tu dien thao moc duoc hoc.pdf

ng hp:
c lc
1.  Kt
2. i B Trng
3. i Xà Lách
4. Cây cacao
5. Cây Xng Rng
6.  Cú
7.  Mc
8.  Ci Trng
9. u Rng
10. u Tây
11. u 
12.Gai Chng
13.Hành Hng
14.Hành Tm
15. 
16.Hoa Dành Dành
17.Hoa ào
18. Hoa Hiên(Kim Châm)
19.Hoa Hoè
20.Hoa Lan - Hu
21.Hoa Magnolia
22.Hoa Mai
23.Hoa Mu n
24. Hoa Mimosa
25.Hoa Sen
26.Hoa S
27.Hoa Violet
28.Mãng Cu Xiêm
29. ng Ct

30.  Lông
31.Ngãi Hoa Vàng
32.Ngò Gai
33. i
34.Ring
35.Roi (Mn)
36. u Riêng
37.Sim
38.Su Hào
39.Su Su
40.Táo
41.Táo Tu
42. i Tây
43.Wasabi
 Kt
.. cây thuc nga c SARS ?
::: DS Trn Vit Hng :::
Trong khi Trung Hoa, ài loan và Canada ang phi vt vi phó vi bnh
SARS, Vit Nam là nc u tiên c WHO công nhn là ã ngn chn c
 lan truyn ca SARS.. và có nhng tin n.. là do  xông hi B kt ti
nhng bnh vin.. và nhng ni công cng ông ngi lui ti (?). B kt ã
c dùng trong dân gian  gi u giúp mt tóc, hi b kt dùng  xông
trong nhng ám tang, giúp tr kh nhng mùi vng ng..
 kt, Gleditschia officinalis, thuc gia ình thc vt Cesalpi naceae ( hay
Leguminosae), c dùng trong ông dc di tên To giác ( Tsao-
chia=Zao-Jia). Anh ng gi là Chinese honey locust fruit, soap bean..
c tính thc vt :
 kt thuc loi cây thân mc,cao 5-10m, thân có gai to và cng chia
nhánh. Lá mc so le, kép lông chim, hình trng
thuôn dài , c 25mm x 15mm, mép lá có rng ca

nh. Hoa mc thành chùm  nách lá hay  ngn,
màu trng. Qu cng, khi chín màu en dài 10-
12cm , rng 1-2 cm hi cong, hay thng : trong
qu có 10-12 ht màu nâu c 7mm; quanh ht là
t cht bt màu vàng nht. B kt ra hoa vào
tháng 5-7, và ra qu vào tháng 10-12. B kt có
ngun gc t khu vc gia Nam Trung Hoa và
c Vit Nam, c trng hu nh khp Vit Nam
( Riêng o Cát Bà có n 40 ngàn cây,cung cp
40 tn b kt mi nm) B kt cng c trng
i Thái Lan, n . Quc thu hái vào nhng
tháng 10-11 lúc ang màu xanh hay vàng nht,
phi khô  lâu , i sang màu en bóng. Riêng
gai b kt (cng là mt v thuc) có th thu hái quanh nm , nhng tt nht
là t tháng 9 qua n tháng 3 nm sau( mùa ông-xuân), cng c phi
khô..
Thành phn hóa hc :
Qu cha :
10% hn hp Saponin loi triterpenic trong ó gm Gleditsia saponin B->G ,
Australosid, Gledinin. , Gledigenin.
Các hp cht Flavonoids nh Luteolin, Saponaretin,Vitextin Homo-orientin,
Orientin.
Men Peroxidase
ng hu c nh Galactose, Glucose, Arabinose..
Các acid béo : Palmitic acid, Stearic acid, Oleic acid Linolic acid, Linoleic acid.
Các sterols nh Stigmasterol, Sitosterol
Cerylacohol ; tannins
Gai b kt cha : Gleditchia saponin B->G, Palmitic acid, acid béo ,
hydrocarbon nh nonacosane, heptacosane..
Nghiên cu ca Duke trên ht Gleditsia japonica, trng ti Hoa K ghi nhn

hàm lung cht béo cao hn 4. 3 % so vi 2. 8% ni loài trng ti Nht.
c tính dc hc :
a s nhng nghiên cu v B kt c thc hin ti Trung Hoa, Nht ( ti
Vit Nam cng có mt s công trình nghiên cu v hot cht ca b kt).
Kh nng huyt gii : B kt có kh nng huyt gii rt mnh.
Kh nng kháng vi trùng : Dung dch ly trích bng nc có tác dng c ch
Escherichia coli, Eberthella typhosa, Pseudomonas aeruginosa, Proteus
vulgaris và các vi trùng gram âm (in vitro). Hn hp Saporanetin và
Flavonoid trong B kt có tác dng chng mt s siêu vi trùng trong ó có c
loi Coronavirus.
Kh nng chng nm : th nghim in vitro cho thy kh nng c ch mt s
dermatophytes.
Tác dng long m : Saponins ca b kt có tác dng kích thích màng nhày
bao t to phn x gia tng cht bài tit ni ng hô hp, giúp tng xut cht
m.. Tác dng long m này tuy áng chú ý nhng không mnh bng Radix
Platycodi Grandiflori.
 kt trong ông Dc :
c hc c truyn Trung Hoa dùng Qu B Kt và Gai B Kt làm 2 v thuc
có tác dng tr liu khác nhau. Theo các Danh Y c ti Trung Hoa nh Lôi
Hiu, Vng Hiu C (i Nguyên), Lý thi Trân,.. To giác i vào Kinh Quyt
Âm, li c 'cu khiu', sát c tinh vt, cha c nhng chng bng
trng.. a s cá phng thc u tr ghi trong 'Gin Yu t chúng
phng','Ngoi ài bí yu phng','Thiên kim phng'.. u dùng B kt
(thiêu tn tính) tán thành bt, thi vào mi hay hoà nc  ung..
Danh y Cù Hi Ung (i Minh) lun v To giác trong 'Bn tho Kinh s' nh
sau : ' To giác i vo Túc quyt Âm kinh và Th Thái Âm, Dng Minh
kinh.. Vì Quyt Âm là tng Phong Mc.. nên chính ch là Phong Tí (T c tê
i, u phong làm chy nc mt.. ) u do Kinh Quyt Âm phong mc gây
ra bnh. To giác bm th tính tân tán, li các quan khiu bình c mc
khí nên phá c phong tà..

