NGỒI THIỀN - Phương pháp tăng cường sức khỏe pdf

2010
L
ƯƠNG Y VÕ HÀ

Một phương pháp tăng cường sức khỏe
LƯƠNG Y VÕ HÀ

Trần Phương Mai sưu tầm Page 2

2010


Contents
Ngồi thiền một cách tăng cường sức khoẻ 3
Thiền giúp cải thiện hành vi và nâng cao thông minh cảm xúc 7
Hành thiền dưới ánh sáng khoa học 10
Thiền là một phương pháp tự chữa bệnh 16
Ngồi thiền để nâng cao hiệu quả công tác và tăng cường sức khỏe 22


LƯƠNG Y VÕ HÀ

Trần Phương Mai sưu tầm Page 3

2010
Ngồi thiền một cách tăng cường sức khoẻ
Thiền là những phương pháp giúp
hình thành thói quen tập trung tư tưởng
để làm đúng công việc mà chúng ta
muốn và đang làm. Nó giúp điều chỉnh

tình trạng mất cân bằng giữa hưng phấn
và ức chế của hệ thần kinh - hậu quả của
quá trình sinh hoạt và làm việc căng
thẳng.


Có nhiều phương pháp thiền khác nhau, nhưng tựu trung vẫn là giúp người luyện tập
tập trung chú ý vào một điểm ở trong hoặc ngoài cơ thể, tập trung vào một đề tài,
hình ảnh hoặc câu “chú” nhất định nhằm đưa cơ thể tiến dần vào tình trạng nhập
tĩnh, trong tâm không còn bất cứ ý niệm nào. Các bước thông thường của một lần
ngồi thiền bao gồm:

1. Chuẩn bị

Trước khi ngồi thiền, cần hoàn tất các công việc thường nhật trong ngày để tư tưởng
khỏi vướng bận. Tắm rửa sạch sẽ, nới lỏng quần áo, chọn một nơi yên tĩnh, thoáng
mát, không có ruồi muỗi.

2. Tư thế

Có thể chọn tư thế ngồi xếp bằng thông thường, ngồi bán già hoặc kiết già. Lưng
thẳng, cằm hơi đưa vào để cột sống được thẳng. Đầu lưỡi chạm nhẹ nướu răng trên.
Hai bàn tay buông lỏng đặt trên hai đùi hoặc đan chéo nhau để trước bụng, miễn sao
hai tay cảm thấy thoải mái, dễ giãn mềm cơ bắp là được.

Tư thế kiết già (thế hoa sen) đặc biệt thích hợp cho việc ngồi thiền: Ngồi xếp bằng
tự nhiên, dùng hai bàn tay nắm bàn chân phải từ từ gấp chân lại và đặt bàn chân lên
đùi trái, gót chân ép sát bụng, lòng bàn chân ngửa lên trời. Kế tiếp, dùng hai bàn tay
nắm bàn chân trái gấp lại, đặt bàn chân trái lên đùi phải, kéo nhẹ gót chân vào sát
bụng, bàn chân ngửa lên trời.

LƯƠNG Y VÕ HÀ

Trần Phương Mai sưu tầm Page 4

2010

Các đạo sư Yoga cho rằng, vị thế khóa nhau của hai chân trong tư thế kiết già sẽ tạo
sức ép lên hai luân xa ở dưới cùng của cơ thể, khiến dòng năng lượng có khuynh
hướng đi lên để nuôi dưỡng các trung tâm lực dọc theo cột sống và kiểm soát toàn
bộ hệ thần kinh. Những thí nghiệm khoa học về Yoga cho thấy, chỉ cần ngồi tư thế
hoa sen, dù ta không cố gắng tập trung tư tưởng, vẫn có một sự thay đổi ở sóng não
từ nhịp beta khoảng 20 chu kỳ mỗi giây xuống nhịp alpha khoảng 8 chu kỳ mỗi
giây. Nhịp alpha là tình trạng sóng não của một người đang trầm tĩnh và minh mẫn.

