tình hình ứng dụng thương mại điện tử của các hộ gia đình ở việt nam năm 2010

TÌNH HÌNH ỨNG DỤNG THƯƠNG MAI ĐIỆN TỬ
CỦA CÁC HỘ GIA ĐÌNH Ở VIỆT NAM NĂM 2010
Theo thống kê mới nhất của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), dân số nước ta hiện
đứng hàng thứ 13 trên thế giới, xấp xỉ 87 triệu người. Dân số Việt Nam tiếp tục tăng, với
mức tăng hơn 1 triệu người/năm, tương đương với dân của một tỉnh trung bình. Trong
đó, dân số trẻ chiếm 66%, số người truy cập internet cao đó là cơ hội cho sự phát triển
thương mại điện tử ở nước ta.Việt Nam được đánh giá là một quốc gia rất có tiềm năng
trong việc phát triển thương mại điện tử
Sau 5 năm triển khai Quyết định số 222/2005/QĐ – TTg ngày 15 tháng 9 năm 2005
của Thủ tướng Chính phủ về Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử giai đoạn
2006 – 2010 (Quyết định 222), thương mại điện tử Việt Nam đã khẳng định được vị trí
của mình trong các hoạt động kinh tế xã hội, góp phần tích cực cho sự phát triển nhanh
và bền vững của doanh nghiệp và đất nước.
E-commerce (Electronic commerce - thương mại điện tử) là hình thái hoạt động
thương mại bằng phương pháp điện tử; là việc trao đổi thông tin thương mại thông qua
các phương tiện công nghệ điện tử mà nói chung là không cần phải in ra giấy trong bất cứ
công đoạn nào của quá trình giao dịch. (nên còn được gọi là “thương mại không giấy tờ”)
Thương mại điện tử có thể được chia ra làm 3 loại : B2B, B2C, và P2P . B2B có
nghĩa là giao dịch Thương mại điện tử giữa doanh nghiệp (DN) và DN (business-to-
business). B2C là giao dịch Thương mại điện tử giữa DN và cá nhân người tiêu dùng
(business-to-consumer). P2P là giao dịch Thương mại điện tử giữa các cá nhân với nhau
(Peer-to-Peer).
Từ năm 2009 đến nay, việc mua bán qua mạng trở thành một hình thức được nhiều
người tiêu dùng trẻ ưa chuộng, đặc biệt là những người làm việc trong các cơ quan,
doanh nghiệp, văn phòng tại các đô thị lớn như TP.Hồ Chí Minh và Hà Nội. Theo kết
quả khảo sát của Bộ Công Thương trong năm 2010 về tình hình ứng dụng TMĐT tại
500 hộ gia đình trên địa bàn thành phố Hà Nội thì có 49% hộ gia đình đã kết nối
internet, trong đó 18% cho biết mục đích truy cập có liên quan đến thương mại điện tử
và 4% từng qua sử dụng dịch vụ thanh toán hay ngân hàng trực tuyến khi truy cập
internet.
V

iệc
bán hàng trực tuyến được rất nhiều doanh nghiệp triển
khai
thực
hiện,
đi đầu
là
doanh nghiệp trong các lĩnh vực hàng
k
hông
,
du
lịch,
phân phối, bán lẻ hàng tiêu
dùng
,

v
.v


Tới
na
y
,
việc mua bán qua mạng đã trở nên khá
phổ

biến
đối

với
nhiều
loại
chủng
loại
hàng hóa và dịch vụ đa dạng như vé máy
ba
y
,
hàng điện - điện
tử
,
đồ nội
thất,
điện
thoại di
động
,
máy
tính, sách,
tour du
lịch,
đặt phòng khách sạn,
v
.v

