những vấn đề về định hướng chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hướng sản xuất hàng hóa tỉnh Lào Cai trong 1 số năm tới

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Lời mở đầu
----
Xây dựng đất nớc có nền kinh tế phát triển, nhân dân có cuộc sống
ấm no hạnh phúc là mục tiêu lý tởng nủa Đảng và Nhà nớc ta. Từ mục tiêu
lý tởng ấy, Đảng và Nhà nớc có nhiểu chủ trơng, chính sách để xây dựng
nền kinh tế đất nớc nhằm đa đất nớc thoát khỏi nghèo nàn lạc hậu, thực
hiện mong muốn của Bác Hồ Ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng đợc học
hành. Từng bớc sánh vai với các nớc trên thế giới.
Nhìn lại trặng đờng đã qua hơn mời năm đổi mới, đất nớc ta đã thu
đợc nhiều thành tựu đáng kể, đời sống mọi mặt của nhân dân từng bớc đợc
nâng lên. song bên cạnh đó cũng bộc lộ nhiều hạn chế, khuyết nhợc điểm
cần giải quyết. Đặc biệt là sự trênh lệch về mức sống có su hớng ngày càng
lớn giữa miền xuôi và miền núi. Đời sống đồng bào miền núi nói chung rất
khó khăn, nghèo nàn và lạc hậu, thu nhập bình quân đầu ngời quá thấp.
Những năm gần đây Đảng và Nhà nớc đã có chính sách để phát triển kinh
tế miền núi, vùng sâu vùng xa và hải đảo. Tuy nhiên vùng núi vẫn là vùng
nghèo đói của đất nớc. Tỉnh Lào Cai là một trong sáu tỉnh rất khó khăn
thuộc khu vực miền núi phía Bắc đang nằm trong tình trạng ấy.
Vấn đề đặt ra với một tỉnh miền núi có nhiều thế mạnh về đất đai, về
rừng, về tài nguyên khoáng sản, nhân dân cần cù lao động nhng vẫn là tỉnh
đói nghèo và lạc hậu là phải làm gì để phá vỡ tỉnh trạng đó.
Những năm vừa qua, thực hiện chủ trơng của Đảng về từng bớc đa
tỉnh Lào Cai thoát khỏi nghèo, lạc hậu Tỉnh đã đa ra mục tiêu tổng quát là
khai thác mọi tiềm năng, nguồn lực địa phơng, phát triển kinh tế xã hội,
giữ vững ổn định chính trị để phát triển kinh tế hàng hoá. Mục tiêu trên
chính là nguyện vọng của tỉnh và nhân dân các dân tộc trong tỉnh.
Để đạt đợc mục tiêu trên, cần xác định một cơ cấu cây trồng hợp lý,
nó phải phù hợp với thực tế khách quan của tỉnh. Có xác định đợc một cơ
cấu cây trồng hợp lý mới nhằm khuyến khích các ngành kinh tế, các thành
phần kinh tế, các vùng kinh tế phát triển theo hớng công nghiệp hoá, hiên

đại hoá thì mới thúc đẩy phát triển kinh tế, ổn định xã hội, nâng cao đời
sống nhân dân.
Với điều kiện là một tỉnh miền núi, sản xuất hàng hoá cha phát triển,
vấn đề chuyển dịch cơ cấu cây trồng là một nội dung cần đợc quan tâm và
triển khai tích cực. Hiện nay sản xuất nông nghiệp mới chỉ tập chung chủ
yếu ở cây lơng thực. Lơng thực vẫn chiếm tỉ trọng cao trong tổng thu nhập
của ngời nông dân. Nh vậy sản xuất nông lâm nghiệp của tỉnh phải chuyển
dịch theo hớng cộng nghiệp hoá, hiên đại hoá, góp phân xoá đói giảm
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
nghèo. Tuy nhiên không thể coi nhẹ sản xuất lơng thực mà vẩn phải đảm
bảo an toàn lơng thực tại địa phơng.
Là một sinh viên đang học tại khoa KTNN & PTNT trờng
ĐHKTQD HN, tôi suy nghĩ rằng để phát triển kinh tế góp phần xoá đói
giảm nghèo, sản xuất nông lâm nghiệp của tỉnh phải chuyển dịch theo
hớng sản xuất hàng hoá. Trong đề án môn học này em mạnh dạn trình bày
bài viết Những vấn đề về định h ớng chuyển dịch cơ cấu cây trồng
theo hớng sản xuất hàng hoá của tỉnh Lào Cai trong một số năm tới .
Sau đây là nội dung đề án:
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Phần thứ nhất

