Thừa Thiên - Huế trong phát triển du lịch
Bắc miền Trung
Có thế mạnh của tài nguyên nhân
văn và tự nhiên với hai di sản văn
hóa thế giới được UNESCO công
nhận cùng Lăng Cô, một vịnh biển
nằm trong Câu lạc bộ các vịnh biển
đẹp nhất thế giới, Thừa Thiên - Huế
hội tụ điều kiện để trở thành một
trong những trung tâm du lịch lớn,
động lực thúc đẩy phát triển của du lịch Bắc miền Trung.
Thừa Thiên - Huế là một trong những tỉnh thuộc vùng kinh tế động lực của
miền trung nước ta, có vị trí quan trọng, là cầu nối hai đầu đất nước, cửa ngõ
của tuyến hành lang kinh tế Ðông-Tây. Ðây cũng là địa phương được xác
định là một trong ba vùng phát triển du lịch trọng điểm của quốc gia, trong
đó thành phố Huế đã được Chính phủ xác định là một trong năm thành phố
du lịch và đang phấn đấu xây dựng trở thành thành phố Festival đặc trưng
của Việt Nam. Thừa Thiên - Huế có nguồn tài nguyên du lịch nhân văn dồi
dào với nhiều di tích văn hóa, di tích lịch sử, di tích cách mạng, các hệ sinh
thái biển - đảo, hệ sinh thái hồ, hệ sinh thái rừng, đầm phá, v.v. nhiều triển
vọng để đầu tư phát triển các loại hình du lịch phong phú và hấp dẫn. Chiều
dài bờ biển của tỉnh là 128 km với nhiều bãi biển đẹp, đặc biệt vịnh Lăng Cô
được đưa vào danh sách các vịnh biển đẹp nhất thế giới, điều kiện lý tưởng
để phát triển các loại hình du lịch biển. Thừa Thiên - Huế còn có quần thể di
tích Cố đô Huế và Nhã nhạc Cung đình Huế được UNESCO công nhận là di
sản văn hóa thế giới và di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Ðó là cơ sở
hình thành và phát triển các sản phẩm du lịch, đặc biệt là du lịch sinh thái,
du lịch biển và du lịch văn hóa.
Khi quần thể di tích Cố đô Huế được công nhận là Di sản văn hóa thế giới
năm 1993, sau đó Nhã nhạc Cung đình Huế được công nhận là Di sản văn
hóa phi vật thể của nhân loại năm 2004, việc khai thác giá trị di sản thế giới
và gắn kết với du lịch biển trong nhiều năm qua đã thu được những thành
quả nhất định. Qua năm kỳ Festival Huế, từ năm 2002 đến 2010, cùng các sự
kiện: Festival Lăng Cô - huyền thoại biển, Thuận An biển gọi, v.v. đã cho
thấy hiệu quả công tác xúc tiến quảng bá giới thiệu các chương trình, sự
kiện, những sản phẩm dịch vụ du lịch chất lượng cao, trong sự khai thác và
phát triển hài hòa giữa tự nhiên và văn hóa, góp phần làm gia tăng mạnh lượt
khách đến Huế. Du lịch địa phương thời gian qua đã có những bước phát
triển mạnh mẽ. Các chỉ tiêu kinh doanh cơ bản: Doanh thu, lượt khách hằng
năm đều đạt mức tăng trưởng cao và ổn định, đóng góp không nhỏ vào ngân
sách Nhà nước, trực tiếp giải quyết việc làm cho hàng nghìn người lao động
và hàng chục nghìn việc làm thông qua việc cung cấp các dịch vụ, sản phẩm
cho ngành du lịch, thúc đẩy tốc độ tăng trưởng hằng năm và sự chuyển dịch
cơ cấu kinh tế của tỉnh và khu vực.
Trong những năm qua, sự ra đời của chương trình du lịch Con đường di sản
miền trung không chỉ hội tụ các doanh nghiệp du lịch, các địa phương có di
sản thế giới ở miền trung trong phát triển du lịch mà còn tác động tới quá
trình đầu tư du lịch, phát triển cơ sở hạ tầng ở các vùng biển miền trung như:
Khu kinh tế Chân Mây - Lăng Cô, Thuận An, Nhật Lệ, Thiên Cầm, v.v. mà
Lăng Cô là một thí dụ điển hình. Nếu như năm 2001, tại đây mới chỉ có một
vài khách sạn thì đến nay đã có hàng chục khách sạn đạt chuẩn cùng nhiều
dự án đầu tư du lịch lớn.
