Tiểu luận triết học: Địa vị pháp lí của các cơ quan hành chính trong bộ máy nhà nước ppsx

Tiểu luận triết học

Đề tài "Địa vị pháp lí của các cơ quan hành
chính trong bộ máy nhà nước"


















LỜI NÓI ĐẦU

TRONG QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI ĐẤT NƯỚC, THEO HIẾN PHÁP
1992 THỂ CHẾ HÀNH CHÍNH CỦA CÁC CƠ QUAN NHÀ NƯỚC ĐÃ
ĐƯỢC THAY ĐỔI KHÁ NHIỀU PHÙ HỢP VỚI VIỆC QUẢN LÝ XÃ
HỘI, ĐÁP ỨNG ĐƯỢC CÔNG CUỘC XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC XHCN.
CƠ CẤU QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH ĐÃ ĐƯỢC ĐIỀU CHỈNH, GIẢM BỚT
SỰ CỒNG KỀNH GIẢM THIỂU SỰ QUAN LIÊU ĐỂ TIẾN TỚI SỰ MỘT
XÃ HỘI CÔNG BẰNG VĂN MINH VÀ PHÁT TRIỂN. VIỆC XÂY DỰNG
CƠ CẤU CỦA CÁC CƠ QUAN HÀNH CHÍNH MỚI KHÔNG LÀM THAY
ĐỔI HOẶC SUY GIẢM QUYỀN LỰC VÀ NHIỆM VỤ CỦA CÁC CƠ
QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC. MẶT KHÁC ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA CƠ
QUAN ĐƯỢC ĐỀ CAO VÀ TĂNG CƯỜNG KIỂM TRA GIÁM SÁT ĐỐI
VỚI TỪNG BỘ PHẬN, HIỂU ĐƯỢC ĐƯỜNG LỐI CHỈ ĐẠO HỢP LÝ
CỦA NHÀ NƯỚC VÀ VAI TRÒ TÍCH CỰC CỦA CÁC CƠ QUAN QUẢN
LÝ NHÀ NƯỚC. CHÍNH VÌ VẬY, QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ ĐÂY CHÍNH
LÀ ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC. MẶT
KHÁC, ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA CÁC CƠ QUAN ĐƯỢC ĐỀ CAO VÀ
TĂNG CƯỜNG KIỂM TRA GIÁM SÁT ĐỐI VỚI TỪNG BỘ PHẬN,
TỪNG LĨNH VỰC XÃ HỘI PHÁT TRIỂN KHÔNG THỂ THIẾU ĐƯỢC
ĐƯỜNG LỐI CHỈ ĐẠO HỢP LÝ CỦA NHÀ NƯỚC VÀ VAI TRÒ TÍCH
CỰC CỦA CÁC CƠ QUAN TRONG BỘ MÁY HÀNH CHÍNH NHÀ
NƯỚC VÀ ĐIẠ VỊ ĐÓ ĐƯỢC THỂ HIỆN TRONG VIỆC BAN HÀNH
VĂN BẢN VI PHẠM PHÁP LUẬT.
MONG THÀY CÔ, BẠN BÈ ĐÓNG GÓP Ý KIẾN ĐỂ TIỂU LUẬN
ĐƯỢC ĐẦY ĐỦ VÀ HOÀN THIỆN HƠN.

I. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA CÁC CƠ
QUAN TRONG BỘ MÁY HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC.
1. KHÁI NIỆM:
BỘ MÁY QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC THEO HIẾN PHÁP 1980 CŨNG
NHƯ HIẾN PHÁP 1992 LÀ MỘT TRONG BỐN HỆ THỐNG CƠ QUAN
NHÀ NƯỚC. NHƯ VẬY, ĐỨNG VỀ MẶT HỆ THỐNG, CÁC CƠ QUAN
TRONG BỘ MÁY NHÀ NƯỚC TA GỒM:
- CƠ QUAN QUYỀN LỰC
- CƠ QUAN QUẢN LÝ
- CƠ QUAN KIỂM SÁT
- CƠ QUAN XÉT XỬ
TRONG ĐÓ, CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC LÀ CƠ
QUAN CHẤP HÀNH CỦA CƠ QUAN QUYỀN LỰC, ĐƯỢC TỔ CHỨC
THÀNH MỘT HỆ THỐNG CHẶT CHẼ TỪ TRUNG ƯƠNG ĐẾN ĐỊA
PHƯƠNG VÀ CƠ SỞ ĐẺ TRỰC TIẾP QUẢN LÝ, ĐIỀU HÀNH CÁC
MẶT HOẠT ĐỘNG CỦA ĐỜI SỐNG XÃ HỘI. NHƯ VẬY, TRONG MỐI
QUAN HỆ VÀ MỐI PHÂN ĐỊNH VỚI HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ QUAN
QUYỀN LỰC, CƠ QUAN KIỂM SÁT, CƠ QUAN XÉT XỬ THÌ KHÁI
NIỆM QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC (HOẠT ĐỘNG CHẤP HÀNH VÀ ĐIỀU
HÀNH, HOẠT ĐỘNG HÀNH PHÁP). VÌ VẬY, CHÚNG LÀ CHỦ THỂ
CƠ BẢN CỦA LUẬT HÀNH CHÍNH.
2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ
NƯỚC.
CÁC CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC LÀ CÁC CƠ QUAN
CHỦ THỂ CHỦ YẾU CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT HÀNH CHÍNH. LÀ
MỘT BỘ PHẬN HỢP THÀNH CỦA BỘ MÁY NHÀ NƯỚC, CƠ QUAN
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CÓ NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CƠ NHÀ
NƯỚC ĐÓ LÀ:
A. LÀ MỘT TỔ CHỨC (TẬP HỢP NHỮNG CON NGƯỜI)
B. CÓ TÍNH ĐỘC LẬP TƯƠNG ĐỐI VỀ TỔ CHỨC - CƠ CẤU:

CÓ CƠ CẤU BỘ MÁY VÀ QUAN HỆ CÔNG TÁC BÊN TRONG
CỦA CƠ QUAN ĐƯỢC QUY ĐỊNH TRƯỚC HẾT BẰNG NHIỆM VỤ,
CHỨC NĂNG THỂ HIỆN VAI TRÒ ĐỘC LẬP CỦA NÓ, NHƯNG ĐỒNG
THỜI NÓ CÓ NHỮNG QUAN HỆ ĐA DẠNG VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT
ĐỘNG VỚI CƠ QUAN KHÁC TRONG HỆ THỐNG BỘ MÁY QUẢN LÝ
VÀ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC NÓI CHUNG MÀ QUAN HỆ ĐÓ ĐƯỢC QUY
ĐỊNH CHÍNH BỞI VỊ TRÍ CỦA TỪNG CƠ QUAN TRONG HỆ THỐNG
CHUNG ĐÓ.
C. CÓ THẨM QUYỀN DO PHÁP LUẬT QUY ĐỊNH, ĐÓ LÀ TỔNG
THỂ NHỮNG QUYỀN, NHIỆM VỤ CHUNG VÀ NHỮNG QUYỀN HẠN
CỤ THỂ MANG TÍNH QUYỀN LỰC PHÁP LÝ MÀ NHÀ NƯỚC TRAO
CHO ĐỂ THỰC HIỆN NHIỆM VỤ CHỨC NĂNG NHÀ NƯỚC. CÁC
QUYỀN HẠN ĐÓ - YẾU TỐ QUAN TRỌNG NHẤT CỦA THẨM
QUYỀN, CÓ HIỆU LỰC "RA BÊN NGOÀI" NGHĨA LÀ CÓ HIỆU LỰC
BẮT BUỘC ĐỐI VỚI CÁC ĐỐI TƯỢNG NGOÀI PHẠM VI CƠ QUAN.
SỞ DĨ NHƯ VẬY VÌ CƠ QUAN NHÀ NƯỚC NHÂN DÂN NHÀ NƯỚC
THỰC HIỆN QUYỀN LỰC NHÂN DÂN VÌ LỢI ÍCH CỦA NHÀ NƯỚC.
ĐÂY LÀ ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN ĐỂ PHÂN BIỆT CƠ QUAN NHÀ NƯỚC
VỚI CÁC CƠ QUAN, TỔ CHỨC KHÔNG PHẢI CỦA NHÀ NƯỚC, VÌ
NHỮNG CƠ QUAN TỔ CHỨC ĐÓ KHÔNG CÓ THẨM QUYỀN (VÍ DỤ:
CƠ QUAN TỔ CHỨC XÃ HỘI, TỔ CHỨC TƯ NHÂN…)
THẨM QUYỀN CỦA CÁC CƠ QUAN NHÀ NƯỚC CÓ NHỮNG
GIỚI HẠN VỀ KHÔNG GIAN (LÃNH THỔ) VỀ THỜI GIAN CÓ HIỆU
LỰC, VỀ ĐỐI TƯỢNG CHỊU SỰ TÁC ĐỘNG CỦA NÓ. ĐÓ LÀ NHỮNG
GIỚI HẠN PHAP LÝ VÌ ĐƯỢC QUY ĐỊNH TRONG LUẬT PHÁP.
TRONG CÁC YẾU TỐ CỦA THẨM QUYỀN CƠ QUAN NHÀ
NƯỚC THÌ QUYỀN QUAN TRỌNG NHẤT LÀ QUYỀN BAN HÀNH
QUYẾT ĐỊNH PHÁP LUẬT. MỖI CƠ QUAN CÓ HÌNH THỨC VÀ
PHƯƠNG PHÁP HOẠT ĐỘNG RIÊNG DO PHÁP LUẬT QUY ĐỊNH, KỂ
CẢ VIỆC ÁP DỤNG CÁC BIỆN PHÁP HOẠT ĐỘNG RIÊNG DO PHÁP

