YẾU TỐ SINH-XÃ HỘI HỌC CỦA CHA MẸ BỆNH NHI NHIỄM HIV/AIDS ĐIỀU TRỊ pptx

YẾU TỐ SINH-XÃ HỘI HỌC CỦA CHA MẸ BỆNH NHI
NHIỄM HIV/AIDS ĐIỀU TRỊ


TÓM TẮT
Mục tiêu: Xác định các yếu tố sinh xã hội học của cha, mẹ bệnh nhi
nhiễm HIV.
Thiết kế nghiên cứu & phương pháp: Mô tả hàng loạt trường hợp:
Phỏng vấn trực tiếp Cha, Mẹ bệnh nhi nhiễm HIV đang điều trị tại BV Nhi
đồng 1, theo bảng câu hỏi soạn sẵn.
Kết quả nghiên cứu: Có 125 cha hay mẹ bệnh nhi nhiễm HIV được
phỏng vấn. Tuổi của bệnh nhi từ 1 đến 144 tháng, chiếm tỉ lệ cao nhất là 3 -
4 tháng tuổi. Các trẻ cư ngụ rải rác khắp các tỉnh miền đông, miền tây nam
bộ, Tây nguyên và nam trung bộ; 39,2% trẻ cư ngụ tại TP Hồ Chí Minh.Tuổi
của cha mẹ từ 18 – 40 tuổi. Trình độ học vấn của cha và mẹ đa số cấp I và II.
Nghề nghiệp của cha đa số là công nhân, lái xe, thợ hồ; nghề của mẹ chủ yếu
là công nhân, buôn bán nhỏ và nội trợ.Phần lớn cha hoặc mẹ của bệnh nhi đã
được xác định nhiễm HIV. Tuy nhiên vẫn còn 35% cha và 23,2% mẹ chưa
được xét nhiệm xác định tình trạng nhiễm HIV.
Kết luận: Cần chú ý tăng cường giáo dục sức khỏe, phổ biến kiến
thức về phòng chống lây nhiễm và điều trị bệnh nhân HIV cho học sinh cấp
I, II và công nhân, lái xe, thợ hồ và nội trợ. Việc chăm sóc sức khỏe cho trẻ
nhiễm HIV cần phải chú ý đến việc tham vấn cha me, nhằm xác định tình
trạng nhiễm HIV cũng như hướng dẫn điều trị tích cực trong những trường
hợp Cha Mẹ đã nhiễm HIV.
ABSTRACT
Objective: To indentify the Bio-social factors among parents of HIV-
Infected patients attending the children’s hospital Nº 1.
Study design: Descriptive: interview parents of HIV-Infected patients
by prepared questionnaire.
Results: 125 fathers or mothers were interviewed, aged 26-42 years.

The majority of patients is from HCM city (39,2%).Almost parents have
education degree of high school. The majority of fathers is worker, builder
and driver. Mothers are worker, saleswoman and housewife. Almost parents
are confirmed HIV(+) but we don’t know about HIV-infection status of 35%
fathers and 23,5% mothers.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Vào cuối năm 2003, UNAIDS công bố trên tòan thế giới có khỏang
37,8 triệu người nhiễm HIV, gồm 35,7 triệu người lớn và 2,1 trẻ em < 15
tuổi
(6)
. Tại Việt Nam, kể từ trường hợp đầu tiên được phát hiện vào năm
1990, tính đến năm 2005, tổng số bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS đã đạt đến
khoảng 263.000 người (Theo Bộ Y Tế Việt Nam, 2005). Dịch bệnh
HIV/AIDS, đã xảy ra ở tất cả 64 tỉnh, thành của nước ta, ảnh hưởng đến tình
trạng sức khỏe chung của người dân và triển vọng tăng trưởng kinh tế của
đất nước. Cứ 75 hô dân, ước tính có một hộ gia đình đã có người nhiễm
HIV/AIDS (Jordan D.Ryan- Điều phối viên thường trú Liên Hợp Quốc tại
Việt nam).
Tại bệnh viện Hùng Vương –Tp. HCM, vào những năm trước 1995
không phát hiện trường hợp sản phụ nào nhiễm HIV. Từ 1996 đến nay, số
phụ nữ mang thai tăng hàng năm một cách rõ rệt. Riêng trong năm 2003,số
phụ nữ đến để khám thai hoặc để sanh là 24.601 trong đó được xét nghiệm
HIV(+) là 173 trường hợp, chiếm tỉ lệ là 0,70%. Tỉ lệ phụ nữ mang thai
nhiễm HIV đã được ước lượng cho thành phố Hồ Chí Minh là 1,00%,
khoảng 1/3 số trẻ được những bà mẹ bị nhiễm HIV sinh ra cũng bị nhiễm
HIV sau này cũng sẽ nhập viện
(8)
.
Việc chăm sóc, điều trị cho trẻ em bị nhiễm HIV phụ thuộc rất nhiều
vào cha, mẹ. Do đó, việc tìm hiểu các yếu tố sinh xã hội học của cha, mẹ