Qu B Kt :
Qu B Kt hay To Giác (Zao jiao) ( Nht dc gi là sòkaku ; i hàn là
Chogak), ghi chép trong Thn Nông Bn tho, c xem là có v chua, tính
m và có c tính nh, tác dng vào các kinh mch thuc Ph (Phi) và i
tràng.
o Giác có nhng tác dng và c dùng nh sau :
Tán m : dùng trong các trng hp m ng, ho và th khò khè do m
nghn không th tng xut ni hng. To giác c ph hp vi Ma hoàng
(Ephedra) và Mt heo  tr Sng phi kinh niên có nhng triu chng ho,
th khò khè, nng ngc và àm dính ni hng.
Thông khiu và Tái sinh Thn : dùng trong các trng hp b bt tnh, tê ni
t hay phong git, cng hàm do m d ; thng phi hp vi T tân
(Radice Asari= xi xin), bng cách thi bt vào mi.
Phát tán khi u và làm gim sng phù :  tr các mn nht mi bt u
ng y hay nht sng mà m không thoát ra c To giác c dùng phi
p vi Kim Ngân hoa Flos Locinerae Japonica (jin yin hua), khi nht bt u
ng ty; và vi R Bch ch Radix Angelicae dahuricae (bai zhi) khi nht có
 mà không thoát ra c.
Khi dùng di dng 'thuc nhét hu môn, B kt có tác dng x, tng xut
giun a..
Gai B Kt :
ông dc dùng Gai B kt (Spina Gleditsiae) (To Giác Thích = Zao jiao ci)
làm mt v thuc riêng. To Giác Thích c xem là có v cay, tính m, tác
ng vào các kinh mch thuc Can và V.
o Giác Thích có kh nng làm gim sng phù, thoát m, tái to huyt và
gim khi u. Gai B kt thng c dùng vào giai n khi phát ca nht
giúp to m và làm v ming ca nht ung. Gai B kt cng tng xut
phong, dit ký sinh trùng, nên c dùng tr 'hc lào' và phong cùi. Không
c dùng ni phù n có thai hay khi nht ã v ming.
 kt trong Nam dc :

 kt c s dng khá ph bin trong Dc hc c truyn Vit Nam và
trong sinh hot dân gian :
Qu B kt em ngâm hay nu ly nc  gi u, làm sch gu, mt tóc.
c nu B kt dùng  git qun áo len, d.. không làm phai mu hay
hoen .
Qu B kt (c ht) t cháy, tán thành bt , thi vào mi  tr trúng
gió,hôn mê, bt tnh; có th phi hp vi Bc hà giúp mau ht hi, hi tnh.
Xông khói B kt có th giúp tr nght mi, khó th.
 kt t (tn tính), tán thành bt, trn vi du mè làm thuc nhét hu
môn, giúp thông hi t rut (trung tin sau khi m; thông i tin, tr giun
kim.
Qu B kt tán thành bt mn, p vào chân rng  tr sâu rng, làm nhc
ng.
c ngâm b kt dùng gi cho tr tr chóc u, có thp thêm bt B
t à t thành than  giúp mau lành..
Tài liu s dng :
Chinese Herbal Medicine Materia Medica (Dan Bensky)
Oriental Materia Medica (Hong-Yen hsu)
n Cây thuc Vit Nam (Võ vn Chi)
Jade Remedies (Peter Holmes)
Medicinal Plants of China (J Duke & E Ayensu)
i b trng, Ci trng
hay
Bok Choy
.. cây rau rt thông dng..
::: DS Trn Vit Hng :::
Trong s nhng cây thuc i gia ình Cruciferes (nh ci bp, ci c, ci xanh..) bok choy
có thc xem là cây rau có v ngon, và d s dng nht khi nu n. Bok choy trc ây ch có
t ti các Ch thc-phm Á ông nhng nay ã hu nh là mt món hàng thng nht ngay
i các ch M. Tên gi Chinese cabbage ã gây nhiu nhm ln cho ngi s dng vì gi chung

không nhng cho hai loi thông dng Brassica rapa var chinensis và B. rapa var. pekinensis.mà
còn cho ngng loi khác ít gp hn nh B.rapa var parachinensis, B. rapa ssp chinensis var
rosularis.
 d phân bit, nên ghi nhn ting Trung hoa  gi chung các loi rau là cai (thái) (nu
nói theo ting Qung ông s là choy hay choi), không có ting n c  gi bp ci, và các
loi ci c gi bng tên kép  mô t hính dáng, màu sc.. Do ó Bch thái = Bai cai (Ting
Qung ông là Pak choi) ngha là Rau trng hay ci trng và i bch thái hay Da bai cai..là Rau
trng ln..
Các cây rau ci c phát trin ti Trung Hoa song song vi các loi rau ci bên Âu châu và
ng c lai to  bin i thành rt nhiu dng Ci trng sau ó t Trung Hoa ã n bán
o Triu Tiên và Nht vào cui th k 19 : ti Nht, Ci trng hay Hakusai ã c bin i 
thích ng vi khí hu (Lá to hn và màu xanh hn, nhn và phn lõi có màu vàng nht)
Tên khoa hc và nhng tên thông dng :
§ Brassica rapa ssp chinensis , thuc h thc vt Brassicaceae.
§ Nhng tên thng gi : Pak choi, Baak choi, Chinese White
Cabbage, Chinese Mustard cabbage, White Celery Mustard..
§ i Pháp : Chou de Chine
c tính thc vt :
i b trng thuc loi tho hng niên hay lng niên, cao 25-70 cm, có khi n 1m. R
không phình thành c. Lá  gc to màu xanh nht, có gân gia trng, lá trng thành có th dài
n 40-50 cm; phin lá hình bu dc, nhn mc theo ti gc nhng không to ra cánh..các lá
trên hình mi giáo. Hoa mc thành chùm  ngn, màu vàng ti, dài 1-2 cm. Qu 4-11 cm. Ht
tròn nh màu nâu tím..1 gram ht cha n 300 ht, có kh nng ny mm kéo dài n 5 nm.
Có nhiu ging c trng và lai to :
§ Ging có lá mc sát nhau to thành bp dài : var. cylindrica..
§ Ging có lá to thành bp tròn : var. cephalata..
§ Có loi không to bp ch có ít lá : var. laxa..
i Vit Nam, ci b trng rt thông dng. Rt nhiu ging ã c du nhp t Trung Hoa
và a phng hóa nh cài Trung kiên, ci Nht Tân, ci H Nam..Mt s ging c phân bit
do màu sc hay hình dng ca lá nh Ci trng lá vàng, ci trng lá xm..ci trng tai nga.