LUẬT QUY ĐỊNH, KỂ CẢ VIỆC ÁP DỤNG CÁC BIỆN PHÁP CƯỠNG
CHẾ NHÀ NƯỚC. QUYỀN THỰC HIỆN CÁC HÌNH THỨC VÀ
PHƯƠNG PHÁP HOẠT ĐỘNG ĐÓ CŨNG LÀ YẾU TỐ QUAN TRỌNG
CỦA THẨM QUYỀN CƠ QUAN NHÀ NƯƠC.
CÁC CƠ QUAN NHÀ NƯỚC CHỈ HOẠT ĐỘNG TRONG PHẠM VI
THẨM QUYỀN CỦA MÌNH VÀ TRONG PHẠM VI ĐÓ NÓ HOẠT ĐỘNG
ĐỘC LẬP, CHỦ ĐỘNG VÀ SÁNG TẠO, THẨM QUYỀN CỦA CƠ QUAN
NHÀ NƯỚC LÀ NGHĨA VỤ KHÔNG PHỤ THUỘC VÀO Ý MUỐN, SỰ
XÉT ĐOÁN RIÊNG CỦA BẢN THÂN CƠ QUAN CŨNG NHƯ CỦA BẤT
CỨ NGƯỜI LÃNH ĐẠO NÀO.
NGOÀI CÁC ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CƠ QUAN NHÀ NƯỚC,
CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CÓ ĐẶC ĐIỂM RIÊNG, QUYẾT
ĐỊNH BỞI CHÍNH BẢN CHẤT CỦA HOẠT ĐỘNG CHẤP HÀNH VÀ
ĐIỀU HÀNH. THÔNG QUA CÁC ĐẶC ĐIỂM RIÊNG NÀY MÀ CHÚNG
TA PHÂN BIỆT RÕ CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỚI CÁC CƠ
QUAN NHÀ NƯỚC KHÁC (CƠ QUAN QUYỀN LỰC, VIỆN KIỂM SÁT,
TOÀ ÁN).
CÁC ĐẶC ĐIỂM RIÊNG CƠ BẢN CỦA ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA CƠ
QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC LÀ:
1. NHÌN TỔNG THỂ, BỘ MÁY HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC LÀ BỘ
MÁY CHẤP HÀNH CỦA CÁC CƠ QUAN QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC.
CÁC CƠ QUAN ĐẦU NÃO CỦA BỘ MÁY HÀNH CHÍNH DO CÁC CƠ
QUAN QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC THÀNH LẬP (CHÍNH PHỦ, BỘ VÀ
CÁC CƠ QUAN, CƠ QUAN NGANG BỘ VÀ CÁC CƠ QUAN KHÁC
THUỘC CHÍNH PHỦ, UBND CÁC CẤP). DO ĐÓ, CHÚNG TRỰC
THUỘC, CHỊU SỰ LÃNH ĐẠO, GIÁM SÁT, KIỂM TRA CỦA CÁC CƠ
QUAN QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC TƯƠNG ỨNG VÀ CHỊU TRÁCH
NHIỆM BÁO CÁO CÔNG TÁC TRƯỚC CƠ QUAN ĐÓ. CÓ NHỮNG CƠ
QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC KHÔNG DO CÁC CƠ QUAN QUYỀN
LỰC NHÀ NƯỚC TRỰC TIẾP LẬP RA MÀ DO CÁC CƠ QUAN QUẢN

LÝ CẤP TRÊN THÀNH LẬP, NHƯNG VỀ NGUYÊN TẮC CŨNG CHỊU
SỰ GIÁM SÁT, LÃNH ĐẠO CỦA CÁC CƠ QUAN QUYỀN LỰC TƯƠNG
ỨNG.
2. CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CHUYÊN THỰC HIỆN
HOẠT ĐỘNG CHẤP HÀNH VÀ ĐIỀU HÀNH TỨC LÀ HOẠT ĐỘNG
MANG TÍNH DƯỚI LUẬT - HOẠT ĐỘNG TIẾN HÀNH TRÊN CƠ SỞ
VÀ ĐỂ THI HÀNH LUẬT. ĐÓ LÀ HÌNH THỨC CHỦ YẾU ĐỂ ĐƯA CÁC
ĐẠO LUẬT VÀ CÁC VĂN BẢN PHÁP LUẬT KHÁC … CỦA CÁC CƠ
QUAN QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC VÀO THỰC TIỄN CUỘC SỐNG.
3. THẨM QUYỀN CỦA CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC
CHỈ GIỚI HẠN TRONG PHẠM VI HOẠT ĐỘNG CHẤP HÀNH VÀ ĐIỀU
HÀNH, CHỦ YẾU ĐƯỢC QUY ĐỊNH TRONG CÁC VĂN BẢN PHÁP
LUẬT VỀ TỔ CHỨC BỘ MÁY NHÀ NƯỚC HOẶC CÁC ĐIỀU LỆ, QUY
CHẾ….
NHỮNG QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ PHÁT SINH TỪ QUAN HỆ DÂN
SỰ MÀ CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CÓ THỂ THAM GIA TƯƠNG
TỰ NHƯ TẤT CẢ CÁC CHỦ THỂ KHÁC CỦA PHÁP LUẬT DÂN SỰ
KHÔNG PHẢI LÀ YẾU TỐ CỦA THẨM QUYỀN CỦA CÁC CƠ QUAN
NHÀ NƯỚC. TRONG PHẠM VI THẨM QUYỀN CỦA MÌNH, CỦA CÁC
CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CÓ TRÁCH NHIỆM HOẠT ĐỘNG
THƯỜNG XUYÊN HÀNG NGÀY MỘT CÁCH CHỦ ĐỘNG VÀ SÁNG
TẠO ĐỂ ĐÁP ỨNG NHU CẦU DIỄN BIẾN NHANH CHÓNG, PHỨC TẠP
VÀ ĐA DẠNG CỦA HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ.
4. TẤT CẢ CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CÓ MỐI QUAN
HỆ CHẶT CHẼ VỚI NHAU (QUAN HỆ TRỰC THUỘC TRÊN - DƯỚI,
TRỰC THUỘC NGANG, QUAN HỆ CHÉO) TẠO THÀNH MỘT HỆ
THỐNG THỐNG NHẤT CÓ TRUNG TÂM CHỈ ĐẠO LÀ CHÍNH PHỦ
ĐẢM BẢO THỰC HIỆN NHIỆM VỤ CHẤP HÀNH VÀ ĐIỀU HÀNH
MỘT CÁCH MAU LẸ, NHẤT QUÁN VÀ HIỆU QUẢ.
NHƯNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ BỘ MÁY RẤT PHỨC TẠP, NHIỀU

