Nhận xét chương trình “ Bài ca đi cùng năm tháng” được phát sóng hàng ngày ngày trên ĐTNVN.

Website: Email : Tel : 0918.775.368
A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Bước vào thế kỉ 20 - thời đại của thông tin, con người sẽ được tiếp
nhận một hệ thống thông tin và những nguồn tin vô cùng phong phú và
hiểu biết về mọi lĩnh vực. Và khi nhắc đến Truyền thông đại chúng, chúng
ta, ai cũng sẽ liên hệ ngay những tin tức thời sự, chính trị tổng hợp…Điều
đó chưa đủ, bởi cuộc sống ngoài những thức tin thì chúng ta cũng cần phải
có nhu cầu được giải trí. Đó là nhu cầu về âm nhạc. Trong các loại hình báo
chí đã và đang xuất hiện, một trong những loại hình có tổ chức chương
trình về âm nhạc công phu nhất, đem lại nhiều thông tin về âm nhac nhất và
cập nhật nhất thì không thể không kể đến Đài Tiếng nói Việt Nam
(ĐTNVN).
Trong cuộc sống, chúng ta trao đổi với nhau bằng ngôn ngữ. Người
nghe hiểu được ý nghĩ của người nói nhờ nội dung của từ ngữ được sắp xếp
theo một quy tắc (ngữ pháp, cú pháp). Nhưng ngoài nội dung của từ ngữ-
ngữ nghĩa, chúng ta còn nhận được nội dung khác nữa qua giọng điệu của
lời nói - ngữ điệu và cả sắc thái tình cảm nữa. Qua mỗi câu nói, người nghe
sẽ nhận được cùng một lúc hai dòng thông tin: một nội dung qua ngữ nghĩa
và một nội dung khác, qua ngữ điệu và sắc thái tình cảm với muôn vàn
cung bậc của nó va thường được tiếp nhận bằng trái tim. Nói rõ hơn là sự
rung cảm của người nghe.
Những điều trên người viết muốn nói thay cho ngọn nguồn của âm
nhạc, về ngữ điệu. Âm nhạc đang dần trở thành món ăn tinh thần không thể
thiếu với cuộc sống con người. Ở Việt Nam nói riêng, hiện nhạc trẻ đang
được rất thịnh hành. Tuy nhiên, không phải là tất cả, vẫn còn các loại hình
nhạc như: nhạc vàng, nhạc đỏ… cũng đang được ưa chuộng. Trong đó phải
nhắc đến những bài hát, những bài ca đi cùng năm tháng. Đây cũng là tên
Website: Email : Tel : 0918.775.368
của một chương trình ca nhac được phát sóng hàng ngày trên ĐTNVN. Từ
khi ra đời, cho đến nay chương trình vẫn đứng vững với sự nhiệt tình,

hưởng ứng nồng nhiệt của thính giả. Chương trình không đơn thuần đem
lại sự giải trí cho công chúng mà nó còn khơi dậy lại cho thế hệ trẻ lí tuởng
và tinh thần yêu nước. Đồng thời mang lại những phút thư giãn cho tuổi già
và nhớ lại những kỉ niệm xưa - một thời “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu
nước”.
Với những lý do và những điều đáng nói trên, tác giả đã chọn đề tài
nhận xét chương trình “ Bài ca đi cùng năm tháng” được phát sóng hàng
ngày ngày trên ĐTNVN.
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài
Trong lĩnh vực truyền thông đại chúng nói chung và lĩnh vực âm
nhạc nói riêng có rất nhiều vấn đề mà các nhà nghiên cứu, chúng ta cần
phải bàn đến. Tuy nhiên, trong phạm vi của một bài tiểu luận, người viết
xin đề cập đến một đè tài nhỏ, đó là “Chương trình “ bài ca đi cùng năm
tháng” được phát sóng 5h20 hàng ngày trên VOV3 của ĐTNVN.
3. Phương pháp luận
Tác giả của bài tiểu luận nghiên cứu chương trình chủ yếu là nghe
chương trình trên Đài và tổng hợp, phân tích, đánh giá nội dung cũng như
chất lượng của chương trình.
4. Ý nghĩa lý luận và khoa học
Tiểu luận có thể đóng góp một phần để xây dựng chương trình ngày
một tốt hơn và hiệu quả hơn. Đồng thời từ một số ý kiến của tiểu luận có
thể là những cái mới mà người làm chương trình và công chúng cần quan
tâm và hiểu.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
5. Nội dung chính
Chương I: Lý luận về âm nhạc trên sóng phát thanh.
1.1.Tính hiện thực của âm nhạc
1.2.Ngôn ngữ âm nhạc
1.3.Vai trò và vị trí của âm nhạc trên phát song
1.4.Các dạng thức âm nhạc trên phát thanh.

