Quá trình hình thành và phương pháp nắm vững vấn đề kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở việt nam p3 potx

13

rằng đối với các nớc chậm phát triển nh nớc ta thì khoan hãy nghĩ đến công
bằng mà trớc mắt hãy u tiên cho tăng trởng đã .Họ lập luận rằng muốn cùng
nhau hởng cái bánh to thì hãy làm mọi cách tạo ra cái bánh to đã .Khi có cái bánh
to rồi thì tìm cách chia cũng cha muộn.Nhng thời đại hiện nay mặc dù hy vọng
thoả mãn nhu cầu con ngời một cách ổn thoả mà không u tiên cho tăng trởng đã
tỏ ra hoàn toàn ảo tởng ,nh thế không cần hy sinh công bằng cho hiệu quả .Bởi vì
xét cho cũng sản xuất nói chung, tăng trởng nói riênglà nhằm mục đích tối cao
phục vụ cuộc sống con ngời ,là để cải thiện cuộc sống con ngời theo hớng tốt
đẹp hơn.Mọi sự tăng trởng không đi cùng mục tiêu phục vụ con ngời,sớm hay
muộn cũng bị loại bỏ.Hơn nữa bản thân sự phân phối công bằng cũng tạo ra nội lực
cho sự tăng trởng.Nội lực đó chính là sự ổn định chính trị _xã hội ,là trạng thái
tinh thần khuyến khích lao động nhiệt tình ,hăng hái sáng tạo ,là giảm bớt sự lãng
phí do tích luỹ của cải quá lớn vào một bộ phận dân số nào đó và tiêu phí sức lực
quá đáng để mu sinh của một bộ phận dân số khác .
Công bằng xã hội là khát vọng bao đời nay của dân tộc ta ,cũng là mục tiêu phải
đạt tới của công cuộc xây dựng đất nớc theo định hớng xã hội chủ nghĩa .Công
bằng không chỉ là việc điều hoà lợi ích ,điều tiết ,phân phối lại thu nhập của các
giai tầng xã hội cho hợp lý.Mà quan trọng hơn là phải bảo đảm cho mọi tầng lớp xã
hội đợc hởng nh nhau các quyền lợi xã hội nh :việc làm ,giáo dục ,chăm sóc
sức khoẻ ,đào tạo nghề nghiệp ,đợc giúp đỡ lúc khó khăn hoạn nạn .Công bằng xã
hội bảo đảm mọi thành viên trong xã hội không ngừng nâng cao mức sống và tự
khẳng định mình.Sự thành công của nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo
định hớng xã hội chủ nghĩa không chỉ biểu hiện ở tốc độ tăng trởng cao ,mà còn
ở mức sống thực tế của mọi tầng lớp dân c đợc nâng lên:y tế ,giáo dục đều phát
triển,khoảng cách giàu nghèo đợc thu hẹp ,môi trờng sinh thái đợc bảo vệ
Vấn đề cốt lõi của công bằng xã hội là nhà nớc bảo đảm cho mọi thành viên
trong xã hội đều có cơ hội ngang nhau trong việc tham gia vào quá trình sản xuất
và phân phối sản phẩm theo nguyên tắc công bằng và hiệu quả .Đồng thời có chính

