Báo cáo: Dinh dưỡng với bệnh loãng xương ppsx

1
1
16/04/2008
16/04/2008
Bs: Huỳnh Thị Kim Anh
Bs: Huỳnh Thị Kim Anh
16/04/2008
16/04/2008
2
2
16/04/2008
16/04/2008
3
3
•
N u nh tính ch t tiêu bi u c a da ế ư ấ ể ủ
N u nh tính ch t tiêu bi u c a da ế ư ấ ể ủ
là s uy n chuy n, d o dai bên ự ể ể ẻ
là s uy n chuy n, d o dai bên ự ể ể ẻ
ngoài thì:
ngoài thì:
•
X ng là s t ng tr ng cho s ươ ự ượ ư ự
X ng là s t ng tr ng cho s ươ ự ượ ư ự
bi n c bên trong c th con ế ố ơ ể
bi n c bên trong c th con ế ố ơ ể
ng i ườ
ng i ườ
•
C th có 206 cái x ng, chi m ơ ể ươ ế
C th có 206 cái x ng, chi m ơ ể ươ ế

14% tr ng l ng c th ọ ượ ơ ể
14% tr ng l ng c th ọ ượ ơ ể
16/04/2008
16/04/2008
4
4
•
T o ra m t b khung v ng ch c đ ạ ộ ộ ữ ắ ể
T o ra m t b khung v ng ch c đ ạ ộ ộ ữ ắ ể
trên đó phân b t t c các c quan c a c ố ấ ả ơ ủ ơ
trên đó phân b t t c các c quan c a c ố ấ ả ơ ủ ơ
th .ể
th .ể
•
B o v các c quan n i t ng ả ệ ơ ộ ạ
B o v các c quan n i t ng ả ệ ơ ộ ạ
•
X ng ph i h p v i b p th t đ giúp ươ ố ợ ớ ắ ị ể
X ng ph i h p v i b p th t đ giúp ươ ố ợ ớ ắ ị ể
c th chuy n đ ng, di chuy n uy n ơ ể ể ộ ể ể
c th chuy n đ ng, di chuy n uy n ơ ể ể ộ ể ể
chuy n, v ng ch c.ể ữ ắ
chuy n, v ng ch c.ể ữ ắ
Nhiệm vụ chính của xương
16/04/2008
16/04/2008
5
5
I. C u t o c a x ng:ấ ạ ủ ươ
I. C u t o c a x ng:ấ ạ ủ ươ

•


Thành ph n hoá h c c a x ng là h n h p ch t h u ầ ọ ủ ươ ổ ợ ấ ữ
Thành ph n hoá h c c a x ng là h n h p ch t h u ầ ọ ủ ươ ổ ợ ấ ữ
c và vô c t l 1 : 2.ơ ơ ỉ ệ
c và vô c t l 1 : 2.ơ ơ ỉ ệ
•


X ng đ c c u t o v i 3 ch t c b n: ươ ượ ấ ạ ớ ấ ơ ả
X ng đ c c u t o v i 3 ch t c b n: ươ ượ ấ ạ ớ ấ ơ ả
•
45% khoáng ch t (Ca đa s )ấ ố
45% khoáng ch t (Ca đa s )ấ ố
•
30% mô m m là collagen v i t bào, m ch máu ề ớ ế ạ
30% mô m m là collagen v i t bào, m ch máu ề ớ ế ạ
•
25% n c ướ
25% n c ướ
16/04/2008
16/04/2008
6
6
Cấu trúc hoá học của xương
16/04/2008
16/04/2008
7
7

16/04/2008
16/04/2008
8
8
Tế bào huỷ xương (Osteoclasts)
Tế bào xương
(Osteocytes)
Tế bào sinh xương
(Osteoblasts)
Một hệ thống mạch máu
Cấu trúc mô học của xương
16/04/2008
16/04/2008
9
9
16/04/2008
16/04/2008
10
10
•


Khoáng ch t chính là:ấ
Khoáng ch t chính là:ấ
•


Calciphosphat 5/6
Calciphosphat 5/6
•

Còn l i calcicarbonat, fluorid, clorid, magie và m t ít ạ ộ
Còn l i calcicarbonat, fluorid, clorid, magie và m t ít ạ ộ
natriclorid, sulfat
natriclorid, sulfat
•