Hội nhập trong thời kỳ toàn cầu hóa đã và đang tác động từng ngày từng giờ
đến di sản văn hóa thế giới. Thừa Thiên - Huế đã và đang đi vào quá trình
công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nhưng luôn luôn giữ được bản sắc riêng, phát
triển trong sự kết hợp hài hòa giữa hiện đại và nét truyền thống của Huế. Với
những giá trị đặc trưng của mình, Huế đã trở thành điểm đến không thể thiếu
của các tua du lịch về miền trung. Giữa phát triển du lịch và di sản thế giới
có mối quan hệ tương quan, hỗ trợ rất cao. Có thể thấy rằng, di sản văn hóa
đã tạo ra nền móng cho phát triển du lịch nói chung và du lịch biển, đảo nói
riêng và du lịch có sự tác động trở lại di sản thông qua các hoạt động khơi
dậy tiềm năng văn hóa để du khách đến chiêm ngưỡng, thưởng thức cái đẹp.
Ở khía cạnh tích cực, du lịch đã góp phần quảng bá những giá trị đặc trưng
của di sản thế giới đến với du khách, tạo nên sự đồng thuận, quan tâm đến di
sản, làm cho di sản ấy trường tồn với thời gian, góp phần tích cực trong việc
giao lưu hợp tác giữa các nền văn hóa trong khu vực và trên thế giới. Xét
trên quan hệ phát triển kinh tế, ngoài các yếu tố về thiên nhiên, cơ sở hạ
tầng, sân bay, bến cảng, các sản phẩm dịch vụ,v.v. thì du lịch ở các tỉnh Bắc
miền Trung phát triển là nhờ có 5/7 di sản văn hóa, di sản thiên nhiên thế
giới và di sản truyền khẩu của nhân loại, nơi có Nghệ An là quê hương của
Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ðây là lợi thế lớn cho du lịch các tỉnh bắc miền trung
tạo bước đột phá mới, nhưng cũng nhờ có các hoạt động du lịch mà các điểm
văn hóa, di tích trên địa bàn có được nguồn thu đáng kể thông qua việc bán
vé tham quan và cung cấp các dịch vụ kèm theo. Nguồn thu đó sẽ tiếp tục
được sử dụng để trùng tu, tôn tạo các di tích văn hóa lịch sử đã xuống cấp,
làm cho các di tích đó không bị lãng quên và mai một đi.
Vấn đề đặt ra là làm thế nào để phát triển du lịch mà vẫn giữ được những nét
độc đáo, những giá trị đặc trưng và tinh hoa của di sản văn hóa thế giới, dẫu
biết rằng phát triển du lịch và bảo tồn các di tích, di sản thế giới là bài toán
khó không chỉ ở Việt Nam mà còn cả trên thế giới. Bảo tồn theo nghĩa giữ
nguyên trạng cứng nhắc chỉ có tác dụng làm đóng khung di sản và về lâu dài
sẽ đưa đến sự xuống cấp, hủy hoại chúng, ngược lại, chúng ta cũng cần khắc
phục khuynh hướng du lịch hóa các di sản văn hóa. Vì vậy, cần có kế hoạch
tổng thể và toàn diện hơn về công tác bảo tồn và khai thác du lịch. Xác định
rõ phạm vi bảo tồn di sản văn hóa thế giới và mục tiêu phát triển du lịch
biển, đảo. Cần có chiến lược cụ thể để chủ động đẩy mạnh công tác quảng
bá, giới thiệu các di sản thế giới thông qua các phương tiện truyền thông
hiện đại, đặc biệt giới thiệu trên các website, thiết kế các tour du lịch, trong
đó các di tích, di sản là một điểm nhấn.
Xác định đúng đắn lợi thế các di sản văn hóa để có chiến lược tổng thể phát
triển du lịch biển, đảo ở Bắc miền Trung nói chung và Thừa Thiên- Huế nói
riêng, có tầm quan trọng và cấp bách trong giai đoạn hiện nay, nhằm tạo ra
những điều kiện cơ bản để đưa du lịch khu vực phát triển lên tầm cao mới.