1.5.Tiểu kết chương I
Chương II: Vài nhận xét chung về chương trình “Bài ca đi cùng năm
tháng” phát trên ĐTNVN.
2.1.Nội dung
2.2.Hình thức
2.3. Những kiến nghị, đề xuất
2.4. Tiểu kết chương II.
Do kiến thức về Báo phát thanh nói chung và chương trình “Bài ca đi
cùng năm tháng” nói riêng còn hạn chế, mặt khác đây cũng là đề tài tương
đối mới mẻ nên người viết mong nhận được sự đóng góp ý kiến và bổ sung
để cho tiểu luận được hoàn chỉnh.
Cuối cùng em xin chân thành cảm ơn các thầy Giảng dạy bộ môn
phát thanh thuộc khoa Báo chí trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân
văn, Đại học Quốc Gia HN đã truyền đạt cho em những kiến thức về báo
phát thanh. Đặc biệt em xin chân thành gửi lời cảm ơn tới Thầy giáo
hướng dẫn, người dạy bộ môn phát thanh và là người hướng dẫn em trong
bài tiểu luận.
Em xin chân thành cảm ơn các thầy, cô!
Website: Email : Tel : 0918.775.368
B. PHẦN NỘI DUNG
Chương I: Lý luận về âm nhạc trên sóng phát thanh
1.1 Những ưu thế và lợi ích của báo phát thanh.
Báo phát thanh là một loại hình báo chí sử dụng kỹ thuật sóng điện
từ và hệ thống truyền thanh truyền đi âm thanh trực tiếp tác động vào thính
giả của đối tượng tiếp nhận; là sản phẩm của nền kỹ thuật điện tử, phát
thanh đã từng là loại hình báo chí độc tôn trong thời gian dài. Sự sinh động
kỳ diệu của âm nhạc, tiếng động, lời nói được truyền qua làn sóng radio đã
từng được thính giả đón nhận một cách nồng nhiệt...Gần một thế kỷ qua,
radio đã đóng vai trò là người đồng hành hữu ích trong cuộc sống của
chúng ta. Nó giúp cho con người giữ được mối liên hệ quan trọng đối với