Ngoài ra còn có ci dài Nam Kinh, Hàng châu, Giang tô...
i Nht, t ci trng Hakusai, ã có thêm nhng ging a phng Santo-sai, Hiroshima-na
(không thy bán ti các nc Phng Tây).
i trng ngon nht là thu hái khi còn non, chiu dài chng 15 cm : lúc này ci c gi là
baby bok choy
Ngoài ra nên ghi nhn cây Brassica rapa chinensis var parachinensis, là loi ã c chuyn
i thành Bp ci tr hoa
= Flowering white cabbage, hay 'Thái tâm'= Cai xin (ting Qung ông
là Choi sam=Choy sum), c trng  ly cng hoa, rt c a chung ti HongKong và vùng
Nam Trung Hoa, bán lá ct thành tng bó, có hoa nh màu vàng, cng màu xanh..Choi sum rt
ging vi phn trong rut ca Bok choy. Phn tâm ca Choi sum còn có thêm vng nh, n
ngon hn phn lá bên ngoài.
Loi B. rapa spp chinensis var rosularis hay Chinese flat-headed cabbage = Wu ta cai
(Qung ông là taai gwoo choi), thng gi là Ci Thng hi, mc phát trin nh mt da ln,
lan rng trong vòng 30 cm bán kính và ch mc cao 5 cm.. lá tròn, cng lá xanh lc.. .
Thành phn dinh dng :
100 gram phn n c cha :
Rau Ti Rau Nu Chín
Calories 13
12
Cht m 1.50 g 1.56 g
Cht béo 0.20 g 0.60 g
Cht x 0.60 g 0.60 g
Calcium 105 mg 93 mg
t 0.80 mg 1.04 mg
Magnesium 19 mg 11 mg
Phosphorus 37 mg 29 mg
Potassium 252 mg 371 mg
Sodium 65 mg 34 mg
Beta Carotene 3000 IU 2568 IU

Thiamine (B1) 0.040 mg 0.032 mg
Riboflavine (B2) 0.070 mg 0.063 mg
Niacin (B3) 0.500 mg 0.428 mg
Ascorbic acid 45 mg 26 mg
 phng din dinh dng, Ci trng có thc xem là ngun cung cp Calcium, St và
Potassium cho c th. Lng Vitamin A trong rau cng áng chú ý, vì giúp thêm làm sáng mt.
Rau hu nh không cung cp calories và rt ít cht béo nên là cây rau thích hp cho nhng
ngi mun gim cân..
c tính và công dng :
ng nh các cây rau trong i gia ình Brassica (Cruciferes), Cãi trng là mt ngun cung
p các glucosinolates : nhng cht này c thy gii bi myrosinase, có sn trong cây và c
phóng thích trong giai-n bin ch và tn tr. Các cht c thy gii là nhng isothiocyanate
nh sulforaphane có khà nng c ch mt s hóa cht gây ung th, và có thêm tác dng chng
oxy-hóa giúp c th chng li các tin trình lão hóa.
i trng c xem là mt cây rau thc phm có tình dng sinh, giúp trng-v, thanh
nhit, li tiu, chng sng. Ht ci trng có tính kích thích giúp d tiêu, nhun trng.
§ i Vit Nam : Ci trng c dùng làm thuc thanh nhit tr các chng ni nhit
a ngi ln và tr em : môi khô, li  sinh cam, sng chân rng, khô c hng.. Có
th xay ci trng ly nc ung hay nu nc ci trng pha sa cho tr.
§ i Triu tiên : Ci trng là thành phn chính ca món 'Kim chi' (ci trng mui ,
 lên men).
§ i Nht, Hakusai còn c mui  gi lâu, dùng n hàng ngày và nu trong
nhiu món thông dng.
§ Theo Khoa dinh-dng mi ca Trung Hoa : Ci trng c xp vào loi thc
phm có tính bình hay tính mát, thích hp cho nhng trng hp 'nhit'. Nc ép t ci
trng có th dùng  tr các bnh ung loét bao t (Xay hay vt 2-3 lá ci trng ti, ly
c ct, hâm cho m, và ung mi ngày 2 ln trong 10 ngày  trau bao t).
Tài liu s dng :
§ Pharmacodynamic basis of Herbal Medicine (M. Ebaldi)
§ Prevention Magazine's Nutrition Advisor.

§ Chinese Natural Cures (Henri Lu)
Giá Tr Dinh Dng
và
c Tính
a
Rau Xà-Lách
::: DS Trn Vit Hng :::
t nhiu cây rau thông thng, thuc nhiu loài thc vt khác nhau , c gi
chung di tên Sà lách. Ngay tên gi ca Sà lách (Lettuce) trong sách v Anh
 cng bao gm nhiu cây rau hình dáng khác nhau..
Tên Lettuce hin dùng  ch nhóm rau thuc gia ình Lactuca, h Thc vt
Asteraceae. Nhng cây rau sà lách khác c gi chung là Salad Greens bao
m các cây rau nh Arugula, Belgian endive, Chicory, Chard , Escarole..
Tên khoa hc và nhng tên thông dng :
Tên thc vt Lactuca phát xut t ting la-tinh 'lac' , ngha là 'sa' do t cht nha
c nh sa tit ra t thân cây rau. Sativa
là  s kin cây rau ã c trng t rt lâu
i. Tên Anh' lettuce' do t ting la-tinh mà ra.
Tên gi ti các ni : Laitue cultivée (Pháp), Lattich (c), Latouw (Hoà Lan), Salat
an mch), Lattuga (Ý), Lechuga (Tây ban Nha)
Vì cht 'sa' trong lettuce c cho là có tính kích dc (aphrodisiac) nên ngi Ai-
p ã dùng rau lettuce  dâng cho Thn Min (coi sóc vic phì nhiêu, sanh  nhiu).
Trong Th k th 7 trc Tây lch, ngày Hôi mng Phì nhiêu ti Hy lp hay Ngày hi
Adonis, lettuce c trng trong chu và em ra din hành  mng cho s phì nhiêu..
nhng chu cây lettuce này, gi là Vn hoa Adonis, có l là ngun gc cho vc trng
cây trong chu, bày quanh nhà ti Âu châu..
Cây lettuce hoang di (Lactuca serriola) có l phát xut t quanh vùng a trung
i, và ã là mt cây rau n t thi Ci. Lettuce thuc chung gia ình thc vt vi các
cây Cúc và Gai sa, nhng dng cây khi u..có cng dài và lá to. Cây xut hin trong
nhng khu vn ti La Mã và Hy lp t khong 500 nm trc thi Ki-Tô giáo, nhng