Kết quả trên cũng phù hợp với lý luận của y học cổ truyền, rằng ở thế kiết già,
xương mác ở cẳng chân trái đã tạo một sức ép khá mạnh lên đúng vị trí huyệt Tam
âm giao ở chân phải (chỗ lõm bờ sau xương chày, trên mắt cá chân trong khoảng 6
cm). Như vậy, trong suốt thời gian ngồi kiết già, huyệt này sẽ được kích thích liên
tục. Tam âm giao là huyệt giao hội của 3 đường kinh âm Tỳ, Can và Thận; nên kích
thích này sẽ có tác dụng “thông khí trệ”, “sơ tiết vùng hạ tiêu” và điều chỉnh những
rối loạn (nếu có) ở những kinh và tạng có liên quan. Những người có dấu hiệu căng
thẳng thần kinh, bệnh nhân “âm hư hỏa vượng” hay gặp các cơn bốc hỏa về chiều và
những phụ nữ đang ở tuổi mãn kinh sẽ dễ dàng cảm nhận được hiệu quả khi ngồi ở
thế kiết già.

3. Giảm các kích thích giác quan

Một trong những yếu tố quan trọng để dễ nhập tĩnh là không bị các kích thích bên
ngoài quấy nhiễu. Người xưa gọi là “bế ngũ quan”.

Trên thực tế, những quan sát qua điện não đồ cho thấy, chỉ cần nhắm mắt để loại bỏ
thị giác là đã giảm được 50% các kích thích từ bên ngoài. Do đó, nên nhắm mắt lúc
ngồi thiền (mắt chỉ cần khép hờ để bảo đảm không có sự căng cơ ở vùng mặt).

4. Giãn mềm cơ bắp

Ngày nay, khoa học đã biết rất rõ tác động qua lại giữa 2 yếu tố thần kinh và cơ. Khi
thần kinh căng thẳng, trương lực cơ bắp cũng gia tăng. Ngược lại, nếu điều hòa
trương lực cơ bắp ở mức thư giãn thì thần kinh cũng sẽ được ổn định. Chúng ta dễ
LƯƠNG Y VÕ HÀ

Trần Phương Mai sưu tầm Page 5

2010
dàng nhận thấy điều này khi quan sát một người đang giận dữ. Khi tức giận, gân cổ
nổi lên, cơ bắp căng cứng, bàn tay nắm chặt Đó là lúc thần kinh quá căng thẳng.
Ngược lại, hãy nhìn một người đang ngồi ngủ gật trên xe. Lúc người này thiếp đi là
lúc thần kinh thư giãn, tâm không còn ghi nhận ý niệm gì cụ thể; cơ bắp cũng giãn
mềm nên đầu dễ dàng ngoẹo sang một bên. Vì vậy, trong quá trình hành thiền, việc
chủ động giãn mềm cơ bắp sẽ thúc đẩy nhanh quá trình thư giãn, nhập tĩnh.

Trên thực tế, chỉ cần quan tâm giãn mềm cơ mặt và cơ bàn tay là đủ. Điều này căn
cứ vào hai quy luật. Thứ nhất, mặt và hai bàn tay là những vùng phản chiếu, có các
điểm tương ứng với toàn bộ cơ thể. Do đó, nếu thư giãn được vùng mặt hay hai bàn
tay thì sẽ thư giãn được toàn thân. Thứ hai, theo học thuyết Paplop, khi tập trung gây
ức chế thần kinh một vùng hoặc một điểm ở vỏ não (qua hiệu ứng thư giãn) thì sự ức
chế này sẽ lan tỏa gây ức chế toàn bộ vỏ não.

