Luận văn: Cách tổ chức quản lý sử dụng tiền lượng trong công ty dệt may hà nội phần 1 pps

L I M Đ U.Ờ Ở Ầ
Trong n n s n xu t xã h i c a b t kỳ m t qu c gia nào, ti nề ả ấ ộ ủ ấ ộ ố ề
l ng luôn luôn là m t v n đ “ th i s nóng b ng”. Nó hàm ch a trongươ ộ ấ ề ờ ự ỏ ứ
đó nhi u m i quan h gi a s n xu t và phân ph i trao đ i, gi a tích luề ố ệ ữ ả ấ ố ổ ữ ỹ
và tiêudùng, gi a thu nh p và nâng cao m c s ng c a các thành ph n dânữ ậ ứ ố ủ ầ
c .ư
Khi n n kinh t n c ta chuy n t n n kinh t k ho ch t p trungề ế ướ ể ừ ề ế ế ạ ậ
quan liêu bao c p sang n n kinh t th tr ng có s qu n lý c a Nhàấ ề ế ị ườ ự ả ủ
n c, các doanh nghi p ph i t ch trong s n xu t kinh doanh, t h chướ ệ ả ự ủ ả ấ ự ạ
toán chi phí mà trong đó chi phí ti n l ng chi m ph n không nh , thìề ươ ế ầ ỏ
ti n l ng càng tr thành v n đ quan tr ng trong các doanh nghi p đó.ề ươ ở ấ ề ọ ệ
Đ i v i các doanh nghi p thu c m i thành ph n kinh t , đ t nố ớ ệ ộ ọ ầ ế ể ồ
t i và phát tri n thì h ph i tìm m i cách nâng cao hi u qu s n xu tạ ể ọ ả ọ ệ ả ả ấ
kinh doanh. Mu n v y thì công tác lý lao đ ng và ti n l ng ph i đ cố ậ ộ ề ươ ả ượ
chú ý đúng m c. Nh ng vi c làm khác s không phát huy đ c tác d ng,ứ ữ ệ ẽ ượ ụ
th m chí không có hi u qu n u công tác này không đ c quan tâm đúngậ ệ ả ế ượ
m c và không th ng xuyên đ c c ng c .ứ ườ ượ ủ ố
Trong n n kinh t th tr ng hi n nay, t ch c qu n lý lao đ ngề ế ị ườ ệ ổ ứ ả ộ
và ti n l ng là n i dung quan tr ng trong công tác qu n tr kinh doanhề ươ ộ ọ ả ị
c a doanh nghi p, nó là m t trong nh ng nhân t quan tr ng nh t quy tủ ệ ộ ữ ố ọ ấ ế
đ nh s l ng, ch t l ng s n ph m hàng hoá. T ch c công tác, sị ố ượ ấ ượ ả ẩ ổ ứ ử
d ng ti n l ng giúp cho vi c qu n lý lao đ ng c a doanh nghi p đi vàoụ ề ươ ệ ả ộ ủ ệ
n n n p, thúc đ y ng i lao đ ng hăng say làm vi c, ch p hành t t kề ế ẩ ườ ộ ệ ấ ố ỷ
lu t lao đ ng nh m tăng năng su t và hi u qu công vi c, đ ng th iậ ộ ằ ấ ệ ả ệ ồ ờ
cũng t o c s tính l ng đúng v i nguyên t c phân ph i theo lao đ ng.ạ ơ ở ươ ớ ắ ố ộ
N u t ch c t t công tác lao đ ng - ti n l ng, qu n lý t t qũy l ng vàế ổ ứ ố ộ ề ươ ả ố ươ
đ m b o tr l ng, tr c p, b o hi m xã h i theo đúng ch đ chínhả ả ả ươ ợ ấ ả ể ộ ế ộ
sách thì s t o c s cho vi c phân b chi phí nhân công vào giá thànhẽ ạ ơ ở ệ ổ
