Bệnh thường gặp ở bà mẹ sau sinh pps

Bệnh thường gặp ở bà mẹ sau sinh
Ngoài một số bệnh hay gặp sau sinh được đề cập ở số báo
trước thì sản phụ sau sinh còn có nguy cơ mắc một số bệnh
tiếp theo như sau:

Sinh đẻ là quá trình lao động cực kỳ vất vả đối với bà mẹ.
Cơn co giật
Cơn co giật diễn ra giống như người bị lên cơn động kinh,
vì thế với bà mẹ có bệnh động kinh thì phải được bác sĩ
chuyên khoa phân biệt xem đó là cơn động kinh hay cơn
sản giật sau đẻ. Đây cũng là một bệnh nặng, dễ làm chết
sản phụ và cho đến nay vẫn là nguyên nhân gây tử vong
đứng hàng thứ ba ở nước ta sau băng huyết và nhiễm khuẩn
với các bà mẹ khi thai nghén và sinh đẻ.
- Triệu chứng: Cơn sản giật thường diễn ra đột ngột trên
sản phụ đã bị tăng huyết áp ngay từ lúc đang mang thai,
cùng với tăng huyết áp bà mẹ có thể đi tiểu ra chất prôtêin.
Ngoài 2 triệu chứng tăng huyết áp và tiểu ra prôtêin, bà mẹ
có thể bị phù biểu hiện rõ nhất ở mi mắt và mặt (vào buổi
sáng) và ở 2 bàn chân (trong ngày). Nếu bà mẹ có thêm các
triệu chứng nhức đầu, ù tai, hoa mắt, mờ mắt và đau bụng
vùng dưới xương ức thì đã chuyển sang tình trạng tiền sản
giật, báo hiệu bước đầu của cơn sản giật.
- Chuyển sản phụ tới cơ sở y tế: Đây là một tai biến nghiêm
trọng của thai nghén và sinh đẻ cần được chăm sóc và điều
trị tích cực mới mong cứu được người bệnh vì thế nhất thiết
không thể để người bệnh ở nhà mà phải bằng mọi cách
chuyển ngay đến cơ sở y tế gần nhất. Khi vận chuyển cần
dùng một khăn mềm gấp lại, đặt giữa 2 hàm răng giữ cho
không cắn phải lưỡi nếu lên cơn tiếp theo, cần ủ ấm cho
người bệnh (cơn sản giật có tỷ lệ cao vào mùa đông), đặt

đầu nghiêng một bên để tránh hít phải chất dịch tiết từ
đường hô hấp. Nếu được cơ sơ y tế phát hiện chuyển đi,
người bệnh sẽ được tiêm thuốc chống co giật trước khi vận
chuyển.
- Phòng ngừa sản giật: Để phòng ngừa chỉ có một cách duy
nhất là người có thai phải được khám thai đều đặn nhiều
lần trong suốt quá trình thai nghén; trong mỗi lần khám đó,
thai phụ nhất thiết phải được khám toàn thân đặc biệt phải
được đo huyết áp, thử nước tiểu và tình trạng phù nề để
phát hiện những dấu hiệu sớm của tiền sản giật. Khi khám
thai nếu phát hiện bất thường, cán bộ y tế sẽ chuyển thai
phụ lên tuyến trên khám và theo dõi, điều trị.
Thiếu máu
Trong khi đẻ, bà mẹ nào cũng bị mất một số lượng máu
nhất định và sau đẻ dù không có biến chứng gì thì máu từ
tử cung cũng còn ra trong vòng trên dưới một tuần nữa.
Nếu lượng máu mất nhiều hoặc cơ thể đã thiếu máu từ
trước thì sau đẻ tình trạng thiếu máu sẽ nặng hơn. Lúc này
bà mẹ lại phải nuôi con và chăm sóc con nên tình trạng sức
khỏe sẽ trở nên trầm trọng.
- Biểu hiện: Người bị thiếu máu thường có nước da xanh
tái, nhiều “gân xanh” nổi dưới da, toàn thân mệt nhọc, thở
nhanh, tim cũng đập nhanh, thường xuyên có cảm giác mệt
mỏi, choáng váng, hoa mắt, chóng mặt nhất là khi đang
nằm ngồi dậy.
- Phòng ngừa: Để phòng ngừa thiếu máu ngay từ khi có
thai, các bà mẹ cần uống bổ sung hàng ngày viên sắt và axit
folic để dự phòng thiếu máu khi mang thai. Trường hợp đã
bị thiếu máu, bác sĩ sẽ cho liều uống tăng lên tùy mức độ
cần thiết. Viên sắt có thể tiếp tục uống kéo dài sau khi đẻ

một tháng. Trường hợp nghi thiếu máu cần đi khám để
được làm các xét nghiệm cần thiết và hướng dẫn cách điều
trị, dự phòng thích hợp.

Nhiều sản phụ bị rối loạn tâm thần sau sinh
Suy nhược cơ thể
Sinh đẻ là quá trình lao động cực kỳ vất vả đối với bà mẹ.
Sau đẻ bà mẹ lại phải ngày đêm vất vả nuôi nấng và chăm
sóc cho con; ấy là không kể còn bao nỗi lo toan về công
việc gia đình, về quan hệ chồng con và người thân thích…
Tất cả những điều này khiến sức khỏe bà mẹ giảm sút và dễ
dàng dẫn đến tình trạng suy nhược cơ thể sau đẻ cũng là lẽ
thường gặp. Nếu bà mẹ sau đẻ lại là người kiêng khem quá
kỹ trong việc ăn uống, vệ sinh thân thể thì đây lại là điều
thuận lợi cho các bệnh mãn tính phát triển, đặc biệt là bệnh
lao có thể dẫn đến chết người mà trước đây thường gọi là
tình trạng “hậu sản mòn”.
- Phòng tránh: Sau sinh các sản phụ cần có một chế độ ăn
uống đủ chất dinh dưỡng, không nên kiêng khem nhiều và
phải luôn giữ tâm trạng ổn định thoải mái.
Rối loạn tâm thần
Có một số người sau đẻ tính tình và cách cư xử với người
chung quanh thay đổi, họ có thể trở nên lầm lì, lo hãi, lúc
nào cũng thấy như mình bị theo dõi hoặc phạm phải một tội
lỗi nào đó không thể tha thứ được, từ đó nhiều hành vi
trong cuộc sống của họ bị thay đổi, việc chăm sóc con có
thể thiếu chu đáo. Những biến đổi về mặt tâm lý, tâm thần
này thường không kéo dài, lâu nhất chỉ trong vài ba tháng,
bà mẹ sẽ dần dần trở lại bình thường.
Phòng ngừa: Gia đình và người thân cần phải biết để có

thái độ chăm sóc và đối xử đúng mực với tình thương yêu
giúp cho bà mẹ có rối loạn tâm thần sau đẻ nhanh chóng trở
lại trạng thái tâm lý bình thường
Bác sĩ Phó Đức Nhuận
Bệnh viện Phụ sản Trung Ương