TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA, ĐẠO ĐỨC VÀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI doc

Ch ng VIIươ
T T NG H CH MINH V V N Ư ƯỞ Ồ Í Ề Ă
HÓA, O C V X Y D NG CON ĐẠ ĐỨ À Â Ự
NG I M IƯỜ Ớ

I. NH NG QUAN I M C B N C A H CH MINH Ữ Đ Ể Ơ Ả Ủ Ồ Í
V V N HÓAỀ Ă
1. Khái ni m v n hóa theo t t ng H Chí Minhệ ă ư ưở ồ
a) nh ngh a v n hoá c a H Chí Minh (SGK)Đị ĩ ă ủ ồ

Văn hóa bao gồm:
-
Ngôn ng , ch vi tữ ữ ế
-
Pháp lu t, o cậ đạ đứ
-
Tôn giáo
-
Khoa h c ngh thu tọ ệ ậ
-
Các sáng t o v n hóa v t ch t v tinh th nạ ă ậ ấ à ầ

b) Quan điểm về xây dựng nền văn hoá mới
Kinh tế:
Chính trị:
dân quyền
Xã hội:Ctr
phúc lợi
Luân lý: biết

Hy sinh mình
Tâm lý: tinh thần
Dân tộc
Văn hóa mới

2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về các vấn đề
chung của văn hóa
Các vấn đề chung
của Văn hóa
Vị trí, vai trò của
Văn hóa
Chức năng của
Văn hóa
Tính chất Văn hóa

a) Quan điểm về vị trí và vai trò của văn hóa
trong đời sống xã hội
-
V n hóa l i s ng tinh th n, có quan h ch t ă à đờ ố ầ ệ ặ
ch v i kinh t , chính tr v n hóaẽ ớ ế ị ă
+ Trong quan h v i chính tr xã h i: chính tr gi i ệ ớ ị ộ ị ả
phóng s m ng cho v n hoá phát tri n: + ẽ ở đườ ă ể
Trong quan h v i kinh t : kinh t l c s h ệ ớ ế ế à ơ ở ạ
t ng xây d ng v n hoá: c s h t ng c a ầ để ự ă “ ơ ở ạ ầ ủ
xã h i có ki n thi t r i v n hoá m i ki n thi t ộ ế ế ồ ă ớ ế ế
c v có i u ki n phát tri nđượ à đủ đ ề ệ ể ”

- V n hóa không th ng ngo i m ph i trong kinh ă ể đứ à à ả ở
t v chính tr ph i ph c v nhi m v chính tr v ế à ị ả ụ ụ ệ ụ ị à
thúc y s phát tri n c a kinh t đẩ ự ể ủ ế

+ V n hoá có tính tích c c tác ng thúc y phát ă ự độ đẩ
tri n kinh t v chính trể ế à ị
+ V n hoá ph i tham gia th c hi n nh ng nhi m v ă ả ự ệ ữ ệ ụ
chính tr , thúc y v xây d ng kinh t : V n hóa ị đẩ à ự ế “ ă
c ng l m t m t tr nũ à ộ ặ ậ ”
- V n hoá v a l m c tiêu, v a l ng l c c a cách ă ừ à ụ ừ à độ ự ủ
m ngạ

b) Quan i m v ch c n ng c a v n hóađể ề ứ ă ủ ă
- B i d ng t t ng úng n v tình c m cao p: có lý ồ ưỡ ư ưở đ đắ à ả đẹ
t ng t ch , c l p, t do có lòng yêu n c, th ng dân, ưở ự ủ độ ậ ự ướ ươ
th ng yêu con ng i, thu chung, ghét nh ng thói quen t t ươ ườ ỷ ữ ậ
x uấ
- M r ng hi u bi t, nâng cao dân tríở ộ ể ế ( nâng cao dân trí l à
nhân dân có th tham gia sáng t o v h ng th v n hoáđể ể ạ à ưở ụ ă )
- B i d ng nh ng ph m ch t t t p, h ng con ng i ồ ưỡ ữ ẩ ấ ố đẹ ướ ườ
v n t i chân, thi n,m , không ng ng ho n thi n mìnhươ ớ ệ ỹ ừ à ệ :
“ Ph i l m th n o cho v n hoá th m sâu v o tâm lý qu c ả à ế à ă ấ à ố
dân, ngh a l v n hoá ph i s a i nh ng tham nh ng, phù ĩ à ă ả ử đổ ữ ũ
hoa xa x , v n hoá soi ng cho qu c dân i ỉ ă đườ ố đ “