5. Tập trung tâm ý

Đây là giai đoạn chính của buổi hành thiền. Như đã nói ở phần trên, thiền chính là
sự tập trung tư tưởng vào một điểm hoặc một đề mục duy nhất để dần dần đạt đến
tình trạng trống rỗng, không còn vướng mắc vào bất cứ một ý niệm nào. Để thư giãn
thần kinh hoặc để chữa bệnh, chỉ cần duy trì tình trạng tập trung vào này trong một
thời gian nhất định. Điều quan trọng là nên tập đều đặn hằng ngày, mỗi ngày một
hoặc hai lần. Lúc đầu, ngồi khoảng 15 phút mỗi lần, dần dần tăng lên. Sau một thời
gian, khi não bộ đã ghi nhận thói quen thiền thì việc ngồi vào tư thế, nhắm mắt, việc
đầu lưỡi chạm nhẹ nướu răng trên hoặc ám thị giãn mềm cơ bắp sẽ hình thành nên
những phản xạ có điều kiện để đưa người tập vào trạng thái thiền định.

Về điểm để tập trung tư tưởng, nhiều trường phái thường chọn huyệt Đan điền (bụng
dưới, cách dưới rốn khoảng 3 cm). Nên tập trung vào điểm này vì nhiều lẽ. Theo y
học cổ truyền, “thần đâu khí đó”. Khi tập trung vào một điểm ở vùng dưới cơ thể thì
khí và huyết sẽ lưu chuyển về phía dưới, làm nhẹ áp lực ở vùng đầu, dễ dẫn đến
nhập tĩnh. Đan điền còn gọi là Khí hải hay Khí huyệt, ngụ ý là nơi “luyện thuốc”, là
“bể chứa khí”. Đan điền là một huyệt quan trọng trong việc luyện dưỡng sinh của
các đạo sĩ, các nhà khí công.

Những người tâm dễ xao động cần một phương pháp kiểm soát tâm chặt chẽ hơn.
LƯƠNG Y VÕ HÀ

Trần Phương Mai sưu tầm Page 6

2010
Nên kết hợp quan sát hơi thở với việc tập trung tại Đan điền bằng cách quan sát sự
phồng lên và xẹp xuống tại bụng dưới. Lúc hít vào, bụng dưới hơi phồng lên; lúc thở
ra, bụng dưới hơi xẹp xuống. Chỉ cần thở bình thường. Không cần quan tâm đến thở
sâu hay thở cạn, đều hay không đều. Điều quan trọng ở đây là tập trung quan sát để
biết rõ ta đang hít vào hay đang thở ra thông qua chuyển động phồng lên hay xẹp
xuống ở bụng dưới. Sở dĩ chọn quan sát hơi thở ở bụng dưới mà không phải ở đầu

mũi hoặc ở ngực là nhằm tạo quán tính thở sâu kết hợp với việc phát sinh nội khí ở
Đan điền như đã nói ở phần trên. Thỉnh thoảng sẽ có những lúc tâm bị phân tán, các
tạp niệm xen vào. Điều này là bình thường. Chỉ cần khi nhớ ra thì tập trung trở lại
Đan điền hoặc tiếp tục quan sát hơi thở vào ra là đủ. Lâu dần, những tạp niệm sẽ bớt
đi, thời gian tập trung sẽ dài hơn, hơi thở sẽ đều, chậm và nhẹ hơn, cho đến lúc
không còn ý niệm và quên luôn cả hơi thở. Nếu thường xuyên đạt đến tình trạng
này, có nghĩa người tập đã tiến được một bước rất dài.

6. Xả thiền

Sau khi ngồi thiền, trước khi đứng dậy, cần làm một số động tác để cơ thể hết tê mỏi
và khí huyết lưu thông bình thường. Từ từ buông thõng hai chân, xoay người qua lại
nhiều lần, xoay ở vùng hông và vùng cổ. Dùng hai tay vuốt nhẹ hai bên sống mũi, từ
đầu mũi xuống chót cằm, vuốt ấm vành tai. Xoa hai lòng bàn tay vào nhau cho ấm
rồi áp vào mắt. Dùng hai bàn tay xoa bóp dọc theo hai chân, từ đùi dài xuống bàn
chân. Xoa ấm hai lòng bàn chân.