VỀ SỐ LƯỢNG CƠ QUAN Ở TẤT CẢ CÁC CẤP TỪ TRUNG ƯƠNG
ĐẾN CƠ SỞ CŨNG NHƯ SÔ NHIỀU VỀ SỐ BIÊN CHẾ. SỐ LƯỢNG CƠ
QUAN VÀ BIÊN CHẾ NÀY BẰNG GẤP NHIỀU LẦN SỐ LƯỢNG CƠ
QUAN VÀ BIÊN CHẾ CỦA TẤT CẢ CÁC CƠ QUAN NHÀ NƯỚC KHÁC
CỘNG LẠI. HẠT NHÂN CỦA CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC
LÀ CÔNG CHỨC.
5. HOẠT ĐỘNG CHẤP HÀNH VÀ ĐIỀU HÀNH CỦA BỘ MÁY
QUẢN LÝ HOÀN TOÀN KHÁC VỚI HOẠT ĐỘNG KIỂM SÁT VÀ
HOẠT ĐỘNG XÉT XỬ CỦA TOÀ ÁN. TUY NHIÊN, CHÚNG CÓ QUAN
HỆ CHẶT CHẼ VỚI NHAU.
BỘ MÁY QUẢN LÝ, TOÀ ÁN VIỆN KIỂM SÁT LÀ NHỮNG HỆ
THỐNG ĐỘC LẬP VỚI NHAU, KHÔNG CÓ QUAN HỆ TRỰC THUỘC.
NHƯNG HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ CHỊU SỰ GIÁM
SÁT CỦA VIỆN KIỂM SÁT (TRỪ HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH PHỦ) VÀ
TOÀ ÁN. CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CÓ TRÁCH NHIỆM
XEM XÉT VÀ TRẢ LỜI CÁC YÊU CẦU, KIẾN NGHỊ, KHÁNG NGHỊ
CỦA VIỆN KIỂM SÁT VÀ TOÀ ÁN TRONG THỜI HẠN DO LUẬT
ĐỊNH.
NGƯỢC LẠI, CÁC VĂN BẢN PHÁP LUẬT CỦA CÁC CƠ QUAN
NHÀ NƯỚC LÀ MỘT TRONG NHỮNG CĂN CỨ ĐỂ TOÀ ÁN VÀ VIỆN
KIỂM SÁT THỰC HIỆN HOẠT ĐỘNG KIỂM SÁT VÀ XÉT XỬ. MỘT SỐ
VẤN ĐỀ TỔ CHỨC NỘI BỘ CỦA TOÁ ÁN VÀ VIỆN KIỂM SÁT SO
VĂIEỌT NAM BẢN PHÁP LUẬT CỦA CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ ĐIỀU
CHỈNH (VÍ DỤ: VỀ CHÍNH SÁCH CÁN BỘ, VỀ QUẢN LÝ CÁN BỘ
CỦA TOÀ ÁN)
BỘ MÁY QUẢN LÝ ĐƯỢC GIAO NHIỆM VỤ QUẢN LÝ CÁC
NGÀNH VÀ LĨNH VỰC QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH - CHÍNH TRỊ, KINH
TẾ, VĂN HOÁ - XÃ HỘI CHỦ YẾU BAO GỒM RẤT NHIỀU CÁC CƠ
QUAN, CÁC TỔ CHỨC, XÍ NGHIỆP TRỰC THUỘC VÀ CHỊU SỰ LÃNH
ĐẠO CỦA NÓ. TOÁ ÁN VÀ VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN KHÔNG CÓ

