thời liên
quan đến mạch
thần kinh dội lại.

Nhớ tức thời chỉ
tồn tại trong vài
giây đến vài phút
như nhớ số điện
thoại
NHỚ
•
Nhớ ngắn hạn (thí nghiệm Kandel):
Nhớ ngắn hạn chỉ lưu giữ thông tin vài
phút đến vài tuần sau đó mất đi hoặc trở
thành trí nhớ dài hạn.
-
Cơ chế âm tính: do đóng các kênh Ca
++
ở
màng tận cùng.
-
Cơ chế dương tính: tăng truyền đạt xung
động qua synap do tắc nghẽn hoạt động
của các kênh K
+
dẫn đến hoạt hóa kênh
Ca
++
.
NHỚ
•
Nhớ dài hạn:
-
Biến đổi cấu trúc

synap: Nhớ là một
quá trình làm tăng
số lượng các synap
nhưng không làm
thay đổi số lượng
các nơron.

Biến đổi cấu trúc synap
NHỚ
-
RNA đóng vai trò
khuôn trí nhớ
(Connel):
RNA đóng vai trò
quyết định trong
cơ chế nhớ, RNA là
chất trung gian tiếp
nhận thông tin từ
ngoài chuyển đến
tế bào rồi tổng hợp
phân tử protein.
RNA đóng vai trò khuôn trí nhớ
HỌC
Theo quan điểm Pavlov:
HỌC
•
Theo Skener:
CẢM XÚC
Cảm xúc là một hành vi tình cảm thể hiện
là: mừng, giận, thương yêu, ghét, sợ,

muốn.
Cảm xúc thể hiện thông qua những vùng ở
vỏ não gây đáp ứng tự động, hệ viền, vùng
dưới đồi, các đường chiếu nên của thân
não và tủy sống. Dưới đồi là cơ quan tích
hợp các hiện tượng thân thể và các hiện
tượng nội tạng trong cảm xúc.
Ở loài người còn có sự điều tiết cao cấp và
phức tạp hơn của ước lệ xã hội, ký ức,
giáo dục, học vấn.
CẢM XÚC
-
Sự thể hiện cảm xúc:
-
Cơn cuồng dại:
-
Tác dụng ức chế của vùng dưới đồi:
-
Tác dụng kiềm chế của vỏ não:
GIẤC NGỦ
Ngủ là một dạng thích nghi của cơ thể
có tác dụng bảo vệ các tế bào thần kinh,
tạo điều kiện cho các tế bào thần kinh
nghỉ ngơi và phục hồi chức năng.
•
Biến đổi sinh lý:
-
Các giác quan ngưng liên hệ với thế giới
bên ngoài.
-

Các cơ quan hoạt động ở mức thấp nhất.