Việc xả thiền tùy thuộc vào mỗi buổi thiền. Nếu chỉ thiền khoảng 15 phút hoặc khi
có công việc cần đứng lên gấp thì chỉ cần co duỗi hai chân và xoay người, hoặc lắc
cổ qua lại nhiều lần là đủ.

Một vấn đề mà những người mới tập thiền thường thắc mắc là liệu ngồi thiền có gây
nguy hiểm gì không? Câu trả lời sẽ tùy thuộc vào phương pháp và động cơ của việc
ngồi thiền. Một số phương pháp thiền phối hợp với vận khí hoặc có sự hỗ trợ khai
mở các trung tâm lực trong cơ thể nhằm thúc đẩy nhanh quá trình sinh khí và gia
tăng nội lực. Các phương pháp này có thể gây những nguy hiểm nếu người tập thiếu
những kiến thức về khí công, về y học truyền thống, hoặc không có đạo sư hướng
dẫn để vận dụng và kiểm soát kịp thời nguồn năng lực mới phát sinh.
LƯƠNG Y VÕ HÀ

Trần Phương Mai sưu tầm Page 7

2010

Trái lại, nếu ngồi thiền để đạt đến sự tĩnh lặng trong tâm trí, thư giãn thần kinh và
tăng cường sức khỏe, không vận khí, không bám víu vào bất cứ ảo giác, âm thanh
hoặc hình ảnh nào thì không có gì nguy hiểm.
Thiền giúp cải thiện hành vi và nâng cao thông minh cảm xúc


Kết quả điều tra mới nhất được công bố tại cuộc hội thảo
“Tập trung trí tuệ, nắm bắt tương lai” được Viện Nghiên
Cứu Giáo Dục Trường Đại Học Sư Phạm TP HCM tổ
chức ngày 10.10.2007 vừa qua đã cho thấy chỉ có 28%
học sinh, sinh viên Việt Nam có thể tập trung hoàn toàn
vào công việc hàng ngày! Số 72% còn lại cho biết họ
thường gặp phải khó khăn khi phải tập trung trong học
tập hoặc trong giao tiếp. Đây là một thực trạng đáng báo
động. Nguyên nhân và giải pháp có thể có nhiều. Tuy
nhiên, việc đưa hành thiền vào thời khoá sinh hoạt
thường ngày là một biện pháp mà mỗi cá nhân và gia
đình có thể thực hành được
Sinh hoạt hàng ngày thường làm cho thần kinh con người ở trong tình trạng căng
thẳng, kích thích ở những mức độ khác nhau dễ gây rối loạn thần kinh thực vật, dẫn
đến rối loạn hoạt động nội tiết và hoạt động miễn nhiễm. Ngược lại, quá trình hạ
thấp sóng não, giảm chuyển hoá và giảm tiêu hao năng lượng của thiền là quá trình
chủ động làm cho bộ não được nghỉ ngơi, phục hồi khả năng tự điều chỉnh, tự hoàn
thiện, qua đó cải thiện các chức năng sinh lý của cơ thể và nâng cao khả năng chống
lại những sự quấy nhiểu của môi trường bên ngoài. Những nghiên cứu của Bác sĩ
Stephanie Steven, một chuyên gia về tim mạch và các liệu pháp bổ sung đã cho biết

“Thiền định làm cho cơ thể bình lặng và an định, áp suất máu giảm , nhịp tim chậm
lại. Quá trình thiền khiến một số biến đổi tâm thể lý xảy ra giúp cải thiện sức khoẻ,
giảm đau đớn, giảm căng cơ, giảm tính cáu kỉnh, gíup ăn ngon và tăng cường hệ
miễn dịch[i]”. Bên cạnh việc phát triển tâm linh và hổ trợ điều trị y học trong nhiều
trường hợp khác nhau, nhiều nhà khoa học phương Tây đang quan tâm đến những
hiệu quả tích cực của thiền trong việc cải thiện hành vi và cảm xúc để phát triển khả
năng tương tác trong giao tiếp xã hội và thành công trong cuộc sống.

