LỜI CẢM ƠN
Để khoá luận này được hoàn thành, tôi đã nhận rất nhiều sự giúp đỡ, động
viên của rất nhiều người.
Đầu tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo hướng dẫn là ThS.
Vũ Văn Độ, đã tận tình hướng dẫn, chỉ dạy và tạo mọi điều kiện thuận lợi để luận
văn này được hoàn thành.
Tôi xin chân thành cảm ơn TS. Đoàn Thị Bích, ThS. Nguyễn Thị Phương
Thảo, ThS. Lê Thị Thanh Phượng đã nhiệt tình giúp đỡ trong quá trình thử sâu và
thống kê số liệu để luận văn của tôi được hoàn chỉnh hơn.
Xin được gửi lời cảm ơn đến TS. Nguyễn Tiến Thắng, CN. Đỗ Thị Tuyến,
CN. Diệp Quỳnh Như, ThS. Vũ Đăng Khánh cùng các thầy cô và anh chị trong Viện
Sinh học Nhiệt đới đã giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quí báu trong suốt thời gian tôi
thực hiện đề tài.
Xin chân thành cảm ơn quí Thầy Cô khoa Công Nghệ Sinh học, Trường Đại
Học Nông Lâm Thành Phố Hồ Chí Minh đã tận tình dạy dỗ, cung cấp kiến thức cho
tôi trong suốt thời gian học tập tại trường.
Xin cảm ơn các bạn Sinh Viên lớp Công Nghệ Sinh học 27 đã động viên, giúp
đỡ tôi trong suốt thời gian qua.
Cuối cùng luôn ghi nhớ công lao dưỡng dục và lòng biết ơn sâu sắc đến Ba,
Má các anh chị, em trong gia đình đã động viên, giúp đỡ, chia sẽ những khó khăn và
vui buồn cùng tôi trong suốt thời gian học tập vừa qua.
Chân thành cảm ơn
Trà Quang Vũ
i
TÓM TẮT
Đề tài “Đánh giá ảnh hưởng của chế phẩm phối trộn giữa dịch chiết từ
nhân hạt xoan chịu hạn (Azadirachta indica A.Juss) trồng tại Việt Nam và
Cypermethrin đối với sâu xanh (Heliothis armigera).
Đề tài nghiên cứu về sự ảnh hưởng của chế phẩm phối trộn giữa dịch chiết
nhân hạt xoan chịu hạn và Cypermethrin lên tỷ lệ chết của sâu xanh (Heliothis
armigera), được thực hiện tại Viện Sinh học Nhiệt đới, Thành phố Hồ Chí Minh.
Thí nghiệm được bố trí hoàn toàn ngẫu nhiên với 3 lần lặp lại ở điều kiện
phòng thí nghiệm. Kết quả thu được, đem phân tích Probit trên phần mềm Excel để
xác định LC
50
của các chế phẩm; phân tích biến lượng (ANOVA) và trắc nghiệm
Duncan để phân hạng các nghiệm thức trên phần mềm Statgraphics 7.0
Chế phẩm thử nghiệm bao gồm 15 công thức, chia thành 3 nhóm: nhóm 1 chỉ
chứa dịch chiết nhân hạt xoan chịu hạn (C
0
D
1
, C
0
D
2
và C
0
D
3
); nhóm 2 chỉ chứa
Cypermethrin (C
1
D
0
, C
2
D
0
và C
3
D
0
) và nhóm 3 có sự phối trộn giữa dịch chiết nhân
hạt xoan chịu hạn và Cypermethrin (C
1
D
1
, C
1
D
2
, C
1
D
3
, C
2
D
1
, C
2
D
2,
, C
2
D
3
, C
3
D
1
, C
3
D
2
và C
3
D
3
). Thử nghiệm hiệu quả diệt sâu của các chế phẩm này lên sâu xanh
(Heliothis armigera) tuổi 2 ở năm nồng độ xử lý khác nhau (5%; 10%; 15%; 20% và
25%).