thế giới bên ngoài.
Từ ngữ với sự hỗ trợ của âm thanh, có thể gợi lên vô số các loại hình
ảnh vật chất, có thể vượt qua những không gian rộng lớn trong nháy mắt.
Những quang cảnh và hình ảnh có thể được xây dựng ngay tức thì, những
tính cách nhân vật có thể được hình dung rõ ràng qua phát thanh.VD:
Tiếng bão tố gầm rít, núi lửa phun trào, hàng ngàn người đang vui vẻ trong
một lễ hội, biển nổi sóng dữ dội,...
Là loại hình truyền thông độc đáo, hấp dẫn có khả năng thu hút và
tạo thiện cảm đối với đông đảo công chúng, báo phát thanh có tầm quan
trọng rất lớn trong công tác tuyên truyền cổ động, nhất là trong các lĩnh
vực nhạy cảm như: y tế, giáo dục, dân số,..
Với hệ thống máy móc, thiết bị đơn giản, tiện lợi và rẻ tiền, phát thanh
giúp cho thính giả dẽ dàng tiếp nhận thông tin dù họ đang ở đâu và làm gì.
Đối tượng của phát thanh là quảng đại quần chúng nhân dân lao động. Phát
thanh còn là người bạn tri ân của những người khiếm thị. Thông tin phát
Website: Email : Tel : 0918.775.368
thanh, không phân biệt độ tuổi, giới tinh, nghề nghiệp,...Chiếc radio nhỏ có
thể theo ngư dân ra khơi, theo người nông dân ra đồng, lên nương rẫy, theo
các cụ già đi bách bộ hay theo các chuyến xe trong những cuộc hành trình.
có thể nói báo phát thanh đã phân bổ thông tin lên sóng cho mọi tầng lớp
nhân dân một cách xa xỉ và hào phóng...Trong những hoàn cảnh đặc biệt
như chiến tranh, bão lụt hay ở những vùng rứng núi, hải đảo xa xôi, phát
thanh là loại hình báo chí chiếm ưu thế tuyệt đối so với bát kỳ loại hình báo
chí nào khác.
Mặc dù là loại hình báo chí chỉ có phương tiện âm thanh để diễn đạt
nhưng phương thức tác động bằng radio có nhiều ưu thế nhất là nhữngkhả
năng như: thông tin nhanh, phủ sóng rộng, tiếp nhận tiện lợi và có khả năng
kích thích mạnh mẽ trí tưởng tượng của người nghe.
So với báo in, phát thanh có thế mạnh của sự nhanh nhạy, linh hoạt và
phương thức thông tin sinh động bằng lời nói; còn so với truyền hình phát

thanh vẫn là loại hình báo chí chiếm ưu thế trong việc đưa tin tức nhanh
nhất, kịp thời nhất giúp thính giả tiếp cận sớm nhất đối với các sự kiện, sự
việc xảy ra hàng ngày, hàng giờ trong cuộc sống xung quanh. Với khả năng
truyền đạt ngay tức khắc những sự kiện, sự việc đang xảy ra, cho đến nay,
báo phát thanh vẫn luôn giữ vai trò là loại hình báo chí có khả năng thông tin
nhanh và nhạy bén nhất. Người ta đã đưa ra một sự so sánh đầy hình ảnh:
Khi một sự kiện xảy ra, phát thanh đưa tin, truyền hình diễn tả, báo in phân
tích, giảng giải...Điều đó còn cho thấy nhanh chóng, tức thời là một yếu tố
quan trọng có thể giúp cho phát thanh cạnh tranh với các loại hình báo chí
khác trong bối cảnh đời sống báo chí hiện đại, sôi động, đa dạng và phong
phú như hiện nay.
Truyền thông radio là một phương thức truyền thông đặc biệt, vì nó có
phương thức và con đường tác động riêng, trong đó từ ngữ với phương thức
biểu hiện bằng lời nói là phương tiện chuyển tải ý nghĩa và tình cảm, gắn
Website: Email : Tel : 0918.775.368
liền với tiếng động minh hoạ và âm nhạc. Bản chất của quá trình truyền
thông radio là một sự tương tác đểđi đến sự hiểu biết, là chuyển tải ý tưởng,
tình cảm bằng cách sử dụng hệ thống các ký hiệu âm thanh phong phú. Đây
là một quá trình liên tục mà qua đó chúng ta hiểu được người khác và ngược
lại.
• Sơ đồ của quá trình truyền thông radio:
Nguồn - Thông điệp - Kênh sóng - Tiếp nhận-Phản hồi
Với quy trình truyền thông của báo phát thanh đã mô tả rõ những ưu
thế của loại hình truyền thông này:
1- Đối tượng tác động rộng rãi,người nghe không cần biết chữ chỉ cần
cókhả năng nghe và hiểu được ngôn ngữ lời nói được chuyển tải trên sóng
phát thanh.
2- Thông điệp trên sóng phát thanh có thể len lỏi vào mọi tầng lớp, cư dân
khắp mọi nơi. Đặc biệt đối với những dân tộc ít người, chỉ có tiếng nói mà
chưa có vần tự. Do đó, báo phát thanh có thể cứu sống nuôi dưỡng hàng

