Vật lý đại cương - Đối tượng và phương pháp vật lý phần 2 ppt

C¸c phÐp tÝnh ®¹i l−îng vÐc t¬: Hoμntoμn
nh− trong gi¶i tÝch vÐc t¬ vμ ®¹i sè
PhÐp céng
r
r
r
x
r
y
r
z
bac
r
r
r
+=
c
x
= a
x
+ b
x
c
y
= a
y
+ b
y
c
z
= a

z
+ b
z
c
r
b
r
a
r
TÝch v« h−íng
α= cosabb.a
r
r
α++=+= cosab2ba)ba(c
222
r
r
b
r
a
r
α
TÝch cã h−íng
b x
r
r
r
ac =
α=×= sinab|ba|c
r

r
c
r
b
r
a
r
)b.a.(c-)c.a.(b)c b xx(
r
r
r
r
r
r
r
r
r
=a
b
r
a
r
c
r
α
C¸c phÐp ®¹o hμm, vi ph©n, tÝch ph©n ®èi víi
c¸c ®¹i l−îng biÕn thiªn
)t(ϕ
=
ϕ

§¹i l−îngv«h−íng biÕn thiªn theo thêi
gian:
t
lim
t
)t('
Δ
ϕ
Δ
=
∂
ϕ
∂
=ϕ
Qui t¾c tam
diÖn thuËn
Đại lợng véc tơ biến thiên theo thời gian
)t(FF
r
r
=
F
r
F
x
=F
x
(t)
F
y

=F
y
(t)
F
z
=F
z
(t)
t
F
lim
dt
Fd
)t('F


==
r
r
r
k
dt
dF
j
dt
dF
i
dt
dF
dt

Fd
z
y
x
rrr
r
++=
Đơn vị, thứ nguyên của các đại lợng vật
lý: Qui định 1 đại lợng cùng loại lm đơn
vị đo theo Hệ SI (system international)
§¬n vÞ c¬ b¶n KÝ hiÖu §vÞ
§é dμi L mÐt (m)
Khèi l−îng M kg
Thêi gian t s
C−êng ®é dßng ®iÖn I A
§é s¸ng Z candela (Cd)
NhiÖt ®é tuyÖt ®èi T Kenvin (K)
L−îng chÊt mol mol
§¬n vÞ phô: Gãc ph¼ng α rad
Gãc khèi Ω steradian(sr)
Thứ nguyên:Quiluậtnêulênsựphụthuộc
đơn vị đo đại lợng đó vocácđơn vịcơ
bản
sqkpziml
molTZItMLThNg =

2
s
m
.kgNamF ==

r
r
N=L
1
M
1
t
-2
.( )
0
lực
4. Phơng pháp xác định sai số của các phép
đo vật lý:
Phép đo: So sánh đại lợng ny với đại lợng
cùng loại đợc chọn lm đơn vị
Phép đo trực tiếp: Đọc kết quả ngay trên thang
đo
A
V
I
U
R =
Phép đo gián tiếp: Xác định đại
lợng cần đo thông qua các
phép đo trực tiếp các đại lợng
liên quan trong các hm với đại
lợng cần đo.
& Kết quả đo bao giờ cũng có sai số :
Sai số hệ thống: Luôn sai về một phía
> chỉnh dụng cụ đo.

Sai số ngẫu nhiên: Mỗi lần đo sai số
khác nhau > đo nhiều lần.
Sai số dụng cụ: Độ chính xác của dụng
cụ giới hạn.
Sai số thô đại: Do ngời đo > Nhiều
ngời đo, loại các giá trị quá lệch.
4.1.C¸ch x¸c ®Þnh sai sè cña phÐp ®o trùc tiÕp
a
1
,a
2
, a
3
, a
n
lμ c¸c gi¸ trÞ ®o trong n lÇn
®o
sai sè: Δa
1
=|a
1
-a|, Δa
2
=|a
2
-a|, , Δa
n
=|a
n
-a|

∑∑∑
===
Δ+=Δ+=
n
1i
i
n
1i
i
n
1i
i
a
n
1
aa
n
1
a
n
1
a
aa0a
n
1
n
1i
i
n
lim

=⇒=Δ
∑
=
∞→
A -®¹i l−îng cÇn ®o, Gi¸ trÞ thùc lμ a.
∑
=
Δ=−
n
1i
i
a
n
1
aa
Sai sè tuyÖt ®èi cña mçi lÇn ®o:
|aa|a
ii
−
=
Δ
∑
=
Δ=Δ
n
1i
i
a
n
1

a
a|aa|
Δ
≤
−
aaa|aa|
Δ
+
≤
≤
Δ
−
aΔ
lμ sai sè tuyÖt ®èi trung b×nh
NÕu sè lÇn ®o ®ñ lín
aa0a
n
1
n
1i
i
≈⇒≈Δ
∑
=
Sai sè tuyÖt ®èi cña phÐp ®o :
dc
aaa
Δ
+
Δ

=
Δ
dc
a
Δ
lμ saisèdôngcô.
Sai sè t−¬ng ®èi cña phÐp ®o :
%
a
a
Δ
=δ
VÝ dô: §o ®−êng kÝnh trô
LÇn ®o D(mm) ΔD
i
(mm)
1 21,5 0,02
2 21,4 0,08
3 21,4 0,08
4 21,6 0,12
5 21,5 0,02
064,0D48,21D =Δ=
Trung b×nh
mm1,0D
dc
=
Δ
Sai sè dông cô cña th−íc
Sai sè tuyÖt ®èi cña phÐp ®o :
ΔD= 0,064+0,1=0,164mm ≈ 0,16mm