lúc ó c xem là món sang trng dành cho ngày L hi, hay cho gii quý tc. Antonius
Musa, Y s riêng ca Hoàng  Augustus, ã biên toa dùng lettuce làm thuc b dng..
Hoàng  Domitian ã sáng ch ra nc st trn lettuce (salad dressing), và lettuce ã tr
thành món n 'hors d'oeuvre' thông dng. Horace, sau ó, ghi chép rng ' mun thành mt
bàn tic cho úng ngha, bt buc phài có món salad (lettuce) hay c ci (radish).. khai
..'
i Trung ông, các nhà Vua Ba tã bit dùng lettuce t 550 BC
Columbus ã a ht ging lettuce n Châu M vào nm 1493 và cây rau ã
phát trin nhanh chóng ngay t nm 1494 ti Bahamas, n 1565 cây tr thành loi rau
thông dng nht ti Haiti và cây n Ba Tây t 1610. Ti Hoa K, lettuce cng theo chân
các tay thc dân..và n 1806 ã có n 16 loài lettuce c trng ti các nhà vn M,
 sau ó tr thành loi cây hoa màu áng giá nht và 85 % sn lng ti M là do Vùng
phía Tây cung cp : California, Arizona, Colorado, Washington, Oregon và Idaho..
Nhiu chng loi sau ó ã c lai to, cho nhng cây rau hình dáng thay i, t lá
úp li nh bp ci n lá xon, lá mc dài..
Lettuce c xp thành 5 nhóm thông dng gm : Crisphead (Iceberg); Butterhead
(Boston, Bibb), Cos (Romaine), Lá (Bunching) và Cng..
Riêng Á châu có loi Asparagus lettuce hay Stem lettuce, còn có thêm tên tiêng là
Celtuce.
§ Crisphead lettuce hay Iceberg lettuce (L. sativa var. capitata)
(Ti Âu châu, nhóm sà lách này còn c gi là Cabbage lettuce : Tên Pháp là
Laitues pommées; c là Kopfsalat; Ý : Lattuga a cappucino; Tây ban Nha : Lechuga
acogollada..). Ti Vit Nam, ây là cây rau chính thc mang tên Xà lách ( loài có lá xp
vào nhau thành mt u tròn trông nh ci bp c gi là Xà lách à lt)
ây là loi sà lách lettuce thông thng nht, nhng i ít có giá tr dinh dng nht
trong các loi sà lách. Tên 'Iceberg' là do  phng thc chuyên ch rau trong thng
mãi : thng dùng các toa xe la cha nc á  cho rau gic  dòn. a s sà lách
loài Iceberg c trng ti California và chi phân phi ti các ni khác.
Lettuce Iceberg có lá ln, dòn, xanh nht. Bp sà lách tng i chc, v nht. ây là
t trong nhng loài rau b dùng nhiu hóa cht nht trong khi nuôi trng.

Cây thuc loi thân tho, hng niên, có r tr và có x. Thân hình tr , thng có th
cao n 60 cm, phân nhánh  phn trên. Lá  gc xp hình hoa th. Ni cây trng, lá to
thành búp dy c hình cu; lá màu xanh lc sáng, gn nh tròn hay hi thuôn, dài 6020
cm, rng 3-7 cm, mép có rng không u. Hoa mc thành cm, hình chùy  ngn, màu
vàng. Qu thuc loi b qu, nh và dp, màu xám có
khía..
§ Butterhead lettuce : Bibb và Boston
lettuce
Hai loi thông dng nht trong nhóm
'butterhead' là Bibb và Boston. Sà lách Bibb thuc
loi sà lách u tròn, nh, lá ging nh cánh hoa hng, và
c tên  ghi nh John Bibb (t Kentucky), ngi ã
lai to ra ging rau này. Lá mm, màu xanh lc xm, ôi
khi có màu nâu  ni mép lá, càng vào trong lõi lá càng xanh nht ln. Khá dòn, hng
 thm ngon ngt. c xem là loi ngon nht và t nht trong các loi sá lách
lettuce. Lettuce loi Boston, ln bng trái banh softball, u bp tng i ít chc, lá có
m giác hi nht. Lá bên ngoài xanh m, bên trong chuyn v màu trng, nht là ni
lõi. Sá làch Boston không dòn lm, nhng lá mm và ngt, lá càng bên trong gn lõi càng
ngt du.
§ Romaine hay Cos lettuce (Lactuca sativa var.
longifolia)
(Tên gi ti các ni : Pháp là Laitues romaines; c :
Romischer oder Bind-Salat; Ý : Lattuga romana; Tây ban
Nha : Lechuga romana..)
i Vit nam, cây c gi là Rau dip.
Sà lách Romaine có u tng i lng, dài và dng
hình tr, lá rau rng cng có màu t xanh vàng nht  gc
chuyn sang xanh m v phía ngn. Lá rau ri hình thuôn dài, có dng chic mung, tuy
rau có v thô, nhng tng i ngt, lá phía trong mm và nhiu hng v hn. Tên
Romaine, có l do  vit sai ch Roman, ngay tên Cos, do t tên hòn o Kos (Hy lp),

i sanh ra ca Y s Hippocrates, cng là ni ngi La mã ã tìm ra..cây rau sà lách loi
này. ây là loi có giá tr dinh dng cao nht.
Cây thuc loi thân tho, lng niên, có thân thng, hình tr. Lá mc t gc thân,
càng lên cao càng nh dn. Lá  gc có cung, lá  thân không cung. Khác vi xá lách 
m lá không cun bp, và mm màu xanh xm. Hoa hp thành chùy ôi, màu vàng.
Qu loi b qu , dp, màu nâu.
Rau dip c du nhp t Âu châu  trng ti Vit Nam và có nhiu chng nh
Dip vàng, dip xanh, dip li h..
§ Leaf lettuce hay Sà lách bó, lá ri
ây là loi sá làch thng trng trong các
n nh, t gia. Sá lách loi này có lá thng, son hay
cun.. màu t xanh sáng,  xm n màu
ng..  khá ngon, nhng khó tn tr và chuyên ch..
§ Sá lách Á châu : Asparagus lettuce hay Stem
lettuce= Celtuce
ây là loài sá lách ca Trung Hoa . Nm 1938, mt
nhà Truyn giáo ti vùng Tây Trung Hoa, gn biên gii
Tây tng, ã gi mt ít ht ging v cho mt nhà vun Hoa
. Cây c t tên là Celtuce vì hình dng có v ging
nh mt cây lai to gia Cn tây (Celery) và Lettuce.. Cây
rau hin c trng ti Hoa K. Sà lách Celtuce cho lá
xanh nht dng hoa : v có v ging các loi Romaine và
Cos. Lá già có nha, khin có vng. Cây phát trin có
ng dài có thn 1.5 m. Cng, ging nh cng cn tây
gic v ngt cho n khi cây tr hoa. Mun n cho
ngon, nên hái cng khi phn chân cng ln ti a 2.5 cm
ng kính, cn tc b v có cha nha ng..
Ti Trung Hoa, celtuce c gi là Wo ju và mt s chng loi c trng, có
nhng tên các nhau nh :
§ Wo jun sun (Lettuce bamboo shoot) , thân bp dày có thn nh mng.

§ Qiu ye wo ju (Cu dip) : hình dng ging bp ci.
§ Zhou ye wo ju (Châu dip), hay thông thng hn là Sheng cai
§ Chang ye wo ju (Trng dip), hay Chun cai.
Thành phn dinh dng: 100g phn n c cha:
Iceberg
Bibb/Boston Leaf Romaine Celtuce
Calories 13 13 18 16 22
Cht m 1.01 g 1.29 g 1.30 g 1.62 g 0.85 g
Cht béo :0.19 g 0.22 g 0.30 g 0.20 g 0.30 g
Cht s 0.53 g n/a 0.70 g 0.70 g 0.40 g
Calcium 19 mg n/a 68 mg 36 mg 39 mg
t 0.50 mg 0.30 mg 1.40 mg 1.10 mg 0.55 mg
Magnesium 9 mg n/a 11 mg 6 mg 28 mg
Phosphorus 20 mg n/a 25 mg 45 mg 39 mg
Potassium 158 mg 257 mg 264 mg 290 mg 330 mg
Sodium 9 mg 5 mg 9 mg 8 mg 11 mg
m 0.22 mg 0.17 mg n/a n/a n/a
ng 0.028 mg 0.023 mg n/a n/a n/a
Manganese 0.151 mg 0.133 mg
Beta-carotene (A) 330 IU 970 IU 1900 IU 2600IU 3500 IU
Thiamine (B1) 0.046 mg 0.060 mg 0.05 mg 0.1 mg 0.055 mg
Riboflavine (B2 0.030 mg 0.060 mg 0.08 mg 0.1 mg 0.075 mg
Niacin (B3) 0.187 mg 0.3 mg 0.4 mg 0.5 mg 0.4 mg
Pantothenic acid 0.046 mg n/a 0.2 mg n/a n/a
Pyridoxine 0.04 mg n/a n/a n/a n/a
Folic acid 56 mcg 73.3 mcg 135.7 mcg n/a
Ascorbic acic (C) 3.9 mg 8 mg 18 mg 24 mg 19.5 mg
Thành phn hoá hc:
Trong lá lettuce (Lactuca sativa) có nhng enzyme nh :
§ Lettucine , thuc loi protease có nhng hot tính loi trypsine, ly gii