đ c chính xác, đ c bi t đ i v i doanh nghi p có quy mô và s l ngượ ặ ệ ố ớ ệ ố ượ
cán b công nhân viên l n. Công ty D t-May Hà N i là m t doanhộ ớ ệ ộ ộ
nghi p Nhà n c thu c B Công nghi p. Ho t đ ng chính c a Công tyệ ướ ộ ộ ệ ạ ộ ủ

là s n xu t nh ng m t hàng ph c v cho ng i tiêu dùng trong n c vàả ấ ữ ặ ụ ụ ườ ướ
1
n c ngoài. Do đó yêu c u đ t ra v i Công ty là ph i có m t đ i ngũướ ầ ặ ớ ả ộ ộ
công nhân viên đông đ o, trình đ chuyên môn cao và năng l c làm vi cả ộ ự ệ
t t đ đ m b o cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh không b ng ng trố ể ả ả ạ ộ ả ấ ị ư ệ
nh m t o cho Công ty ch đ ng v ng ch c trong n n kinh t th tr ngằ ạ ỗ ứ ữ ắ ề ế ị ườ
c nh tranh nóng b ng hi n nay. Chính vì l đó mà công tác qu n lý laoạ ỏ ệ ẽ ả
đ ng ti n l ng Công ty r t đ c coi tr ng. ộ ề ươ ở ấ ượ ọ
Qua vi c nghiên c u tình hình th c t t i Công ty D t- May Hàệ ứ ự ế ạ ệ
N i, b ng nh ng ki n th c đã đ c trang b trong quá trình h c t p t iộ ằ ữ ế ứ ượ ị ọ ậ ạ
tr ng cùng s ch b o t n tình c a giáo viên h ng d n và các cán bườ ự ỉ ả ậ ủ ướ ẫ ộ
công nhân viên phòng T ch c, phòng K toán c a Công ty tôi đã ch nổ ứ ế ủ ọ
v n đ : ấ ề
“T ch c qu n lý, s d ng lao đ ng và ti n l ng trong côngổ ứ ả ử ụ ộ ề ươ
ty D t- May Hà N iệ ộ ” đ làm lu n văn t t nghi p. ể ậ ố ệ
Ngoài l i m đ u, k t lu n và danh m c tài li u tham kh o, b nờ ở ầ ế ậ ụ ệ ả ả
lu n văn đ c k t c u thành 3 ph n:ậ ượ ế ấ ầ
Ph n I: C s lý lu n chung v qu n lý lao đ ng và ti n l ngầ ơ ở ậ ề ả ộ ề ươ
trong doanh nghi p.ệ
Ph n II: T ch c qu n lý, s d ng lao đ ng và ti n l ngầ ổ ứ ả ử ụ ộ ề ươ
trong Công ty D t May Hà N i ệ ộ
Ph n III: M t s ki n ngh liên quan đ n tình hình lao đ ng vàầ ộ ố ế ị ế ộ
ch đ ti n l ng hi n nay c a Công ty D t May Hà N i ế ộ ề ươ ệ ủ ệ ộ
Do ki n th c cũng nh kinh nghi m c a m t sinh viên l n đ uế ứ ư ệ ủ ộ ầ ầ
ti p c n v i th c t nên khó tránh kh i thi u sót, r t mong s đóng gópế ậ ớ ự ế ỏ ế ấ ự
ý ki n c a th y cô và các b n sinh viên đ b n lu n văn này đ c hoànế ủ ầ ạ ể ả ậ ượ
thi n h n.ệ ơ
2
PH N I:Ầ
C S LÝ LU N CHUNG V QU N LÝ LAO Đ NGƠ Ở Ậ Ề Ả Ộ

VÀ TI N L NG.Ề ƯƠ
I. QU N LÝ LAO Đ NG VÀ TI N L NG TRONG DOANH NGHI P.Ả Ộ Ề ƯƠ Ệ
1. C s lý lu n chung v qu n lý lao đ ng.ơ ở ậ ề ả ộ
1.1 Qu n lý lao đ ng là gì ?ả ộ
Qu n lý lao đ ng là ho t đ ng qu n lý lao đ ng con ng i trongả ộ ạ ộ ả ộ ườ
