quá trình hình thành từ điển thảo mộc dược học p2 docx

c và áp lc trên các t bào xp ni b phn sinh dc nh s lt mun
giao-hoan, mun nhy c, thi gian xut tinh Kt qu cho thy nhóm
dùng Tribulus có nhng gia tng hot ng tình dc rõ rt, riêng nhóm
chut b thin có s gia tng trng lng cúa tuyn nhip h, và áp lc
trên các t bào xp.
Nhng nghiên cu khác ti H Iowa State, th nghim các sn phm
phi hp Tribulus terrestris vi Androstenediol, Saw palmetto, Indol-3-
Carbinol,Chrysin bán trên th trng nh DION, AND-HB cho thy
nhng kt qu nh có s gia tng nng  testosteron t do ni nhóm
ngi trên 50 tui ng thi androstenedione kèm theo trong các sn
phm không b ngn nga  chuyn bin thành estradiol và dihydrotesto
sterone (J. Am Coll Nutr. Tháng 10-2001)
8- Tác dng hng trong máu :
Th nghim ti H East China Normal University, Thng Hi dùng
chut b to bnh tiu ng bng alloxan, cho ung saponins trích t
Tribulus, so sánh vi viên phenformin (i chng) Kt qu ghi nhn
saponins trong Tribulus làm gim mc glucose trong máu rõ rt vi nhng
 l 26.25 % ni chut bình thng và 40.67 % ni chut b tiu ng.
c triglycerides cng gim hc 23.35 %. Hot tính ca SOD cng gia
ng ( PubMed-PMID :12583337).
9- Hot tính trên t bào ung th :
Các saponins loi steroid ca Tribulus ã c th nghim v kh
ng kháng sinh và git t bào ung th ( Pharmazie July 2002). Các
saponins steroid nhóm spirostanol có tác ng rt mnh trên các nm
Candida albicans và Cryptococcus neoformans, và trên các t bo ung th
các loi melanoma SK-MEL, carcinoma ming KB, carcinoma vú BT-549 và
carcinoma bung trng SK-OV-3
Tribulus terrestris trong Dc hc dân gian :
Tribulus terrestris c s dng ti Vit Nam, n , Trung Hoa  tr
t s bnh trong dc hc dân gian :
- i n  : Quc dùng trong nhiu bnh nh giúp khai v, chng

ng viêm, u kinh, kin v, b, li tiu, sinh sa, tráng dng ngoài ra
ng còn dùng trong các bnh v bàng quang giúp li tiu, tr sn, sng
gan phong thp; tr bnh ngoài da nh psoriasis, cùi và gh
- i Vit Nam : Tribulus hay Gai chng c dùng trau u, 
t, chy nhiu nc mt, phong nga kinh nguyt không u, sa
không thông. Dùng qu chín sc ung  tr kit l ra máu.
- i Trung Hoa : Hoa dùng  tr cùi, t lá tr gh ; Qu khô hay sc
 tr5i y hi, sng gan, au mt, bnh thn. Ht có tính try thai, tr
sán lãi, ho, xut huyt
Tribulus terrestris trong ông Y :
ông Y c truyn s dng Tribulus hay ch tt lê (Bai-ji-li) t lâu i
Cây ã c ghi chép trong 'Thn nông Bn tho'. Dc liu là qu thu hái
khi chín vào mùa thu ti các vùng H Nam, H Bc, Sn ông, An huy (
Nht dc gi là byakushitsuri, Korea là paekchillyo ).
 thuc c xem là có v cay, ng tính m ; tác dng vào các kinh
ch thuc Can và Ph.
ch tt lê có nhng tác dng :
- Bình Can và n nh Dng : giúp tr nhc u choáng váng, chóng
t do  Dng Can 'thng' : trong trng hp này c dùng chung vi
u ng (gou-teng=Uncariae) và Ngu tt (Niu-xi=Achyranthis
Bidentatae).
- Phân tán Phong-Nhit và làm sáng mt : giúp tr mt sng, , chy
nhiu nc mt. Dùng chung vi Cúc hoa (ju-hua=Chrysanthemi Morifolii)
và Ht mung (Quyt minh t=jue ming zi)
- Giúp lu chuyn Khí ti Can : trau và cng ni sn hay thiu sa
do  Can Khí b tc nghn . Dùng chung vi Thanh bì (qing pi=Citri
Reticulatae) và Hng ph (Cò cú=xiang fu)
- Tán Phong và tr nga ngoài da Dùng vi V ve su (Thuyn xác=
Chan-tui) và R Phòng phong (Fang feng)  tr nga
Tài liu s dng :