c) Quan i m v tính ch t c a n n v n hóađ ể ề ấ ủ ề ă
- Trong cách m ng dân t c dân ch : Dân t c, khoa h c ạ ộ ủ ộ ọ
v i chúng à đạ
- Trong cách m ng xã h i ch ngh a: Có tính ch t dân ạ ộ ủ ĩ ấ
t c v n i dung xã h i ch ngh a.ộ à ộ ộ ủ ĩ
+ Tính dân t c:ộ
+ Tính khoa h c:ọ
+ Tính i chúng:đạ

3. Quan i m c a H Chí Minh v m t s l nh v c đ ể ủ ồ ề ộ ố ĩ ự
chính c a v n hóaủ ă
Văn hóa
Văn nghệ
Đời sống
Mới
Văn hóa
giáo dục

a) V n hóa giáo d că ụ
- M c tiêu c a v n hóa giáo d c: Th c hiên ba ch c ụ ủ ă ụ ự ứ
n ng c a v n hóa. Giáo d c t o ra nh ng cn ă ủ ă ụ để ạ ữ
ng i có ích cho xã h i: c, t iườ ộ đủ đứ đủ à
- N i dung giáo d c to n di n: v n hóa, chính tr , ộ ụ à ệ ă ị
khoa h c k thu t ọ ỹ ậ
-
Ph ng châm, ph ng pháp giáo d c: H c i ôi ươ ươ ụ ọ đ đ
v i h nh, lý lu n g n v i th c t , ph ng pháp phù ớ à ậ ắ ớ ự ế ươ
h p v i l a tu iợ ớ ứ ổ
-
Quan tâm xây d ng i ng giáo viên: yêu ngh , có ự độ ũ ề
o c, yên tâm công tácđạ đứ …

b) V n hóa v n nghă ă ệ
- V n hóa - v n ngh l m t m t tr n, ngh s l ă ă ệ à ộ ặ ậ ệ ĩ à
chi n s , tác ph m v n ngh l v khí s c bén trong ế ĩ ẩ ă ệ à ũ ắ
u tranh cách m ng, trong xây d ng xã h i m i, đấ ạ ụ ộ ớ
con ng i m iườ ớ
+ V n ngh tham gia kháng chi n, xây d ng n c ă ệ ế ự ướ
nh , nh h ng t t ng úng n, tin t ng à đị ướ ư ưở đ đắ ưở

v o cách m ngà ạ
+ V n ngh s ph i có l p tr ng t t ng úng ă ệ ĩ ả ậ ườ ư ưở đ
n, có trình , ph m ch t, b n l nh, t i n ngđắ độ ẩ ấ ả ĩ à ă …

-
Ph i g n v i th c ti n i s ng nhân dân: ph i ả ắ ớ ự ễ đờ ố ả
liên h , i sâu v o i s ng c a nhân dân, th u ệ đ à đờ ố ủ ấ
hi u tâm t nguy n v ng c a nhân dânể ư ệ ọ ủ
-
Ph i có nh ng tác ph m x ng áng v i dân t c v ả ữ ẩ ứ đ ớ ộ à
th i i: N i dung c n trung th c v phong phú, ờ đạ ộ ầ ự à
hình th c ph i trong sáng vui t i, l m cho tác ứ ả ươ à
ph m hay v b íchẩ à ổ

c) V n hóa i s ngă đờ ố
- o c m iĐạ đứ ớ
- L i s ng m iố ố ớ
- N p s ng m iế ố ớ

II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO
ĐỨC
Tư tưởng đạo đức
của Hồ Chí Minh
Cơ sở hình thành
Cách tiếp cận
nội dung
Nhà đạo đức học
tấm gương sáng về
Đạo đức