Những vấn đề lý luận chung
-------------------
I. Khái niệm về chuyển dịch cơ cấu cây trồng.
Cơ cấu hay kết cấu là pham trù phản ánh cấu trúc bên trong của
môt đối tợng là tập hợp những mối liên hệ cơ bản, tơng đối ổn định giữa
các bộ phân cấu thành nên đối tợng đó, trong một thời gian nhất định.
Ngành trông trọt bao gồm các tiểu ngành sản xuất, các bộ phân sản

xuất nh: sản xuất lơng thực, sản xuất cây công nghiệp, sản xuất cây ăn quả,
sản xuất rau Đợc hình thành trên cơ sở phân công lao động trong quá
trình sản xuất và các tiểu ngành, các bộ phận sản xuất trong ngành trồng
trọt, chúng phát triển và kết hợp với nhau theo một tỉ lệ nhất định tao thành
cơ cấu ngành trông trọt.
Cơ câu ngành trồng trọt phản ánh trình độ phát triển khác nhau của
phân công lao động, tiến bộ khoa học - công nghệ và trình độ năng suất lao
động
Cơ cấu ngành trồng trọt là nội dung chủ yếu trong chiến lợc phát
triển nông nghiệp của mỗi nớc. Tuỳ thuộc vào giai đoạn phát triển nhất
định của nền kinh tế với điểu kịên kỹ thuật, kinh tế, xã hội và tự nhiên của
mỗi nớc mà xây dựng cơ cấu sản xuất ngành trồng trọt cho phù hợp và hiệu
quả.
ở các nớc phát triển, trình độ phát triển kinh tế cao, cơ sở vật chất
kỹ thuật trong nông nghiệp to lớn và hiện đại, nhu cầu thị trờng đòi hỏi
nhiều loại nông sản đa dạng với chất lợng cao. Vì vậy, ngành trồng trọt ở
các nớc này đã phát triển mạnh mẽ và đạt trình độ phát triển cao với cơ cấu
sản xuất phong phú gồm nhiều loại sản phẩm nhằm đáp ứng nhu cầu thị tr-
ờng và phù hợp với tiềm năng của mỗi nớc. Những sản phẩn trồng trọt ở
đây bao gồm: cây lơng thực, cây công nghiệp cây dợc liệu, cây ăn quả, rau
đậu, cây thức ăn gia súc, cây hoa ở các nớc đang phát triển, cơ cấu sản
xuất ngành trồng trọt còn đơn giản. Trớc đây, một số nớc độc canh sản
xuất lơng thực để tiêu dùng trong nớc và xuất khẩu hoặc một số nớc độc
canh cây công nghiệp, cây ăn quả theo yêu cầu cung cấp nguyên liệu
cho các nớc khác. Hiện nay ngành trồng trọt ở các nớc đang phát triển
đang có xu hớng phá dần thế độc canh, chuyển sang phát triển ngành trồng
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
trọt đa canh, có nhiều sản phẩm hàng hóa đáp ứng thị trờng và khai thác
hớp lý lợi thế của cả nớc.

ở nớc ta, ngành trồng trọt đang có sự chuyển hớng mạnh mẽ phá thế
độc canh sảm xuất lơng thực, trong đó chủ yếu là lúa nớc sang phát triển
ngành trồng trọt đa canh với nhiều nông sản hàng hoá.
Ngoài sản xuất cây lơng thực, đang mở dần việc sản xuất rau đậu,
cây công nghiệp và cây ăn quả giá trị sản xuất cây lơng thực giảm từ
66,63% năm 1990 xuống còn 63,80% năm 1999; tỉ trọng giá trị rau đậu và
cây công nghiệp tăng, nhất là cây công nghiệp từ 14,52% năm 1990 tăng
lên 19,45% năm 1998 và 20,66% năm 1999.
Sự chuyển dịch cơ cấu trồng trọt nh trên cho phép khai thác tốt tiềm
năng thế mạnh của từng vùng và cả nớc, đáp ứng nhu cầu thị trờng trong n-
ớc và xuất khẩu đồng thời tạo cơ sở đảm bảo an ninh lơng thực cho đất nớc.
Tuy nhiên, việc chuyển dịch cơ câu ngành trông trọt ở nớc ta vẫn
còn chậm; tỉ trọng sản xuất lơng thực còn quá lớn trong khí đó tỉ trọng cây
rau đậu, cây công nghiệp, cây ăn quả còn thấp. Để xây dựng cơ cấu
ngành trồng trọt hợp lý cần dựa trên căn cứ sau:
Trớc hết là phải dựa vào mục tiêu chiến lợc phát triển kinh tế - xã
hội của đất nớc và chiến lợc phát triển nông nghiệp để xây dựng cơ cấu
ngành trồng trọt. Cơ câu sản xuất ngành trồng trọt phải hớng vào phát triển
mạnh sản xuất hàng hoá để đáp ứng nhu câu thị trờng và đặc biệt hớng
mạnh vào xuất khẩu.
Tiến hành phân tích sự tác động tổng hợp của các nhân tố ảnh hởng
đến xu thế chuyển dịch ngành trồng trọt nh:
Nhu cầu thị trờng về các loại sản phẩm của ngành trồng trọt. Nhu
cầu thị trờng vừa là mục tiêu, vừa là động lực để phát triển sản xuất và
chuyển dịch cơ cấu sản xuất ngành trông trọt. Phải tính toán và đánh giá
đầy đủ cả về nhu cầu thị trờng lao động, vốn, cơ sở vật chất, kỹ thuật để lựa
chọn những cây trồng và cơ cấu cây trồng có hiệu quả.
Nhân tố điều kiện tự nhiên nh đất đai, vị trí địa lý, khí hậu, nguồn n-
ớc, tiềm năng sinh vật cần phải đợc xem xét đánh giá đúng để làm cơ sở
cho việc xây dựng cơ sở và bố trí cây trồng phù hợp trên mỗi vùng và cả n-