CÁC ĐỐI TƯỢNG QUẢN LÝ NÀY.
II. ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ VỚI VIỆC BAN
HÀNH CÁC VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT.
NHƯ PHẦN TRÊN ĐÃ TRÌNH BÀY TRONG CÁC YẾU TỐ CỦA
THẨM QUYỀN CƠ QUAN NHÀ NƯỚC THÌ QUAN TRỌNG NHẤT LÀ
QUYỀN BAN HÀNH QUYẾT ĐỊNH PHÁP LUẬT. ĐỐI VỚI CÁC CƠ
QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC THÌ VIỆC BAN HÀNH VĂN BẢN QUY
PHẠM PHÁP LUẬT NHẰM THỰC HIỆN HOẠT ĐỘNG CHẤP HÀNH
VÀ ĐIỀU HÀNH. NHỮNG VĂN BẢN NÀY ĐỀU CÓ NHỮNG ĐẶC
ĐIỂM CỦA VĂN BẢN NHÀ NƯỚC NÓI CHUNG, ĐẶC BIỆT LÀ TÍNH
CHẤT PHÁP LÝ CỦA NÓ TUY NHIÊN LÀ NHỮNG VĂN BẢN HÀNH
CHÍNH NHÀ NƯỚC BAO GIỜ CŨNG LÀ NHỮNG VĂN BẢN DƯỚI
LUẬT ĐƯỢC BAN HÀNH TRÊN CƠ SỞ ĐỂ CHẤP HÀNH HIẾN PHÁP,
LUẬT, PHÁP LỆNH VÀ CÁC NGHỊ QUYẾT CỦA CÁC CƠ QUAN
QUYỀN LỰC.
THỰC TIỄN VIỆC RA CÁC VĂN BẢN QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT
ĐÃ ĐƯỢC QUY ĐỊNH ĐẦY ĐỦ TRONG LUẬT BAN HÀNH VĂN BẢN
QUY PHẠM PHÁP LUẬT NĂM 1996 (SỬA ĐỔI BỔ SUNG 2002) CỦA
QUỐC HỘI. TUỲ VÀO VỊ TRÍ, TÍNH CHẤT PHÁP LÝ VÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA TỪNG CƠ QUAN QUẢN LÝ TRONG BỘ MÁY HÀNH CHÍNH
NHÀ NƯỚC ĐỂ RA CÁC VĂN BẢN PHÁP LUẬT CÓ GIÁ TRỊ PHÁP LÝ
KHÁC NHAU.
1. CHÍNH PHỦ
THEO HIẾN PHÁP 1992 - ĐIỀU 109 QUY ĐỊNH:"CHÍNH PHỦ LÀ
CƠ QUAN CHẤP HÀNH CỦA QUỐC HỘI, CƠ QUAN HÀNH CHÍNH
NHÀ NƯỚC CAO NHẤT CỦA NƯỚC CHXHCNVN"
NHƯ VẬY HIẾN PHÁP 1992 ĐÃ KHẲNG ĐỊNH RẰNG VỀ HOẠT
ĐỘNG CHÍNH NHÀ (HOẠT ĐỘNG HÀNH PHÁP) THÌ CHÍNH PHỦ LÀ
CƠ QUAN CAO NHẤT CỦA NHÀ NƯỚC TA, TỨC LÀ CƠ QUAN
ĐỨNG ĐẦU HỆ THỐNG HÀNH PHÁP. ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA CHÍNH

PHỦ CÒN ĐƯỢC THỂ HIỆN CÁC NHIỆM VỤ CHÍNH TRỊ, KINH TẾ,
VĂN HOÁ XÃ HỘI, QUỐC PHÒNG AN NINH VÀ ĐỐI NGOẠI CỦA
NHÀ NƯỚC, BẢO ĐẢM HIỆU LỰC CỦA BỘ MÁY NHÀ NƯỚC TỪ
TRUNG ƯƠNG ĐẾN CƠ SỞ, BẢO ĐẢM VIỆC TÔN TRỌNG VÀ CHẤP
HÀNH HIẾN PHÁP VÀ PHÁP LUẬT, PHÁT HUY QUYỀN LÀM CHỦ
CỦA NHÂN DÂN TRONG SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ TỔ
QUỐC, BẢO ĐẢM ỔN ĐỊNH VÀ NÂNG CAO ĐỜI SỐNG VẬT CHẤT
VÀ VĂN HOÁ CỦA NHÂN DÂN. (ĐIỀU 109 KHOẢN 2)
XUẤT PHÁT TỪ ĐỊA VỊ PHÁP LÝ, TỪ VAI TRÒ NHIỆM VỤ CỦA
CHÍNH PHỦ"CĂN CỨ VÀO HIẾN PHÁP, LUẬT, NGHỊ QUYẾT CỦA
QUỐC HỘI, PHÁP LỆNH, NGHỊ QUYẾT CỦA UỶ BAN THƯỜNG VỤ
QUỐC HỘI, LỆNH, QUYẾT ĐỊNH CỦA CHỦ TỊCH NƯỚC, CHÍNH PHỦ
BAN HÀNH NGHỊ QUYẾT, NGHỊ ĐỊNH"(ĐIỀU 15. LUẬT BAN HÀNH
VĂIEỌT NAM BẢN QUY ĐỊNH PHẠM PHÁP LUẬT).
CÁC VĂN BẢN CỦA CHÍNH PHỦ CÓ HIỆU LỰC TRONG PHẠM
VI TOÀN QUỐC VÀ LÀ CƠ SỞ PHÁP LÝ QUAN TRỌNG CHO HOẠT
ĐỘNG CỦA CẢ HỆ THỐNG BỘ MÁY QUẢN LÝ LÀ PHƯƠNG TIỆN
CHỦ YẾU ĐẢM BẢO VIỆC THI HÀNH CÁC NHIỆM VỤ, CHỨC NĂNG
QUẢN LÝ TRÊN PHẠM VI CẢ NƯỚC.
CHẾ ĐỘ THỦ TƯỚNG THỂ HIỆN CỤ THỂ VÀ RÕ NÉT NHẤT
TRONG CÁC QUYỀN HẠN CỤ THỂ CỦA THỦ TƯỚNG. ĐIỀU 114 -
HIẾN PHÁP 1992 ĐÃ QUY ĐỊNH CỤ THỂ CHO THỦ TƯỚNG MỘT SỐ
QUYỀN HẠN RẤT QUAN TRỌNG MÀ TRƯỚC ĐÂY THUỘC QUYỀN
HẠN CỦA HỘI ĐỒNG BỘ TRƯỞNG HOẶC CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN
DÂN DÂN TỈNH. ĐẶC BIỆT THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ CÒN CÓ
THẨM QUYỀN BAN HÀNH QUYẾT ĐỊNH VÀ CHỈ THỊ. (ĐIỀU 15 -
LUẬT BAN HÀNH VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LÝ). CÁC VĂN BẢN
CỦA THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ CÓ HIỆU LỰC TRONG TOÀN QUỐC
TRÊN CƠ SỞ VĂN BẢN CỦA CÁC CƠ QUAN NHÀ NƯỚC CẤP TRÊN
VÀ KIỂM TRA VIỆC THI HÀNH CÁC VĂN BẢN ĐÓ (ĐIỀU 115 - HIẾN

