Thành phố Hồ Chí Minh ứng phó biến đổi
khí hậu
Tác động của biến đổi khí hậu khiến tình trạng ngập úng ngày càng nghiêm
trọng tại TP Hồ Chí Minh.
154/333 xã, phường thường xuyên bị ngập úng
Theo Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), thì TP Hồ Chí Minh là một trong mười
thành phố bị đe dọa nhiều nhất bởi BĐKH. Dự báo về nguy cơ BĐKH và nước biển dâng của
Việt Nam do Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố mới đây cho thấy: đến năm 2050, mực nước
biển có thể dâng khoảng 30 cm và đến cuối thế kỷ 21 sẽ là 75 cm. Khi đó, 204 km2 chiếm 10%
diện tích của TP Hồ Chí Minh bị ngập và năm 2100 sẽ có 472 km2 chiếm 23% diện tích thành
phố sẽ bị ngập chìm trong nước biển. Đây là cảnh báo về những nguy cơ từ BĐKH mà TP Hồ
Chí Minh phải đối mặt vào cuối thế kỷ 21.
Là đô thị vùng sông nước, TP Hồ Chí Minh nằm trên vùng đất lầy và thấp. Sông Sài Gòn, Nhà
Bè, Đồng Nai hình thành hệ thống sông ngòi và kênh rạch dày đặc với gần 8.000 km chiều dài,
bao phủ 16% diện tích thành phố. Thủy triều lên xuống thường xuyên đang gây ngập úng trên
diện rộng. Thống kê của Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh cho thấy, trên địa bàn
hiện có 154/333 phường, xã thường xuyên bị ngập úng và dự báo con số này sẽ là 177 phường,
xã vào năm 2050. Thực tế cho thấy, mười năm trở lại đây, tình trạng ngập úng do triều cường
diễn ra ngày một trầm trọng và lan rộng. Nhiều khu vực của thành phố không chỉ ngập úng trong
mùa mưa mà còn xảy ra quanh năm, nhất là mỗi khi triều cường. Nếu mưa và thủy triều lên cùng
một lúc thì tình trạng còn nghiêm trọng hơn. Đáng báo động là tình trạng lượng mưa lớn, trái
mùa, nắng nóng, triều cường gây ngập lụt kéo dài, luôn năm sau cao hơn năm trước. Tình trạng
nước mặn ngày càng lấn sâu vào đất liền; nguồn nước ngọt ngày càng khan hiếm và cạn kiệt, ảnh
hưởng đời sống người dân. Trong khi đó, việc quản lý, bảo vệ và khai thác nguồn tài nguyên này
còn nhiều yếu kém. Một số dự án chống ngập đang triển khai chưa phát huy hết tác dụng hoặc
đang kéo dài thời gian thi công gây lãng phí và chậm trễ trong việc ứng phó BĐKH.
TP Hồ Chí Minh là trung tâm kinh tế lớn của khu vực phía nam, do đó, tác động của BĐKH
không những tác động sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố mà còn ảnh hưởng lớn đến sự
phát triển kinh tế - xã hội của các tỉnh, thành phố trong khu vực và cả nước. Ứng phó và thích
nghi với BĐKH thế nào để thành phố phát triển nhanh, bền vững là bài toán cần sớm có lời giải.