ớc.
Tiến bộ khoa học, công nghệ và khả năng ứng dụng nó vào sản xuất
của mỗi nớc có ảnh hởng rất lớn đến việc xây dựng cơ cấu ngành trồng trọt
hợp lý.
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Cơ chế chính sách của Nhà nớc có tác động lớn và trực tiếp ảnh h-
ởng đến việc xây dựng và chuyển dịch cơ cấu sản xuất ngành trồng trọt.
Ngoài những căn cứ trên, việc lựa chọn, xác định cơ cấu ngành trồng
trọt cần phải xem xét và giải quyết tốt các mối quan hệ giữa sản xuất lơng
thực và thực phẩm đáp ứng nhu cầu trong nớc và xuất khẩu; mối quan hệ
giữa cây công nghiệp dài ngày và ngắn ngày đáp ứng nhu cầu nguyên liệu
và xuất khẩu. Trong sản xuất lơng thực cẩn giải quyết mối quan hệ giữa lúa
và mầu, nhất là những cây có hàm lợng dinh dỡng cao để làm thức ăn cho
chăn nuôi và chế biến thực phẩn nh ngô, đậu tơng
II. Vai trò của chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hớng sản xuất
hàng hoá.
Trong giai đoạn hiện nay, vấn đề chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo
hớng sản xuất hàng hoá ở tỉnh miền núi là tất yếu khách quan, không
những do nhu cầu phát triển của đồng bào dân tộc mà còn do nhu cầu đòi
hỏi phát triển chung của tỉnh cũng nh của cả nớc. Vì thế nó có vai trò hết
sức quan trọng:
Một là, chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hớng sản xuất hàng hoá
mới cho phép khai thác và sử dụng một cách có hiệu quả mọi tài nguyên
thiên nhiên đa dạng, phọng phú của tỉnh. Trong nền kinh tế tự cấp, tự túc
và nền kinh tế chỉ huy, với một cơ chế tập trung, quan liêu bao cấp trớc
đây, các tiềm năng thế mạnh về đất đai, rừng, khí hậu, thời tiếtđều bị
lãng quên. Việc khai thác và sử dụng các nguồn tài nguyên hết sức bừa
bãi, vắt kiệt tài nguyên thiên nhiên, không có sự bồi bổ, tái tạo, làm
nguồn tài nguyên bị cạn kiệt các tài nguyên này trớc đây đợc coi là sở