Phương
thức thanh toán được người bán
thực
hiện rất linh hoạt, đáp

ứng
hầu hết các yêu cầu
của người mua từ thanh toán sau khi nhận
hàng
,
chuyển khoản cho đến thanh toán
trực tuyến.
Hiện
na
y
,
một số doanh nghiệp cung cấp các dịch vụ thiết yếu cho sinh hoạt của các
hộ gia đình như điện,
nước
,

viễn
thông đã triển
khai
thử nghiệm hoặc có kế hoạch triển
khai
thu phí dịch vụ qua
I
nt
er
net.
Các
giao dịch giữa người mua và người bán chủ yếu được thực hiện thông qua các
website của doanh
nghiệp

,

sàn
giao dịch
TMĐ
T
,
mạng
xã
hội trực tuyến.
Ngoài ra,
sự phát
triển nhanh chóng của dịch vụ viễn thông di động
tr
ong
các năm gần đây
với
đặc điểm
nổi bật là giá dịch vụ
r
ẻ
,
số lượng người
sử
dụng điện thoại
di
động tăng mạnh
là

điều

kiện
rất thuận
lợi
cho hoạt động mua bán qua phương tiện điện thoại di động tăng khá
nhanh trong thời
g
ian
qua.
Lợi ích của thương mại điện tử (TMĐT)?
• TMĐT giúp cho các Doanh nghiệp nắm được thông tin phong phú về thị trường
và đối tác
• TMĐT giúp giảm chi phí sản xuất
• TMĐT giúp giảm chi phí bán hàng và tiếp thị.
• TMĐT qua INTERNET giúp người tiêu dùng và các doanh nghiệp giảm đáng kể
thời gian và chí phí giao dịch.
• TMĐT tạo điều kiện cho việc thiết lập và củng cố mối quan hệ giữa các thành
phần tham gia vào quá trình thương mại.
• Tạo điều kiện sớm tiếp cận nền kinh tế số hoá.
Các công đoạn của một giao dịch mua bán trên mạng?
Gồm có 6 công đoạn sau:
1. Khách hàng, từ một máy tính tại một nơi nào đó, điền những thông tin thanh toán
và điạ chỉ liên hệ vào đơn đặt hàng (Order Form) của Website bán hàng (còn gọi là
Website thương mại điện tử). Doanh nghiệp nhận được yêu cầu mua hàng hoá hay
dịch vụ của khách hàng và phản hồi xác nhận tóm tắt lại những thông tin cần thiết
nh mặt hàng đã chọn, địa chỉ giao nhận và số phiếu đặt hàng
2. Khách hàng kiểm tra lại các thông tin và kích (click) vào nút (button) "đặt hàng",
từ bàn phím hay chuột (mouse) của máy tính, để gởi thông tin trả về cho doanh
nghiệp.
3. Doanh nghiệp nhận và lưu trữ thông tin đặt hàng đồng thời chuyển tiếp thông tin
thanh toán (số thẻ tín dụng, ngày đáo hạn, chủ thẻ ) đã được mã hoá đến máy

chủ (Server, thiết bị xử lý dữ liệu) của Trung tâm cung cấp dịch vụ xử lý thẻ trên
mạng Internet. Với quá trình mã hóa các thông tin thanh toán của khách hàng được
bảo mật an toàn nhằm chống gian lận trong các giao dịch (chẳng hạn doanh nghiệp
sẽ không biết được thông tin về thẻ tín dụng của khách hàng).
4. Khi Trung tâm Xử lý thẻ tín dụng nhận được thông tin thanh toán, sẽ giải mã
thông tin và xử lý giao dịch đằng sau bức tường lửa (FireWall) và tách rời mạng
Internet (off the Internet), nhằm mục đích bảo mật tuyệt đối cho các giao dịch
thương mại, định dạng lại giao dịch và chuyển tiếp thông tin thanh toán đến ngân
hàng của doanh nghiệp (Acquirer) theo một đường dây thuê bao riêng (một đường
truyền số liệu riêng biệt).
5. Ngân hàng của doanh nghiệp gởi thông điệp điện tử yêu cầu thanh toán
(authorization request) đến ngân hàng hoặc công ty cung cấp thẻ tín dụng của
khách hàng (Issuer). Và tổ chức tài chính này sẽ phản hồi là đồng ý hoặc từ chối
thanh toán đến trung tâm xử lý thẻ tín dụng trên mạng Internet.
6. Trung tâm xử lý thẻ tín dụng trên Internet sẽ tiếp tục chuyển tiếp những thông tin
phản hồi trên đến doanh nghiệp, và tùy theo đó doanh nghiệp thông báo cho khách
hàng được rõ là đơn đặt hàng sẽ được thực hiện hay không.
7. Toàn bộ thời gian thực hiện một giao dịch qua mạng từ bước 1 -> bước 6 được xử
lý trong khoảng 15 - 20 giây.
 Mức độ sẳn sàn ứng dụng TMĐT:
Cùng với sự phát triển của công nghệ và xã hội, các doanh nghiệp hướng tới
ứng dụng công nghệ thông tin và thương mại điện tử cần chuẩn bị trước cũng như
đầu tư vào rất nhiều yếu
t
ố
.
Vì
thế
,
mức độ sẵn sàng ứng