98% t ng l ng canxi d tr x ng, 1% l u hành ổ ượ ự ữ ở ươ ư
98% t ng l ng canxi d tr x ng, 1% l u hành ổ ượ ự ữ ở ươ ư
trong máu. Khi canxi máu gi m Ž x ng s nh ra m t ít ả ươ ẽ ả ộ
trong máu. Khi canxi máu gi m Ž x ng s nh ra m t ít ả ươ ẽ ả ộ
canxi vào máu.
canxi vào máu.
16/04/2008
16/04/2008
11
11
•
Canxi t o cho x ng s v ng ch c còn mô m m ạ ươ ự ữ ắ ề
Canxi t o cho x ng s v ng ch c còn mô m m ạ ươ ự ữ ắ ề
giúp x ng b n b ươ ề ỉ
giúp x ng b n b ươ ề ỉ
•


Trên b m t c a 1 cmề ặ ủ
Trên b m t c a 1 cmề ặ ủ
2

2
x ng có th ch u đ c ươ ể ị ượ
x ng có th ch u đ c ươ ể ị ượ
s c ép c a 6000 kg. Nh ng khi l y h t khoáng ứ ủ ư ấ ế
s c ép c a 6000 kg. Nh ng khi l y h t khoáng ứ ủ ư ấ ế
ch t x ng ch còn là s i dây ấ ươ ỉ ợ
ch t x ng ch còn là s i dây ấ ươ ỉ ợ
m m nh n ề ũ
m m nh n ề ũ
16/04/2008
16/04/2008
12
12
II. Nhu c u dinh d ng c a x ng ầ ưỡ ủ ươ
II. Nhu c u dinh d ng c a x ng ầ ưỡ ủ ươ

Su t đ i ng i, khi kho m nh, khi đau y u c ng nh ố ờ ườ ẻ ạ ế ũ ư
Su t đ i ng i, khi kho m nh, khi đau y u c ng nh ố ờ ườ ẻ ạ ế ũ ư
v già. X ng luôn trong tình tr ng:ề ươ ở ạ
v già. X ng luôn trong tình tr ng:ề ươ ở ạ


ki n t o ế ạ
ki n t o ế ạ




phá hu ỷ
phá hu ỷ





S hao mòn c a x ng âm th m t tu i 40 (n > ự ủ ươ ầ ừ ổ ữ
S hao mòn c a x ng âm th m t tu i 40 (n > ự ủ ươ ầ ừ ổ ữ
nam). c bi t tu i mãn kinh Đặ ệ ổ
nam). c bi t tu i mãn kinh Đặ ệ ổ




Nhu c u Ca b t đ u t khi còn trong b ng m , nh t là ầ ắ ầ ừ ụ ẹ ấ
Nhu c u Ca b t đ u t khi còn trong b ng m , nh t là ầ ắ ầ ừ ụ ẹ ấ
3 tháng cu i ố
3 tháng cu i ố
.
.




T 10 – 15 tu i: c th c n nhi u Calci nh t Ž t o ừ ổ ơ ể ầ ề ấ ạ
T 10 – 15 tu i: c th c n nhi u Calci nh t Ž t o ừ ổ ơ ể ầ ề ấ ạ
b x ng v ng ch cộ ươ ữ ắ
b x ng v ng ch cộ ươ ữ ắ
.
.



M i ngày c th c n 1000 mg Ca t th c ph m ỗ ơ ể ầ ừ ự ẩ
M i ngày c th c n 1000 mg Ca t th c ph m ỗ ơ ể ầ ừ ự ẩ
16/04/2008
16/04/2008
13
13
•
Canxi có nhi u nh t trong:ề ấ
Canxi có nhi u nh t trong:ề ấ
•