casein..
§ Succinic semialdehyde dehydrogenase (SSADH).
Ngoài ra còn có :
§ Lactucarium ( nha ca cây, khi  ngoài không khí, chuyn sang màu
nâu). ây là mt hn hp cha mt lactone loi ssesquiterpen: lactucin (0.2%),
t tinh du bay hi, caoutchouc, mannitol và lactucerol (taraxa sterol). Trong
nha còn có lactucerin là cht chuyn hóa acetyl ca taraxasterol.. Các báo cáo
cho rng Lactucarium có cha Hyoscyamine ã b bác b.
§ Chlorophyll, Asparagin..
t sc tính dc hc:
Cht nha trng ly t các cây Lactuca virosa (Xà lách hoang) và lactuca sativa
var capitata , còn c gi là Lettuce opium.
n ây trên th trng 'Health Food' , lettuce opium c qung cáo là có tác dng'
kích thích', thay thc ma túy có th dùng 'hút' riêng hay phi hp vi cn sa  tng
thêm  'phê'!.. Mt s thành phm nh Lettucine, Black Gold, Lettucene, Lettuce Hash,
Lopium..có cha các cht chuyn hóa t sà lách, phn chính là Lactucarium
, phng
thc s dng là hút bng ng v hay bng u bát (kiu hút thuc lào), thng cn phi
'nut hi' : có th có mt so giác nh loi hallucinogic. Tuy nhiên các nghiên cu dc
c cha
chng minh c hot tính này : Tuy lactucin và lactucopicrin có nhng tác
ng gây trm cm và trn an thn kinh trung ng, nhng các cht này u ít n nh và
có rt ít hay hu nh không có trong các ch phm k trên.
Tác dng trên Nm candida :
Cht nha Sà lách có khà nng ngn chn s tng trng ca Candida albicans bng
cách to ra s hy bin ni thành phn t bào cht ca nm, tác ng này c cho là do
 các enzymes loi glucanase có trong nha sá lách (Nghiên cu ti Laboratoire de
Botanique et Cryptogamie, Faculté de Pharmacie, Marseille, Pháp.- Trên Mycoses S
Jul-Aug 1990).
t s phng thc s dng trong Y-dc dân gian :

Xà lách c xem là có v ngt/ng có nhng tác dng gii nhit, lc máu, khai v
(khi n vào u ba n, có tác dng kích thích các tuyn tiêu hóa), cung cp khoáng cht,
gim au, gây ng.. nên c dùng trong các trng hp thn kinh cng thng, tâm thn
suy nhc, au bao t..
Rau dip c xem là có vng, tính lnh, có tác dng bi b gân ct, li cho tng
ph, thông kinh mch làm sáng mt, giúp d ng .
c hc c truyn Trung hoa dùng nha sà lách thoa ngoài da tr các vt thng
có m; ht dùng giúp sinh sa ni sn ph; hoa và ht giúp h nóng st.
Tài liu s dng :
§ The Review of Natural Products (Facts and Comparison)
§ The Whole Foods Companion (Dianne Onstad)
§ Vegetables as Medicine (Chang Chao-liang)
§ The Vegetable Garden (MM Vilmorin-Andrieux).
§ The Oxford Companion to Food (Alan Davidson)
§ Web site ca Th vin Quc Gia HK : PubMed
Ngày Valentine,
Chocolat...
và
Cây CACAO
::: DS Trn Vit Hng :::
Hàng nm c vào khong gia tháng Hai Dng lch, ti Hoa K có ngày l Valentine,
c mnh danh là ngày ca Tình Yêu; tuy không phi là ngày l ngh nhng..ngi M vn
gi phong tc gi tng nhau hoa , thip và thng kèm theo..ko chocolat di dng qu tim
 thm ! Chocolat , món quà..him ti Vit Nam, nhng rt..r ti Hoa K, c ch bin t
cây Cacao.. và cây này còn cung cp thêm nhiu dc liu khác na !
Ngun gc ca ngày Valentine ã c k li nh sau :  Thi xa xa, ti Âu châu..có
phong tc c vào gia tháng Hai, dp ngày l Lupercalia , nhng thanh niên mình trn, bôi
máu trên ngi chy i bt các cô thiu n, ùa gin trong nhng cánh ng , dùng
nhng si dây làm bng da tru  trói các cô gái..mà mình a thích..  xóa b ngày
..ngoi o này, c Giáo Hoàng Gelasius, vào cui th k th 5, ã lp ra ngày l Thánh

Valentine ( mt V Giám mc to vào Th k th 3), và phong Thánh Valentine làm Thánh
n Mng cho nhng..p tình nhân,
Theo truyn thuyt thì Giám mc Valentine ã làm phép hôn phi mt cách bí mt cho
nhng cp tình nhân , chng li lnh cm di thi Hoàng  Claudius II ( Ông này..cm làm
ám ci..trong thi chin tranh !). B tù và trong thi gian ch b hành quyt, Valentine ã
ón nhn tình yêu ca cô con gái ngi coi tù, cô này b mù.. và ã c Valentine cha cho
sáng mt.. Vào bui chiu ti trc ngày hành quyt ông ã vit bc th cui cùng cho cô gái
và ký tên :  ..t Valentine..ca em.. (from your Valentine)..và tó Tình Yêu có thêm mt
tình s ( Giáo Hi Công Giáo, ã b ngày l Thánh Valentine, và loi tên Valentine ra khi
danh sách nhng v Thánh theo truyn thuyt, mà không th xác nh c s chính xác..)
Trong thi gian này, Châu Âu cha bit n ..Chocolat ! nhng ti phía bên kia ca
Trái t, nhng ôi tình nhân Mayan (ti Mexico) và t tiên ca h..ã bit..ung nuc
chocolat ch t ht cacao trong nhng dp l thành hôn..
n 1000 nm sau ngày Valentine chêt, nhà thám him Tây ban Nha Cortes ã  b
lên bãi bin Mexico, nm th Chocolat..và bit thêm c là Hoàng  dân Aztec, Montezuma
ã..ung nc chocolat tht c.. trc khi n thm các bà v và các cung phi, m n !
Chocolat tr thành món hàng thi thng, quý giá ti Âu châu t th k 17..ây là món
hàng xa x dành riêng cho gii thng lu và c xem là phng thuc b óc, kích thích tình
c !
Thip chúcValentine c sn xut hàng lot ti Anh, và Hãng Cadbury là hãng u tiên
ã tung ra th trng Hp ko Chocolat, trang hoàng hình nh..Và N hoàng Victoria ã m
ng thêm ý ngha ca ngày Valentine.. không ch dành riêng cho nhng ôi tình nhân mà
còn c cho Cha m và Con cái..
Ngày Valentine nay ã tr thành Ngày ca Tình Yêu.. và là ngày tiêu th Chocolat nhiu
nht trong nm Nm nay (2002), trong dp Valentine, ngI M s chi..khong 800 triu ô la
 Chocolat.. t nhng viên ko n gin, r tin n nhng hp ko, làm bng th công cu
t giá.
Cây Cacao và Chocolat:
Cây Cacao, tên khoa hc : Theobroma cacao L. thuc h Thc vt Sterculiacaea hay
Byttneriaceae.