Thiền giúp cải thiện hành vi
LƯƠNG Y VÕ HÀ

Trần Phương Mai sưu tầm Page 8

2010

Các nhà tâm thần học đang cố khám phá xem liệu việc ngồi thiền có thể cải thiện
những chương trình của bộ não có khuynh hướng chống xã hội hay không. Mới đây,
một cuộc nghiên cứu về tác động của Vipassana, một loại thiền quán niệm hơi thở
của Ấn Độ cổ, đối với những tù nhân tại nhà tù Tihar đã được công bố trên tờ the
Indian Express số ra ngày 16.12.2006. Nghiên cứu được tiến hành bởi một nhóm
sinh viên trường Đại học Vivekanand ở New Delhi. Họ chọn ra 42 tù nhân tình
nguyện. Phân nửa số người trên được hướng dẫn thực hành thiền trong thời gian 10
ngày. Sau thời gian thí nghiệm, các tù nhân được đánh giá các tiêu chuẩn về lòng tự
trọng, khả năng ổn định cảm xúc và tinh thần trách nhiệm đối với xã hội. Điều ghi
nhận được là tất cả những người đã trải qua khoá thiền đều có kết quả tích cực hơn
nhiều so với những người không ngồi thiền. Nhà tù Tihar ở New Delhi là nhà tù đầu
tiên thực hiện chương trình giáo dục tù nhân thông qua những khoá thiền Vipassana
10 ngày từ năm 1975. Hiện nay chương trình nầy đã được thực hiện ở nhiều nơi trên
thế giới, bao gồm Ấn Độ, Israel. Mông Cổ, New Zealand, Taiwan, Thailand, Anh
quốc và Hoa Kỳ[ii].

Nghiên cứu của Giáo sư David Kavanagh tại trường Đại học Queensland cho thấy
đối với những người nghiện rượu, thiền có khả năng chế ngự đựơc cảm giác thèm
rượu. Đối với thói quen hay ăn vặt dễ dẫn đến béo phì và các loại bệnh về chuyển
hoá khác, nhiều nhà khoa học cho rằng những người có nhiều áp lực trong cuộc sống
thường có khuynh hướng hay ăn vặt để làm dịu đi những căng thẳng tâm lý. Trong
những trường hợp nầy, thiền có tác dụng điều hoà thần kinh, giải toả stress nên có
thể chữa được thói xấu nầy. Đối với những trường hợp bình thường, thiền giúp tạo
một tinh thần thoải mái, lạc quan, dễ hoà hợp là điều rất rõ ràng. Michael Slater, một
nhà sinh học phân tử thuộc công ty kỹ thuật sinh học Promega, người đã tham gia
vào một cuộc thực nghiệm[iii] về thiền trong thời gian 8 tuần lễ, mỗi tuần 3 giờ, đã
phát biểu “Quả thật tôi là một nhà khoa học thực nghiệm trong mọi lảnh vực của
cuộc sống. Tôi nghi ngờ giáo điều. Tôi đã thử thực hành thiền và thiền đã thực sự
hấp dẫn tôi. Tôi đã cảm nhận được sự giảm căng thẳng trong tôi. Tôi bớt gắt gỏng,
cau có. Tôi có khả năng tiếp nhận những áp lực công việc lớn hơn. Vợ tôi cũng cảm
thấy tôi dễ thân cận hơn. Như vậy, thiền đã có những tác dụng rõ rệt. Đối với những
nhà khoa học thực nghiệm, như vậy là đủ.” Những người ngồi thiền có vùng vỏ não
trước trán bên trái hoạt động nhiều hơn bên phải nên có tinh thần lạc quan, dễ chia
sẽ, tha thứ. Mặt khác, họ sẽ phục hồi nhanh chóng sau khi bị tác động bởi những
cảm xúc tiêu cực.
LƯƠNG Y VÕ HÀ

