Quá trình hình thành tư liệu nghiên cứu về sự cần thiết khách quan trong quy trình phát triển kinh tế thị trường p2 pot

6

hội chủ nghĩa là sự chuyển đổi hợp quy luật. Không thể coi đó là sự từ bỏ lí
tởng và ngả sang chủ nghĩa t bản
Tác dụng của phát triển kinh tế thị trờng ở nớc ta:
Kinh tế thị trờng phản ánh trình độ văn minh của xã hội và là thành
tựu của sự phát triển lực loựng sản xuất và quan hệ sản xuất ở trình độ cao.
Phát triển sản xuất hàng hoá kinh tế thị trờng làm phá vỡ dần kinh tế
tự nhiên và chuyển thành kinh tế hàng hoá và thúc đẩy dự tạo thành xã hội hoá
kinh tế sản xuất.
Kinh tế hàng hoá tạo ra động lực thúc đẩy lực lợng sản xuất phát triển,
nâng cao năng suất lao động xã hội vì kinh tế thị trờng có động lực của sự
phát triển đó là lợi ích và cạnh tranh.
Kinh tế thị trờng có tính năng động cao vì thế kinh tế hàng hoá kích
thích tính năng động sáng tạo của các chủ thể kinh tế, kích thích nâng cao
chất lợng cải tiến mẫu mã, tăng khối lợng hàng hoá và dịch vụ do đó thúc
đẩy kinh tế thị trờng phát triển.
Thúc đẩy phân công lao động xã hội và chuyên môn hoá sản xuất vì thế
mà phát huy đợc tiềm năng lợi thế của từng vùng có tác dụng mở rộng quan
hệ kinh tế với nớc ngoài.
Phát triển kinh tế thị trờng thúc đẩy quá trình tích tụ tập trung sản xuất
do đó tạo điều kiện ra đời của sản xuất lớn xã hội hoá cao đồng thời chọn lọc
đợc những ngời sản xuất kinh doanh giỏi hình thành đội ngũ cán bộ hành
nghề đáp ứng đợc nhu cầu phát triển của đất nớc.

7

Kinh tế thị trờng sản xuất ra một khối lợng hàng hoá ngày càng nhiều
để phục vụ xã hội
Cho phép khai thác tối đa các nguồn tài nguyên.

Thể hiện tinh thần dân chủ trong kinh tế, đảm bảo cho mọi ngời đợc
tự do làm ăn trong khuôn khổ pháp luật.
2. Đặc điểm kinh tế hàng hoá trong thời kì quá độ ở nớc ta:
Nền kinh tế ở nớc ta là nền kinh tế hàng hoá kếm phát triển, cha có
nền kinh tế phát triển, đang trong qua trình xây dựng nền kinh tế thị trờng
chuyển biến từ nền kinh tế hàng hoá kém phát triển mang nặng tính tự cung tự
cấp sang nền kinh tế hàng hoá phát triển từ thấp đến cao : cơ sở vật chất kĩ
thuật thấp, chất lợng cơ cấu chủng laọi còn ở mức độ thấp và lạc hậu do đó
khả năng cạnh tranh kém. Chúng ta cha có các nhà soanh nghiệp có tầm cỡ,
thị trờng tài chính cha phát triển, thu nhập của ngời làm công ăn lơng và
của nhân dân thấp cho nên dẫn đến cầu thấp do đó sản xuất không phát triển.
Nền kinh tế ở nớc ta là nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần(có 6
thành phần), nhiều hình thức sở hữu, nhiều loại hình tổ chức kinh tế do đó có
nhiều quy luật kinh tế tác động và nhiều loại hình sản xuất hàng hoá. Nền
kinh tế trong thời kì quá độ vẫn là nền kinh tế thống nhất.
Nền kinh tế hàng hoá ở nớc ta phát triển theo định hớng xã hội chủ
nghĩa. Phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo cơ chế thị trờng có
sự quản lí vĩ mô vủa nhà nớc theo định hớng xã hội chủ nghĩa. Mô hình
kinh tế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa là một kiểu tổ chức kinh tế vừa
dựa vào các quy luật của thị trờng, vừa dựa trên nhngx nguyên tắc và bản

8

chất của chủ nghĩa xã hội, các yếu tố thị trờng và chủ nghĩa xã hội đan xen
tác động lẫn nhau.
Điều kiện phát triển kinh tế thị trờng ở nớc ta:
- Thực hiện nhất quán cơ sở kinh tế nhiều thành phần: cơ sở kinh tế cho
sự phát triển kinh tế hàng hoá.
- Thực hiện nhất quán công nghiệp hoá- hiện đại hoá: cơ sở vật chất cho
nền kinh tế thị trờng hiện đại.