Cây thuc loi tiu mc có th cao t 6 n 12m tùy u kin th nhng..Cây non cn
bóng mát (ti Nam M Cacao non c trng di bóng cây Chui và cây Cao-su) Lá có
phin tròn, dài 20-30 cm, cung lá phù  hai u. Hoa nh, mc  thân và các nhánh ln :
cánh hoa màu trng có sc , có 10 nhy màu m : 5 lép, 5 có th sinh sn. Hoa c
th tinh t nhiên nh mt loi sâu c bit, sng ni cây. Ch mt s ít hoa phát trin thành
qu.; mi cây cacao cung cp khong 30 qu/ nm Qu (hay pod) thuôn nh hình da
chut, dài 15-25 cm, u nn, màu vàng ri chuyn sang , có th thu hái quanh nm : Qu
có v dày, tht màu trng c cha 40-50 ht nm sát nhau thành mt khi.

Nhà thc vt Linnaeus, vn là ngi a thích chocolat, ã t tên cho cây là
Theobroma = Thc n ca các V Thn. Theobroma có n 22 loài, tt cu có ngun gc
Trung và Nam M, có 2 loài ã c trng : Theobroma bicolor, trng ti Mexico, Ba Tây
cung cp Pataxte
, có th ung riêng hay pha vi chocolat, và T. cacao..cung cp chocolat.
Danh t Cacao c dùng  gi chung Cây và Ht ( ôi khi còn gi.sai trong Anh ng
là cocoa). Ht sau khi i qua mt tin trình ch bin phc tp gm rang, lên men, nghin..s
tr thành chocolat. Ht sau khi c ly trích cht béo  ly b cacao , phn còn li c bán
i tên bt cocoa hay pha thành nc ung : nc chocolat!
Thành phn hóa hc :
Qu Cacao , cha khong 55% b-cacao (cocoa butter), c nghin thành mt khi
nhão gi là nc ct chocolat=liquor chocolate, và c ép bng máy thy lc  trích b
cacao. B này còn gi là Theobroma butter vn còn mùi chocolat, có thc kh mùi nu
n. Bánh còn li sau khi ép c phi khô, nghin thành bt cacao ( cocoa powder) cha
22 % cht béo. Loi bt cacao ch bin hay alkalinized cocoa c cho là có mùi, màu và v
thm , d tan hn.
Cacao cha :
- Hn 300 hp cht d bay hi : nhng hp cht to mùi quan trng nht là nhng
esters aliphatic, Polyphenols, Carbonyls thm ..Các polyphenols tan trong nc (5-10%) nh
epicatechol, leucoanthocyanins và anthocyanins , b phân hy trong các giai-n ch bin,
o thành màu c bit là cocoa red.

- Các amine có hot tính sinh hc : Phenyl-ethyl amine, Tyramine, Tryptamine,
Serotonine..
- Các alkaloids : Theobromine (0.5-2.7%) ; Caffeine (0.025%), Trigonelline..Mt alkaloid
i nht va c ly trích t Cacao là Anandamine
có tác dng to s khoan khoái d chu.
- Các tannins catechin
ng ca Cacao là do  phn ng gia các Diketopiperazines vi Theobromine trong
quá trình rang.
Theobromine hay 3,7-dimethylxanthine, c ch to trong k ngh t v qu cacao
 cacao
cha các glycerides , phn chính gm các acids oleic, stearic và palmitic..
Khong 3/4 các cht béo trong b cacao  dng monounsaturates.
c tính dc hc :
- Theobromine
, alkaloid chính trong Cacao, có nhng hot tính tng t nh Caffeine.
Theobromine là mt cht kích thích thn kinh trung ng nh, nhng có tính li tiu mnh
n, kích thích tim và làm giãn nng mch vành mnh hn caffein.
- Dùng liu cao Theobromine
, di dng Chocolat xm, trong sut 1 tun, không gây
phn ng sinh hc áng k ni ngi kho mnh bình thng (Clin Pharmacol Ther No 37-
1985).
- Các ch phm t Cacao c dùng rt nhiu trong k ngh thc phm , m phm và
c phm : Bt cacao và sirop dùng làm cht to mùi v, B cacao dùng làm tá dc trong
thuc nhét hu môn (suppository) và nhét ph khoa, dùng trong thuc m (ointment)..
- B cacao, c xem là mt cht chng oxy-hóa, có tác dng trung hoà cholesterol
trong máu nh hàm lng cao stearic acid, không làm tng LDL nhng làm tng HDL.
- Nghiên cu ca JM Geleijnse và LJ Launer ti Rotterdam, 1999 ( Archives of Internal
Medicine No 159-1999) ghi nhn Catechins trong Cacao ( di dng Chocolat) có nhng kh
ng bo v chng bnh tim mch, ung th.. mnh hn trong trà xanh gp 4 ln (?)
Các tác