hữu toàn dân - kiểu sở hữu chung chung, vô hình, trừu tợng. Thực chất kiểu
sở hữu đó đã làm cho tài nguyên không có ngời chủ đích thực của nó (vô
chủ), dẫn đến tình trạng cha chung không ai khóc. Đó là nguyên nhân
của hiện tợng tài nguyên bị khai thác bừa bãi, bị huỷ hoại nghiêm trọng.
Để từng bớc chuyển dịch cơ cấu cây trồng của tỉnh theo hớng sản
xuất hàng hoá, thì các tài nguyên thiên nhiên phải có ngời chủ thực sự, họ
phải luôn tính toán, phải có kế hoạch khai thác, sử dụng nó một cách có lợi
nhất, với chi phí thấp nhất nhằm đạt hiệu quả kinh tế cao nhất. Đi đôi với
việc tái tạo, bù đắp để tái sản xuất mở rộng tài nguyên thiên nhiên.
Hai là, chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hớng sản xuất hàng hoá sẽ
từng bớc xây dựng đợc một cơ cấu kinh tế tiến bộ ở tỉnh góp phần vào viêc
xây dựng một cơ cấu hợp lý của cả nớc.
Muôn xây dựng một cơ cấu kinh tế phù hợp với khả năng, thế mạnh
của tỉnh, thì việc chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hớng sản xuất hàng
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
hoá là con đờng chắc chắn sẽ phải trải qua. Cụ thể là, hạn chế diện tích
trồng cây lơng thực, phát triển mạnh, đa dạng hoá cây công nghiệp, cây ăn
quả, cây đặc sản, cây dợc liệu quý hiếm. Đồng thời cũng phải phát triển
mạnh ngành công nghiệp chế biến, các ngành nghề, dịch vụ, từng bớc biến
đổi bộ mặt kinh tế xã hội.
Ba là, chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hớng sản xuất hàng hoá
mới giải quyết tốt việc làm và thực hiên sự phân công lại lao động vận
động theo đúng quy luật của nó, không những ở trong địa bàn các huyện
mà nó còn góp phần vào việc thực hiện phân công lại lao động xã hội trong
toàn tỉnh, vừa là vấn đề kinh tế vừa là vấn đề xã hội. Khi đã chuyển dịch đ-
ợc một cơ cấu cây trồng theo hớng sản xuất hàng hoá sẽ làm cho lực lợng
lao động trí tuệ ngày càng tăng lên, vì phải áp dụng nhiều khoa học kỹ
thuật công nghệ mới vào sản xuất. Lực lợng lao động trọng lĩnh vực nông
nghiệp thuần túy hiện nay sẽ dần dần sang lĩnh vực lâm nghiệp, công

nghiệp và dịch vụ. Trong nông nghiệp, lao động trông trọt độc canh cây l-
ơng thực sẽ giảm xuống, chuyển dần sang lĩnhvực sản xuất cây công
nghiệp, cây ăn quả, cây dợc liệu Đó chính là những lĩnh vực tiềm năng,
thế mạnh của tỉnh. Đồng thời chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hớng sản
xuất hàng hoá có thể thu hút khối lợng lớn lực lợng lao động có kỹ thuật ở
nơi khác đến.
Bốn là, chuyển dich cơ cấu cây trồng theo hớng sản xuất hàng hoá sẽ
góp phần to lớn trong việc giữ gìn, bảo vệ môi trờng sinh thái của tỉnh và
các vùng lân cận, bảo vệ tài nguyên rừng không bị tàn phá, đất sẽ không bị
rửa trôi, môi trờng sinh thái sẽ không ngừng đợc bồi bổ và phát triển
Đây là điều kiện cơ bản để giữ gìn môi trờng sinh thái bền vững của tỉnh, là
vấn đề rất đáng lo ngại hiện nay không những ở trong tỉnh mà còn là vấn đề
đáng lo ngại trong cả nớc.
Năm là, chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hớng sản xuất hang hoá
thì đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào các dân tộc trong tỉnh mới
đợc cải thiện, an ninh quốc phòng mới đợc giữ vững, chĩnh sách dân tộc
của Đảng và Nhà nớc ta mới đợc thực hiên tốt, khoảng cách chênh lệch về
sự phát triển giữa đồng bào các dân tộc trong tỉnh và vùng khác trong cả n-
ớc sẽ ngày càng rút ngắn, bản sắc văn hoá các dân tộc trong tỉnh sẽ đợc tôn
trọng và phát triển, kết hợp đợc bản sắc văn hoá từng dân tộc với nền văn
hoá của cả dân tộc Vịêt Nam và tinh hoa của nhân loài.
Sáu là, chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hớng sản xuất hàng hoá là
phù hợp với quy luật phát triển kinh tế xã hội và phù hợp với xu thế của
thời đại ngày nay. Việc chuyển dich cơ cấu cây trồng theo hớng sản xuất
hàng hoá là tất yếu khách quan đối với tỉnh Lào Cai đặc biết lại là một tỉnh
vùng núi. Điều đó không những là do nhu cầu đòi hỏi và khả năng thực
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
hiện của đông bào dân tộc trong tỉnh mà còn là nhu cầu đòi hỏi cấp bách
của sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội nớc ta trong giai đoạn hiện nay.

