Cách ngăn chặn phát triển thành bệnh
đái tháo đường týp 2
Ở người lớn được chẩn đoán tiền đái tháo đường
(ĐTĐ), việc thay đổi hành vi lối sống có thể phịng
tránh và làm chậm quá trình bệnh tiến triển lên thành
ĐTĐ type 2.
Kết quả từ Chương trình Phịng chống bệnh ĐTĐ của Cơ
quan về dịch vụ sức khỏe và con người Hoa Kỳ (HHS)
tiến hành trên 3.000 người cho thấy giảm từ 5 - 7% kg cân
nặng có thể làm giảm 58% nguy cơ bệnh tiến triển lên
ĐTĐ type 2. Có thể giảm cân bằng cách ăn kiêng (giảm
chất béo và lượng calo ăn vào) cũng như tập thể dục với
mức độ vừa phải tối thiểu 150 phút một tuần (hầu hết
những người tham gia nghiên cứu chọn đi bộ). Uống
thuốc điều trị ĐTĐ gốc metformin cũng có thể làm chậm
q trình tiến triển của bệnh lên ĐTĐ type 2 ở một số
người tham gia nghiên cứu. Các thuốc điều trị ĐTĐ khác
không được khuyến cáo sử dụng trong giai đoạn tiền
ĐTĐ.
Hướng dẫn mới của AACE về quản lý tiền ĐTĐ
Theo một tuyên bố đồng thuận do
Hội Nội tiết lâm sàng Mỹ (AACE)
đưa ra ngày 23/7, quản lý tiền ĐTĐ
Tuyến tụy giúp cân
bằng mức độ đường
của cơ thể.
bao gồm cả thay đổi hành vi lối
sống và đặt mục tiêu điều trị huyết
áp và mỡ máu như đối với người
bệnh ĐTĐ. Tài liệu về Hướng dẫn thực hành nội tiết dự
kiến sẽ được xuất bản vào cuối năm nay.
"Chúng ta, với tư cách là những cá nhân và với tư cách là
một xã hội, cần tác động đến các nhân tố ảnh hưởng gây
nên béo phì, bệnh ĐTĐ và tiền ĐTĐ", Yehuda
Handlesman MD, FACP, FACE, quan chức của AACE và
là Giám đốc y khoa của Học viện Nghiên cứu chuyển hóa
của Mỹ đã phát biểu trong một tuyên bố mới đây. "Chúng
tơi hiểu những khó khăn khi thực hiện các giải pháp đề ra
nhưng với tư cách một hội nội tiết, chúng tôi cam kết hỗ
trợ cộng đồng và quốc gia bằng mọi nỗ lực có thể làm
được".
Hướng dẫn mới này là phác đồ điều trị tiền ĐTĐ toàn diện
đầu tiên do hội đồng các chuyên gia về ĐTĐ và rối loạn
chuyển hóa đưa ra. Tuyên bố đồng thuận cũng đưa ra các
hướng dẫn cụ thể về thay đổi hành vi lối sống cũng như là
can thiệp bằng thuốc uống vào thời điểm thích hợp.
Vì tiền ĐTĐ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và
tiến triển thành ĐTĐ type 2, những hướng dẫn này cũng
giúp phát hiện và điều trị bệnh ĐTĐ type 2 sớm hơn và
hiệu quả hơn.
Vì hiện nay chưa có phác đồ điều trị bằng thuốc nào được
Cơ quan Quản lý thuốc và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA)
duyệt, dùng cho người mắc tiền ĐTĐ để ngăn ngừa bệnh
tiến triển lên thành ĐTĐ type 2, hội đồng các chuyên gia
đưa ra hướng dẫn điều trị tiền ĐTĐ bằng 2 hướng.
Mục tiêu đầu tiên là thay đổi hành vi một cách tích cực để
ngăn ngừa bệnh tiến triển lên thành ĐTĐ type 2, theo
hướng dẫn của Chương trình Phịng chống bệnh ĐTĐ của
Chính phủ Mỹ.