Trần Phương Mai sưu tầm Page 9

2010

Thiền giúp nâng cao chỉ số thông minh cảm xúc

Trước đây, khi nói về sự thành đạt, người ta nhấn mạnh đến chỉ số thông minh,
thường gọi là IQ (Intelligent Quotient). Tuy nhiên theo nghiên cứu của một số nhà

khoa học, chỉ khoảng 25% số người thành đạt có chỉ số thông minh trên trung bình.
Như vậy, chỉ số IQ không giải thích được sự thành công của 75% số người còn lại.
Các nhà nghiên cứu cũng loại trừ nhân tố năng lực chuyên môn. Cuối cùng, người ta
khẳng định thông minh cảm xúc là yếu tố quyết định sự thành công của những người
này. Đặc biệt trong cuộc sống hiện nay, nhịp sống nhanh và tính cạnh tranh cao, mỗi
người đều dễ bị tác động bởi Stress thì yếu tố thông minh nầy càng có ý nghĩa quyết
định. Nói chung, thông minh về mặt cảm xúc (Emotional Intelligence) hay chỉ số
thông minh cảm xúc (Emotional Quotient) là kỹ năng của một người về việc cảm
nhận, đánh giá và quản lý cảm xúc của cá nhân mình, của đồng sự hay của đối tác để
có được hiệu quả tối đa trong công việc cũng như trong giao tiếp xã hội. Hành thiền
có thể giúp gia tăng khả năng kiểm soát cảm xúc, lòng tự tin và niềm hứng khởi
trong công việc. Do đó, thiền là khâu quan trọng nhất để nâng cao chỉ số thông minh
nầy. Tiến sĩ Daniel Golenan, một chuyên gia tâm lý thuộc trường Đại học Harvard ở
Boston, Mỹ, là người tiên phong trong việc chuyên nghiệp hoá lãnh vực đào tạo và
huấn luyện về Thông Minh Cảm Xúc. Ông chủ trương nên giảng dạy thiền cho các
học sinh, sinh viên và các nhà quản lý để giúp họ kiểm soát cảm xúc và có khả năng
tương tác tốt trong mọi quan hệ qua đó sẽ giúp họ nâng cao hạnh phúc gia đình và
thành công trong xã hội. Tại Việt Nam, một cuộc hội thảo chuyên đề về “Tập trung
trí tuệ, nắm bắt tương lai” đã được Viện Nghiên Cứu Giáo Dục thuộc trường Đại
Học Sư Phạm Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức vào ngày 10.10.2007 vừa qua. Kết
quả điều tra mới nhất do công ty nghiên cứu thị trường Research International thực
hiện được công bố tại cuộc hội thảo đã cho thấy chỉ có 28% học sinh, sinh viên Việt
Nam có thể tập trung hoàn toàn vào công việc hàng ngày! Số 72% còn lại cho biết
họ thường gặp phải khó khăn khi phải tập trung trong học tập hoặc trong giao tiếp.
Đây là một thực trạng đáng báo động. Nguyên nhân và giải pháp có thể có nhiều.
Tuy nhiên, việc đưa hành thiền vào thời khoá sinh hoạt thường ngày là một biện
pháp mà mỗi cá nhân và gia đình có thể thực hành được. Còn nhớ, một năm trước
đây báo chí có loan tin về em Scott Thương, một học sinh người Việt thi đậu vào
một trường Đại học ở Mỹ năm 14 tuổi. Thương là con ông Trần văn Thưởng, một
giáo sư Toán tại bang Missouri. Khi trả lời báo chí về kinh nghiệm giáo dục con cái

của mình, ông Thưởng đã cho biết, bên cạnh việc truyền đạt cho các em ý chí và
động lực của việc học tập thì việc trau dồi thể chất và tinh thần là điều rất quan
LƯƠNG Y VÕ HÀ