sách thoả đáng đối với những đối tợng chính sách Chủ nghĩa xã hội sẽ tiến tới

14

xoá bỏ mọi áp bức bóc lột ,bất công và mu cầu hạnh phúc cho mọi ngời ,mọi gia
đình và toàn xã hội ,đó là công bằng xã hội lớn nhất ,triệt để nhất mà chúng ta phấn
đấu .Công bằng xã hội còn là mọi ngời bình đẳng về nghĩa vụ và quyền lợi trớc
pháp luật và trong các chính sách kinh tế xã hội ,công bằng giữa cống hiến và
hởng thụ giữa các nhóm dân c trong hiện tại và trong quá khứ .
Để thực hiện công bằng xã hội Đảng ta chủ trơng phát triển nền sản
xuất hành hoá nhiều thành phần ,thừa nhận nhiều hình thức sở hữu khác nhau cùng
tồn tại .Thực hiện phân phối qua các quỹ phúc lợi xã hội nhằm giảm bớt chênh lệch
về điều kiện tái sản xuất sức lao động trên một số nhu cầu cơ bản thiết yếu của các
thành viên xã hội .Bảo đảm chỉ có ngời nghèp tơng đói so với ngời giàu ,đời
sống của bộ phận nhân dân nghèo phải từng bớc đợc cải thiện dần lên .Nhà nớc
có các chính sách khuyến khích đầu t ,đa dạng hoá các loại hình sản xuất kinh
doanh để cho ngời lao động có cơ hội tìm kiếm việc làm ,kể cả việc làm thuê
.Trong khi phát triển các thầnh phần kinh tế ngời lao động còn phải đi làm thuê
cho các ông chủ t bản trong nớc và nớc ngoài thì nhà nớc cần có những qui
định luật pháp ,tăng cờng kiểm tra việc thực hiện luật pháp để quan hệ thuê mớn
lao động không mang hình thức quan hệ chủ tớ ,quan hệ thống trị và bị trị.
Nh vậy tăng trởng kinh tế luôn đi cùng với công bằng xã hội ,thể hiện
ở chỗ chúng đều có mục tiêu chung là nhằm phát triểncon ngời phát huy nhân tố
con ngời .Công bằng xã hội là định hớng cơ bản của chủ nghĩa xã hội .Còn tăng
trởng kinh tế là phơng tiện để thực hiện chủ nghĩa xã hội ở nớc ta ,thúc đẩy
phát triển và tiến bộ xã hội .Vì vậy chúng ta phải thực hiện tốt cả phát triển kinh tế
và công bằng xã hội .
2.4. Phát tiển văn hoá giáo dục nhằm tạo nguồn nhân lực và nâng cao dân
trí,xây dựng một nền văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc .
Từ thực tế và kinh nghiệm của các nớc phát triển cho thấy cần đầu t

cho giáo dục .Vì giáo dục sẽ tạo ra những ngời có trình độ ,có sự hiểu biết ,có ích

15

cho xã hội .Một đất nớc muốn phát triển thì đất nớc đó phải có những ngời có
tri thức ,trình độ nhận thức cao ,có khả năng tiếp thu những thành tụ văn minh của
nhân loại .Một nớc có trình độ giáo dục cao sẽ có nhiều cơ hội phát triển ,sẽ có
nhiều phát minh mới phục vụ cho sự phát triển của đất nớc đó .Vì vậy chúng ta
phải quan tâm đến giáo dục ,đầu t cho giáo dục ở mức cao hơn .Giáo dục cần phát
triển cân đối giữa các cấp học và các trình độ,tạo cơ hội thụ hởng giáo dục bình
đẳng cho mọi ngời để con em nhà nghèo có điều kiện đến trờng .Từ đó họ có thể
tham gia vào quá trình phát triển và đợc hởng những thành quả phát triển của đất
nứơc.Bên cạnh giáo dục ,trong qúa trình phát triển chúng ta phải kết hợp sự chọn
lọc tinh hoa của văn minh nhân loại với sự giữ gìn những yếu tố tinh tuý của văn
hoá dân tộc ,xây dựng những nhân tố văn hoá xã hội chủ nghĩa .
2.5. Phát triển kinh tế mở
Nền kinh tế thị trờng phát triển theo hớng hoà nhập vào thị trờng khu vực
và thế giới.Cách mạng khoa học _công nghệ càng phát triển càng làm cho lực
lợng sản xuất phát triển đạt trình độ xã hội hoá cao ,dẫn đến quá trình khu vực hoá
,quốc tế hoá nền kinh tế ngày càng mở rộng .Do vậy phát triển kinh tế thị trờng
không chỉ dựa trên cơ sở điều kiện trong nớc mà còn tính đến quan hệ kinh tế
quốc tế ,đến xu hớng quốc tế hoá đời sống kinh tế .Nền kinh tế thị trờng của
mỗi quốc gia muốn phát triển thuận lợi không thể không gắn với thị trờng thế giới
.Cách mạng khoa học _công nghệ hiện đại đã làm cho số lợng ,chất lợng ,chủng
loại hàng hoá tiêu dùng cho sản xuất và tiêu dùng cá nhân ngày càng phong phú ,đa
dạng .Mà bất cứ một nớc nào dù là nớc phát triển nhất cũng không thể sản xuất
tất cả các loại hàng hoá .Vì vậy mỗi nớcphải tuỳ theo lợi thế của mình ,lựa chọn
những mặt hàng sản xuất có hiệu quả và cạnh tranh đợc trên thị trờng thế giới
.Sản xuất hàng hoá ở nớc ta chỉ có thể phát triển mạnh mẽ nếu thu hút có hiệu quả
nguồn vốn đầu t nớc ngoài và những tiến bộ công nghệ kỹ thuật hiện đại của thế

giới để khai thác những tiềm năng còn rất lớn trong nền kinh tế .Muốn vậy con
đờng đúng đắn là phát triển kinh tế mở :hớng mạnh về xuất khẩu ,đồng thời
thay thế nhập khẩu có hiệh quả .