II. T T NG H CH MINH V O CƯ ƯỞ Ồ Í Ề ĐẠ ĐỨ
- o c l m t tr ng nh ng v n quan tâm h ng Đạ đứ à ộ ọ ữ ấ đề à
u c a H Chí Minh trong s nghi p cách m ng.đầ ủ ồ ự ệ ạ
- H Chí Minh l nh t t ng, lãnh t b n nhi u ồ à à ư ưở ụ à ề
nh t v o c, ph ng pháp di n t cô ng, súc ấ ề đạ đứ ươ ễ đạ đọ
tích, r t quen thu c v i ng i Vi t Nam.ấ ộ ớ ườ ệ
- Ng i v a l nh o c h c l n, v a l t m ườ ừ à à đạ đứ ọ ớ ừ à ấ
g ng o c trong sáng nh t, tiêu bi u nh t ã ươ đạ đứ ấ ể ấ đ
c th gi i th a nh n.đượ ế ớ ừ ậ

- H Chí Minh bồ n v o c to n di n:à ề đạ đứ à ệ
+ i v i m i i t ngĐố ớ ọ đố ượ
+ Trên m i l nh v c ho t ng c a con ng i.ọ ĩ ự ạ độ ủ ườ
+ Trên m i ph m viọ ạ
+ Trong c 3 m i quan h ch y u c a con ng i.ả ố ệ ủ ế ủ ườ
c bi t ng i luôn quan tâm n cán b , ng đặ ệ ườ đế ộ đả
viên“

- T t ng o c c a H chí Minh b t ngu n t ư ưở đạ đứ ủ ồ ắ ồ ừ
truy n th ngề ố
- H Chí Minh ã s d ng ch n l c nh ng khái ồ đ ử ụ ọ ọ ữ
ni m, ph m trù c a o c Nho giáo, t t ng dân ệ ạ ủ đạ đứ ư ưở
ch , t do, công b ng, bác ái t Ph ng tây, a v o ủ ự ằ ừ ươ đư à
ó nh ng n i dung m i. đ ữ ộ ớ
- S k t h p gi a truy n th ng v hi n i, dân t c ự ế ợ ữ ề ố à ệ đạ ộ
v nhân lo i l c tr ng n i b t c a t t ng o à ạ à đặ ư ổ ậ ủ ư ưở đạ
c H Chí Minh.đứ ồ

1. N i dung c b n c a t t ng H Chí Minh v o ộ ơ ả ủ ư ưở ồ ề đạ
cđứ

a) Quan i m v vai trò v s c m nh c a o c.đ ể ề à ứ ạ ủ đạ đứ
-
o c l n n t ng c b n c a con ng i: Đạ đứ à ề ả ơ ả ủ ườ
“ Tr i có b n mùaờ ố …
Thi u m t c thì không th nh ng iế ộ đự à ườ ”

- H Chí Minh coi o c l ồ đạ đứ à s c m nhứ ạ , l à tiêu
chu n h ng uẩ à đầ c a ng i cách m ng:ủ ườ ạ
“C ng nh sông thì có ngu n m i có n c, không ũ ư ồ ớ ướ
có ngu n thì sông c n. Cây ph i có g c, không có ồ ạ ả ố
g c thì cây héo. Ng i cách m ng ph i có o c, ố ườ ạ ả đạ đứ
không có o c thì dù t i gi i m y c ng không đạ đứ à ỏ ấ ũ
lãnh o c nhân dân. Vì mu n gi i phóng cho đạ đượ ố ả
dân t c, gi i phóng cho lo i ng i l m t công vi c ộ ả à ườ à ộ ệ
to tát, m t mình không có o c, không có c n à ự đạ đứ ă
b n, t mình ã h hoá, x u xa thì còn l m n i vi c ả ự đ ủ ấ à ổ ệ
gì. ( T p 5, trang 252 253) ” ậ –

-
o c l nh ng ph m ch t òi h i m i con ng i Đạ đứ à ữ ẩ ấ đ ỏ ỗ ườ
ph i ph n u tham gia v o cu c u tranh vì ả ấ đấ để à ộ đấ
c l p dân t c v vì CNXH. o c c th hi n độ ậ ộ à Đạ đứ đượ ể ệ
ra l cái tâm, cái c trong sáng trong quan h xã h i à đứ ệ ộ
h ng ng y i v i dân, v i n c, v i ng chí, v i à à đố ớ ớ ướ ớ đồ ớ
ng nghi p v v i m i ng i xung quanh.đồ ệ à ớ ọ ườ
- o c t o ra s c m nh cho m i ng i, có o Đạ đứ ạ ứ ạ ỗ ườ đạ
c cách m ng thì khi g p khó kh n, gian kh , th t đứ ạ ặ ă ổ ấ
b i chúng ta không bi quan, chán n n, lùi b c ; khi ạ ả ướ
th ng l i, chúng ta không kiêu c ng, t mãn, công ắ ợ ă ự
th n m v n luôn gi tinh th n khiêm t n, vui v , ầ à ẫ ữ ầ ố ẻ