§Ayurvedic Pharmacopoeia of India (Government of India 1989)
§Chinese Herbal Medicine Materia Medica (Dan Bensky)
§Major Herbs of Ayurveda (E. Williamson)
§PubMed :
§n Cây thuc Vit Nam (Vò vn Chi)
§Natural Medicines Comprehensive Database (Pharmacist's
Letter)
§Medicinal Plants of China ( J. Duke & E. Ayensu)
HÀNH HNG
t cây hành vi nhiu c m khác l
::: Ds. Trn Vit Hng :::
Tên Hànhc dùng  gi mt s cây rau thông dng, có thn c
nh Hành tây, hành ta và n lá nh hành tm và n c lá ln c nh hành
ng
Hành hng hay Spring onions, Scallions và có khi còn gi là Green
onions là mt trong nhng loi hành ã c ghi chép trong Thánh Kinh
Hành hng, ngun gc t Siberia, c trng ti Á châu, nht là Trung
Hoa t hn 2000 nm và chn vi Âu châu vào th k 16, trc ht là Nga
sô ri sau ó mi n các nc Trung Âu (Tuy c gi là Welsh onion,
nhng cây hoàn toàn không liên h gì n X Wales, có l ch vì cây rt
ging vi ti tây và thng c trng ti khp các vn  Wales)
V phng din k thut, hành hng hay scallions c thu
hoch trc khi cây to c (tht ra ây không phài là c theo thc vt hc
mà ch phn gc phình to lên
), và khi cây ã có ‘c’ ln t 2.5- 5 cm thì
c gi là green onions. C scallion và green onion u có thân ng màu
xanh lc xm, và phn gn gc r màu trng c.
Hành hng c dùng nhiu ti Á ông hn là Âu M
Tên Khoa hc và các tên thông thng
Allium fistulosum

thuc h thc vt Liliaceae
Ngoài các tên Scallions, Spring Onions còn gi là Welsh Onion.
Tên ti Pháp : Ciboule ; c : Schnittzwiebel ; Ý : Cipolleta ; Tây ban
nha : Cebolleta.
i Trung Hoa : Thông, hay i thông (da cong), H thông (hu cong),
Chang fa. Cong bai.
i Nht : Nebuka
c tính thc vt :
Cây hành hng thuc loi thân tho, a niên, mc cao chng 50 cm có
thân hành nh màu trng hay nâu, thân hi phng, rng. Lá màu xanh mc
hình tr rng, phía di có 3 cnh, dài chng 30 cm, có lá b dài bng 1/4
phin lá chính. Cán hoa hay trc mang cm hoa có th cao bng lá. Hoa màu
trng hay lilac nht, mc thành cm hình u tròn, gm nhiu hoa có cung
ngn. Qu thuc loi nang qu.
Vài chng áng chú ý :
- Common Welsh Onion hay Ciboule : Phn r phình dài ra, mu ng
 và có nhng màng mng khô bc quanh ging nh c hành tây. Ht màu
en, dp và hi cong. ây là loi c trng thông dng nht.
- Early White Welsh Onion hay Ciboule Blanche hâtive : ây là mt
chng khá c bit, phn r phình ra rt ngn, v bc bên ngoài trng-hng
nht. Lá hành ngn và cng, màu xanh lc. V khá ngon tuy không thm.
(Ti Âu châu, còn có loi Hành hng , Allium lusitanicum tuy cng c
i là Welsh Onion hay Ciboule vivace, nhng li có mt sc tính rt khác
bit nh r phình dài, chia thành nhiu c màu -nâu xm dính t vào mt
mâm  gc. Lá màu xanh xám, dy và cng. Hoa mc thành cm màu tím
nht, không mang ht)
t loi hành hng ni ting ti Á châu : He-shi-koã c du nhp
vào Hoa K, tr thành loi Evergreen White Bunching, mc thành cm t 4-9
thân hành dài 12-14 inch, lá màu trng bc, v cay rt c a chung. Cây
chu lnh rt gii.

Thành phn dinh dng :
100 gram phn n c (hành sng) cha :
- Calories
- Cht m
- Cht béo
- Cht s
- Calcium
32 - 34
1.83 - 1.90 g
0.19 - 0.40 g
0.95 - 1.00 g
18 - 72 mg
- St
- Magnesium
- Phosphorus
- Potassium
- Sodium
- Km
- ng
- Manganese
- Beta-Carotene (A)
- Thiamine (B1)
- Riboflavine (B2)
- Niacin (B3)
- Pantothenic acid (B5)
- Folic acid
- Vitamin C
1.48 mg
20 mg
37 - 49 mg

