Tài liệu đại cương về hệ thần kinh pdf

Đại cương Hệ
thần kinh

1. Vai trò của hệ
thần kinh
2. Cấu tạo chung
của hệ thần kinh
3. Phân loại hệ
thần kinh
Từ những tế bào mầm
của lớp ngoại phôi bì
dần dần hình thành hệ
thần kinh với 2 phần
trung ương là não bộ và
tủy sống.
Mọi hoạt động sống
của con người đều chịu
sự điều khiển, điều hòa
của hệ thần kinh.
Vậy hệ thần kinh có
cấu tạo như thế nào mà
chúng có thể đảm nhiệm
chức năng quan trọng
đó?

1. Vai trò của hệ thần kinh
Hệ thần kinh có các chức năng cơ bản sau:
+ Điều khiển hoạt động của các cơ quan
trong cơ thể ( Các hoạt động như sự co giãn
cơ, điều tiết dịch của các tuyến, sự lưu thông
của máu, sự hoạt động của tim, phổi, sự thải

các chất bã của cơ quan bài tiết … đều do sự
điều khiển của hệ thần kinh.)
+ Điều hòa hoạt động của các cơ quan (như
tăng hoặc giảm nhịp tim, nhịp hô hấp tùy nhu
cầu hoạt động của các cơ quan).
+ Phối hợp hoạt động của các cơ quan (ví
dụ: khi đi xe đạp thì tai nghe, mắt nhìn, tay lái,
chân đạp..)
+ Đảm bảo sự thống nhất trong hoạt động
chung của cơ thể, cũng như sự thích nghi của
cơ thể với môi trường ngoài.
2. Cấu tạo chung của hệ thần kinh
Hệ thần kinh được cấu tạo từ các nơ ron
thần kinh. Nơ ron thần kinh là đơn vị cấu tạo
và chức năng của hệ thần kinh.
Hệ thần kinh của người gồm hai phần:
phần thần kinh trung ương và phần thần kinh
ngoại biên. Phần thần kinh trung ương gồm
não bộ và tuỷ sống. Phần thần kinh ngoại biên
là các sợi thần kinh và các hạch thần kinh. Các
sợi thần kinh tập hợp với nhau để tạo thành các
loại dây thần kinh khác nhau.
Dựa vào chức năng, có thể phân biệt 3 loại
dây thần kinh:
- Dây thần kinh hướng tâm (còn gọi là
dây thần kinh cảm giác), chuyên dẫn truyền
xung động thần kinh từ các cơ quan thụ cảm
về trung ương thần kinh
- Dây thần kinh ly tâm (còn gọi là dây
thần kinh vận động), chuyên dẫn truyền xung

thần kinh từ các trung khu thần kinh tới các cơ
quan thực hiện.
- Dây thần kinh liên hợp làm nhiệm vụ
liên hệ giữa các phần khác nhau của hệ thần
kinh và giữa các hệ thần kinh với các cơ quan
thụ cảm.
3. Phân loại hệ thần kinh
- Căn cứ vào chức năng, chia hệ thần kinh
thành 2 phân hệ: phân hệ thần kinh động vật
và phân hệ thần kinh thực vật.
+ Phân hệ thần kinh động vật tính (hay
thần kinh cơ xương) có nhiệm vụ điều khiển sự
hoạt động của hệ cơ - xương và cơ vân của
một số cơ quan bên trong (như lưỡi, hầu, thanh
quản)
+ Phân hệ thần kinh thực vật tính (hay
thần kinh dinh dưỡng) có nhiệm vụ điều khiển
sự hoạt động của các cơ quan bên trong (như
tiêu hóa, hô hấp, tuần hoà), gồm thần kinh giao
cảm và thần kinhphó giao cảm
- Căn cứ vào cấu tạo, chia hệ thần kinh
thành 2 bộ phận: thần kinh trung ương và thần
kinh ngoại biên
+ Hệ thần kinh động vật có phần trung
ương là não bộ và tủy sống và phần ngoại biên
là các dây thần kinh và các hạch thần kinh.
+ Hệ thần kinh dinh dưỡng có phần trung
ương nằm ở sừng bên tủy sống (đối với phần
thần kinh giao cảm) và nằm trong thân não và
đoạn cuối tủy sống ( đối với phần thần kinh

phó giao cảm).
Não bộ và tủy sống có chung màng bao bọc
gọi là màng não - tủy, chứa đầy dịch não tủy,
có tác dụng nuôi dưỡng và bảo vệ thần kinh.
Màng não tủy có 3 lớp thứ tự từ ngoài vào
trong gồm lớp màng cứng, lớp màng nhện và
lớp màng nuôi chứa mạch máu.