S a, format, kem, s a chua, cá h p sardine, salmon, tôm.ữ ữ ộ
S a, format, kem, s a chua, cá h p sardine, salmon, tôm.ữ ữ ộ
•
Cam, sung, u nành, u pinto, các h t v ng, h ng d ng, đậ đậ ạ ừ ướ ươ
Cam, sung, u nành, u pinto, các h t v ng, h ng d ng, đậ đậ ạ ừ ướ ươ
súp l xanh, rau di p…ơ ế
súp l xanh, rau di p…ơ ế
•
Calci c ng c c ng c d i d ng viên u ng ũ đượ ũ ố ướ ạ ố
Calci c ng c c ng c d i d ng viên u ng ũ đượ ũ ố ướ ạ ố
•
S h p thu calci c h tr i u hoà b i các hormon c a ự ấ đượ ổ ợ đ ề ở ủ
S h p thu calci c h tr i u hoà b i các hormon c a ự ấ đượ ổ ợ đ ề ở ủ
tuy n c n giáp (parathormon), estrogen, vitamin Dế ậ
tuy n c n giáp (parathormon), estrogen, vitamin Dế ậ
•

Khi calci/máu gi m parathormon rút Ca t x ng cân ả Ž ừ ươ để
Khi calci/máu gi m parathormon rút Ca t x ng cân ả Ž ừ ươ để
b ng. Khi nhu c u Ca tuy n giáp l i ti t ra hormon ằ ầ đủ Ž ế ạ ế
b ng. Khi nhu c u Ca tuy n giáp l i ti t ra hormon ằ ầ đủ Ž ế ạ ế
calcitolin ch n tác d ng c a parathormon.để ặ ụ ủ
calcitolin ch n tác d ng c a parathormon.để ặ ụ ủ
16/04/2008
16/04/2008
14
14
•
Estrogen là lo i hormon n c ng có m t l ng r t nh ạ ữ ũ ộ ượ ấ ỏ
Estrogen là lo i hormon n c ng có m t l ng r t nh ạ ữ ũ ộ ượ ấ ỏ
nam. Estrogen làm gi m s rút Ca t x ng. Khi mãn ở ả ự ừ ươ
nam. Estrogen làm gi m s rút Ca t x ng. Khi mãn ở ả ự ừ ươ
kinh Estrogen gi m Ž n th ng b loãng x ng ả ữ ườ ị ươ
kinh Estrogen gi m Ž n th ng b loãng x ng ả ữ ườ ị ươ
•
Vitamin D giúp s t o x ng và duy trì x ng v ng ự ạ ươ ươ ữ
Vitamin D giúp s t o x ng và duy trì x ng v ng ự ạ ươ ươ ữ
ch c ắ
ch c ắ
•
Caxi th c ph m ít gây xáo tr n h n cho c th vì ự ẩ ộ ơ ơ ể
Caxi th c ph m ít gây xáo tr n h n cho c th vì ự ẩ ộ ơ ơ ể
dinh d ng ch h p thu t ng l ng nh calci. Khi ưỡ ỉ ấ ừ ượ ỏ
dinh d ng ch h p thu t ng l ng nh calci. Khi ưỡ ỉ ấ ừ ượ ỏ
u ng thêm calci ố
u ng thêm calci ố
→

→
gây đ y h i, táo bón, n c ti u nhi u ầ ơ ướ ể ề
gây đ y h i, táo bón, n c ti u nhi u ầ ơ ướ ể ề
Calci
Calci
→
→
s i ỏ
s i ỏ
16/04/2008
16/04/2008
15
15
Thoái hoá x ng là m t di n bi n ươ ộ ễ ế
Thoái hoá x ng là m t di n bi n ươ ộ ễ ế
bình th ng, b t đ u t bu i ườ ắ ầ ừ ổ
bình th ng, b t đ u t bu i ườ ắ ầ ừ ổ
trung niên
trung niên
III. Bệnh loãng xương (osteoposrosis)
16/04/2008
16/04/2008
16
16
•
Lúc này thì ph n c u t o x ng thay đ i, nh ng ầ ấ ạ ươ ổ ư
Lúc này thì ph n c u t o x ng thay đ i, nh ng ầ ấ ạ ươ ổ ư
kh i l ng và đ đ c c a x ng thay đ i ố ượ ộ ặ ủ ươ ổ
kh i l ng và đ đ c c a x ng thay đ i ố ượ ộ ặ ủ ươ ổ
•