7
Website: Email : Tel : 0918.775.368

Phần thứ hai
----
Thực trạng chuyển dịch cơ cấu và những định
hớngvề chuyển dịch cơ cấu câytrồng
theo hớng sản xuất hàng hoá
------------
A. Thực trạng chuyển chuyển dịch cơ cấu cây trồng và những
nhân tố ảnh hởng đến quá trình chuyển dịch cơ cấu cây trồng của tỉnh
Lào Cai.
I. Thực trạng chuyển dịch cơ câu cây trồng của tỉnh.
Trong một số năm vừa qua tỉnh đã đạt đợc một số thành tựu đáng về
chuyển dịch cơ cấu cây trồng, sản xuất hàng hoá đã từng bớc đợc cải thiên
và phát triển. Đời sống của nhân dân đợc nâng lên rõ rệt cả về vật chất lẫn
tinh thần, nhiều điển hình nhân tố mới xuất hiện, làm ăn có hiệu quả băng
mô hình sản xuất VACR và một số ngành nghề truyền thống của dân tộc.
Đồng bào ở nhiều vùng đã khai thác tiềm năng thế mạnh của mình, tranh thủ
đầu t, giúp đỡ của Nhà nớc về vốn, giống kỹ thuật để phát triển kinh tế.
Việc thực hiện các dự án và trơng trình phát triển kinh tế xã hội đã giúp
đồng bào dân tộc nhiềi nơi phát triển nghề rừng gắn với phủ xanh đất trông
đồi nủi trọc, bảo vệ môi trờng.
Số hộ nghèo và đói của tỉnh giảm từ 33% năm 1995 suống còn
10% cuối năm 2001.
Song nhìn chung miền núi vẫn là khu vực chậm phát triển. Nền kinh
tế về cơ bản vẫn đang trong tình trạng sản xuất nhỏ. Cơ cấu sản xuất và cơ
cấu kinh tế còn đơn điệu, năng suất lao động thấp. Những nơi vung sâu,
vung xa kinh tế còn ở mức trì trệ kém hơn, mang tính tự nhiên, tự cung tự
cấp. Nhiều nơi còn rất nghèo nàn lạc hậu. Đời sống nhân dân còn khó khăn,

có nơi tỉ lệ đói nghèo trên 40%, tình trạng thiếu nớc sinh hoạt, nớc sản xuất
diễn ra ở khá nhiều nơi. Khoảng cách về mức sống, trình độ dân trí, trình độ
văn hoá giữa vung thấp, vùng đô thị, gần trục lộ giao thông so với vùng cao,
vùng sâu, vùng xa không những không đợc thu hẹp lại mà ngày càng tăng
lên.
8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Vài năm gần đây, khi nhà nớc có trơng trình 135 đầu t cho các xã
đặc biệt khó khăn thì kết cấu hạ tầng kinh tế và cơ sở hạ tầng xã hội đợc
nâng lên một bớc, nhng nhìn chung những vùng này vẫn còn tình trạng thấp
kém, lạc hậu. Nhiều vùng từ lâu không có đờng ô tô hoặc không đợc mở
mang đờng xá nên gây ảnh hởng rất lớn đến sản xuất hàng hoá và các tiến bộ
xã hội.
Để khắc phục tình trạng khó khăn trên, tạo bớc chuyển biến mới về
kinh tế xã hội ở tỉnh Lào Cai chúng ta cần thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây
trồng theo hớng sản xuất hàng hoá.
II. Những nhân tố ảnh hởng đến quá trình chuyển dịch cơ cấu
cây trồng của tỉnh Lào Cai.
1. Những nhân tố tích cực.
Tài nguyên đất đai rất phong phú, đặc biệt là rừng và đất rừng,
cùng với diên tích đồng cỏ có thể tạo điều kiên đạ dạng các loại cây trồng,
phát triển nhanh nông, lâm nghiệp và công nghiệp chê biến.
Với vị trí địa lý của mình, tỉnh có khả năng phát triển kinh tế
hàng hoá, có thể mở rộng lu thông hàng hoá ở cả trong vùng và ngoài vùng.
Là tỉnh giàu tài nguyên khoáng sản, trữ lợng và số lợng khoáng
sản lớn, có điều kiện phát triển mạnh công nghiệp khai thác và vật liệu xây
dựng.
Ngời dân có tinh thân đoàn kết thống nhất gắn bó, giúp đỡ lẫn
nhau trong sản xuất và đời sống. Đây là truyền thống đã có từ lâu đời của
đồng bào các dân tộc. Họ thờng xuyên giúp đỡ trong thời điển bân rộn của