Trần Phương Mai sưu tầm Page 10

2010
trọng. Ông nói “Mỗi ngày, các em cần phải có một giờ tập thể dục và nửa giờ ngồi
thiền.” Thể dục và ngồi thiền không chỉ có tác dụng cân bằng tâm lý, điều hoà cảm
xúc mà còn giúp thăng hoa năng lực tính dục, một yếu tố vô cùng quan trọng để giữ
được sự minh mẫn cần thiết ở lứa tuổi của các em.
______________________________________
[i] Stephanie Stevens. Meditation,an oasis from everyday stress. Danvers Herald.
Jan.12.2006.
[ii] Vipassana Meditation Courses for correction facilities. www.prison.dhamma.org
[iii] Stephan S. Hall. Is Buddishm good for your health. The New York Times.
Sept.14.2003
Hành thiền dưới ánh sáng khoa học
Thiền là một nét văn hoá đặc sắc của phương Đông. Từ đầu thế kỷ 20, sau khi được
du nhập vào phương Tây, thiền đã thoát ra khỏi ranh giới của tôn giáo và nhanh
chóng được tiếp nhận như một phương pháp để chữa lành những căn bệnh của xã
hội hiện đại do căng thẳng tâm lý gây ra. Ngày nay, với tinh thần khoa học và tính
thực tiển của người Âu Mỹ và dưới sự giúp sức của các thiết bị hiện đại, nhiều hiệu
quả thực tế của thiền đã dần dần đựoc sáng tỏ.

Thiền là quá trình hạ thấp sóng não và giảm chuyển hoá

Nhiều nghiên cứu khác nhau đã cho thấy trong quá trình ngồi thiền, nhịp thở chậm
lại, nhịp tim và huyết áp giảm xuống, sóng não hạ thấp và mức độ chuyển hoá giảm
theo.Năm 1967, Giáo sư Herbert Benson, trường Đại học Harvard đã tiến hành

nghiên cứu trên 36 người tham gia ngồi thiền. Thí nghiệm cho biết khi ngồi thiền
nhu cầu oxy ít hơn bình thường 17%, nhịp tim giảm 3 nhịp mỗi phút và có sự gia
tăng sóng theta ở não.Một nghiên cứu khác do hai Giáo sư người Nhật Kasamatsu và
Hirai thực hiện trong khi thiền sư Soto ngồi thiền cho thấy có sự xuất hiện tuần tự
sóng alpha, gia tăng biên độ sóng alpha, tiếp tục là sự giảm thấp sóng alpha và cuối
cùng là sự phát triển sóng theta[i]. Sóng não hạ thấp tương ứng với tình trạng an tĩnh
của cơ thể. Sóng beta nhanh và không đều (khoảng 20c/s) ứng với điều kiện tâm lý
căng thẳng, nhiều tạp niệm. Sóng alpha (khoảng 8 đến 13c/s) là sóng não ứng với
tình trạng thư giãn cơ bắp, tâm lý thoải mái và tinh thần minh mẩn. Sự gia tăng biên
độ sóng alpha ứng với tình trạng êm dịu thần kinh. Sóng theta (khoảng 4c/s) thường
xuất hiện liền trước lúc ngủ.Khi ngồi thiền, sóng theta sinh ra nhưng con người vẫn
tỉnh táo, sóng theta ứng với quá trình nhập tĩnh của hành giả. Ở những người nhập
tĩnh sâu, điện não đồ có thể xuất hiện sóng gamma (từ 1 đến 2c/s).