B nh loãng x ng x y ra khi thoái hoá x ng ệ ươ ả ươ
B nh loãng x ng x y ra khi thoái hoá x ng ệ ươ ả ươ
nhi u đ n m c x ng không ch u đ ng đ c các s c ề ế ứ ươ ị ự ượ ứ
nhi u đ n m c x ng không ch u đ ng đ c các s c ề ế ứ ươ ị ự ượ ứ
ép bình th ng tr nên d gãy, ch m lành.ườ ở ễ ậ
ép bình th ng tr nên d gãy, ch m lành.ườ ở ễ ậ
16/04/2008
16/04/2008
17
17




S c ng ch c c a x ng ph thu c vào ự ứ ắ ủ ươ ụ ộ
S c ng ch c c a x ng ph thu c vào ự ứ ắ ủ ươ ụ ộ


Dinh d ng ưỡ
Dinh d ng ưỡ


S v n đ ng c th ự ậ ộ ơ ể
S v n đ ng c th ự ậ ộ ơ ể


Löôïng hormon estrogen
Löôïng hormon estrogen

phòng b nh c n l u ý duy trì t t 3 y u t nàyĐể ệ ầ ư ố ế ố

phòng b nh c n l u ý duy trì t t 3 y u t nàyĐể ệ ầ ư ố ế ố
.
.
16/04/2008
16/04/2008
18
18
•
Loãng x ng th ng x y ra ươ ườ ả ở
Loãng x ng th ng x y ra ươ ườ ả ở
n kho ng 10 – 15 n m sau ữ ả ă
n kho ng 10 – 15 n m sau ữ ả ă
mãn kinh (th ng th y ườ ấ ở
mãn kinh (th ng th y ườ ấ ở
x ng c tay, c t s ng, ươ ổ ộ ố
x ng c tay, c t s ng, ươ ổ ộ ố
x ng hông)ươ
x ng hông)ươ
16/04/2008
16/04/2008
19
19
•
Loãng x ng vì tu i cao > 70 ươ ổ
Loãng x ng vì tu i cao > 70 ươ ổ
tu i, x y ra nam và n , th y ổ ả ở ữ ấ
tu i, x y ra nam và n , th y ổ ả ở ữ ấ
t t c các x ng.ở ấ ả ươ
t t c các x ng.ở ấ ả ươ
16/04/2008

16/04/2008
20
20
X-Quang cuûa beänh loaõng xöông
16/04/2008
16/04/2008
21
21
•
Các nguy c a t i loãng x ng ơ đư ớ ươ
Các nguy c a t i loãng x ng ơ đư ớ ươ
1.
1.
Tu i tác: t ng theo tu i ổ ă ổ
Tu i tác: t ng theo tu i ổ ă ổ
2.
2.
Gi i tính: n > nam g p 4 l n. n tu i già n , ớ ữ ấ ầ Đế ổ ữ
Gi i tính: n > nam g p 4 l n. n tu i già n , ớ ữ ấ ầ Đế ổ ữ
nam nh nhau ư
nam nh nhau ư
3.
3.
Màu da: da tr ng, da vàng th ng b loãng x ng ắ ườ ị ươ
Màu da: da tr ng, da vàng th ng b loãng x ng ắ ườ ị ươ
h n da en (x ng ông c h n)ơ đ ươ đ đặ ơ
h n da en (x ng ông c h n)ơ đ ươ đ đặ ơ
4.
4.
Thi u estrogen:ế