ngàn ngôn ngữ không có kí tự trên thế giới đang có nguy cơ diệt vong.
3- Do chuyển tải thông điệp từ sóng điện từ, cho nên báo phát thanh có
tính tức thì và tính toả khắp. Tức là ngay lập tức, thông điệp có thể tác động
đến hàng triệu người trên khắp hành tinh, vượt qua mọi biên giới quốc gia,
lãnh thổ, vượt qua mọi cản trở hàng rào thuế vụ, hải quan, biên phòng,..đó là
ưu thế lý tưởng của báo phát thanh.
4- Cơ chế tác động linh hoạt, khả năng tiếp nhận thông tin mọi nơi, mọi
lúc, tiện lợi cho người nghe. Đặc biệt cho nhóm công chúng là phụ nữ và các
vùng dân cư nghèo vùng sâu, vùng xa. Báo phát thanh không chỉ tác động
nhanh chóng, tức thì, toả khắp mà còn tiện lợi cho mọi đối tượng.
5- Chưa có một loại hình báo chí nào rẻ tiền như báo phát thanh. Điều
Website: Email : Tel : 0918.775.368
này đặc biệt có lợi cho các nước nghèo và các nhóm dân cư nghèo.
6- Là kênh thông tin sinh động, hấp dẫn cho mọi đối tượng, mọi lứa tuổi,
mọi vùng miền nhờ việc sử dụng thế giới âm thanh, báo phát thanh có thể
tạo dựng lên bức tranh sống động về cuộc sống hôm nay cả về diện mạo và
chiều sâu trong kí ức con người, kích thích mạnh mẽ trí tưởng tượng của
người nghe.
1.2..Tính hiện thực của âm nhạc
1.2.1. Âm nhạc phản ánh hiện thực bằng phương thức trữ tình
Tình cảm là một mặt đời sống tinh thần của con người, một hiện
tượng đã và đang tồn tại trong cuộc sống xã hội. Và giá như âm nhạc chỉ
phản ánh tình cảm của con gnười xã hội thì cũng phản ánh hiện thực, cũng
mang tính hiện thực ấy.Tính hiện thực của âm nhạc không dừng lại với một
số nỗi niềm của con người như vui, buồn, giạn, yêu, ghét, thương…
Tình cảm nào cũng nảy lên từ một cảnh, không có cảnh thì không có
tình cảm và ngược lại. Hoàn cảnh là điều kiện, là tiền đề của tình cảm. Và
tình cảm chính là sự phản ánhvà phản ứng của một tâm hồn con người
trước hoàn cảnh. Biểu hiện thật trung thực một dạng tình cảm, tác phẩm âm
nhạc cũng sẽ phản ánh được hoàn cảnh nảy sinh tình cảm ấy. Như vậy,

bằng phương thức trữ tình, âm nhạc vẫn phản ánh được hiện thực, tác phẩm
âm nhạc vẫn là một “bức tranh cuộc sống” của con người, âm nhạc vẫn
mang tính hiện thực như những loại hình nghệ thuật khác.

