Những kẻ phản nghịch của Trung Quốc - Quyển Đệ Thập Ngũ – An nam chỉ lược pps

Những kẻ phản nghịch của Trung Quốc - Quyển Đệ Thập Ngũ – An
nam chỉ lược



Trưng-Trắc
Con gái của Lạc-Tướng huyện My-Linh, quận Giao-Chỉ. Chồng là Thi-Sách,
con trai của Lạc-Tướng huyện Chu-Diên, bị Thái-Thú đời Hậu-Hán là Tô-
Định dùng pháp-luật trị tội. Trắc oán, cùng em gái là Trưng-Nhị làm phản,
đánh chiếm 65 thành, tự lập làm vua, kế bị Mã-Viện chém.
Triệu-Ẩu
Con gái ở huyện Quân-Ninh, quận Cửu-Chân, lúc trẻ không lấy chồng, vú
dài ba thước, vắt ra sau lưng, thường mặc áo vàng, đi dép ngà, cỡi đầu voi
đánh giặc. Ở trong núi tụ đảng đi trộm cướp, bị Thứ-Sử Giao-Châu là Lục-
Duệ 6 giết.
Lý-Bí (hay Lý-Bôn)
Thổ-hào ở Giao-Châu. Về đời nhà Lương, đầu niên hệu Đại-Đồng (535-
545), Hầu-Tư làm Thứ-Sử, trị dân nghiêm-khắc, thất hòa, Bý làm phản. Tư
chạy về Quảng-Châu, Bí tiếm hiệu, đặt quan, dựng đài Vạn-Xuân mà ở. Vũ-
Đế khiến Thứ-Sử Dương-Phiêu và Tư-Mã Trần-Bá-Tiên dẹp yên.
Dương-Thanh
Người Giao-Châu, khoảng niên-hiệu Khai-Nguyên (713-741) đời Đường,
làm Thứ-sử Hoan-Châu, đô-hộ Lý-Tượng-Cổ có ý nghi kỵ, vời về cho làm
nha-tướng, Thanh uất giận, chực nổi loạn. Gặp lúc Hoàng-Gia-Động làm
phản, Tượng-Cổ giao binh cho Thanh trợ chiến. Thanh cùng con là Chí-Liệt
đem binh về đánh úp Tượng-Cổ, sau bị Quế-Trọng-Vũ bắt chém.
Nùng-Trí-Cao
Người châu Quảng-Nguyên, cha là Toàn-Phúc làm Tri-Châu Thảng-Du, chú
là Toàn-Lộc làm Tri-Châu Vạn-Nhai, đều phục tòng Giao-Chỉ. Ngày nọ,
Toàn-Phúc giết Toàn-Lộc và chiếm luôn châu-trị. Lý-Thái-Vương giận, cử
binh bắt Toàn-Phúc và con là Trí-Thông đem về. Vợ Toàn-Phúc là Ả-Nùng

lấy người lái buôn Giao-Chỉ sinh Trí-Cao. Được 12 tuổi, Cao giết cha và nói
rằng: "thiên hạ há có hai cha ư?". Nhân mạo lấy họ Nùng, lâu sau lại cùng
mẹ ra chiếm cứ châu Thảng-Du, đặt quốc-hiệu là Đại-Lịch; kế bị Giao-Chỉ
đánh bại, nhưng được tha tội và khiến coi châu Quảng-Nguyên. Được bốn
năm, căm oán Giao-Chỉ, đánh úp chiếm cứ châu An-Đức. Về đời Tống-
Nhơn-Tông, năm đầu niên-hiệu Hoàng-Hựu (1049), Trí-Cao tiếm xưng
Nam-Thiên-Vương, đặt niên-hiệu là Cảnh-Thụy. Mùa hạ tháng 5, năm thứ 4
(1052), đánh hãm lấy châu Ung, Hoành, ngụy xưng quốc-hiệu là Nam-Thiên
quốc, tiếm hiệu Nhân-Huệ hoàng-đế, đổi niên-hiệu là Khải-Lịch và ân-xá
toàn cõi. Bè đảng là Hoàng-Sư-Mật, xưng quan-danh Trung-Quốc. Tiến binh
vây Quảng-Châu, 50 ngày không hạ được, lại trở về Ung-Châu. Mùa thu
tháng chín, nhà Tống khiến Địch-Thanh ra đánh. Mùa xuân tháng giêng năm
Hoàng-Hựu thứ 5 (1053), đại-quân của Địch-Thanh đến Tân-Châu, một
ngày đêm vượt qua núi Côn-Lôn, thừa lúc giặc bất ý, bày trận ở Quy-Nhơn-
Phố. Trí-Cao bày trận chống lại, bị Địch-Thanh đánh tan. Trí-Cao lại chạy
về Ung-Châu, đêm ấy đốt thành, chạy về nước Đại-Lý. Sáng mai, Thanh
đem binh vào thành, chém bêu đầu Sư-Mật, bắt mẹ Trí-Cao là Ả-Nùng, em
là Trí-Tiên, con là Kế-Tông, Kế-Long, đóng cũi giải về Kinh-sư. Sau Trí-
Cao chết, tất cả đều bị giết, bỏ thây ngoài chợ.
(Trước đây có câu ca-dao: "Họ Nùng trong, họ Địch hái", nay quả ứng-
nghiệm).