Nhiễm trùng vú và các vấn đề về núm vú pps

Nhiễm trùng vú và các vấn đề về núm
vú

Tạo hóa đã ban tặng cho người phụ nữ cặp nhũ hoàn toàn
khác biệt với nam giới về hình dạng và cấu trúc, để đảm nhận
thiên chức làm mẹ cũng như về mặt thẩm mỹ. Bên cạnh đó, các
bệnh lý thông thường như nhiễm trùng (NT) vú hay các vấn đề
về núm vú không thể tránh khỏi.
Viêm vú trong thời gian tiết sữa
Đây là loại NT vú thường gặp nhất xảy ra khi phụ nữ đang cho con
bú. Vú chứa đầy sữa là một môi trường vi khuẩn dễ phát triển. Đứa
bé thường cắn và ngậm vú gây nứt nẻ dưới da và mở đường cho vi
khuẩn xâm nhập, hay vệ sinh kém. Trong một số trường hợp tuyến
vú bị tắc nghẽn, sữa đặc lại dẫn đến lưu thông tuyến sữa không tốt.
Triệu chứng NT: vú sưng đỏ và rất đau khi chạm vào vú kèm theo
sốt. Điều trị viêm vú ở thể này: chườm ấm lên vú, cố gắng nặn bỏ
sữa và không cho bé bú bên vú NT. Kết hợp dùng thuốc kháng
sinh như: cephalexin, hay cifixim và dùng thuốc giảm đau như
paracetamol.
Trong một số trường hợp viêm vú có 10% biến chứng thành áp-xe
vú, những trường hợp này cần rạch tháo ổ áp-xe và dẫn lưu, kết
hợp dùng thuốc kháng sinh liều cao.

Tự khám vú để phát hiện những
bất thường
Viêm vú khi không tiết sữa
Đây là thể bệnh ít gặp, thường xảy ra trên nền bệnh lý như: người
bệnh bị đái tháo đường, bị suy giảm miễn dịch, hay người bệnh bị
cắt bỏ khối u sau đó điều trị bằng tia xạ. Bệnh biểu hiện viêm mô
tế bào hay NT da. Nguyên do một vài hạch bạch huyết giúp chống
lại NT đã bị cắt bỏ hay hệ miễm dịch bị suy giảm. Triệu chứng

điển hình trên da, sưng đỏ đau và kèm theo sốt cao, vi khuẩn gây
bệnh thường do liên cầu khuẩn. Ngoài ra nhọt trên da ở vú cũng có
thể xảy ra nguyên nhân do tụ cầu vàng. Điều trị viêm vú không do
tiết sữa dùng kháng sinh liều cao dạng tiêm như: augmentin,
unasyn và thuốc giảm đau, kết hợp điều trị bệnh lý căn nguyên
như: bệnh đái tháo đường, thuốc điều trị suy giảm miễn dịch. Rạch
áp-xe và dẫn lưu nếu cần.
Áp-xe dưới quầng vú mạn tính
Đây là loại NT ít gặp, nguyên nhân là do ống dẫn tuyến vú bị tắc
nghẽn, vi khuẩn xâm nhập vào tuyến gây NT. Loại NT này thường
gặp ở phụ nữ có núm vú bị tụt vào trong làm cho lỗ mở của tuyến
bị chít hẹp lại, khi xảy ra NT hình thành nên các ổ áp-xe. Nếu phát
hiện sớm trước khi hình thành ổ áp-xe dùng thuốc kháng sinh liều
cao. Các ổ áp-xe là vùng nóng, đỏ, đau ở viền quầng vú giống như
một cái nhọt. Điều trị rạch tháo mủ và đặt lame cao su dẫn lưu, kết
hợp dùng thuốc kháng sinh và giảm đau. Đây là loại NT hay tái
phát, khoảng 40% do NT lan từ ống tuyến này sang ống tuyến
khác, nên cần chăm sóc kỹ và điều trị triệt để, nếu tái phát thường
xuyên có thể cắt bỏ ống tuyến.
Chất tiết ở núm vú
Bình thường hầu hết phụ nữ đếu có một ít chất tiết ra khi bóp núm
vú và điều này hoàn toàn bình thường. Một số phụ nữ khi dùng
một số loại thuốc như: viên thuốc tránh thai, thuốc hạ áp như
aldomet, thuốc an thần như thorazin hay thuốc điều trị loét dạ dày
tá tràng như cimetidin có thể gây tiết sữa hay tiết dịch. Nguyên
nhân là do tăng tiết prolactin kích thích tuyến vú tiết sữa hay tiết
dịch. Các chất tiết này thường xảy ra cả hai bên núm vú. Dịch tiết
sẽ hết khi ngưng dùng thuốc. Dịch tiết ở núm vú chỉ gây khó chịu
về mặt thẩm mỹ, không có gì phải lo lắng. Một khi dịch tiết ở núm
vú xảy ra một bên, dai dẳng, dịch tiết tự chảy ra mà không cần nặn

bóp. Nếu dịch tiết này có màu trắng và dính giống như lòng trắng
trứng hoặc có lẫn máu, nguyên nhân có thể do bệnh u nhú trong
ống, đây là một u nhỏ hay nhiều u nhỏ giống hạt cơm, ở trên thành
của ống, u nhú này bị loét và chảy máu khiến dịch tiết có lẫn máu,
là tình trạng lành tính nên cắt bỏ. Bệnh ung thư, những người bệnh
ung thư hiếm có dịch tiết ở núm vú, khoảng 4% tất cả các trường
hợp tiết dịch tự nhiên có lẫn máu ở một bên núm vú. Trường hợp
ung thu vú cần điều trị theo chuyên khoa ung bướu với phẫu thuật
cắt bỏ vú kết hợp xạ trị.
Ngoài ra, một dạng dịch tiết giống sữa một cách tự nhiên ở cả hai
vú, một khi loại bỏ không phải giai đoạn cho bé bú gọi là đa tiết
sữa. Nguyên nhân là do tăng quá mức prolactin. Có thể dùng
bromocriptin để ức chế prolactin.
Ngứa núm vú
Đây là vấn đề thường gặp sau tiết dịch. Ngứa núm vú thường gặp
cả hai bên vú, có thể bị khô da trên núm vú giống như bất kỳ nơi
nào khác trên cơ thể, nguyên nhân có thể do dị ứng với áo nịt ngực
hoặc chất giặt tẩy. Các cô gái ở tuổi dậy thì với vú phát triển
thường bị ngứa núm vú do da bị kéo căng. Trường hợp ngứa khó
chịu, ta có thể dùng kem chống dị ứng như phénergan thoa lên
núm vú hay uống thuốc chống dị ứng như chlopheramin, telfast.
BS.CKII. NGUYỄN HỮU THUẬN