dụng
thương
mại
điện tử
trong báo cáo năm
2010
sẽ được đánh giá trên rất nhiều tiêu chí khác
nhau
,
bao
gồm:
-
Máy
tính
-
I
nt
er
net
- Email
-
Bảo
mật, an toàn thông tin
-
Chính
sách bảo vệ thông tin cá
nhân
- Cán bộ chuyên trách về thương mại điện
tử
Một

trong các mục tiêu mà
K
ế
hoạch tổng thể phát triển thương
mại
điện tử
giai
đoạn
2006-2010
đặt ra
là:
“K
hoảng
10% hộ gia đình tiến hành giao dịch thương mại
điện tử loại hình
“
doanh
nghiệp
với
người tiêu
dùng
”

hoặc

“
người tiêu dùng
với
người
tiêu

dùng
”
.
V
iệc
thống
kê
các hộ gia đình trên toàn quốc hiện còn gặp nhiều khó khăn về nguồn
lực
bởi quy mô của việc khảo sát. Hơn nữa, công tác thống kê cũng cần có sự chuẩn bị
kĩ
càng để có thể đảm bảo tính hợp
lý
,
đa dạng về quy
mô
,

loại
hình dân cư của các hộ
gia đình được khảo
sát.
Do
đó
,
năm 2010
Cục
T
hương
mại điện tử và Công

nghệ
thông
tin đã thử nghiệm triển khai khảo sát
500
hộ gia đình tại thành phố
Hà Nội,
làm tiền đề
và tiếp thu kinh nghiệm để có thể mở rộng khảo sát trong các năm tiếp
theo
.
Các
hộ gia đình tham gia khảo sát được
lựa
chọn theo phương thức ngẫu
nhiêu
,
phân bổ
rải
rác trong các quận nội thành của thành phố
Hà Nội. Mỗi
hộ gia đình sẽ có
một thành viên đại diện điền
phiếu
.

T
r
ong
tổng số 500
phiếu

khảo sát phát ra, có 494
phiếu hợp
lệ
.
Các kết quả trong phần này sẽ dựa vào
việc
thống kê và phân tích số liệu
thu được từ 494 phiếu khảo sát nói trên.
Do
cuộc khảo sát
chỉ
được tiến hành ở
Hà Nội,
với
một số lượng hộ gia
đình
nhỏ nên các kết quả thu được chỉ mang tính tham
k
hảo
,
không đại diện cho tình hình chung của cả
nước
.
Tình
hình truy cập và sử dụng
I
n
t
ernet
trong

các hộ gia
đình
V
ề
phương tiện sử dụng để truy cập
I
nt
er
net,

49%
hộ gia đình được khảo sát
tại
Hà Nội
sử dụng máy
vi
tính,
21%
sử dụng các thiết bị cầm tay như điện thoại di
động
,

ipod
,

v
.v


Tỷ

lệ
21%
hộ gia đình truy cập
I
nt
er
net
thông qua
thiết
bị cầm tay
cho thấy sự lớn mạnh nhanh chóng cũng như tiềm năng của thị trường thiết bị di
động cao cấp có khả năng truy cập
I
nt
er
net.
Hình
II.27:
Phương tiện truy cập
I
n
t
er
net
của hộ gia đình tại Hà Nội năm
2010
60%
50% 49%
40%
30%