m t t ch c nh t đ nh trong đó ch th qu n tr tác đ ng lên khách thộ ổ ứ ấ ị ủ ể ả ị ộ ể
b qu n tr nh m m c đích t o ra l i ích chung c a t ch c. Trong n nị ả ị ằ ụ ạ ợ ủ ổ ứ ề
kinh t th tr ng các doanh nghi p đ c đ t trong s c nh tranh quy tế ị ườ ệ ượ ặ ự ạ ế
li t. Vì v y đ t n t i và phát tri n doanh nghi p ph i th ng xuyên tìmệ ậ ể ồ ạ ể ệ ả ườ
cách nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh. Trong đó các công vi cệ ả ả ấ ệ
ph i quan tâm hàng đ u là qu n tr lao đ ng. Nh ng vi c làm khác s trả ầ ả ị ộ ữ ệ ẽ ở
nên vô nghĩa n u công tác qu n lý lao đ ng không đ c chú ý đúng m cế ả ộ ượ ứ
không đ c th ng xuyên c ng c . Th m chí không có hi u qu , khôngượ ườ ủ ố ậ ệ ả
th th c hi n b t kỳ chi n l c nào n u t ng ho t đ ng không đi đôiể ự ệ ấ ế ượ ế ừ ạ ộ
v i vi c hoàn thi n và c i ti n công tác qu n lý lao đ ng. M t doanhớ ệ ệ ả ế ả ộ ộ
nghi p dù có đi u ki n thu n l i trong kinh doanh, có đ y đ đi u ki nệ ề ệ ậ ợ ầ ủ ề ệ
v t ch t kĩ thu t đ kinh doanh có lãi, m t đ i ngũ công nhân viên đậ ấ ậ ể ộ ộ ủ
m nh nh ng khoa h c qu n lý không đ c áp d ng m t cách có hi uạ ư ọ ả ượ ụ ộ ệ
qu thì doanh nghi p đó cũng không t n t i và phát tri n đ c. Ng cả ệ ồ ạ ể ượ ượ
l i m t doanh nghi p đang có nguy c sa sút, y u kém đ khôi ph c ho tạ ộ ệ ơ ế ể ụ ạ
đ ng c a nó, cán b lãnh đ o ph i s p x p, b trí l i đ i ngũ lao đ ngộ ủ ộ ạ ả ắ ế ố ạ ộ ộ
c a doanh nghi p, sa th i nh ng nhân viên y u kém, thay đ i ch vàủ ệ ả ữ ế ổ ỗ
tuy n nhân viên m i nh m đáp ng tình hình ho t đ ng s n xu t kinhể ớ ằ ứ ạ ộ ả ấ
doanh c a doanh nghi p phù h p v i kh năng làm vi c c a t ng ng i.ủ ệ ợ ớ ả ệ ủ ừ ườ
3
Ngày nay v i s ti n b c a khoa h c k thu t và s chuy n đ iớ ự ế ộ ủ ọ ỹ ậ ự ể ổ
t n n kinh t t p trung quan liêu bao c p sang n n kinh t th tr ng đãừ ề ế ậ ấ ề ế ị ườ
làm cho các m i quan h gi a con ng i càng tr nên ph c t p. Nhi mố ệ ữ ườ ở ứ ạ ệ
v c a qu n lý lao đ ng là đi u hành chính xác tr n v n các m i quanụ ủ ả ộ ề ọ ẹ ố
h y đ cho s n xu t đ c ti n hành nh p nhàng, liên t c và đem l iệ ấ ể ả ấ ượ ế ị ụ ạ

hi u qu cao. Vì v y vai trò c a qu n lý lao đ ng đ i v i doanh nghi pệ ả ậ ủ ả ộ ố ớ ệ
là r t quan tr ng. B i l qu n lý lao đ ng là b ph n không th thi uấ ọ ở ẽ ả ộ ộ ậ ể ế