mùa vụ thông qua đổi công lao động cho nhau; giúp đỡ nhau trong lúc khó
khăn, hoan nạn; trong việc dựng vợ, gả chồng; trong việc xây dựng, cất nhà.
Các dân tộc sống ở các địa hình, các tiểu vùng có thể khác nhau
nhng không độc lập, riêng rẽ, do vậy, tinh thần đoàn kết, quan hệ xã hội đợc
mở rộng không những chỉ trong từng dân tộc mà còn có sự đoàn kết giúp đỡ
giữa các dân tộc với nhau.
Khí hậu, địa hình phức tạp hình thành nên nhiều vùng và tiểu
vùng, tạo điều kiện cho việc nuôi, trồng những cây, con đặc sản quý hiếm có
giá trị kinh tế cao. Ngoài ra, tỉnh còn có nhiều danh lam thắng cảnh tự nhiên
tuyệt vời, tạo khả năng tiềm tàng cho sự phát triển ngành du lịch sinh thái,
kết hợp với du lịch văn hoá của 27 dân tộc trong tỉnh hết sức sinh động và
phong phú, tơng lai sẽ là ngành phát triển mạnh và đóng góp tỉ trọng lớn
trong giá trị sản phẩm. Điêu kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội có thể xây dựng
một cơ cấu cầy trồng theo hớng sản xuất hàng hóa đa dạng và phong phú.
9
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1.Những nhân tố tiêu cực.
Do đặc điểm địa hình phức tạp, núi cao, đồi dốc, khí hậu, thời
tiết không thuân hoà gây kho khăn trong xây dựng cơ sở hạ tầng cho sản
xuất quy mô lớn và trong lu thông tiêu thu hàng hoá.
Dân số tha thớt, đời sống kinh tế thu nhập quá thấp, dân trí thấp,
tỉ lệ mù chữ cao, đời sống văn hoá thiếu thốn ; đầu t , tích luỹ để tái sản
xuất mở rộng thấp vì vậy khó khăn trong việc áp dụng khoa học, công nghệ,
đầu t chiều sâu và cho thị trờng tiêu thụ hàng hoá tại chỗ ; hơn thế nữa
đồng bào dân tộc còn nhiều tập quán phong tục lạc hậu, nhất là t tởng nặng
nề của sản xuất tự cung, tự cấp của nền kinh tế tự nhiên, gây rất nhiều khó
khăn cho sản xuất hàng hoá ở trong tỉnh.
Tập quán canh tác một vụ, đa số đồng bào chỉ tập trung sản xuất
từ tháng 3 đến tháng 10 (âm lịch), còn từ tháng 11 đến tháng 2 (âm lich) bỏ
hoang (theo tài liệu của ủ ban dân tộc và miền núi, vùng núi phía Bắc có tới

63% đất canh tác chỉ trồng 1 vụ), lam giảm sản lợng của sản phẩm.
-Tập quán du canh, du c của một số dân tộc vùng cao đã dẫn đến
những tác hại rất lớn. Vì nhu cầu lơng thực, nên ngoài cây lúa nớc, họ ra sức
phá rừng để trồng cây lúa nơng, ngô, khoai, sắn Họ chỉ biết gieo trồng,
không có thói quen nuôi dỡng chăm bón. Do vậy, khi đất đai đã bị rửa trôi,
bạc mầu thì họ lại chuyển đến nơi khác để khai phá rừng đầu nguồn, rừng
càng già thì đất càng tốt. Phá rừng già, rừng đầu nguồn đó là đối tợng chính
của du canh, du c. Do đó, kinh tế của đồng bào các dân tộc rơi vào vòng
luẩn quẩn: càng đói thì càng phá rừng, môi trờng sinh thái càng huỷ hoại,
và càng phá rừng thì đồng bào càng đói.
Tập quán trồng và hút thuốc phiện, đã trở thành tập quán lâu đời
của một số dân tộc ít ngời, đặc biệt đối với ngời H Mông. Thuốc phiện đã
đầu độc, huỷ hoại nguồn nhân lực phát triển nền kinh tế hàng hoá, tiêu phí
vật chất lớn và huỷ hoại sức khoẻ tinh thần của ngời dân, ảnh hởng xấu đến
an ninh, trật tự xã hội trong khu vực.
Sự cố kết trong cộng đồng (gia đinh - dòng họ làng bản) đã
tạo ra sự khép kín trong đời sống kinh tế, kìm hãm sự phát triển của các
quan hệ xã hội, quan hệ kinh tế , và do đó, kìm hãm cả sự phát triển của
kinh tế hàng hoá.
Ngoài ra con tệ nạn tảo hôn, ly hôn, ma chay cúng bái, mê tín dị
đoan, hội hè kéo dài là những tập tục mang tính phổ biến, cũng đã kìm
hãm sự phát triển của sản xuật và là một trong những nguyên nhân của sự
thấp kém về đời sống kinh tế và tinh thần của đồng bào ở đây.
10
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Kết cấu hạ tầng, nói chung kết cấu hạ tầng ở các huyện trong
tỉnh là thấp kém làm cho nền kinh tế hàng hoá không có điều kiện phát
triển. Nhất là hệ thống giao thông rất thâp kém, nhiều huyên không có đờng
giao thông liên xã, liên thôn, các công trình giao thông chất lợng rất thấp
kém, quá trình nhựa hoá, bê tông hoá diễn ra còn rất chậm. Do đó gây rất