21%
10%
0%
Máy
tính
Thi
t b c m tay
Thi
t b khác

Đối với
các hộ gia đình đã truy cập
I
nt
er
net,
mục đích chủ yếu
là
để tìm
kiếm
thông tin
(87%)
và giải
tr
í

(86%).
Ngoài

ra,

một số mục đích khác cũng chiếm
tỷ lệ khá cao như học tập
(76%),
kết nối bạn bè
(67%),
công
việc (60%).
T
uy
nhiên,
tỷ lệ các hộ gia đình có mục đích truy cập
I
nt
er
net
liên
quan
tới
thương
mại
điện tử
vẫn còn
khá
thấp
.

Chỉ
có

18%

hộ gia đình có mục đích
liên
quan tới mua bán qua
mạng và
4%
để sử dụng dịch vụ thanh toán và ngân
hàng
trực tuyến
khi
truy cập
I
nt
er
net.
Đánh giá một số trang wed thong dụng:
Các sản phẩm mà người tiêu dùng thuộc hộ gia đình thường tiêu dùng gồm có : áo
quần, hàng gia dụng (bàn ghế, tủ, giường…), hàng điện lạnh (tủ lạnh, máy điều hòa),
hàng điện tử (TV, đầu đĩa, máy tính), dụng cụ nhà bếp (nồi, xoong, chén dĩa…), hóa mỹ
phẩm (dầu gội, nước rửa chén, nước lau nhà…)… được đăng bán trên các website, forum
hay các mạng cộng đồng rất nhiều, đủ nhà cung cấp, mặt hàng, mẫu mã và giá cả. Từ đó
người tiêu dùng dễ dàng tìm hiểu về tính năng, công dụng, kiểu dáng và lựa chọn mức giá
sao cho phù hợp với nhu cầu tiêu dùng lẫn khả năng chi trả của họ.
(Ảnh : Các mục sản phẩm trong 1 website)
(Ảnh : Cùng là khăn choàng Burberry nhưng có nhiều người bán với nhiều mức giá
và chất lượng khác nhau)
Các website này có một lượng lớn người bán là nhà phân phối, các đại lí, cửa hàng
độc quyền của một thương hiệu nên người mua có thể nhận thấy một sự cạnh tranh về giá
cả khá quyết liệt. Dựa vào đó, người mua có thể chọn cho bản thân một sản phẩm có đủ
chức năng đáp ứng các yêu cầu, có màu sắc, mẫu mã trang nhã, như ý và giá tiền không
quá đắt hay thậm chí được ưu đãi về giá, có chế độ hậu mãi tốt và các dịch vụ đi kèm

