NHẬT BẢN GIỮA HAI CUỘC CHIẾN
TRANH THẾ GIỚI (1918 – 1939)
I. NHẬT BẢN TRONG NHỮNG NĂM 1918 - 1929
1. Nhật Bản trong những năm đầu sau chiến tranh (1918-1923).
- Kinh tế.
+ Sau chiến tranh Nhật Bản là nước thu nhiều lợi nhuận đứng thứ hai sau Mĩ.
+ Trong vòng 6 năm kinh tế Nhật phát triển vượt bậc CN tăng 5 lần, xuất khẩu
tăng 4 lần, dự trữ vàng tăng 6 lần.
+ Nông nghiệp không phát triển, giá lương thực đắt đỏ.
- Chính trị - xã hội.
+ Đời sống người lao động không được cải thiện, phong trào đấu tranh của công –
nông phát triển mạnh mẽ.
+ Phong trào đấu tranh của nhân dân nổ ra mạnh mẽ.
+ Tháng 7 năm 1922 Đảng cộng sản Nhật Bản thành lập
2. Nhật Bản trong những năm ổn định (1924 – 1929)
- Kinh tế.
+ Năm 1926 công nghiệp phục hồi và vượt trước chiến tranh.
+ Năm 1927 khủng hoảng tài chính ở Tôkiô làm gần 30 ngân hàng phá sản.
+ Nền công nghiệp ngày càng gặp nhiều khó khăn.
- Chính trị.
+ Trước 1927, chính phủ Nhật Bản thi hành một số cải cách chính trị tiến bộ.
+ Sau 1927, chính phủ của tướng Ta-na-ca thực hiện chính sách đối nội, đối ngoại
hiếu chiến
II. KHỦNG HOẢNG KINH TẾ (1929-1933) VÀ QUÁ TRÌNH QUÂN PHIỆT
HÓA BỘ MÁY NHÀ NƯỚC Ở NHẬT.
1. Khủng hoảng kinh tế (1929 – 1933) ở Nhật Bản.
- Năm 1929 tác động của cuộc khủng hoảng ở Mĩ đã làm cho kinh tế Nhật Bản
giảm sút trầm trọng.
- Sản xuất công, nông nghiệp và thương nghiệp đều đình đốn.
- Khủng hoảng kinh tế đã gây hậu quả nghiêm trọng về xã hội: nông dân phá sản,
công nhân thất nghiệp, mâu thuẫn xã hội diến ra quyết liệt.
2. Quá trình quân phiệt hóa bộ máy nhà nước.
- Để khắc phục hậu quả của cuộc khủng hoảng giới cầm quyền Nhật Bản đã chủ
trương quân phiệt hóa bộ máy nhà nước.
- Đặc điểm của quá trình quân phiệt hóa ở Nhật Bản là:
+ Nhật Bản đã có sẵn chế độ chuyên chế Thiên Hoàng nên quá trình diễn ra thông
qua việc quân phiệt hóa bộ máy nhà nước.
+ Quá trình quân phiệt hóa kéo dài suốt thập niên 30 và gắn liền với các cuộc
chiến tranh xâm lược.
- Cùng với việc quân phiệt hóa bộ máy nhà nước Nhật Bản tăng cường chạy đua
vũ trang và đẩy mạnh xâm lược Trung Quốc.
3. Cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa quân phiệt của nhân dân Nhật Bản.
- Dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa quân phiệt
diễn ra sôi nổi.
- Cuộc đấu tranh của nhân dân Nhật Bản góp phần làm chậm lại quá trình quân
phiệt hóa bộ máy nhà nước
- Phong trào diễn ra mạnh mẽ với nhiều hình thức và lôi cuốn đông đảo binh lính,
sĩ quan Nhật tham gia.
NƯỚC MĨ GIỮA HAI CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI
I. NƯỚC MĨ TRONG NHỮNG NĂM 1918-1929.
1. Tình hình kinh tế.
- Những năm 20 của thế kỷ XX Mĩ bước vào thời kỳ phồn thịnh, là nước giàu nhất
thế giới.
- Nguyên nhân:
+ Thu nhiều lợi nhuận do buôn bán vũ khí trong chiến tranh
+ Không bị chiến tranh tàn phá.
+ Cải tiến kĩ thuật, mở rộng sản xuất
- Biểu hiện của sự phát triển kinh tế Mĩ:
+ Sản lượng công nghiệp chiếm 48% của TG
+ Đứng đầu thế giới về SX ôtô, thép, dầu mỏ…
+ Nắm 60% dự trữ vàng của thế giới.
- Hạn chế :
+ Phát triển KT chạy theo lợi nhuận, theo CN tự do thái quá
+ Mất cân đối giữa các ngành CN, giữa CN – NN.
2. Tình hình chính trị, xã hội.
- Chính trị
+ Chính phủ Mĩ đề cao sự phồn vinh c+ Thi hành chính sách ngăn chặn công nhân
đấu tranh, đàn áp những người tiến bộ.của nền kinh tế
-Xã hội
+ Người lao động luôn phải đối phó với thất nghiệp, bất công xã hội và phân biệt
chủng tộc,
+ Phong trào đấu tranh của công nhân diễn ra mạnh mẽ.
- Tháng 5-1921 Đảng Cộng sản Mĩ ra đời đánh dấu bước phát triển của phong trào
công nhân
II. NƯỚC MĨ TRONG NHỮNG NĂM 1929 – 1939
1. Cuộc khủng hoảng kinh tế 1929 – 1933 ở Mĩ.
- Khủng hoảng nổ ra vào tháng 10.1929 bắt đầu trong lĩnh vực tài chính ngân hàng.
- Khủng hoảng đã phá hủy nghiêm trọng các ngành sản xuất công, nông và thương
nghiệp.
- Công nghiệp chỉ còn 53.8%, 40% tổng số ngân hàng phải đóng cửa.
2. Chính sách mới của Tổng thống Mĩ Ru-dơ-ven.
- Nội dung của chính sách kinh tế mới.
+ Chính phủ thực hiện các biện pháp để giải quyết thất nghiệp.hà nước tích cực
can thiệp vào đời sống kinh tế.
+ Thông qua các đạo luật để phục hồi kinh tế như đạo luật ngân hàng, phục hưng
công nghiệp, điều chỉnh nông nghiệp.
- Ý nghĩa của Chính sách mới
+ Nền kinh tế được phục hồi và tiếp tục tăng trưởng
+ Xoa dịu được mâu thuẫn giai cấp
+ Chế độ dân chủ tư sản vẫn được duy trì.
- Chính sách đối ngoại.
+ Thi hành chính sách láng giềng thân thiện với các nước Mĩ latinh.
+ Thông qua các đạo luật để giữ vai trò trung lập trước sự xung đột quốc tế.