đ c c a qu n tr s n xu t kinh doanh, nó nh m c ng c và duy trì đ yượ ủ ả ị ả ấ ằ ủ ố ầ
đ s l ng và ch t l ng ng i làm vi c c n thi t cho t ch c đ đ tủ ố ượ ấ ượ ườ ệ ầ ế ổ ứ ể ạ
đ c m c tiêu đ ra, tìm ki m và phát tri n nh ng hình th c, nh ngượ ụ ề ế ể ữ ứ ữ
ph ng pháp t t nh t đ con ng i có th đóng nhi u s c l c cho cácươ ố ấ ể ườ ể ề ứ ự
m c tiêu c a t ch c đ ng th i cũng t o c h i đ phát tri n khôngụ ủ ổ ứ ồ ờ ạ ơ ộ ể ể
ng ng chính b n thân con ng i. S d ng có hi u qu ngu n l c c aừ ả ườ ử ụ ệ ả ồ ự ủ
con ng i là m c tiêu c a qu n lý lao đ ng.ườ ụ ủ ả ộ
1.2 Các quan đi m v qu n lý lao đ ng trong doanh nghi p.ể ề ả ộ ệ
N n kinh t n c ta đang t ng b c chuy n sang c ch thề ế ướ ừ ướ ể ơ ế ị
tr ng có s qu n lý c a Nhà n c theo đ nh h ng xã h i ch nghiãườ ự ả ủ ướ ị ướ ộ ủ
v i chính sách “đ i m i” h i nh p v i các n c trong khu v c và trênớ ổ ớ ộ ậ ớ ướ ự
toàn th gi i. Y u t con ng i, y u t trí tu đ c đ cao h n y u tế ớ ế ố ườ ế ố ệ ượ ề ơ ế ố
v n và k thu t, tr thành nhân t quy t đ nh s thành b i c a m iố ỹ ậ ở ố ế ị ự ạ ủ ỗ
doanh nghi p. Do v y yêu c u v trình đ và năng l c c a con ng i,ệ ậ ầ ề ộ ự ủ ườ
c a m i doanh nghi p cũng khác tr c t o nên s đòi h i v hai phía:ủ ỗ ệ ướ ạ ự ỏ ề
M i doanh nghi p m c t i thi u đ u yêu c u đ i ngũ công nhânọ ệ ở ứ ố ể ề ầ ộ
viên c a mình hoàn thành nhi m v , đ t tiêu chu n đ nh m c đ t ra,ủ ệ ụ ạ ẩ ị ứ ặ
ch p hành nh ng chính sách, nh ng quy đ nh c a công ty.ấ ữ ữ ị ủ
Tuy nhiên trong th c t kinh doanh, các doanh nghi p ngày càngự ế ệ
yêu c u d i ngũ ngu n nhân l c c a mình nhi u h n m c t i thi u.ầ ộ ồ ự ủ ề ơ ứ ố ể
Doanh nghi p không ch yêu c u nhân viên hoàn thành công vi c mà ph iệ ỉ ầ ệ ả
bi t sáng t o, c i ti n tìm ra nh ng gi i pháp, ph ng pháp m i, khôngế ạ ả ế ữ ả ươ ớ
ch ch p hành quy ch mà còn ph i nhi t huy t, g n bó v i doanhỉ ấ ế ả ệ ế ắ ớ
nghi p, có trách nhi m v i k t qu chung c a doanh nghi p. Không ph iệ ệ ớ ế ả ủ ệ ả
ch có nh ng đòi h i t phía doanh nghi p đ i v i ng i lao đ ng màỉ ữ ỏ ừ ệ ố ớ ườ ộ
4
ng c l i đ i ngũ ng i lao đ ng cũng có nh ng đòi h i nh t đ nh đ iượ ạ ộ ườ ộ ữ ỏ ấ ị ố
v i doanh nghi p mà h đang làm vi c. m t m c t i thi u, công nhânớ ệ ọ ệ Ở ộ ứ ố ể

yêu c u doanh nghi p ph i tr l ng đ y đ , đúng h n, h p lý và cácầ ệ ả ả ươ ầ ủ ạ ợ