bệnh nhi trở nên cần thiết nhằm góp phần cải thiện hiệu quả điều trị cho trẻ
em nhiễm HIV. Đồng thời qua kết quả nghiên cứu, chúng tôi hy vọng tạo cơ
sở cho các nghiên cứu tiếp theo về trẻ em nhiễm HIV.
Trong nghiên cứu này, mục tiêu của chúng tôi chỉ là tìm hiểu các yếu
tố sinh xã hội học của cha, mẹ bệnh nhi nhiễm HIV.
VẬT LIỆU & PHƯƠNG PHÁP
Phương pháp
Mô tả hàng loạt trường hợp.
Chọn mẫu
Cha mẹ của các bệnh nhi nhiễm HIV được chẩn đoán xác định dựa
vào hướng dẫn chẩn đoán và xử trí người nhiễm HIV của bộ y tế – 2005,
đang điều trị tại khoa nhiễm BVNĐ I.
Cỡ mẫu
lấy trọn (n=125)
Tiêu chí loại trừ
Cha mẹ bệnh nhân không đồng ý tham gia nghiên cứu.
Cách thức tiến hành
Phỏng vấn trực tiếp cha hoặc mẹ bệnh nhi đến nuôi bệnh tại BV Nhi
đồng 1 bằng bảng câu hỏi soạn sẵn .
Thời gian thực hiện
Từ tháng 10 năm 2005 đến tháng 6 năm 2006.
KẾT QUẢ
Trong thời gian từ tháng 10/2005 đến tháng 6/2006: Chúng tôi phỏng
vấn được Cha Mẹ của 125 bệnh nhi (tuổi của bệnh nhi từ 1 tháng đến 144
tháng, với tuổi trung bình là 26,73 tháng) có chẩn đoán nhiễm HIV/AIDS,
đang điều trị tại khoa Nhiễm–Thần kinh BV Nhi đồng 1. Các yếu tố sinh-xã
hội học ghi nhận được như sau:
Tỉ lệ cha mẹ của trẻ nhiễm HIV phân bố theo nơi cư ngụ
Địa
phương

n %
An
Giang
6 4,8
Tp HCM

49 39,2
Long An

7 5,6
Tiền
Giang
3 2,4
Bến Tre 4 3,2
BR–
VTàu
5 4
Đồng
Nai

8 6,4
Bình
Dương
3 2,4
Bình
Phước
9 7,2
Tỉnh
khác
31 24,8

Phân bố tuổi của cha, mẹ bệnh nhi
Hầu hết cha mẹ bệnh nhi đều thuộc lứa tuổi lao động . Trong đó, Tuổi
trung bình của cha bệnh nhi là 28,7 với tuổi nhỏ nhất là 20 và lớn nhất là 42
; Tuổi trung bình của mẹ bệnh nhi là 26,4 với tuổi nhỏ nhất là 18 và lớn nhất
là 39.
Tỉ lệ cha, mẹ bệnh nhi phân bố theo trình độ học vấn
Tỉ lệ cha bệnh nhi phân bố theo trình độ học vấn
Hầu hết trình độ học vấn của cha bệnh nhi là cấp I và cấp II (29,2% và
51,7%)

Biểu đồ 1 : Tỉ lệ cha bệnh nhi phân bố theo trình độ học vấn ( n = 120
)
Tỉ lệ mẹ bệnh nhi phân bố theo trình độ học vấn

Biểu đồ 2 : Tỉ lệ mẹ bệnh nhi phân bố theo trình độ học vấn ( n =121 )
Hầu hết trình độ học vấn của mẹ bệnh nhi là cấp I và cấp II (33,1% và
42,1%)
Tỉ lệ cha, mẹ bệnh nhi phân bố theo nghề nghiệp
Nghề của cha
Bảng 1 : Tỉ lệ cha bệnh nhi nhiễm HIV/AIDS phân bố theo nghề
nghiệp ( n =122 )
Nghề
nghiệp
Tần
số
Tỉ
lệ(%)
Công
nhân
21 17,2