16

III .1.Thực trạng kinh tế thị trờng ở trình độ kém phát triển .
Thể hiện ở trình độ phát triển của sản xuất hàng hoá thấp do phân công
lao động kém phát triển .80%dân c sống ở nông thôn,71%lực lợng lao động làm
trong nông nghiệp và do đó ,cơ cấu kinh tế lạc hậu và chuyển dịch chậm ,nhất là cơ
cấu kinh tế nông nghiệp :sản xuất lơng thực vẫn là ngành chính chiếm đại bộ
phận đất canh tác ,tỷ suất hàng hoá lơng thực thấp ,chăn nuôi cha trở thành
ngành chính Tự do kinh doanh và cạnh tranh theo pháp luật _hai thế mạnh của cơ
chế thị trờng ,cha đợc quán triệt đầy đủ và thực thi hữu hiệu trên thị trờng .Thị
trừơng dân tộc thống nhất đang trong quá trình hình thành và cha đồng bộ ,thể chế
thị trờng cha tạo môi trờng ổn định và an toàn cho sản xuất _kinh doanh ,đặc
biệt là thể chế tài chính ,tín dụng ,tiền tệ .Có nhiều chủ thể sản xuất kinh doanh
thuộc nhiều thành phần kinh tế tham gia vào thị trờng .Nhiều kiểu sản xuất hàng
hoá cùng tồn tại đan xen nhau ,trong đó sản xuất hàng hoá nhỏ còn phổ biến .Quá
trình chuyển từ nền kinh tế mang nặng tính chất tự cung tự cấp lên kinh tế hàng
hoá diễn ra đồng thời với quá trình chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung
quan liêu bao cấp sang kinh tế thị trờng có sự quản lý của nhà nớc .Sự hình
thành thị trờng trong nớc gắn với việc mở rộng thị trờng ngoài nớc,với việc mở
rộng quan hệ kinh tế đói ngoại ,với việc mở cửa,hội nhập vào nền kinh tế thế giới
và khu vực trong điều kiện trình độ phát triển kinh tế _xã hội của ta thấp hơn nhiều
so với nớc kinh tế phát triển .Vì thế đây là thời cơ thách thức lớn đối với các nhà
sản xuất hàng hoá.Quả lý nhà nớc về kinh tế ,xã hội còn yếu kém hệ thống pháp
luật ,cơ chế ,chính sách cha đồng bộ và nhất quán ,thực hiện cha nghiêm .Công
tác tài chính ngân hàng,giá cả , còn nhiều yéu kém ,thủ tục hành chính đổi mới
còn chậm.Thơng nghiệp nhà nớc bỏ trống một số trận địa quan trọng ,cha phát

huy tốt vai trò chủ đạo trên thị trờng .Quản lý xuất nhập khẩu còn nhiều sơ hở
,tiêu cực .Chế độ phân phối thu nhập còn nhiều bất hợp lý .Ngoài ra còn đợc thể
hiện ở sự phân công lao dộng cha phát triển ,cơ sở vật chất kỹ thuật lạc hậu ,thị
trờng cha hình thành đồng bộ ,sức cạnh tranh của hàng hoá còn yếu .
2.Mục tiêu phấn đấu

17

Đến năm 2005 là hình thành cơ bản về kinh tế thị trờng định hớng xã
hội chủ nghĩa .2010đa nớc ta ra khỏi tình trạng một nớc nghèo và chậm phát
triển .2020 hình thành về cơ bản thể chế kinh tế thị trờng định hớng xã hội chủ
nghĩa
3.Giải pháp.
Thực hiện nhất quán chính sách kinh tế nhiều thành phần.Coi đây là điều
kiện cơ sở để thúc đẩy kinh tế thị trờng phát triển ,nhờ đó mà sử dụng có hiệu quả
sức mạnh tổng hợp của mọi thành phần kinh tế ,huy động những tiềm năng to lớn
còn bị phân tán của xã hội vào phát triển sản xuất . Để thực hiện tốt chính sách này
:một mặt ,phải thể chế hoá các quan điểm của Đảng thành pháp luật ,chính sách cụ
thể để khẳng định :sự phát triển kinh tế nhiều thành phần là một chính sách lâu dài
,nhất quán của Đảng ,nhà nớc ta ,để tạo môi trờng pháp lý cho các doanh nghiệp
thuộc các thành phần kinh tế yên tâm đầu t làm ăn lâu dài ;mặt khác phải kiên
quấêt trấn áp ,ngăn chặn mọi hành vi lừa đảo ,trốn lậu qua biên giới ,làm hàng
giả nhằm bảo vệ sản xuất, kinh doanh bình thờng của các doanh nhgiệp.
Mở rộng phân công lao động, phân bố lại lao động và dân c trong phạm vi cả
nớc cũng nh từng địa phơng, từng vùng theo hớng công nghiệp hoá, hiện đại
hoá. Muốn khai thác mọi nguồn lực cần phát triển nhiều nghành nghề, sử dụng có
hiệu quả cơ sở vật chất kĩ thuật hiện có và tạo việc làm cho ngời lao động. Phân
công lại lao động giữa các nghành theo hớng chuyên môn hoá, hợp tác hoá, lao
động công nghiệp và dịch vụ tăng tuyệt đối và tơng đối, lao động nông nghiệp
giảm tuyệt đối giữa lao động và tài nguyên, bảo vệ và phát triển môi trờng sinh