(giao hàng tận nơi, dùng thử sản phẩm, tặng phẩm kèm theo…).
(Ảnh : Giao diện 1 website)
Các website này thường trình bày các bài đăng bán theo từng mục sản phẩm riêng biệt
tạo cho người tiêu dùng cảm giác dễ dàng và thân thiện khi sử dụng cũng như màu sắc và
cách mua hàng cũng phù hợp với nhiều lứa tuổi, nhiều trình độ.
(Ảnh : Các mục sản phẩm)
VD : có nhiều cách thanh toán khách nhau : chuyển khoản qua ngân hàng, chuyển
tiền qua bưu điện, thanh toán trực tuyến…
Tuy nhiên với thực trạng của thương mại điện tử ngày nay thì người mua cần có sự
suy xét, tìm hiểu kĩ về sản phẩm muốn mua và quá trình hoạt động của shop online muốn
mua hàng (tên chủ shop, địa chỉ bán hàng phải rõ ràng, được website chứng nhận) để
tránh các trường hợp tiền mất tật mang khi mua nhầm hàng giả, hàng nhái hay hàng kém
chất lượng. Nên mua các shop online đã có chứng nhận của chính website đó để được
bảo vệ khi gặp các trường hợp không may như trên.
Người mua cần chú ý các quy định về việc giao hàng, đổi – trả sản phẩm và các quy
định các liên quan của từng shop khác nhau.
(Ảnh : Các lưu ý khi mua hàng)
Ngoài ra, còn có một số trang wed khác cũng có số lượng truy cập nhiều như:
1/ hp://www.chophien.com/raovat
2/ hp://www.jaovat.com/
3/ hp://www.markosweb.com/www/muabanraovat.org
5/ hp://muabanraovat.com
6/ hp://www.vietnamexport.net
7/ hp://forum.vietnamwebsite.net
8/ www.webmuaban.com
9/ hp://raovathot.com
10/ hp://vatgia.com

11/ hp://raovat.com
12/ hp:// vietco.com
13/ hp://vnexpress.net/rao-vat/
14/ hp://www.azraovat.com/
15/ hp://www.raovat123.com/
16/ hp://www.toi'm.com/
17/ www.chohanoi.com
18/ hp://www.'nraovat.net/
19/ hp://www.visitware.com/cgi/vinalink/
20/ hp://www.diendanraovat.com/
21/ hp://'mkiemraovat.com/
22/ hp://www.raovatmienphi.com/
23/ hp://khovi'nh.vn
24/hp://www.ebay.com/
25/ hp://vietnam.craigslist.org/
26/ hp://www.anhplaza.com/
27/ hp://10giay.com/
28/ hp://www.azraovat.com/
29/ hp://muaban4u.com/
30/ hp://www.ketviet.com/
31/ hp://www.choso.vn/
32/ hp://360muaban.com/
33/ hp://raovatvungtau.com/
34/ hp://chaobansanpham.com/
35/ hp://rongbay.com/
36/ hp://chobuonban.com/
37/ hp://holo.vn/raovat/
38/ hp://muabanviet.com/diendan/
39/ hp://www.raovatdoanhnghiep.com/
40/ hp://traodoihanghoa.com/

41/ hp://chotructuyen.net/
42/ hp://24gonline.com/forum/
43/ hp://raovat.'mnhanh.com/
44/ hp://sieuraovat.com/
45/ hp://www.raovatvietmy.com/Home/
46/ hp://muabanthongminh.com/
47/ hp://raovat1000km.com/
48/ hp://khongten.com/
49/ hp://chococ.com/
50/ hp://'mgicungco.com/
51/ hp://okraovat.com/
52/ hp://www.muare.asia/forum.php
53/ hp://epphe.com/
54/ hp://colien.vn/home/
55/ hp://santhuongmai.net/
56/ hp://www.aha.vn/sanpham/
57/ hp://kiemhang.com/
58/ hp://www.nhanh.asia/
59/ hp://kenh247.com/forum.php
60/ hp://raovatpro.com/
Ngày nay, Thương mại điện tử không còn lạ lẫm đối với cộng đồng sử dụng Internet. Bạn
chỉ việc ngồi ở nhà, lướt web và click để mua hàng. Một website TMĐT phải đáp ứng
được nhu cầu tìm kiếm sản phẩm và đặt hàng cũng như giao hàng thuận tiện, nhanh
chóng, an toàn.
Nền kinh tế phát triển, cuộc sống của con người càng bận rộn, bạn không có thời gian
đi đến các cữa hàng để chọn những sản phẩm phục vụ cho gia đình bạn. Ngày nay, sự
phát triển thần tốc của công nghệ điện tử, các hộ gia đình chỉ cần ngồi ở nhà cũng có thể
chọn mua nhưng sản phẩm thích hợp phục vụ cho gia đình của mình.