Cần quan tâm các giải pháp thích nghi
Để ứng phó, thích nghi với BĐKH, thành phố đã và đang triển khai nhiều giải pháp để chủ động
ứng phó và tiến tới thích nghi với hiện tượng này. Đồng chí Nguyễn Trung Tín, Phó Chủ tịch
UBND thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Để bảo đảm sự phát triển ổn định của thành phố và
cuộc sống của người dân khi có tác động của BĐKH, thành phố đã xây dựng xong chiến lược dài
hạn về ứng phó, thích nghi với BĐKH. Trước hết, thành phố đã thực hiện xong quy hoạch tổng
thể đô thị, đồng thời liên kết các dự án phòng, chống lũ lụt, triều cường, ô nhiễm môi trường,
trong đó có sự tham gia của các tỉnh lân cận. Dự án Quy hoạch thủy lợi chống ngập úng khu vực
TP Hồ Chí Minh được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tháng 10-2008 (Dự án 1547) bao gồm:
xây dựng tuyến đê bao dài 172 km kéo từ bờ hữu sông Sài Gòn, sông Xoài Rạp, bờ tả sông Vàm
Cỏ Đông đến thị trấn Đức Hòa, tỉnh Long An; xây dựng 13 cống kiểm soát triều ở các sông đang
được triển khai. Khi hoàn thành, dự án sẽ giúp 209.500 ha đất ở TP Hồ Chí Minh thoát khỏi cảnh
ngập úng nghiêm trọng như hiện nay. Ngoài ra, Trung tâm Điều hành các Chương trình Chống
ngập nước TP Hồ Chí Minh cũng đã lập quy hoạch xây dựng hệ thống hồ điều tiết cho chương
trình giảm các điểm ngập trên địa bàn. Khi xây dựng và bê-tông hóa cốt nền phải trừ lại một diện
tích nhất định để khi mưa lớn, nước sẽ thoát theo dạng ngấm dần theo cơ chế tự nhiên.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang diễn ra đồng thời với quá trình đô thị hóa một cách mạnh
mẽ thì thành phố cần chú ý quy hoạch một cách khoa học hệ thống thoát nước, chống ngập do
mưa và triều cường vì TP Hồ Chí Minh là một đô thị bán ngập triều. Trong quy hoạch nền cần
cân đối, tránh việc phát triển đô thị về hướng biển làm mất đi vùng trũng chứa nước của thành
phố. Để giải quyết vấn đề ngập tại các quận, huyện ngoại thành một cách căn cơ cần xây dựng
các hồ điều tiết để chứa nước mưa, diện tích này có thể vận dụng để làm công viên, giải trí cho
người dân. Đồng thời đẩy nhanh tiến độ cải tạo hệ thống thoát nước; quyết liệt trong việc san lấp
các kênh rạch và hệ thống thoát nước tự nhiên, đồng thời tiến hành thường xuyên công tác nạo
vét để khơi thông dòng chảy và lấy chỗ trữ nước.
Bên cạnh đó, thành phố đã chỉ đạo các sở: Tài nguyên và Môi trường, Giao thông vận tải, Khoa
học - Công nghệ lập kế hoạch sử dụng hợp lý các nguồn tài nguyên đất, nước, năng lượng, chất
thải; phát triển vận tải hành khách công cộng, sử dụng công nghệ mới giảm khí thải gây hiệu ứng
nhà kính, không gây ô nhiễm môi trường; xây dựng các công trình với tiêu chí thân thiện với môi
trường; tăng mảng xanh của thành phố Tuyên truyền, hướng dẫn giúp người dân có cuộc sống
thân thiện với môi trường.
Theo PGS, TS Nguyễn Văn Phước, Viện trưởng Viện Môi trường và Tài nguyên (Đại học Quốc
gia TP Hồ Chí Minh): TP Hồ Chí Minh cần đặc biệt quan tâm các giải pháp cho việc thích nghi.
Bởi chỉ có thích nghi mới tạo nên sự tồn tại và phát triển bền vững trong môi trường sống liên
tục. Các giải pháp hiện nay cũng chỉ mới ở tầm ngắn và trung hạn nên cần tiến hành nghiên cứu,
xây dựng quy hoạch tổng thể. Các sở, ngành phối hợp giải quyết từng vấn đề một cách tốt nhất,
nhằm giảm thấp nhất thiệt hại do BĐKH gây ra. Thành phố cần hợp tác với các nước phát triển,
tranh thủ sự hỗ trợ nguồn lực và kỹ thuật từ quốc tế để đối phó BĐKH. Mới đây, UBND thành
phố cùng với thành phố Am-xtéc-đam của Hà Lan ký biên bản ghi nhớ thỏa thuận hợp tác thực
hiện dự án 'Thành phố Hồ Chí Minh phát triển về hướng Biển Đông thích ứng BĐKH' là một thí
dụ điển hình. Theo đó, Hà Lan sẽ hỗ trợ TP Hồ Chí Minh xây dựng các chiến lược về quản lý
nguồn nước và phát triển các hoạt động cảng biển thích ứng BĐKH. Ngoài ra, việc tăng cường
hợp tác với các thành viên C40 nhằm trao đổi kinh nghiệm quản lý, đào tạo nhân lực và tìm kiếm
sự hỗ trợ về công nghệ và nguồn tài chính tài trợ quốc tế cho việc xây dựng và thực hiện Kế
hoạch hành động ứng phó BĐKH của thành phố cũng cần được quan tâm. Thành phố nên chú
trọng phát triển các công nghệ xanh như: quan tâm phát triển công nghiệp xanh, sử dụng nguồn
năng lượng tái tạo, gió, mặt trời
/>hau/2011/4/11/29689.news