giã phân tích các catechins trong chocolat, trà và tìm thy : chocolat xm (53.5 mg/100g);
chocolat sa (15.9 mg/100g), trà en (13.9/100g). Ngoài ra Catechins trong Chocolat thuc
loi (+) Catechin và (-) Epicatechin; trong khi ó Trà en cha nhiu (-) epicatechin gallate..
c tính ca Cacao:
- Cacao c xem là hoàn toàn không có c tính trong nhng liu lng bình thng.
- Mt báo cáo ghi trong Medical Sciences Bulletin No 7-1985 cho bit : Trng hp mt
con chó n 2 pounds
Chocolat vn (chip) ã b kích ng qúa mc, co git và sau ó cht vì
try hô hp có l do  ngô c theobromine/caffein.
- B cacao có th gây phn ng kiu dng .
- Cacao có cha mt lng rt nh Safrole mt cht gây ung th trong danh sách cm
dùng ca FDA
- Nhng bnh nhân b Hi chng Rut d mn cm (Irritable bowel syndrome) không
nên dùng Chocolat và các sn phm cha cacao .
Cacao trong K ngh Chocolat :
Tuy Cacao ã c các th dân Trung và Nam M nh Mayan, Izapan, Aztec..s dng t
hàng chc th k nhng mãi n khi các tay thc dân Tây ban Nha xâm chim Mexico thì ht
Cacao mi tr thành món ung chinh phc Âu châu.. Tên gi ca loi nc ung làm t ht
Cacao có l là do  s pha tr ngôn ng gia ting Maya chocol (=nóng) và ting Nahualt
alt (=nc)  to ra danh t Tây ban nha chocolalt. Và danh t này sau ó c dùng 
i tt c nhng thc ung ch bin t ht cacao.
Chocolat tht sn vi Âu châu vào 1544, trong mt bui tic khi Kekchi Maya t
Guatamala n gp Vua Tây ban Nha Philip II, mang theo các phm vt gm Chocolat, Bp..
 1585, ht Cacao ã tr thành sn phm trao i thng mãi., và n 1644, chocolat c
xem là mt..v thuc ti Rome.. Y s Paolo Zacchia ã mô t Chocolat nh v thuc nhp t B
ào Nha, qua ngõ West Indies, vi tên gi Chacolata.
i Pháp, ngi u tiên ..ung chocolat, c ghi li, là Alphonse de Richelieu ( th k
17), anh ca V Hng Y ni danh cùng tên. Ngi Pháp ch bit n chocolat t nhng ngi
Do thái b trc xut khi Tây ban Nha, di c sang vùng Bayonne.. Cho n th k 18, ngi
Pháp vn ung chocolat...có thêm t (!) theo kiu Mexico, nhng cng thêm ng, qu và

vanilla..
Nhà máy ch to Chocolat u tiên ti Hoa Kc thit lp vào 1765 ti Dorchester,
Massachusetts
Nhu cu Chocolat lên cao khin cho ngun cung cp t Mexico tr nên..thiu và các nhà
thc dân ã khai phá  trng Cacao ti các o vùng Caribbean nh Jamaica, Trinidad và ti
Venezuela.. Sau ó ngi Bào Nha phát trin trng Cacao ti Ba Tây, và em sang Tây Phi
Châu.. n u th k 20, cacao c trng ti Sri Lanka, Mã lai, Indonesia, Tân
Guinea..Hin nay Tây Phi ( Ivory Coast, Ghana, Cameroon và Nigeria) là ngun cung cp
cacao chính, ging cacao ng Forastero chim khong 80 % th trng.
Cho n cui th k 18, chocolat c ung và n di các dng viên ngm, thêm vào
cà-rem, n tráng ming.. Và chocolat c dùng nguyên vn, cha nhiu cht béo (ht cacao
thô cha n 50% cht béo tính theo trng lng). n 1828 nhà sn xut Hòa lan, Van
Houten ã chc h thng ép loi c n 2/3 cht béo khi ht cacao.. Phn ly c
 tan và d tiêu hóa hn.. sau ó cng Van Houten ã phát minh c thêm phng pháp
kim hóa (alkalizing hay Dutching), dùng Potassium carbonate trong quy trình ch bin..
có c loi chocolat v du hn và màu xm hn..
B cacao ly ra, sau khi trn vi bt ht to ra mt khi mm có th khuôn, và tr
thành cng khi làm lnh..nhng li d tan khi b vào ming ! Nm 1842 , Anh em Cadbury ã
..bán chocolat óng thành bánh và 1847 Nhà sn xut Fry ã a ra th trng Chocolat
Délicieux à manger. Giá ca chocolat vn còn khá t.. cho n 1876, khi nhà sn xut Thy
 Henri Nestlé tìm c phng pháp pha ch chocolat vi sa bt.. Thuy sã chim ng
th trng Milk Chocolat, cho n u th k 20.
Phng pháp ch to Chocolat gm nhng công n phc tp và cn n nhng thit
t tin :
Nguyên liu là ht cacao, nhp t nhng ni sn xut di dng ht ã lên men, phi
khô : có khong 30 loi ht cacao khác nhau, và nhà sn xut s tt ra phng thc pha
trn (blending) gia các loi ht  có mùi v va ý.
Sau khi ra sch, giai an u tiên là Rang ht (roasting) : ây là công n quan
trng  to ra mùi, làm gim bt m trong ht n mt ã c nh  s dng
trong công n k tip. Rang cng giúp d tách b v..  ly c phn lõi ca ht (hay

nib). ây là phn c dùng  ch to Chocolat.. có th sc kim hóa, thêm mùi v..và
màu sc.
Nib sau ó c nghin (grinding) thành khi nhão. Trc ây dùng ci á theo kiu
a ngi Aztec, nhng ngày nay các máy nghin bng kim loi vi các h thng kim soát
nhit  ti tân ã c s dng. Nhit  rt quan trng vì khi nghin , nhit to ra s gây
phóng thích cht béo hay b cacao.. Khi nhão sau khi qua máy nghin s dng nuc
ng..gi là chocolate liquor : ây là thành phn chính  ch to các loi chocolat.
Khi làm lnh và ông li , dch lng này s thành chocolat không có v ngt
(unsweetened chocolate). Mt s dch lng c dùng  ch Cacao.  ch to plain
chocolate, dch lng c trn vi ng cát ã tán mn, b cacao c thêm vào  to
ng..
Giai n sau cùng c gi là conching
hay úng hn là sy (conching vì h thng
dùng á cong nh v sò , conch= loi sò, a y ti-lui khi chocolat di nhit  55-
85  C ).ng thi xoay liên tc . ây là giai-n to mùi v, gim hm, loi bt thêm
cht béo.. có th kéo dài t vài ting n c tun, tùy hng vc gia thêm.. thng là
vanilla..
Milk Chocolate
= Chocolat trn sa c ch bin theo phng thc : Sa ti cô c
i thành khi cng cha 30-40% sa; thêm ng; hn hp này c cô c trong chân
không (vacuum) thành mt hp cht 90%. Hp cht này c trn vi chocolate liquor và
sau ó c ch bin theo quy trình : thêm b cacao, trn, tinh ch và..sy (conching) :
nhit  conching thp hn (45-60  C) và kéo dài hn  tránh cho lactose óng cc..
White chocolate
l loi chocolat không cha chocolate liquor, ch tao t b cacao c
làm bc hi, pha trn vi sa, ng và trích tinh vanilla. Loi white chocolate có v ngt và
ng kem st..
Các nhà sn xut Chocolat ni ting trên th gii:
- Hoà lan : Droste, van Houten..
- Thy s : Lindt, Suchard..