nhiều khó khăn cho việc phát triển kinh tế của vùng.
Về thông tin lên lạc, kém phát triển, sự phát triển của bu điện,
truyền thanh chỉ bằng khoảng 20% mức trung bình của cả nớc. Đói thông
tin càng làm cho quá trình sản xuất và lu thông hàng hoá không có điều kiện
phát triển.
Về điên và nớc, số hộ dùng điện quốc gia cũng quá ít, trung bình
tiêu thụ điện của cả nớc là 200 kw/ngời/năm, thì ở Lào Cai chỉ khoảng 35-
50 kw/ngời/năm. Trung bình chỉ khoảng 30% số xã có điện, trong khi trung
bình của cả nớc là 60,4%.
Về cơ sở hạ tầng xã hội, giáo dục đào tao ở trong tỉnh còn rất
thấp kém, biểu hiện là tỉ lệ mù chữ cao. Tình hình giao dục xuống cấp
nghiêm trọng, thiếu về số lợng và kém về chất lợng, yêu kém cả về cơ sở vật
chất trờng lớp, cả về đội ngũ giáo viên và cả đối tợng ngời học, cả tỉnh chỉ
có 70% sô xã có trờng cấp II. Tỉ lệ học sinh không đến trờng ở độ tuổi đi
học cao, tỉ lệ bỏ học của học sinh các cấp lớn, câp học càng cao thì bỏ học
càng nhiều.
Y tế và bảo vệ sức khoẻ, tỷ lệ xã có trạm y tê ít. Kết quả là sức
khoẻ của ngời dân miềm núi rất thấp, tỉ lệ tử vong cua trẻ sơ sinh cao, suy
dinh dỡng ở tre em và phụ nữ đang độ tuổi sinh đẻ lớn và tuổi thọ trùng bình
của ngời dân thấp (chỉ bằng 90% tuổi thọ trung bình của cả nớc).
Qua sự phân tích trên ta có thể kết luận rằng, để chuyển dịch cơ cấu
cây trồng của tỉnh theo hớng sản xuất hàng hoá đòi hỏi tỉnh phải có sự nỗ
lực vợt bậc, đặc biệt là sự nỗ lực của các đồng bào dân tộc, đồng thời phải
có sự giúp đỡ, hỗ trợ, tạo điều kiện của Nhà nớc.
B. Chuyển dịch cơ cấu cây trồng trên phạm vi toàn tỉnh và
những định hớng chuyển dịch.
Tỉnh Lào Cai có tổng diện tich đất tự nhiên là: 805000 ha, trong đo
diện tích đất nông nghiệp là: 80800 ha, diên tích đất lâm nghiệp là:161400
ha, diên tích đất chuyên dùng là: 7500 ha, diện tích đất khu dân c: 5000 ha,
diện tích đất cha sử dụng là: 550300 ha.

Tỉnh gồm 10 huyện: thị xã Lao Cai,Bảo Thắng, Văn Bàn, Than Uên,
Bảo Yên, Bát xát, Bắc Hà, Si Măng Cai, Mờng Khơng, SaPa.
11
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Đất canh tác nông nghiêp của tỉnh chủ yếu là những thung lũng,
ruông bậc thang và nhng cánh đồng nhỏ hẹp. Do đó sản xuất lơng thực
không phải là thế mạnh của tỉnh, mà thế mạnh của tỉnh là phát triển các
loại cây công nghiệp, cây ăn quả, cây dợc liệu quý hiếm. Do đó việc
chuyển dịch cơ câu cây trồng của tỉnh theo hớng sản xuất hàng hoá sẽ đi
theo hớng giảm tỉ trọng các loại cây lơng thực tăng tỉ trọng các loại cây
công nghiệp, cây ăn quả, cây dợc liệu
Nhng đối với tỉnh Lào Cai là một tỉnh vùng cao, địa hình phân bố rất
phức tạp, có vùng địa hình thì rất cao, vùng thì địa hình lại bình thờng. Do
đó vấn đề chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo vùng là một vấn đề rất quan
trọng cần đợc tỉnh quan tâm và thực hiện.
Để thực hiện quá trình chuyển dịch cơ câu cây trồng theo hớng sản
xuất hàng hoá tỉnh Lào Cai cần phải thực hiện các bớc công việc sau:
I. Chuyển dich cơ câu cây trồng theo vùng.
Phát triển sản xuất ngành trông trọt theo hớng đa canh là đúng đắn
phù hợp với xu thế phát triển chung của xã hội loài ngời. Nhng đa canh
phải trên cơ sở sản xuất lớn gắn liền với việc xây dựng các vùng chuyên
môn hoá sản xuất. Những cây chuyên môn hoá của vùng là những cây có
giá trị kinh tế cao, cây xuất khẩu phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế xã
hội của tỉnh, cho phép lợi dụng năng xuất tự nhiên, thu về địa tô chênh lệch
cao và có điều kiên phát triển với quy mô lớn.
Xây dựng các vùng chuyên môn hoá sản xuất cây lơng thực, bao
gồm lúa, ngô, sắn nhằm tạo ra khối l ợng nông sản hàng hoá lớn và tỉ
xuất hàng hoá cao. Ngoài những vùng sản xuất lúa tập trung, có quy mô
lớn, cần mở rộng các vùng chuyên canh trọng điểm có quy mô nhỏ đây là
đặc điểm rất phù hợp với miền núi vì đất đai để sản xuất lơng thực ở miền