Kết quả cho thấy, hiệu quả diệt sâu của các chế phẩm có sự phối trộn giữa dịch
chiết nhân hạt xoan chịu hạn và Cypermethrin mạnh hơn so với các chế phẩm chỉ
chứa dịch chiết nhân hạt xoan chịu hạn hoặc Cypermethrin, đặc biệt là các chế phẩm
C
3
D
3
, C
2
D
3
, C
1
D
3
và C
3
D
2
có độc tính mạnh nhất, với các giá trị LC
50
tương ứng lần
lược là 0,4261; 0,6755; 1,1015 và 1,5911% . Trong đó, công thức phối trộn C
2
D
2
(chứa 0,09% cypermethrin và 1,332% azadirachtin) và C
3
D
2
(chứa 0,09 cypermethrin
và 1,332% azadirachtin)
có hiệu quả diệt sâu tốt nhất và có ý nghĩa về mặt kinh tế
cũng như thực tiễn sản xuất.
Kết quả phân tích biến lượng cũng cho thấy có sự tác động tương hỗ giữa dịch
chiết nhân hạt xoan chịu hạn và Cypermethrin, sự tác động này làm cho độ độc của
các chế phẩm phối trộn mạnh hơn so với các chế phẩm khác.Thời gian tác động của
các chế phẩm phối trộn lên sâu xanh chậm (từ 5 đến 6 ngày).
ii
SUMMARY
The topic “To assess the effects of fomulations prepared from neem
(Azadirachta indica A.Juss) seed extract and Cypermethrin on Heliothis
armigera”. The study focus on the effects of the mixed products between neem seed
extract and cypermethrin on the death – rate of Heliothis armigera, was carried out at
the Institule of Tropical Biology in Thu Duc District, Ho Chi Minh City.
The experiments were performed in completely randomized design with three
replications under laboratory conditions. The statistical analysis was based on Probit
analysis; Analysis of Variance (ANOVA) and Duncan’s Multiple Range Test.
Fifteen formulations consist of three groups: the first group was consist of the
formulations made only from neem seed extract (C
0
D
1
, C
0
D
2
and C
0
D
3
); the second
group was consist of the formulations made only from Cypermethrin (C
1
D
0
, C
2
D
0
and
C
3
D
0
) and the third was group consist of the formulations made from a mixture of
neem seed extract and Cypermethrin (C
1
D
1
, C
1
D
2
, C
1
D
3
, C
2
D
1
, C
2
D
2,
, C
2
D
3
, C
3
D
1
,
C
3
D
2
, and C
3
D
3
). All they were tested for their insecticidal effects on the 2
nd
instar
larvae of He liothis armigera at different concentrations (5%, 10%, 15%, 20% and
25%).
The results showed that the insecticidal effect of formulations with a mixture
of neem seed extract and Cypermethrin were stronger than the neem seed extract or
Cypermethrin used separately. Especially, the formulations C
3
D
3
, C
2
D
3
, C
1
D
3
and
C
3
D
2
showed high toxicity with the values of LC
50
0,4261; 0,6755; 1,1015 and
1,5911% respectively. The fomulations C
2
D
2
(0,06% cypermethrin and 1,332%
azadirachtin) and C
3
D
2
(0,09% cypermethrin and 1,332% azadirachtin) were better
than other formulations for controlling Heliothis armigera in term of economic and
practical aspects.
Analysis of variance also determined a strong interaction between neem seed
extract and Cypermethrin (P<<0,05). It was illustrated by the fact that formulations
combining both neem seed extract and Cypermethrin had higher toxicity than others.