- Pháp : Menier..
- Anh : Fry, Cadbury, Rowntree..
- Hoa K : Walter Baker ( thành lp t 1779) và Hershey..
Giá tr dinh dng ca Bt Cacao
(100 gram cha )
- Calories 229
- Cht m 19.6 g
- Cht béo 13.7 g
- Các khoáng cht ;
- Calcium 128 mg - St 13.86 mg
- Magnesium 499 mg - Phosphorus 734 mg
- Potassium 1.524 mg - Sodium 21 mg
- Km 6.81 mg - ng 3. 788 mg
- manganese 3.83 mg
- Các Vitamins
- Beta carotene 20 IU
- Thiamine (B1) 0.078 mg
- Riboflavin (B2) 0.241 mg
- Niacin (B3) 2.185 mg
- Pantothenic acid 0.254 mg
- Pyridoxine 0.018 mg
- Folic acid 32 mcg
Tài liu s dng :
§ Whole Foods Companion (Dianne Onstad)
§ The Oxford Companion to Food ( Alan Davidson)
§ PDR for Herbal Medicines (Medical Economics Company)
§ The Review of Natural Products (Facts and Comparison)
§ Pharmacognosy (Evans)
§ The Oregonian Feb 5, 2002
NG RNG BÀ

Cây RAU và QU ..n c ?
còn là V THUC..áng chú ý !
::: DS Trn Vit Hng :::
Khi nói n Xng Rng, chúng ta thng ngh ngay n mt loi cây
có thân y gai, cha nha..áng ghét ch mc ni sa mc hoang dã và
ngay n dê , là loài n tp d tính..cng chê.. Nhng tht ra trong gia
ình Xng Rng còn có nhng cây cho hoa rt quý nh Qunh và nhng
cây..có thn c, dùng làm rau và còn có th ..làm thuc nh Xng
ng Bà..
i các Ch Thc Phm  Hoa K, chúng ta thy có bày bán nhng lá Xng Rng dt
i tên M là Nopales hay Nopalitos, lá Xng Rng này..là món n khá k li vi nhng
dân tc..không phi là..M, nhng tht ra bên cnh ó còn có qu ca cây này hay Opuntia
(Cactus Pear) li là mt trái cây c a chung ti nhng vùng Nam Âu châu, Bc Phi châu,
Tây Á (n ), Úc, Nam và Trung M..và d nhiên là Mexico..
Tên Khoa hc : Opuntia ficus-indica thuc h thc vt Cacta ceae. Mt loài khác cng
dùng c làm thc phm là O.megacantha (loài này ch gp ti Hoa K và Mexico). Các loài
c dng làm thuc là O.dillenii, O.streptacantha..
Tên thông thng :
Qu c gi là Prickly Pear, hay Barbary Pear, Cactus Pear, Indian Pear, Indian Fig,
Tuna Fig (loài Opuntia tuna mill) ..
Trong khi ó , phn ''lá'' (úng hn là..thân) c gi là Nopal cactus..
Opuntia là tên c La Tinh do Pliny dùng t cho cây, có l phát xut t Opus, mt
thành ph Hy-lp. Ficus-indica có ngha là 'cây vn '. Tên Anh 'nopal' do t th ng
Nahuatl : Nopalli, và 'prickly pear' ch là tên mô t hình dng ca qu.
Không úng nh tên gi ting Anh : 'Qu lê có gai' , qu này ..không ging nh qu lê,
hay qu v, và c cung cp bi nhóm Xng Rng thuc loài Opuntia, vn phát xut t
nhng vùng khô cn Trung M và Sa mc ti Hoa K.. Ngay sau khi c khám phá bi c
dân Bc M, cây ã dc du nhp vào Tây ban Nha, tìm c nhng u kin th nhng
thích hp ni o Sicily và nhng ni khô cn quanh vùng a trung hi. Hình dng ca qu
có v thuôn ni u ri phình ra phía uôi nên c so sánh vi qu lê; qu bán trên th

trng ln c qu trng ngng (tuy có nhng loài ch cho qu c 12 cm). Tuy bc bên ngoài
t lp da mng màu xanh, có chm gai, nhng tht li khá ngt, mùi ging nh ..da hu.
i Hoa K, còn có nhng ging cho qu màu xanh m n tím magenta, và tht bên trong
có th màu tím  hay  xm. Nhng loi c xem là ngon nht ti M là Cardona (,
tím) và Amarilla (vàng, ít gai) .Nhng ging him hn .. có th màu vàng-t c bên ngoài
n tht bên trong. Loài cho qu ngon nht trên th gii, rt ngt không ht, c cho là sn
xut t Sicilia nh Surfarina, Bastarduni (Ti Do thái, tên gi cùa qu là Sabra , còn dùng 
ch tính nt..ngi Do thái- khó chu ngoài mt, nhng li du dàng trong tâm- (theo kiu-
xanh vò,  lòng).
t c các loài ca Opuntia (khong 300 loài)
u phát xut t Châu M, và a s t Mexico và
Tây-Nam Hoa K, là 2 quc gia chính cung cp loi
qu này. Riêng Mexico, tng sn lng cao gp ôi
n lng m, u ..avocado ca th-gii..
ng Rng bà (O. dillenii) thuc loi cây nh,
cao 0.5-2 m. Thân do các lóng dp hình cái vt bóng
bàn (pingpong) dài 15-cm, rng 4-10 cm. màu xanh
nht, mang núm vi 8-10 gai, gai to vi sc ngang
dài 1-3 cm (phn này thng c xem lá bày bán
i các ch). Hoa vàng ri . Qu mng to c 5-10
cm.
Thành phn dinh dng :
Qu : 100 gram phn n c cha :
- Calories 41
- Cht m 0.73 gram
- Cht béo 0.51 g
- Cht s 1.81 g
- Calcium 56 mg
- St 0.30 mg
- Magnesium 85 mg

- Phosphorus 24 mg
- Potassium 220 mg
- Sodium 5 mg
- Beta Carotene (A) 51 IU
- Thiamine (B1) 0.014 mg
- Riboflavine (B2) 0.060 mg
- Niacin (B3) 0.460 mg
- Ascorbic acid (C) 14 mg
Thành phn hóa hc :
Theo phân cht ca Institut National de la Santé et de la Recherche Medicale, Nancy
(Pháp) thì : Opuntia ficus-indica
Phn tht cha Glucose (35%), Fructose (29%), trong khi ó vò ngoài cha glucose
(21%).
 l protein : Tht (5.1%), Vò da (8.3%), Ht (11.8%).
Cht bt có trong c 3 phn : v, tht và ht.
Cht s trong phn tht cha nhiu pectin (14.4%) trong khi ó V và Ht cha nhiu
cellulose (Vò 29.1%; Ht 45.1%).
 ch nhiu Calcium (2.09%) và Potassium (3.4%).
Phn v bc bên ngoài ht có cha nhiu D-xylans .
Qu còn cha :
Nhiu sc t loi betalains nh Betanin, Indica xanthin ( s phi hp gia các sac t này
o ra nhng màu sc khác nhau cho qu, thay i t vàng, n trng..).
Nhiu flavonoids nh Quercetin, Dihydroquercetin, Querce tin 3-methyl ether.
Kaempferol, Rutin..
Các polyphenols
Gai có cha nhng hp cht Arabinan-cellulose..
c tính dc hc :