v i quan i m lo tr c thiên h , vui sau thiên h .ớ đ ể “ ướ ạ ạ”

o c l th c o lòng cao th ng c a con ng i. Đạ đứ à ướ đ ượ ủ ườ
Theo quan i m c a Ng i, m i ng i có t i n ng, đ ể ủ ườ ỗ ườ à ă
công vi c v v trí khác nhau, ng i l m vi c to, ng i ệ à ị ườ à ệ ườ
l m vi c nh , nh ng ai gi c o c cách m ng à ệ ỏ ư ữ đượ đạ đứ ạ
u l ng i cao th ng. đề à ườ ượ
Ng i luôn luôn coi c v t i, ph m ch t v n ng ườ đứ à à ẩ ấ à ă
l c ph i k t h p, ph i i ôi trong m i ng i, không ự ả ế ợ ả đ đ ỗ ườ
th có m t n y m thi u m t kia. T c l trong c có ể ặ à à ế ặ ứ à đứ
t i, trong t i ph i có c.à à ả đứ

“ Nói v ng i có c m không có t i thì không l m ề ườ đứ à à à
h i ai c , nh ng c ng không l m c vi c gì. ạ ả ư ũ à đượ ệ
Ng c l i, n u ng i có t i m không có c thì ượ ạ ế ườ à à đứ
c ng ch ng khác gì m t anh l m kinh doanh gi i, em ũ ẳ ộ à ỏ đ
l i nhi u lãi, nh ng lãng phí, tham ô, n c p c a công ạ ề ư ă ắ ủ
thì nh v y ch có h i cho dân, cho n c, còn s ư ậ ỉ ạ ướ ự
nghi p c a b n thân s m mu n c ng v . Trong ệ ủ ả ớ ộ ũ đổ ỡ
m i quan h gi a c v t i thì c l g c: ng i ố ệ ữ đứ à à đứ à ố ườ
th c s có c thì bao gi c ng c g ng h c t p, ự ự đứ ờ ũ ố ắ ọ ậ
nâng cao trình , nâng cao n ng l c, t i n ng độ ă ự à ă để
ho n th nh m i nhi m v c giao. Ng i có t i, à à ọ ệ ụ đượ ườ à
c ng ph i ra s c tu d ng, rèn luy n v o c. T i à ả ứ ưỡ ệ ề đạ đứ à
c ng l n thì c c ng ph i cao. à ớ đứ à ả ”

b) Quan i m v nh ng chu n m c o c cách m ngđ ể ề ữ ẩ ự đạ đứ ạ
- Trung v i n c, hi u v i dân.ớ ướ ế ớ
ây l ph m ch t quan tr ng nh t, bao trùm nh t.Đ à ẩ ấ ọ ấ ấ
+ Trung v i n c l trung th nh v i s nghi p xây ớ ướ à à ớ ự ệ

d ng v b o v t n cự à ả ệ đấ ướ
+ Hi u v i dân l g n bó v i nhân dân, kính tr ng ế ớ à ắ ớ ọ
dân
- Th ng yêu con ng i, s ng có tình ngh a ươ ườ ố ĩ
- L bao dung, nhân ngh a gi nh cho nhân dân, b n à ĩ à ạ
bè v ng chí.à đồ

- C n, ki m, liêm, chính, chí công vô t .ầ ệ ư
+ C n: C n cù, siêng n ng, ch m chầ ầ ă ă ỉ
Có k ho ch, sáng t oế ạ ạ
Kiên trì
+ Ki m: Ti t ki m ti n c a, th i gian c a b n thân ệ ế ệ ề ủ ờ ủ ả
mình v c a nhân dânà ủ
+ Liêm: Trong s ch tôn tr ng v gìn gi c a côngạ ọ à ữ ủ
Không tham a v , ti n t i, ch ham h c, ham l m, đị ị ề à ỉ ọ à
ham ti n b .ế ộ