PHÁP 1992).
NHƯ VẬY THEO LUẬT BAN HÀNH VĂN BẢN QUY PHẠM
PHÁP LUẬT NĂM 1996 (SỬA ĐỔI BỔ SUNG NĂM 2002) THÌ HỆ
THỐNG VĂN BẢN PHÁP LUẬT CỦA CHÍNH PHỦ ĐÃ ĐƠN GIẢN VÀ
KHOA HỌC HƠN TRƯỚC. THEO HIẾN PHÁP MỚI TẬP THỂ CHÍNH
PHỦ VÀ THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ BAN HÀNH 4 LOẠI VĂN BẢN
(NGHỊ ĐỊNH, NGHỊ QUYẾT, QUYẾT ĐỊNH, CHỈ THỊ) VÀ CHÚNG
PHÂN BIỆT RÕ RÀNG VỚI NHAU VỀ TÊN GỌI, TRÌNH TỰ BAN
HÀNH. ĐIỀU ĐÓ CHỨNG TỎ ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA CHÍNH PHỦ
CŨNG ĐÃ ĐƯỢC THAY ĐỔI SO VỚI TRƯỚC KIA.
2. CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC Ở TRUNG ƯƠNG.
"BỘ, CHÍNH QUYỀN NGANG BỘ LÀ CHÍNH QUYỀN CỦA
CHÍNH PHỦ, THỰC HIỆN CHỨC NĂNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI
VỚI NGÀNH HOẶC LĨNH VỰC CÔNG TÁC TRONG PHẠM VI CẢ
NƯỚC" (ĐIỀU 22 LUẬT TỔ CHỨC CHÍNH PHỦ, THÔNG QUA NGÀY
30/9/1992, ĐIỀU 1 NGHỊ QUYẾT SỐ 15 CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT LIỆU
VÀ XÂY LẮP NGHĨA HƯNG CỦA CHÍNH PHỦ NGÀY 2/3/1993 VỀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN VÀ TRÁCH NHIỆM QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC
CỦA BỘ, CƠ QUAN NGANG BỘ).
CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC Ở TRUNG ƯƠNG (SAU
ĐÂY GỌI CHUNG LÀ "BỘ" THỰC HIỆN CHỨC NĂNG "QUẢN LÝ
NHÀ NƯỚC CỦA BỘ VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TỔ CHỨC KINH
DOANH SỰ NGHIỆP "ĐIỀU 2 NGHỊ ĐỊNH SỐ 15/CP). ĐẶC BIỆT, HIẾN
PHÁP 1992 QUY ĐỊNH RÕ TRÁCH NHIỆM CỦA BỘ TRƯỞNG VÀ CÁC
THÀNH VIÊN KHÁC CỦA CHÍNH PHỦ PHẢI "BẢO ĐẢM QUYỀN TỰ
CHỦ TRONG HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT, KINH DOANH CỦA CÁC CƠ
SỞ THEO QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT" (ĐIỀU 116)
NHƯ VẬY VỊ TRÍ VÀ TÍNH CHẤT PHÁP LÝ CỦA BỘ ĐƯỢC
QUY ĐỊNH KHÁ RÕ RÀNG TRONG CÁC VĂN BẢN LUẬT CỦA NHÀ
NƯỚC. ĐỂ CÓ NHỮNG QUYỀN HẠN CỤ THỂ ĐỂ QUẢN LÝ ĐƯỢC