thái. Cùng với mở rộng phân công lao động xã hội trong nớc, tiếp tục mở rộng
phân công và hợp tác lao động quốc tế.
Tạo lập và phát triển đồng bộ các yếu tố thị trờng. Đây là biểu hiện và tiền đề
quan trọng nhất để phát triển kinh tế thị trờng. Thị trờng là sản phẩm tất yếu của
sản xuất và lu thông hàng hoá. Sản xuất và lu thông hàng hoá càng phát triển thì

18

thị trờng càng mở rộng. Sản xuất, lu thông hàng hoá quyết định thị trờng, song
thị trờng cũng tác động trở lại thúc đẩy sản xuất và lu thông hàng hoá để mở
rộng thị trờng và tạo lập đồng bộ các yếu tố thị trờng cần tôn trọng quền tự chủ
sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp, bảo đảm sự cạnh tranh bình đẳng giữa
các thành phần kinh tế ; xây dựng thị trờng xã hội thống nhất và thông suốt cả
nớc; phát triển mạnh thị trờng hàng hoá và dịch vụ, trên cơ sở tìm hiểu nhu cầu
mà tăng quy mô, chủng loại, nâng cao chất lợng, tăng sức cạnh tranh của hàng
tiêu dùng và dịch vụ để thoả mãn nhu cầu trong nớc và mở rộng kim nghạch xuất
khẩu. Đẩy mạnh công nghiệp hoá hiện đại hoá để tăng năng suất lao động, hạ giá
thành sản phẩm tạo điều kiện giảm giá cả hàng hoá, tăng thu nhập, tăng sức mua,
làm cho dung lợng thị trờng, nhất là thị trờng nông thôn tăng lên. Hình thành và
phát triển các thị trờng sức lao động, vốn, tiền tệ, chứng khoán. Để các thị trờng
này phát triển cần triệt để xoá bỏ bao cấp, thực hiện nguyên tắc: tự do hoá giá cả,
tiền tệ hoá tiền lơng; mở rộng các loại thị trờng, thực hiện giao lu hàng hoá
thông suốt trong cả nớc, lành mạnh hoá thị trờng, khắc phục tình trạng kinh tế
ngầm, kiểm soát và xử lý nghiêm minh các vi phạm thị trờng.
Đẩy mạnh cách mạng khoa học- công nghệ, nhằm phát triển kinh tế theo hớng
công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Trong kinh tế thị trờng các doanh nghiệp chỉ có
thể đứng vững trong cạnh tranh nếu thờng xuyên tổ chức lại sản xuất , đổ mới
thiết bị, công nghệ nhằm tăng năng suất lao động để hạ thấp chi phí sản xuất, nâng
cao chất lợng sản phẩm .
Giữ vững ổn định chính trị, hoàn thiện hệ thống pháp luật đổi mới các chính sách

tài chính, tiền tệ, giá cả. Đó là những nhân tố quan trọng để phát triển kinh tế thị
trờng, để các nhà sản xuất kinh doanh trong và ngoài nớc yên tâm đầu t. Giữ
vững ổn định chính trị là giữ vững sự lãnh đạo của Đảng với sự nghiệp đổi mới,
tăng cờng vai trò quản lí của nhà nớc, vai trò làm chủ của nhân dân. Nhà nớc
cần hạn chế can thiệp trực tiếp vào sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp mà
tập trung làm tốt các chức năng tạo môi trừơng, hớng dẫn, hỗ trợ những yếu tố cần
thiết để các doanh nghiệp phát triển. Nhà nớc cần tăng cờng quản lí và kiểm