276 mg
16 mg
0.390 mg
0.083 mg
0.160 mg
385 IU
0.055 mg
0.080 mg
0.525 mg
0.075 mg
64.0 mcg
18.8 - 27.0 mg
Ngoài thành phn dinh dng, Hành hng còn cha mt s hot cht
- t
: cha nhng hp cht nh tianshic acid, 4-(2-formyl-5-hydroxy
methylpyrrol-1-yl)butyric acid, p-hydroxybenzoic acid, vanillic acid, và
daucosterol.
- 
: cha tinh du có sulfur trong ó thành phn chính là alliin,
dipropyl disulphide (28%), tridecan-2-one (16%), 2,3-dihydro-2-octyl 5-
methyl furan-3-one ngoài ra còn có các acid hu c nh malic, malonic
- V phng din dinh dng, Hành hng cha nhiu dng cht hn
i tây, hành tây Lng folate khá cao, rt tt cho ph n có thai. Cng nh
các cây trong nhóm hành-ti, Hành hng có tác dng tt trong vic bo v
 th chng li mt s bnh ung th. Hành hng cng cha nhiu cht s,
giúp d tiêu hóa.
Nhng nghiên cu v Hành hng :
- Hot tính kháng nm : Nghiên cu ti H Rutgers, New Brunswick,
New Jersey (USA) : Glycerol mono-(E)-8,11,12-trihydroxy-9-octadecano ate
là mt acid béo loi monoglyceride cha bão hòa và tianshic acid ly trích t

t
Hành hng có hot tính c ch s tng trng ca nm Phytophtohora
capsici (Journal of Agricultural Food Chemistry S 23-2002)
- Tác dng trên mch máu : Th nghim ti H Dc Khoa Chia Nan,
ài Trung, Taiwan ghi nhn dch chit t hành hng (c ti) có tác dng
gây giãn mch  liu thp (tác dng này c trung-chuyn bi nitric oxide
trong ni bào, trong khi ó liu cao li không tùy thuc vào nitric oxide. Mt
khác dch chit hành hng ã nu chín có hot tính kích thích s phóng
thích yu t gây co tht (xut phát t ni bào), có th là thromboxane A2 .
(Journal of Cardiovascular Pharma cology S 33-1999)
- Hành hng và ung th bao t : Nghiên cu ti Sn ông,Trung Hoa
do National Cancer Institute tài tr : Ti Sn ông, t l ngi mc bnh ung
th bao t rt cao nghiên cu xem xét cách n ung ca 564 bnh nhân b
ung th so vi 1131 ngi mnh khe kt qu ghi nhn nhng ngi n 3
ounces hành-ti mi ngày ch có 40% nguy c b ung th so vi ngi n mi
ngày 1 ounce Trong s các loi hành và ti, hành hng scallions có tim
ng chng ung th mnh nht, ngoài ra kh nng chng ung th cng tùy
thuc vào liu lng hành ti, càng n nhiu càng ít b ung th. Tác dng
chng ung thc cho là do  các hp cht cha sulfur có trong hành,
i.(Journal of the National Cancer Institute S 84-1992)
Vài phng thc s dng :
§ i Trung Hoa : Toàn b cây hành hng (i thông, hay H
thông) u dùng làm thuc. Hành hng c xem là có v cay, tính
m tác dng vào kinh mch thuc Ph và V, có hot tính gây  m
hôi (phát hãn), b Dng và li tiu.
-  tr cm lnh kèm nhc u và nóng khô :
Dùng 10 c
hành hng, 15 gram u h lên men (chao), thêm 2 chén nc.
un nhn khi còn 1 chén và ung khi còn m. n xong, p mn
 giúp thoát m hôi. Hoc ly 20 c hành hng, nu vi go thành

cháo, thêm chút gim, và ung khi còn va nóng
-  tr sng tc ngc, cng sa :
Dùng cây hành hng, ct
 lá, giã nát, thêm chút mui, o n khô (sao). p khi còn nóng
m và gi ni ngc au.
-  tr mn nht, mn u inh :
Gi nát chng 10 c hành
ng, thêm gim va  và sao n khô. p vào nht và dùng
ng vi qun li.
§ i Vit Nam : Hành hng là mt phng thuc khá thông
ng trong Nam dc :
- Tr cm mo, nhc u, nght mi :
Phng pháp dân gian là
dùng 30 gram c hành ti, sc chung vi 10 gram Gng và ung
hay dùng bài thuc ‘Cháo gii cm’ gm 3 c hành ti, 3 lát gng
i, 10 gram tía tô nu chung trong 1 tô cháo nóng, khi n có th
thêm mui và 1 trái trng gà
- Tr sng mi, nght mi :
Dùng 3 c hành ti, giã nát , thêm
c tht sôi vào, hít hi vào mi hay ch ngui, dùng nc nh vào
i.
- L loét ni chân (loi eczema) :
Giã nát c hành ti, thêm
c un sôi, dùng nc  ra và chm vào vt loét