- Hệ thống pháp luật
- Nhà nớc phải có tiềm lực kinh tế để điều tiết vĩ mô nền kinh tế.
Do đó việc xây dựng kinh tế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa là
rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay.
3. Đặc trng bản chất của kinh tế thị trờng theo định hớng xã hội chủ
nghĩa Việt Nam.
Kinh tế thị trờng gồm có :
- Kinh tế thị trờng hoàn hảo ( chịu tác dụng theo quy luật chung)
- Kinh tế thị trờng không hoàn hảo (hỗn hợp)
Trên thực tế không có nền kinh tế thị trờng hoàn hảo
Nền kinh tế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa Việt Nam một mặt
nó vừa có tính chất chung của nền kinh tế thị trờng đó là các chủ thể kinh tế
có tính độc lập, có quyền tự chủ sản xuất kinh doanh.

9

- Giá cả do thị trờng quyết định
- Nền kinh tế vận động theo quy luật vốn có của kinh tế thị trờng.
- Nếu là nền kinh tế thị trờng hiện đại có sự điều tiết vĩ mô của nhà
nớc.
Còn kinh tế thị trờng theo định hớng xã hội chủ nghĩa có đặc trng sau:
- Về mục tiêu phát triển kinh tế thị trờng: là sự giải phóng sức sản xuất,
là động viên mọi nguồn lực trong và ngoài nớc để thực hiện chủ nghĩa
xã hội bằng con đờng công nghiệp hoá- hiện đại hoá xây dựng cơ sở
vật chất kĩ thuật, nâng cao hiệu quả kinh tế xã hội, cải thiện đời sống
vật chất của nhân dân.
- Nền kinh tế thị trờng gồm nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế
nhà nớc giữ vai trò chủ đạo. Điều này đợc thể hiện:
+ Nền kinh tế nớc ta tồn tại ba loại hình sở hữu : sở hữu toàn dân, sở hữu
tập thể, sở hữu t nhân do đó vẫn còn tồn tại nhiều thành phần kinh tế.

+ Các thành phần kinh tế tồn tại một cách khách quan và sự tồn tại đó
nhằm khai thác mọi nguồn lực kinh tế, nâng cao hiệu quả, phát huy tiềm
năng các thành phần kinh tế để xây dựng chủ nghĩa xã hội.
+ Nền kinh tế nhiều thành phần ở nớc ta kinh tế nhà nớc giữ vai trò chủ
đạo đó là vấn đề có tinhd nguyên tắc cho sự định hớng và cũng lá sự khác
biệt giữa kinh tế thị trờng xã hội chủ nghĩa vơí kinh tế thị trờng t bản
chủ nghĩa.

10

- Trong nền kinh tế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa thực hiện
nhiều hình thức phân phối thu nhập, trong đó phân phối theo thu nhập là
chủ yếu.
- Cơ chế vận hành nền kinh tế là kinh tế thị trờng có sự quản lý của nhà
nớc.
Trong thời đại ngày nay, hầu hết tất cả các nền kinh tế thị trờng đều có
vai trò quản lý của nhà nớc để sửa chữa những thất bại của thị trờng. Trong
nền kinh tế nớc ta nhà nớc xã hội chủ nghĩa là của dân do dân và vì dân do
đó khác với bản chất của nhà nớc t bản do đó quản lý của nhà nớc là nhằm
sửa chữa những thất bại của thị trờng để thực hiện các mục tiêu xã hội, vấn
đề nhân đạo mà kinh tế thị trờng không làm đợc, đảm bảo cho nền kinh tế
phát triển theo định hớng xã hội chủ nghĩa. Công tác quản lý của nhà nớc
theo nguyên tắc là kết hợp kế hoạch với thị trờng trong cơ chế vận hành nền
kinh tế thị trờng và sự kết hợp đó đợc thực hiện có hai tầng là vĩ mô và vi
mô.
- Nền kinh tế thị trờng xã hội chủ nghĩa là nền kinh tế mở hội nhập quốc
tế.
II. Thực trạng kinh tế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa ở nớc ta
hiên nay.
1. Giai đoạn trớc 1986.

Từ 1975 đất nớc Việt Nam hoàn toàn độc lập và thống nhât. cách
mạng Việt Nam hoàn toàn chuyển sang giai đoạn mới, cả nớc xây dựng chủ
nghĩa xã hội. Đất nớc ta đi lên chủ nghĩa xã hội từ điểm xuất phát rất thấp lại
chịu ảnh hởng nặng nề do chén tranh lâu dài. Trong 15 năm nhân dân ta đã