núi không tập chung. Đất trồng lúa chủ yếu tập chung ở những thung lũng,
mà vấn đề sản xuất lơng thực đáp ứng nhu cầu tại chỗ là một vấn đề hết sức
quan trọng đối với một tỉnh là vùng núi nh tỉnh Lào Cai, giao thông đi lại
rất khó khăn, nên vấn đề tiếp cân với lơng thực của đông bào là rất khó
khăn. Sắn và ngô là hai cây lơng thực làm thức ăn chủ yếu cho đồng bào
dân tộc vùng cao đông thời là thức ăn gia súc để đồng bào tăng gia sản xuất
cải thiên đời sống giảm suy dinh dỡng cho bà mẹ và trẻ em.
Xây dựng vùng chuyên môn hoá sản xuất cây công nghiệp, cây ăn
quả, cây rau phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng trong vùng, làm nhiên liệu
cho công nghiệp chế biến và xuất khẩu. Bên cạnh việc phát triển nâng cao
khối lợng và chất lợng nông sản, nguyên liệu cần coi trọng xây dựng và
hiên đại hoá công nghiệp chế biến nông sản, áp dụng tiến bộ công nghệ
12
Website: Email : Tel : 0918.775.368
mới để nâng cao chất lợng sản phẩm nhờ đó mở rộng thị trờng và tăng thu
nhập cho ngời lao động.
Đặc điển nổi bất của vùng chuyên môn hoá các loại cây trồng là có
khối lợng hàng hoá lớn và tỉ suất hàng hoá cao, sản xuât luôn gắn với thị tr-
ờng, vì thế sự nhạy cảm với thị trờng trong nớc, thế giới và các chính sách
kinh tế rất cao.
1. Căn cứ để chuyển dịch cơ câu cây trồng theo vùng.
Đẩy mạnh việc xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật phục vụ cho sản
xuất và chế biến sản phẩm ngành trông trọt bao gồm:
Thuỷ lợi: trên cơ sở quy hoạch, phát triển hoàn chỉnh hệ thống
thủy lợi đồng bộ, năng cao diên tích chủ động tới và chủ động tiêu, tiến tới
tới tiêu theo yêu cầu phát triển các loại cây trồng trớc hết là những vùng có
trình độ chuyên môn hoá cao. Đi liền với thuỷ lợi phải thực hiên tốt dự báo
khí tợng, thuỷ văn, thực hiện phòng trống lụt bão có hiệu quả.
Mở rộng diên tích gieo trồng giống mới với cơ câu hợp lý.
Phân bón yếu tố quyết định đến năng xuất cây trồng, cần phải

đẩy manh việc cung cấp phân bón cho đồng bào sử dụng trong sản xuất,
nâng cao năng xuất cây trồng, nhất là phân hữu cơ, phân vi sinh, đồng thời
sử dụng hợp lý phân bón.
Phát triển hệ thống giao thông bao bồm cả hệ thông giao thông
liên xã, liên thôn, giao thông nội đồng đáp ứng yêu cầu phát triển của cơ
giới hoá và vận chuyển hàng hoá.
Coi trọng công nghệ chế biến và bảo quản sản phẩm sau thu
hoạch để nâng cao chất lợng và giá trị sản phẩm.
Thực hiên đồng bộ các biện pháp kỹ thuật thâm canh: chú ý biện
pháp thuỷ lơi, giống, phân bón, phải đảm bảo về mặt số lợng, chất lợng và
cơ cấu.
Làm tôt công tác khuyến nông, nhằm chuyển giao kỹ thuật công
nghệ mới cho ngời sản xuất.
Hoàn thiện hệ thống chính sách kinh tế khuyến khích phát triển
ngành trồng trọt nh: chính sách giá, thị trờng, chính sách vốn, chính sác đất
đai.
Hoàn thiên hệ thống tổ chức sản xuất bao gồm: hợp tác xã, hộ
gia đình và trang trại.
13