Tăng đường huyết sau ăn và nguy cơ nhồi máu cơ tim doc

Tăng đường huyết sau ăn và nguy cơ
nhồi máu cơ tim

Chỉ số đường huyết sau ăn tăng vọt là một trong những yếu tố nguy cơ
tim mạch hàng đầu. Nhiều nghiên cứu khoa học khẳng định rằng kiểm
soát chỉ số đường huyết sau ăn bình thường và ổn định đã làm giảm một
cách có ý nghĩa tỷ lệ mắc các bệnh tim mạch ở bệnh nhân đái tháo
đường. Hiện nay đây là một trong những mục tiêu điều trị quan trọng
đối với người bệnh đái tháo đường tại nhiều quốc
gia trên thế giới.
Sử dụng insulin hằng ngày để điều chỉnh đường
huyết ở bệnh nhân đái tháo đường.
Mối liên hệ giữa đái tháo đường và các biến
chứng tim mạch
Đái tháo đường týp 2 được định nghĩa bởi tình trạng tăng đường huyết mạn
tính đã và đang là một trong những mối đe dọa chủ yếu đến sức khỏe con
người ở thế kỷ 21. Đái tháo đường là một nguy cơ chính của các bệnh tim
mạch. Nguy cơ tử vong do nhồi máu cơ tim ở bệnh nhân đái tháo đường cao
gấp 2 - 10 lần so với người không đái tháo đường là một ví dụ minh chứng
cho nhận xét nói trên.
Những yếu tố nguy cơ của bệnh mạch vành có thể điều chỉnh và thay đổi
được đó là tăng huyết áp động mạch, rối loạn lipid máu với LDL - C tăng,
HDL - C giảm và nồng độ hemoglobine Alc (HbA1c). Với người bệnh đái
tháo đường týp 2, những yếu tố nguy cơ này cần phải được kiểm soát hết sức
chặt chẽ, nhất là đường huyết và/hoặc nồng độ HbA1c. Cần nhấn mạnh rằng
tần suất các biến chứng tim mạch do tổn thương vi mạch hay các mạch máu
lớn đều liên quan đến sự cân bằng đường huyết và biến chứng tim mạch tăng
lên rõ rệt ngay khi tỷ lệ HbA1c vượt quá 6%. Tỷ lệ nhồi máu cơ tim trong 10
năm giảm tới 15% nếu nồng độ HbA1c giảm 0,9%. Điều này chứng tỏ kiểm
soát đường huyết là một mục tiêu đặc biệt quan trọng đối với bệnh nhân đái
tháo đường. Tuy nhiên theo khuyến cáo của Hội đái tháo đường Hoa Kỳ thì

không nên sử dụng hémoglobine A1c (HbA1c) như một chỉ số duy nhất để
chứng tỏ sự ổn định về nồng độ đường trong máu bệnh nhân mà phải lưu ý
đến lượng đường huyết sau ăn của người bệnh.
Tăng đường huyết sau ăn đóng vai trò hàng đầu trong biến chứng tim
mạch ở bệnh nhân đái tháo đường
Chỉ chú ý điều chỉnh nồng độ đường huyết khi đói ở bệnh nhân đái tháo
đường là chưa đầy đủ. Người ta nhận thấy tỷ lệ mắc bệnh tim mạch ở người
đái tháo đường týp 2 tương quan với lượng đường trong máu sau ăn và
không liên quan với lượng đường trong máu khi đói. Điều chỉnh nồng độ
đường huyết khi đói hoặc HbA1c hoặc cả hai mà không điều chỉnh đường
huyết sau ăn sẽ không làm giảm được tỷ lệ mắc bệnh tim mạch ở người đái
tháo đường. Ngược lại, kiểm soát chặt chẽ đường huyết trước và sau ăn cho
phép làm giảm tỷ lệ mắc bệnh tim mạch.
Người ta nhận thấy rằng tần suất nhồi máu cơ tim cao hơn 40% ở những
bệnh nhân có nồng độ đường huyết sau ăn lớn hơn 10 mmol/l so với những
bệnh nhân có nồng độ đường huyết sau ăn thấp hơn 8 mmol/l. Hàng loạt các
nghiên cứu khoa học đã nhấn mạnh sự tương quan giữa mức độ tăng đường
huyết sau ăn và nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch, độc lập với nồng độ
đường huyết khi đói của bệnh nhân. Theo những nghiên cứu gần đây thì
nguyên nhân của hiện tượng này là do những dao động tức thì của nồng độ
đường trong máu sau ăn đã làm biến đổi sự giải phóng gốc tự do và biến đổi
các sản phẩm tạo ra từ gốc tự do. Thêm vào đó, chức năng nội mạc của
mạch máu cũng thay đổi và nồng độ ôxít nitơ (NO) bị biến loạn. Ngoài ra,
tăng đường huyết sau ăn gây rối loạn hoạt động chức năng của các sợi
collagen trong cấu trúc mạch máu và giảm thiểu khả năng giãn của các mạch
máu trong cơ thể người bệnh.
Kiểm soát đường huyết sau ăn có ý nghĩa quyết định trong điều trị
Hiện nay phần lớn bệnh nhân đái tháo đường tử vong đều do các biến chứng
liên quan đến vữa xơ động mạch. Trong số các yếu tố cơ bản thì tăng đường
huyết mạn tính, thể hiện bằng nồng độ HbA1c giữ vị trí hàng đầu. Tuy

nhiên, nhiều thử nghiệm điều trị có kiểm soát được tiến hành ngẫu nhiên trên
số lượng lớn bệnh nhân đái tháo đường đã đưa ra những kết luận quan trọng
về hiệu quả điều chỉnh đường huyết sau ăn trong phòng ngừa tiên phát và
thứ phát bệnh lý tim mạch. Vì thế không nên quan niệm chỉ cần khống chế
lượng đường trong máu khi đói và/hoặc HbA1c của bệnh nhân ổn định là đạt
mục tiêu điều trị. Bình thường hóa và ổn định đường huyết khi đói, nồng độ
HbA1c, nồng độ đường huyết sau ăn cần phải tiến hành một cách hệ thống
và đồng bộ ngay từ khi chẩn đoán xác định người bệnh bị đái tháo đường
hoặc rối loạn dung nạp glucose là những quan niệm mới trong kiểm soát và
điều trị tích cực bệnh đái tháo đường.
Hiện nay, biện pháp hiệu quả phòng ngừa nguy cơ biến chứng tim mạch đối
với người bệnh đái tháo đường týp 2 là quan niệm điều trị tích cực: tiếp cận
chẩn đoán sớm, điều trị đồng bộ nhằm bình thường hóa và ổn định đường
huyết khi đói và đặc biệt là đường huyết sau ăn - một thái độ điều trị mà hiện
nay đang rất cần được sự lưu ý đúng mức ngay cả đối với nhiều thầy thuốc
chuyên khoa.