Nông
dân
18 14,7
Lái xe 27 22,1
Thợ hồ

23 18,8
Công
chức
2 1,6
Nghề
nghiệp
Tần
số
Tỉ
lệ(%)
Buôn
bán
10 8,1
Khác 21 17,2
Nghề nghiệp của cha bệnh nhi chủ yếu là lao động chân tay và nghề tự
do.
Nghề của mẹ
Bảng 2 : Tỉ lệ mẹ bệnh nhi nhiễm HIV/AIDS phân bố theo nghề
nghiệp ( n =124 )
Nghề
nghiệp
Tần
số
Tỉ

lệ(%)
Công
nhân
26 20,9
Nông
dân
19 15,3
Nội trợ 27 21,7
Thợ
may
13 10,5
Công
chức
4 3,2
Buôn
bán
26 20,9
Khác 7 5,6
Nghề nghiệp của mẹ bệnh nhi chủ yếu là nội trợ, công nhân và buôn
bán.
Tình trạng nhiễm HIV của cha, mẹ bệnh nhi
Tình trạng nhiễm HIV của cha:
Bảng 3 : Tỉ lệ cha bệnh nhi phân bố theo tình trạng nhiễm HIV ( n =
125)
T
ần
số
Tỉ
lệ(%)
T

ổng
cộng
81 65
Chết

12 9,6

Chưa
đi
ều trị
ARV
68 54,4
HIV
(+)
Đang
đi
ều trị
ARV
1 0,8

Không xét
nghiệm HIV
44 35
Có 35,2 % người cha không đến bệnh viện nuôi con nên không biết
tình trạng nhiễm HIV.
Tình trạng nhiễm HIV của mẹ:
Bảng 4 : Tỉ lệ mẹ bệnh nhi phân bố theo tình trạng nhiễm HIV ( n =
125)

T

ần
số
Tỉ
lệ(%)
T
ổng
cộng
96 76,8

Chết

7 5,6

Chưa
đi
ều trị
ARV
84

67,2

HIV
(+)
Đang
đi
ều trị
ARV
5 4
Không xét
nghiệm HIV

29

23,2

Có 23,2% người mẹ không đến bệnh viện nuôi con nên không biết
tình trạng nhiễm HIV.
BÀN LUẬN & KẾT LUẬN
Trong nghiên cứu của chúng tôi, tuổi bệnh nhi nhiễm HIV từ 1 tháng
đến 144 tháng. Nhóm tuổi chiếm tỉ lệ cao nhất là 3 - 4 tháng tuổi. Đây là lứa
tuổi chưa tự chăm sóc được cho bản thân, hoàn toàn phụ thuộc vào cha mẹ
về mọi mặt. Do đó, việc nâng cao sức khỏe cho trẻ nhiễm HIV cần phải chú
ý đến việc chăm sóc sức khỏe cho cha mẹ của trẻ.
Cha mẹ bệnh nhi cư ngụ rải rác khắp các tỉnh miền đông, miền tây
nam bộ, Tây nguyên và nam trung bộ; Tp. Hồ Chí Minh chiếm tỉ lệ 39,2%.
Tỉ lệ này phù hợp với tỉ lệ nhiễm HIV nói chung trong cộng đồng dân cư qua
các nghiên cứu trước đây
(4)
.
Nghề nghiệp của cha đa số là công nhân, lái xe, thợ hồ và nghề của
mẹ chủ yếu là công nhân, buôn bán nhỏ và nội trợ với trình độ học vấn đa số
là cấp I và II. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc giáo dục sức khỏe và
phổ biến kiến thức về bệnh nhiễm HIV bằng những hình thức, nội dung đơn
giản, dễ hiểu, phù hợp với các phụ huynh có trình độ cấp I, II. Bên cạnh đó,
công tác tuyên truyền, giáo dục sức khỏe cần được chú ý ở nhóm dân cư có
nghề nghiệp là lao động phổ thông.
Phần lớn cha hoặc mẹ của bệnh nhi được xác định đã nhiễm HIV. Tuy
nhiên, tỉ lệ Cha mẹ chưa được điều trị ARV còn rất cao : 54,4% cha và
67,2% mẹ. Bên cạnh đó, vẫn còn 35% người cha và 23,2% người mẹ chưa
được xét nhiệm xác định tình trạng nhiễm HIV. Do vậy, nhằm giảm thiểu tỉ
lệ trẻ nhiễm HIV từ Cha Mẹ chúng ta cần chú ý đến việc tham vấn nam nữ

thanh niên trước khi lập gia đình cũng như hướng dẫn điều trị tích cực trong
những trường hợp cha mẹ đã nhiễm HIV.
Từ kết quả thu được qua nghiên cứu này, chúng tôi nhận thấy sự cần
thiết của các nghiên cứu kế tiếp nhằm tìm hiểu rõ hơn về kiến thức thái độ
vàthực hành chăm sóc bệnh nhi cũng như về phòng chống lây nhiễm cho
thân nhân của cha mẹ bệnh nhi nhiễm HIV.