TỐT, LUẬT BAN HÀNH VĂN BẢN QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT ĐÃ TRAO
THẨM QUYỀN CHO BỘ TRƯỞNG, THỦ TƯỚNG CHÍNH QUYỀN
NGANG BỘ, THỦ TƯỚNG CƠ QUAN THUỘC BỘ, THỦ TƯỚNG CƠ
QUAN CHÍNH PHỦ"CĂN CỨ VÀO HIẾN PHÁP, LUẬT, NGHỊ QUYẾT
CỦA QUỐC HỘI, PHÁP LỆNH, NGHỊ QUYẾT CỦA UỶ BAN THƯỜNG
VỤ QUỐC HỘI, LỆNH, QUYẾT ĐỊNH, CHỈ THỊ CỦA THỦ TƯỚNG
CHÍNH PHỦ, BỘ TRƯỞNG, THỦ TƯỚNG CƠ QUAN NGANG BỘ, THỦ
TƯỚNG CƠ QUAN THUỘC CHÍNH PHỦ BAN HÀNH QUYẾT ĐỊNH,
CHỈ THỊ, THÔNG TƯ".
ĐỂ THỰC HIỆN CÁC QUYỀN HẠN CỦA MÌNH NGOÀI VIỆC
BAN HÀNH VĂN BẢN THÌ VIỆC ĐỒNG THỜI VỚI NÓ LÀ BỘ
TRƯỞNG VÀ THỦ TƯỚNG CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NGÀNH VÀ
LĨNH VỰC THUỘC CHÍNH PHỦ PHẢI KIỂM TRA VIỆC THI HÀNH
CÁC VĂN BẢN ĐÓ VỚI TẤT CẢ CÁC NGÀNH, CÁC ĐỊA PHƯƠNG VÀ
CƠ SỞ. NHỮNG QUYẾT ĐỊNH, CHỈ THỊ, THÔNG TƯ TRÁI PHÁP
LUẬT CỦA BỘ TRƯỞNG VÀ THỦ TRƯỞNG CÁC CƠ QUAN THUỘC
CHÍNH PHỦ THÌ BỊ THỦ TƯỚNG ĐÌNH CHỈ HOẶC BÃI BỎ.
3. CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC Ở ĐỊA PHƯƠNG.
HIẾN PHÁP 1992 QUY ĐỊNH "UBND DO HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN
BẦU LÀ CHÍNH QUYỀN CHẤP HÀNH HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN, CHÍNH
QUYỀN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC Ở ĐỊA PHƯƠNG CHỊU TRÁCH
NHIỆM CHẤP HÀNH HIẾN PHÁP, LUẬT, CÁC VĂN BẢN CỦA CÁC
CƠ QUAN NHÀ NƯỚC CẤP TRÊN VÀ NGHỊ QUYẾT CỦA HỘI ĐỒNG
NHÂN DÂN (ĐIỀU 123)"
UBND LÀ CƠ QUAN QUẢN LÝ THẨM QUYỀN CHUNG ĐỨNG
ĐẦU BỘ MÁY QUẢN LÝ THUỘC ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH - LÃNH THỔ
CỦA MÌNH. NHƯ TIỂU CHÍNH PHỦ Ở ĐỊA PHƯƠNG, UBND THỰC
HIỆN CHỨC NĂNG QUẢN LÝ TỔNG THỂ THEO TỔNG LÃNH THỔ
ĐỐI VỚI MỌI NGÀNH, LĨNH VỰC TRỰC THUỘC ĐỊA PHƯƠNG
MÌNH, BẢO ĐẢM VIỆC THI HÀNH PHÁP LUẬT, VĂN BẢN CỦA CẤP

TRÊN VÀ CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN CẤP MÌNH Ở ĐỊA PHƯƠNG,
GIÁM SÁT VIỆC THI HÀNH PHÁP LUẬT CỦA CÁC CƠ QUAN CẤP
TRÊN Ở ĐIẠ PHƯƠNG TRONG PHẠM VI NHỮNG VẤN ĐỀ THUỘC
QUYỀN QUẢN LÝ THEO LÃNH THỔ, CỦNG CỐ THEO PHÁP CHẾ
XHCN, BẢO VỆ LỢI ÍCH NHÀ NƯỚC, QUYỀN TỰ DO VÀ LỢI ÍCH
HỢP PHÁP CỦA CÔNG DÂN, CỦA CÁC CƠ QUAN TỔ CHỨC.
ĐỂ THỰC HIỆN NHIỆM VỤ, CHỨC NĂNG, CÁC QUYỀN CHUNG
CỦA MÌNH, UBND ĐƯỢC QUYỀN RA QUYẾT ĐỊNH, CHỈ THỊ TRONG
PHẠM VI THẨM QUYỀN VÀ KIỂM TRA VIỆC THI HÀNH NHỮNG
VĂN BẢN ĐÓ.
III. NHỮNG HẠN CHẾ VÀ KIẾN NGHỊ LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC BAN
HÀNH CÁC VĂN BẢN PHÁP LUẬT CỦA CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ
NHÀ NƯỚC.
THEO HIẾN PHÁP NĂM 1992 ĐÃ CÓ NHIỀU ĐIỂM THAY ĐỔI,
TIẾN BỘ PHÙ HỢP VỚI CÔNG TÁC QUẢN LÝ CỦA CÁC CƠ QUAN
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC. SONG RIÊNG VẤN ĐỀ BAN HÀNH CÁC VĂN
BẢN PHÁP LÝ THÌ CONG NHIỀU CHỖ BẤT CẬP ĐÓ LÀ:
HIẾN PHÁP 1992 ĐÃ BỎ QUA NHỮNG KHÍA CẠNH QUAN
TRỌNG TRONG QUAN HỆ GIỮA VĂN BẢN CỦA CHÍNH PHỦ VÀ
CHỦ TỊCH NƯỚC. THEO ĐIỀU 115 VĂN BẢN CỦA THỦ TƯỚNG
CHÍNH PHỦ VẪN PHẢI PHÙ HỢP VỚI VĂN BẢN CỦA CHỦ TỊCH
NƯỚC, NHƯNG KHI NÓ KHÔNG PHÙ HỢP THÌ LẠI KHÔNG QUY
ĐỊNH CƠ QUAN NÀO CÓ THẨM QUYỀN ĐÌNH CHỈ HOẶC BÃI BỎ.
CHỦ TỊCH NƯỚC KHÔNG CÓ QUYỀN NÀY (ĐIỀU 113).
MẶT KHÁC, TƯƠNG QUAN VỀ HIỆU LỰC PHÁP LÝ GIỮA VĂN
BẢN CỦA CHÍNH PHỦ VÀ THỦ TƯỚNG LẠI KHÔNG RÕ. ĐÂY CŨNG
LÀ ĐIỂM MẮC MỚ QUAN TRỌNG TRONG "BƯỚC CHUYỂN" SANG
NGUYÊN TẮC KẾT HỢP CHẾ ĐỘ TẬP THỂ LÃNH ĐẠO VÀ CHẾ ĐỘ
THỦ TRƯỞNG ĐỐI VỚI CHÍNH PHỦ TRONG HIẾN PHÁP 1992.
ĐỐI VỚI CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC Ở TRUNG