Thi u estrogen:ế


mãn kinh
mãn kinh
C t b bu ng tr ng ắ ỏ ồ ứ
C t b bu ng tr ng ắ ỏ ồ ứ
N không có kinh k trong m t t i gian lâu vì b t c lý ữ ỳ ộ ờ ấ ứ
N không có kinh k trong m t t i gian lâu vì b t c lý ữ ỳ ộ ờ ấ ứ
do nào (v n đ ng viên t p luy n ậ ộ ậ ệ
do nào (v n đ ng viên t p luy n ậ ộ ậ ệ
→
→
m t kinh)ấ
m t kinh)ấ
16/04/2008
16/04/2008
22
22
•
5. Cho con bú:
5. Cho con bú:
•
Khi nuôi con = s a m > 6 tháng ữ ẹ
Khi nuôi con = s a m > 6 tháng ữ ẹ
→
→
hao x ng nh t ươ ấ
hao x ng nh t ươ ấ
th i có th x y ra ( vì l ng Calci/ s a 320 mg/l) ờ ể ả ượ ữ

th i có th x y ra ( vì l ng Calci/ s a 320 mg/l) ờ ể ả ượ ữ
→
→


m c n dùng đ Calci và vitamin D phòng loãng x ng ẹ ầ ủ ươ
m c n dùng đ Calci và vitamin D phòng loãng x ng ẹ ầ ủ ươ
16/04/2008
16/04/2008
23
23
6. D c ph m: dilanton, phenobarbital, corticoid, ượ ẩ
6. D c ph m: dilanton, phenobarbital, corticoid, ượ ẩ
lithinin, tera, cyclosporin, hormon tuy n giáp… làm ế
lithinin, tera, cyclosporin, hormon tuy n giáp… làm ế
tiêu Ca t x ng ho c ng n c n s h p thu ừ ươ ặ ă ả ự ấ
tiêu Ca t x ng ho c ng n c n s h p thu ừ ươ ặ ă ả ự ấ
Calci ru t.ở ộ
Calci ru t.ở ộ
7. Ít v n ng c th : d n n hao x ng gi m ậ độ ơ ể ẫ đế ươ ả
7. Ít v n ng c th : d n n hao x ng gi m ậ độ ơ ể ẫ đế ươ ả
khoáng ch t ấ
khoáng ch t ấ
16/04/2008
16/04/2008
24
24
8. Tâm tr ng c ng th ng: nh ch n th ng, ói khát, s h i.ạ ă ẳ ư ấ ươ đ ợ ả
8. Tâm tr ng c ng th ng: nh ch n th ng, ói khát, s h i.ạ ă ẳ ư ấ ươ đ ợ ả
9. Dùng nhi u r u, thu c lá gi m s h p thu calci ề ượ ố Ž ả ự ấ

9. Dùng nhi u r u, thu c lá gi m s h p thu calci ề ượ ố Ž ả ự ấ
10. Thi u vitamin D (vitamin b o v x ng) c n ph i n ng. ế ả ệ ươ ầ ơ ắ
10. Thi u vitamin D (vitamin b o v x ng) c n ph i n ng. ế ả ệ ươ ầ ơ ắ
11. Th c ph m có nhi u ch t x làm gi m h p thu calci, n ự ẩ ề ấ ơ ả ấ ă
11. Th c ph m có nhi u ch t x làm gi m h p thu calci, n ự ẩ ề ấ ơ ả ấ ă
nhi u m ng v t t ng bài ti t Calci/ n c ti u ( m ề đạ độ ậ ă ế ướ ể đạ
nhi u m ng v t t ng bài ti t Calci/ n c ti u ( m ề đạ độ ậ ă ế ướ ể đạ
th c v t không có tác d ng này).ự ậ ụ
th c v t không có tác d ng này).ự ậ ụ


+ U ng nhi u cà phê c ng làm hao x ng ng i có tu i ố ề ũ ươ ở ườ ổ
+ U ng nhi u cà phê c ng làm hao x ng ng i có tu i ố ề ũ ươ ở ườ ổ
(nh t là khi không u ng s a có Calci)ấ ố ữ
(nh t là khi không u ng s a có Calci)ấ ố ữ
16/04/2008
16/04/2008
25
25
•
tránh loãng x ng Để ươ
tránh loãng x ng Để ươ
•
C n tiêu th đ y đ l ng Calci ầ ụ ầ ủ ượ
C n tiêu th đ y đ l ng Calci ầ ụ ầ ủ ượ
•
Tránh các nguy c đ a đ n h hao x ng.ơ ư ế ư ươ
Tránh các nguy c đ a đ n h hao x ng.ơ ư ế ư ươ