quá trình hình thành từ điển thảo mộc dược học p9 ppt

Có th dùng u lâu dài  tr mn trng cá. Ht u giã nát làm thành khi nhão có
th dùng p ngoài da  tr eczema, mn nht và nga.
Nên chú ý làKidney bean cha lng tng i cao purines nên nhng ngi b bnh
gout cn tránh n u này. Ngoài ra u có th gây ra tình trng y hi, có thlàm gim
tính cách này bng cách ngâm ht u trong nc, ít nht 3 ting; b nc ngâm và nu u
tht chín trong nc lnh. Cng có th thêm vào nc ngâm u mt ít Sodium Bicarbonate (
Soda), giúp làm tan vách ngoài v ht, loi bt các cht oligosaccharides có th gây y hi.
Ngoài ra không nên thêm mui vào khi nu u, vì thêm mui s làm ht u cng hn, ch
thêm mui sau khi ã nu chín u, và nu u bng ni t s làm v thêm m à.
Tài liu s dng :
§ The Herb Book (J. Lust)
§ Whole Foods Companion ( Dianne Onstad)
§ The Oxford Companion to Food (Alan Davidson)
u 
Cây thc phm và thuc cha bnh
::: DS Trn Vit Hng :::
'Trái gì không thiu chng tha'
Y T Nguyt san s tháng 5-2005 có ng bài vit v BS ng Huy Lu
a BS Tam Thanh, trong ó có n nói v lá u c dùng  tr ung
th và chính BS Lu ã dùng th, tuy cha hn ã có công hiu. Chúng tôi
xin tng hp mt s tài liu v các c tính dinh dng và tr liu ca loài cây
nhit i quý giá này.
Cây u  có ngun gc t vùng ng bng Nam M và ngay t khi
ngi Âu châu cha t chân lên Châu M, cây ã c trng ti hu nh
khp vùng. Th dân vùng Caribbean ã bit bc tht trong lá u  làm
cho tht tr nên mm hn, bit khía qu xanh ly nha tr các bnh ngoài da,
và ph n dùng qu xanh  giúp u kinh Ngi Tây ban Nha và B
ào nha ã nhanh chóng truyn cây n khp ni h chim c. Cây c
trng ti West Indies vào 1513, và t 1583 ã n vi E. Indies qua ngõ
Philippines (ti ây ru c sc thành thuc tr bnh tr), sau ó t
Phillipines n Trung Hoa, em theo cái tên gi cây ca th dân Carib :

ababai  thành papaya. Cây cng n Phi châu vào thi gian này và lan
ng qua các hi o Thái bình dng theo chân ngi Âu châu n 1800
tr thành cây lng thc trng khp vùng nhit i. Hin nay Hawaii và Nam
Phi là hai ni xut cng u  chính.
Tên khoa hc và các tên gi khác :
§ Carica papaya
thuc h thc vt Caricaceae
§ Các tên gi khác : Mando (Ba Tây), Lichasa (Puerto Rico), Paw
Paw (Vùng Caribbean), Melon Zapote (Mexico).
§ Riêng ti Cuba, danh t 'Papaya' c dùng nh mt ting lóng 
ch b phn sinh dc ph n, nên ti ây u c gi theo
phép lch s là Fruta Bomba.
§ Tên paw paw
, gây nhm ln, vì còn c gi cho mt loi qu
khác, khác hn u  : Asimina triloba, mt cây nh ti Bc M,
ng cn vi cây Mng cu xiêm ! Qu dài c 10 cm, và cong,
phn tht ging mng cu, màu vàng nht.
§ Tên loài 'Carica' ch mt a phng c trong vùng Tiu Á :
Karia
§ Tên Anh ng 'Papaya' là do t tên ti Carib : ababai
c tính thc vt :
Cây cao 6 n 10m, mang 1 bó
lá  ngn. Thân sp mc thng ng
mang nhiu vt tho cung lá. Lá
c so le, có cung bng dài, ln
n 60 cm, mi phin lá chia làm 8-
9 thùy sâu hình chân vt, mi thùy
i chia thêm mt ln na nh ming
i b xé rách. Hoa màu vàng nht,
c thành chùm xim  nách lá già.