ƯƠNG THÌ BỘ, CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN CỦA BỘ VÀ CÁC CƠ
QUAN KHÁC TRỰC THUỘC BỘ ĐẶT TẠI ĐỊA PHƯƠNG PHẢI CHẤP
HÀNH CÁC QUY ĐỊNH CỦA UBND CÁC CẤP VỀ VẤN ĐỀ THUỘC
CHỨC NĂNG QUẢN LÝ THEO LÃNH THỔ NHƯ: AN NINH, TRẬT TỰ
AN TOÀN CÔNG CỘNG, BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG ĐẤT ĐAI… NHƯNG
TRONG THỰC TIỄN QUẢN LÝ VẪN CÒN NHIỀU MÂU THUẪN GIỮA
BỘ VÀ UBND RẤT PHỨC TẠP, KHÓ GIẢI QUYẾT.
CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC Ở ĐỊA PHƯƠNG THÌ
VIỆC BAN HÀNH VĂN BẢN PHÁP LUẬT THÌ CẢ HIẾN PHÁP 1992 VÀ
LUẬT BAN HÀNH VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT 1996 (SỬA ĐỔI
BỔ SUNG 2002) CHƯA QUY ĐỊNH RÕ RÀNG VĂIEỌT NAM BẢN NÀO
LÀ CỦA TẬP THỂ UBND VÀ VĂN BẢN NÀO LÀ CỦA CHỦ TỊCH
UBND.
TRÊN ĐÂY LÀ NHỮNG ĐIỂM HẠN CHẾ VỚI VIỆC BAN HÀNH
VÀ THỰC THI CÁC VĂN BẢN PHÁP LUẬT CỦA CÁC CƠ QUAN NHÀ
NƯỚC - ĐÂY CŨNG CHÍNH LÀ NHỮNG KIẾN NGHỊ VỚI CÁC CƠ
QUAN QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC CẦN XEM XÉT VÀ QUY ĐỊNH SAO
CHO PHÙ HỢP VỚI TỪNG CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ CỦA TỪNG CƠ
QUAN ĐỂ CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ XÃ HỘI ĐƯỢC TỐT TRONG
THỜI GIAN TỚI.

IV. KẾT LUẬN

ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA CÁC CƠ QUAN BỘ MÁY HÀNH CHÍNH
NHÀ NƯỚC ĐÓ LÀ TỔNG HỢP NHỮNG QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ
TRONG TỪNG LĨNH VỰC QUẢN LÝ CỦA MÌNH. ĐỊA VỊ PHÁP LÝ
RẤT QUAN TRỌNG ĐỐI VỚI TỪNG CƠ QUAN VÌ NÓ ĐÃ THỂ HIỆN
CHỖ ĐỨNG, VỊ TRÓ, QUYỀN HẠN ĐỐI VỚI LĨNH VỰC MÀ MÌNH
ĐIỀU CHỈNH. CÓ NHỮNG QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỤ THỂ THÌ CÁC
CƠ QUAN QUẢN LÝ MỚI GÓP PHẦN VÀ ĐẢM BẢO CHO XÃ HỘI

ĐƯỢC TỐT HƠN.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

- HP 1992
- LUẬT TỔ CHỨC CHÍNH PHỦ
- LUẬT TỔ CHỨC QUỐC HỘI
- LUẬT BAN HÀNH VĂN BẢN VI PHẠM PHÁP LUẬT 1996 (SỬA
ĐỔI BỔ SUNG 2002)
- NGHỊ ĐỊNH SỐ 15/CÔNG TY CỔ PHẦN VẬT LIỆU VÀ XÂY
LẮP NGHĨA HƯNG CỦA CHÍNH PHỦ NGÀY 2/3/1993 VỀ NHIỆM VỤ,
QUYỀN HẠN VÀ TRÁCH NHIỆM QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CỦA BỘ, CƠ
QUAN NGANG BỘ.
- LUẬT TỔ CHỨC HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN VÀ UBND CÁC CẤP.
- GIÁO TRÌNH PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG CỦA TRƯỜNG ĐẠI
HOC KINH TẾ QUỐC DÂN.