Điều trị sỏi tiết niệu - Thuốc gì? pps

Điều trị sỏi tiết niệu - Thuốc gì?

Bệnh sỏi đường tiết niệu đã được biết đến từ 5000 năm
trước Công nguyên. Hiện nay, sỏi tiết niệu là một bệnh phổ
biến ở các nước. Tần suất mắc bệnh chiếm từ 1 - 14% dân số
tùy từng vùng, thay đổi theo chủng tộc, nghề nghiệp, giới
tính.
->> Chuyên đề: Bệnh sỏi đường tiết liệu và những điều cần biết
Sỏi tiết niệu bao gồm sỏi đường trên
(thận và niệu quản) và sỏi đường
dưới (bàng quang và niệu đạo).
Trong vài thập niên gần đây đã có
nhiều thay đổi trong các phương pháp
điều trị sỏi tiết niệu: nghiêng về nội
khoa, tán sỏi hơn là can thiệp phẫu
thuật.
Thầy thuốc chọn các phương pháp điều trị dựa vào: vị trí của sỏi,
kích thước của sỏi, thành phần của sỏi, mức độ tắc nghẽn, chức
năng thận, nhiễm khuẩn, cường độ và tần suất xuất hiện đau.

Sỏi tiết niệu thường bị tái
phát.
Sỏi tiết niệu thường bị tái phát. Nếu không điều trị sớm và đúng
cách, bệnh sẽ diễn biến tới suy thận giai đoạn cuối và cần điều trị
thay thế bằng chạy thận nhân tạo chu kỳ, lọc màng bụng liên tục
ngoại trú hay ghép thận.
Trong điều trị nội khoa, cùng với chế độ ăn ít calci, ít oxalat, nhiều
chất xơ, uống nhiều nước hàng ngày, các thuốc được lựa chọn
để điều trị sỏi tiết niệu là:
Thuốc có tác dụng bào mòn, tan sỏi, tống sỏi
Các thuốc trong nhóm này sẽ làm giảm kết dính các tinh thể.

Thuốc có hiệu quả ở những trường hợp sỏi nhỏ, bề mặt sỏi nhẵn,
vị trí thấp. Gồm có:
- Kim tiền thảo với thành phần desmodium styracifolium có tác
dụng giảm kết dính, tiêu viêm, giảm đau. Đây là dược liệu được
sử dụng lâu đời ở Trung Quốc và Việt Nam, thịnh hành trong điều
trị sỏi tiết niệu. Các công ty dược phẩm đã dùng các kỹ thuật bào
chế hiện đại để sản xuất kim tiền thảo đơn thuần dưới dạng viên
bao đường hoặc viên bao phim.
Phụ nữ có thai, nuôi con bú và trẻ em không nên dùng kim tiền
thảo.
Ngoài kim tiền thảo, các lương y còn thêm râu ngô, bông mã đề,
rễ cỏ tranh làm thang thuốc cho người bệnh uống hàng ngày.
- Thuốc có thành phần: cao hạt chuối hột, cao rau om, cao rau
mèo, cao hạt lười ươi. Hoặc pinene, camphene cineol, fenchone,
borneol, anethol, olive oil. Thuốc có tác dụng thải trừ sỏi, giảm
viêm, tăng luồng máu qua thận và làm tăng thể tích nước tiểu,
giảm đau, giảm co thắt đường niệu. Vì vậy có tác dụng thuận lợi
cho đào thải sỏi cũng như ngăn ngừa sỏi tái phát.
- Dung dịch hemiacidrin chứa magnesium hydroxycarbonat,
magnesium acid citrat, citric acid, anhydrous D gluconic acid và
calcium carbonat được đưa trực tiếp vào niệu quản, thận, tiếp
xúc với sỏi qua ống thông niệu quản hoặc qua da để hòa tan sỏi.
Ở Việt Nam chưa có kinh nghiệm về thuốc và phương pháp điều
trị này.
Thuốc có tác dụng hạn chế tạo thành sỏi
- Thuốc lợi tiểu nhóm thiazid gây tăng đào thải calci niệu. Thuốc
có thể gây mất nước, tụt huyết áp.
- Dung dịch kiềm natribicarbonat. Pha 5g muối bicarbonat trong
500ml nước đun sôi để nguội uống trong ngày có tác dụng phòng
sỏi urat trong bệnh gut.

- Orthophosphat để đào thải pyrophosphat ra nước tiểu có tác
dụng ức chế kết dính phosphat calci tạo sỏi.
- Kali citrat để phòng ngừa sỏi acid uric, sỏi cystine.
Thuốc chống co thắt, giảm đau
Trong sỏi tiết niệu có triệu chứng đau do co thắt niệu quản, do tắc
nghẽn. Tùy theo đau ít hay nhiều, có thể chọn một trong các
thuốc sau:
- Papaverin: hiện ít dùng.
- Alverin citrat (spasmaverin). Không dùng cho phụ nữ có thai và
cho con bú.
- Spasfon (viên 80mg, ống 40mg).
- Drotaverin (viên 40mg, ống 40mg).
- Buscopan (viên 10mg, ống 20mg).
Thuốc kháng sinh khi có biến chứng bội nhiễm
Trong sỏi tiết niệu tái phát, sỏi to san hô có bội nhiễm, các thầy
thuốc thường chọn một trong các nhóm sau dựa vào thể trạng
người bệnh và kinh nghiệm của thầy thuốc:
- Nhóm cephalosporin thế hệ 2, thế hệ 3, thế hệ 4.
- Nhóm quinolon dưới dạng viên hoặc ống: ciprofloxacin,
levofloxacin, norfloxacin, ofloxacin.
- Rất thận trọng khi chỉ định nhóm aminoglycosides vì độc thận.
Việc điều trị nội khoa trong bệnh sỏi tiết niệu cần được tiến hành
sớm, kịp thời, hiệu quả và theo dõi định kỳ tốt để tránh chuyển
đến suy thận mạn.