1.2.2. Hiện thực không phải là sự thực
Có một quan điểm dễ làm vướng víu khi ta tìm hiểu về tính hiện thực
trong âm nhạc: hiện thực là hiện lên sự thực, là phải giống như thật, có
nghĩa là nếu những gì mà mắt thấy tai nghe trong cuộc sống thì ta cũng
phải thấy lại được, nghe được trong tác phẩm. Có như vậy, tác phẩm mới
Website: Email : Tel : 0918.775.368
mang tính hiện thực. Hiện thực cần được hiểu là bao gồm cả hiện tượng vật
chất và và những hiện tượng ttinh thần (ý nghĩa, tình cảm, tư tưởng, ước
mơ…) và thế giới tinh thần này lại là đối tượng đặc biệt quan trọng của
nghệ thuật. Tác phẩm nghệ thuật nào cũng nhằm biểu hiện cho đựoc thế
giưới tinh thần này qua đời sống nội tâm phong phú của con người. Thế
giưói tinh thần của con người chính là hiện thực nhận thức.
1.2.3. Đặc trưng phản ánh hiện thực của âm nhạc.
Mỗi loại hình nghệ thuật có cách khác nhau để biẻu hiện thế giưói
tinh thần. Có loại hình phản ánh thế giưới nội tâm của con người bằng cáhc
tái hiện lại hìnha nhr hiện thực như nó vốn có - gần như thật và có thể làm
ta tưởng đó là thật một trăm phần trăm: hội hoạ, sân khấu, điện ảnh, hoạt
cảnh…Nhưng cũng có loại hình không phản ánh ( miêu tả, tường thuật,
trình bày…) đối tượng vào trong tác phẩm mà lại nói thẳng cái thế giới tinh
thần đó, nghĩa là nghệ sĩ biểu diễn trực tiếp những rung động, cảm xúc, suy
nghĩ, đánh giá…của mình vào trong tác phẩm mà âm nhạc là một ví dụ cụ
thể.
Trong các loại hình nghệ thuật thứ nhất (đã nêu trên) đối tượng được
phản ánh trực tiếp vàp trong tác phẩm. Trong các loại hình nghệ thuật thứ
hai, đối tượng không được phản ánh trực tiếp mà là gián tiếp, trong tác
phẩm thuộc loại này, có quan hệ giữa chủ thể sang tạo - chủ thể thẩm mỹ-

đối tượng phản ánh - khách thẩm mỹ, được biểu hiện trực tiếp vào trong tác
phẩm nghệ thuật.
Bức tranh sống mà âm nhạc vẽ lên là bức tranh về tình cảm con
người, về mối quan hệ tinh thần của con người với thế giới hiện thực khách
quan và rộng hơn là không khí tinh thần của một thời đại.
Vậy, tính hiện thực trong âm nhạc cần được hiểu như là sự gợi mở
về một thái độ cảm nhận hiện thưc cho người nghe và sự cảm nhận đó của
Website: Email : Tel : 0918.775.368
người nghe sẽ vừa là cơ sở, vừa là giới hạn của bức tranh cuộc sống trong
âm nhạc.
1.3.Ngôn ngữ âm nhạc
1.3.1.Ngôn ngữ nghệ thuật.
Tác phẩm nghệ thuật nào cũng phải nhờ những yếu tố vật chất để tác
động vào giác quan của người thưởng thức. Như vậy, mỗi loại hình nghệ
thuật đều dựa vào những vật liệu riêng của nó, những phương tiện vật chất
đặc thù để xây dựng nên hình tượng trong tác phẩm. Âm nhạc phải dựa vào
âm thanh. Chỉ với chất liệu, vẫn chưa đủ để xây dựng thành tác phẩm nghệ
thuật. Người nghệ sĩ phải sắp xếp, nhào nặn, chỉnh lí theo một cách thức
nhất định. Cách thức mà người nghệ sĩ dùng để điều khiển chất liệu đó là
phương tiện diễn tả nghệ thuật. Mỗ loại hình nghệ thuật có một hệ thống
những phương tiện diễn tả của nó. Chất liệu đặc thù cùng với phuơng tiện
diễn tả riêng tạo thành ngôn ngữ nghệ thuật.
1.3.2. Ngôn ngữ âm nhạc: âm và thanh
Ngôn ngữ âm nhạc là ngôn ngữ âm thanh. Âm nhạc sử dụng âm
thanh như một thứ ngôn ngữ để diễn đạt, thông tin một nội dung nhất định.
Nhưng cần phân biệt âm thanh trong ngôn ngữ âm nhạc và âm thanh trong
cuộc sống tự nhiên và xã hội. Âm thông qua tai nghe và được thẩm định về
cao thấp, về ngắn dài, mạnh yêu, về màu sắc…mới trở thành thanh. Âm và
thanh giống nhau ở chỗ hình thành trong thời gian, có cường độ, có tốc độ.
Nhưng khác nhau ở chỗ thanh phải có tần số cố định để có thể so sánh về

độ cao, được chọn lọc, sắp xếp theo một quy định nhất định. Có thể nói,
thanh và âm đã bước đầu được xác định về độ cao, độ vangvà kể cả màu
sắc nữa.