The time of effectiveness is rather slow (five to six days) on Heliothis armigera.
iii
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cảm ơn.....................................................................................................................i
Tóm tắt..........................................................................................................................ii
Summary......................................................................................................................iii
Mục lục.........................................................................................................................iv
Danh mục các bảng....................................................................................................viii
Danh mục các hình.......................................................................................................ix
Danh mục các đồ thị......................................................................................................x
Phần 1. MỞ ĐẦU.....................................................................................................1
1.1. Đặt vấn đề............................................................................................................1
1.2. Mục đích, yêu cầu................................................................................................2
1.3. Giới hạn đề tài......................................................................................................2
Phần 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU..........................................................................3
2.1. Giới thiệu chung về cây xoan chịu hạn................................................................3
2.1.1. Phân loại........................................................................................................3
2.1.2. Đặc điểm hình thái của cây xoan chịu hạn....................................................3
2.1.3. Nguồn gốc và sự phân bố của cây xoan chịu hạn..........................................5
2.1.4. Điều kiện thích nghi và tăng trưởng..............................................................5
2.1.5. Nhân giống....................................................................................................5
2.1.6. Công dụng.....................................................................................................6
2.2. Tình hình nghiên cứu về cây xoan chịu hạn.........................................................7
2.2.1. Trên thế giới..................................................................................................7
2.2.2. Ở Việt Nam...................................................................................................9
2.3. Các hoạt chất phồng trị côn trùng trích từ cây xoan chịu hạn............................11
2.3.1. Các hoạt chất có trong xoan chịu hạn..........................................................11
2.3.2. Dầu xoan chịu hạn.......................................................................................11
2.3.3. Azadirachtin và các limonoid khác.............................................................12
2.3.3.1. Azadirachtin.........................................................................................12
2.3.3.2. Meliantriol............................................................................................13
2.3.3.3. Salannin................................................................................................14
iv
2.3.3.4. Nimbin và Nimbidin.............................................................................14
2.3.3.5. Các chất khác........................................................................................15
2.4. Phương thức tác động và phổ tác động của hoạt chất có trong xoan chịu hạn...15
2.4.1. Đối với côn trùng........................................................................................15
2.4.1.1. Phương thức tác động...........................................................................15
2.4.1.2. Phổ tác động.........................................................................................16
2.4.2. Đối với vi nấm.............................................................................................17
2.4.3. Đối với tuyến trùng.....................................................................................17
2.5. Một số công trình nghiên cứu về tác động của dịch chiết từ xoan chịu hạn lên
sâu bọ................................................................................................................17
2.6. Chiết xuất, phối chế và sử dụng các sản phẩm chiết xuất từ xoan chịu hạn......19
2.6.1. Chiết xuất hoạt chất từ xoan chịu hạn.........................................................19
2.6.1.1. Chiết xuất bằng nước...........................................................................20
2.6.1.2. Chiết xuất bằng hexane........................................................................20
2.6.1.3. Chiết xuất bằng pentane.......................................................................20
2.6.1.4. Chiết xuất bằng cồn..............................................................................21
2.6.2. Phối chế sản phẩm chiết xuất từ xoan chịu hạn..........................................21
2.6.3. Sử dụng sản phẩm chiết xuất từ xoan chịu hạn...........................................22
2.6.4. Ưu điểm của các dịch chiết từ xoan chịu hạn..............................................22
2.6.5. Một số sản phẩm thương mại của xoan chịu hạn........................................23
2.7. Giới thiệu về Cypermethrin................................................................................25
2.7.1. Pyrethroid....................................................................................................25
2.7.2. Cypermethrin...............................................................................................26
2.7.2.1. Đặc tính của Cypermethrin...................................................................26
2.7.2.2. Sử dụng Cypermethrin.........................................................................27
2.8. Giới thiệu về sâu xanh (Heliothis Spp.)..............................................................27
2.8.1. Định danh và phân loại................................................................................27
2.8.2. Hình thái sâu xanh.......................................................................................28
2.8.2.1. Trứng....................................................................................................28
2.8.2.2. Ấu trùng (sâu non)................................................................................28
2.8.2.3. Nhộng...................................................................................................29
2.8.2.4. Sâu trưởng thành..................................................................................29
v