Hoa thng khác gc nhng cng có
cây va mang hoa c, hoa cái và
hoa lng tính. Cm hoa c phân
nhánh nhiu, có cung dài. Cm hoa
cái ch gm 2-3 hoa. Qu mng to
(phì qu) , c 25 x 12 cm, có th
ng n 2.5 kg, tht dày màu thay
i (khi chín) t vàng n cam nht
, trong rut có nhiu ht en. Quu c bit, không tr cht bt
(starch), chín t trong ra ngoài, càng chín càng cha nhiu carotenoids và
các hp cht to mùi thm. Qu chín tr nên mm khin v có v ngt hn
(tuy lng cht ng không thc s gia tng)
u  thng tr hoa sau 5 tháng trng (t khi gieo ht) v cho qu sau
8 tháng, có th mang 20-50 qu cùng mt lúc. Cây cho qu liên tc trong 2
m và sau ó c n b.
Hai chng chính c trng ti các quc gia Tây phng là :
§ Hortus Gold (Nam Phi) : cây c và cái riêng bit, cây c c
n b sau khi hoa cái ã th phn.
§ Solo (Hawaii) có cây cái và cây lng tính, thng ch gi li cây
cái.
i nhng ni trng u  không chuyên, các chng t lai to và cho qu
hình dng khác bit, có khi hình qu lê, có khi tròn, to bng t qu táo n
dài c 30cm, nng k lc n 9 kg.
Trên th trng còn có nhng loài Carica khác nh :
§ Carica pubescens, loi u  vùng núi cao, khí hu lnh; qu to
nhng không ngt nh loài nhit i, cha nhiu papain và
carotenoids hn, nht là lycopene nên tht ca qu có màu  hn.
§ Carica pentagona, còn gi là babaco, có l là mt ging lai to,
qu có tht màu kem, v hi chua và không có ht.
§ Carica candamarcencis, cng là u  vùng núi (Mountain

papaya), lá nhám, qu nh có khía, thm mùi táo, rt chua khi còn
non, có th nu chín hay làm mt
Thành phn dinh dng và hóa hc :
§ Thành phn dinh dng ca qu :
100 gram phn n c (b ht và v) cha :
Calories 23.1- 25.8
Cht m 0.081-0.34 g
Cht béo 0.05-0.96 g
Cht s 0.5-1.3 g
Calcium 12.9-40.8 mg
t 0.25-0.78 mg
Magnesium 10 mg
Phosphorus 5.3-22.0 mg
Potassium 257 mg
Sodium 3 mg
m 0.07 mg
ng 0.016 mg
Manganese 0.011 mg
Beta-Carotene (A) 2014 IU
Thiamine (B1) 0.021-0.036 mg
Riboflavine (B2) 0.024-0.058 mg
Niacin (B3) 0.227-0.555 mg
Pantothenic Acid (B5) 0.218 mg
Pyridoxine 0.019 mg
Ascorbic Acid (C) 35.5-71.3 mg
§ Thành phn dinh dng ca Lá:
100 gram cha
Calories 74
Cht m 7 g
Cht béo 2 g

Carbohydrate tng cng 11.3 g
Calcium 344 mg
Phosphorus 142 mg
t 0.8 mg
Sodium 16 mg
Potassium 652 mg
Các vitamins :
Thiamine 0.09 mg
Riboflavine 0.48 mg
Niacin 2.1 mg
Ascorbic acid 140 mg
Vit E 136 mg
§ Thành phn hóa hc :
u  cha khá nhiu hp cht nh :
§ Các men (enzymes)
: Nha cha khá nhiu men (phân hóa t)
nh papain, papaya glutamine cyclotransferase, glutaminyl-
peptide-cyclo transferase, chitinase, papaya peptidase A và B,
alpha-D-mannosidase và N-acetyl-beta-D-glucosaminidase.
Qu cha beta-ga lactosidase I, II và III , và 1-amino
cyclopropane-1-carboxylase (ACC) oxidase, phenol-D-
glucosyltransferase.
§ Carotenoids
: Qu cha beta-carotene, cryptoxanthin,
violaxanthin và zeaxanthin.
§ Alkaloids
: Lá cha Carpinine và Carpaine; Rut thân có
pseudo carpaine
§ Monoterpenoids
: Qu cha 4-terpineol, linalool và linalool