"Mặc dù thay đổi hành vi lối sống rõ ràng có thể ngăn
ngừa bệnh tiến triển lên thành ĐTĐ nhưng đôi khi chưa
đủ", Alan J. Garber, MD, PhD, FACE, Giáo sư y khoa,
Trường cao đẳng Y khoa Baylor, Houston, Texas và là
chủ tọa Hội nghị về đồng thuận phát biểu. "Đối với những
nhóm có yếu tố nguy cơ cao, điều trị bằng thuốc có thể là
cần thiết".
Mục tiêu thứ hai là ngăn ngừa biến chứng tim mạch bằng
cách điều trị bằng thuốc đối với những người mắc tiền
ĐTĐ mà thay đổi lối sống khơng hiệu quả. Ngồi thuốc hạ
đường huyết, có thể phải điều trị cả thuốc hạ huyết áp, hạ
mỡ máu vào thời điểm thích hợp. Những người có yếu tố
nguy cơ cao với mức đường huyết chạm ngưỡng của
người bệnh ĐTĐ, huyết áp cao hoặc mỡ máu cao cần
theo dõi các yếu tố nguy cơ chặt chẽ hơn.
"Ở những người có yếu tố nguy cơ cao, điều trị bằng
thuốc có thể phù hợp nếu việc thay đổi lối sống không
hiệu quả. Dù vậy, tất cả những người có nguy cơ cao mắc
ĐTĐ nên ý thức được mức độ của các yếu tố nguy cơ và
luôn sẵn sàng hành động”.
Những câu hỏi cụ thể và những nhận xét xác đáng được
đề cập đến trong tuyên bố đồng thuận:
Sự khác nhau giữa đường huyết bình thường, tiền ĐTĐ
và ĐTĐ; dựa trên những tiêu chí nào để chẩn đốn mỗi
loại?
Đường huyết được coi là bình thường khi đường huyết
đói dưới 100mg/dL (5,6mmol/L) và đường huyết sau ăn
2giờ dưới 140 mg/dL (7,8mmol/L). Được chẩn đốn ĐTĐ
khi đường huyết đói lớn hơn hoặc bằng 126mg/dL
(7mmol/L) và đường huyết sau ăn 2giờ lớn hơn hoặc
bằng 200mg/dL (11,1mmol/L); khoảng cách giữa ĐTĐ và
không ĐTĐ chưa được định nghĩa rõ ràng. Ở một số
người có mức đường huyết chấp chới ngưỡng (đường
huyết đói trong khoảng từ 100 - 125mg/dL; đường huyết
sau ăn 2giờ từ 140- 199mg/dL) cảnh báo nguy cơ có thể
mắc bệnh ĐTĐ type 2, bệnh tim mạch và các biến chứng
mạch máu nhỏ.
Nếu không điều trị tiền ĐTĐ, những rủi ro lâm sàng mà
người bệnh có thể mắc phải là gì?
Trong nghiên cứu DECODE, nguy cơ tử vong do tất cả
các nguyên nhân tăng đáng kể nếu đường huyết 2giờ sau
ăn tăng từ 95 lên 200mg/dL. Trong Chương trình phịng
chống bệnh ĐTĐ, khoảng 8% bệnh nhân rối loạn dung
nạp đường huyết bị biến chứng võng mạc và 13% trong
số họ sẽ bị mắc ĐTĐ. Nghiên cứu STOP NIDDM cho thấy
nhóm
chứng
(placebo)
với
huyết
áp
cao
(trên
140/90mmHg) và tiền sử rối loạn dung nạp glucose 3 năm
làm tăng nguy cơ bị các biến cố về tim mạch khoảng 5%
trong vòng 4 năm. Nghiên cứu Honolulu về tim mạch
(Honolulu Heart Study) cho thấy tăng đường huyết sau ăn
thường đi kèm với tăng các ca đột tử trong 23 năm nghiên
cứu.