oxide.
§ Flavonoids
: Chi non cha quercetin, myricetin và kaempferol.
§ Các khoáng cht và vitamins
: Xem phn trên, riêng chi còn có
alpha tocopherol.
§ Glucosinolates
: Trong ht có benzyl isothiocyanate
100 gram t cha 24.3 g cht m, 25.3 g cht du béo, 32.5 g
carbohydrate tng cng, 17.0 g cht s thô, 0.09 % tinh du d bay
i.
u béo ca ht cha 16.97% acid béo bão hòa (gm 11.38%
palmitic, 5.25 % stearic, 0.31% arachidic acid) và 78.63% acid béo
cha bão hòa (76.5% oleic và 2.13% linoleic).
( Các s liu trên trích trong Handbook of Energy Crops ca James
Duke)
u  dùng trong thc phm :
Quu- ging Hawaii tng i nh, c hai bàn tay úp li nhng v rt
ngon và ngt. u  ging Mexico có th ln bng qu da hu c nh
nhng v li nht hn nhiu. Ngoài ra còn có nhiu ging cho qu có khi
ng và mu sc thay i, nhng ging thông dng nht có v ngoài màu
vàng hay vàng cam, hình dng nh mt qu da hu hay qu lê thuôn dài
ra. Phn tht u  thng có màu cam nht, v ngt ging pha trn gia
apricot và gng (?). Gia qu là nhng ht nh có thn c nhng thng
 bi u  xanh cng c dùng làm salad (bào si dài theo kiu gi u
 ca VN) hay st mng ngâm gim. Ht có thn sng hay nghin nát có
 gn nh mù tt. u  khô, tht ra không có v ngt, v nu có là do thêm
ng. u  ngào mt (honey-sweetened papaya) tht ra là 'n gian' vì
quu  chc nhúng trong dung dch ng có thêm chút.mt.
u  trong công nghip :

Ngoài vai trò thc phm (qu), cây u  còn c dùng trong nhiu
công nghip khác, nht là do papain trích t m (nha):
 cây có th dùng bn giây. Lá dùng thay savon,  ty vt d. Hoa làm
thc phm  Java. Nha có nhiu công dng do kh nng làm ông c sa
và ly giãi protein. Papain có hot tính trong vùng pH khá rng, dùng làm
thuc tr khó tiêu, pha thành dung dch tr sng tonsil. Khong 80 % bia sn
xut ti Hoa K dùng papain  làm trong (papain kt ta các protein).
Papain c dùng  loi cht gôm khi la thiên nhiên. Tuy nhiên a s
papain c nhp vào Hoa K là  làm mm tht và làm ko chewing-gum.
Papain còn c dùng  trích du t gan cá tuna.
Trong k ngh m phm, papain c dùng trong kem ánh rng,
shampoo, ch phm lt da mt (face-lifting).
Papin c dùng  làm sch la và bông gòn trc khi nhum màu.
(Xin c thêm v ung dng ca Papain trong y hc trong Thuc Nam trên
t M tp 1 ca cùng tác gi)
c tính dc hc :
§ Tác dng hn ch sinh sn
Kh nng hn ch sinh sn ca u c th nghim bng cách cho
chut ang thì sinh sn và ang mang thai n các phn khác nhau ca cây
u . Chut c cho n t nhiên, không b thúc ép và kt qu ghi nhn
quu  xanh có tác dng làm ngng chu k rng trng và gây try thai
Hot tính này gim khi qu chín và progesterone thêm vào thc phm giúp
tái to s cân bng, các bào thai cha b try tip tc phát trin bình thng
(Journal of Physiology and Pharmacology S 22-1978). Chut c, bch tng
c cho dùng 0.5 mg dch chit t ht/ kg trng lng c th trong 7 ngày
cho thy lung protein tng cng và lng sialic acid trong tinh dch gim h
ng thi tinh trùng bông t thành mng. So sánh vi chut i chng cho
thy hot tính phosphatase trong mng tinh trùng st gim . Ngoài ra mc
 phosphorus vô c trong tinh dch cng tt gim (Asian Journal of
Andrology S 3-2001).

Các dch chit t ht u  bng chloroform, benzen, methanol và
ethylacetate c th nghim v hot tính trên  di ng ca tinh trùng ghi
nhn tác ng dit tinh trùng, tác ng này tùy thuc vào liu lng : s di
ng ca tinh trùng gim nhanh xung còn < 20% và ngng hn sau 20-25
phút  mi nng  th nghim. Xét nghim qua kính hin vi ghi nhn có s
thay i rõ rt ni màng plasma u tinh trùng và  gia thân tinh trùng,
các tinh trùng này mt hn khà nng truyn ging (Asian Journal of
Andrology S 2-2000).
Phn chit bng benzen khi th trên chut bch tng cho thy : trng
ng chut, trng lng dch hoàn, tinh nang, nhip h tuyn không thay
i, nhng  di ng ca tinh trùng, s lng tinh trùng u gim và s tinh
trùng d dng gia tng kéo dài trong 60-150 ngày.(Phytomedicine S 7-
2000).