đi u ki n lao đ ng an toàn. Ng i lao đ ng yêu c u tham gia vào quáề ệ ộ ườ ộ ầ
trình xây d ng chi n l c, chính sách c a doanh nghi p. Ng i lao đ ngự ế ượ ủ ệ ườ ộ
mu n phát tri n năng l c cá nhân b ng cách nâng cao và ti p thu nh ngố ể ự ằ ế ữ
ki n th c, nh ng k năng m i. H mu n c ng hi n, mu n v n đ ng điế ứ ữ ỹ ớ ọ ố ố ế ố ậ ộ
lên trong h th ng các v trí, ch c v công tác c a doanh nghi p, đ cệ ố ị ứ ụ ủ ệ ượ
ch đ ng tham gia đóng góp quan tr ng vào k t qu ho t đ ng c aủ ộ ọ ế ả ạ ộ ủ
doanh nghi p. V i m t n n kinh t đang trên đà phát tri n m nh t o nênệ ớ ộ ề ế ể ạ ạ
s c nh tranh đ u vào v lao đ ng gi a các doanh nghi p ngày càng cao.ự ạ ầ ề ộ ữ ệ
Ng i lao đ ng do đó c n ph i trang b cho mình nh ng ki n th c và rènườ ộ ầ ả ị ữ ế ứ
luy n k năng đáp ng yêu c u c a doanh nghi p. Ng c l i doanhệ ỹ ứ ầ ủ ệ ượ ạ
nghi p c n ph i có chính sách thích h p đáp ng yêu c u, nguy n v ngệ ầ ả ợ ứ ầ ệ ọ
c a ng i lao đ ng, t o nên m t môi tr ng làm vi c có hi u qu đủ ườ ộ ạ ộ ườ ệ ệ ả ể
doanh nghi p đ t đ c m c đích l i nhu n t i đa.ệ ạ ượ ụ ợ ậ ố
Qu n lý lao đ ng là qu n lý m t nhân t c b n nh t, quy t đ nhả ộ ả ộ ố ơ ả ấ ế ị
nh t c a l c l ng s n xu t đó là nhân t con ng i. Trong c ch thấ ủ ự ượ ả ấ ố ườ ơ ế ị
tr ng c nh tranh hi n nay, các c s doanh nghi p mu n t n t i vàườ ạ ệ ơ ở ệ ố ồ ạ
phát tri n đ c đ u r t c n đ c trang b máy móc thi t b hi n đ i, cóể ượ ề ấ ầ ượ ị ế ị ệ ạ
s nh y v t thay đ i v ch t. Tuy nhiên n u thi u nhân t con ng i,ự ả ọ ổ ề ấ ế ế ố ườ
thi u m t đ i ngũ lao đ ng có trình đ , có t ch c thì cũng không thế ộ ộ ộ ộ ổ ứ ể
phát huy h t đ c tác d ng c a các nhân t kia.ế ượ ụ ủ ố
Tóm l i, đ qu n lý lao đ ng t t thì ph i gi i quy t nh ng m cạ ể ả ộ ố ả ả ế ữ ụ
tiêu sau:
Th nh t là s d ng lao đ ng m t cách h p lý có k ho ch phùứ ấ ử ụ ộ ộ ợ ế ạ
h p v i đi u ki n t ch c, k thu t, tâm sinh lý ng i lao đ ng nh mợ ớ ề ệ ố ứ ỹ ậ ườ ộ ằ
không ng ng tăng năng su t lao đ ng trên c s k t h p ch t ch v iừ ấ ộ ơ ở ế ợ ặ ẽ ớ
các y u t khác c a quá trình s n xu t nh m khai thác có hi u qu nh tế ố ủ ả ấ ằ ệ ả ấ
m i ngu n l c c a s n xu t kinh doanh.ọ ồ ự ủ ả ấ
Th hai là b i d ng s c lao đ ng v trình đ văn hoá, chính tr ,ứ ồ ưỡ ứ ộ ề ộ ị
t t ng, chuyên môn nghi p v và đ c bi t là nâng cao m c s ng v tư ưở ệ ụ ặ ệ ứ ố ậ

5
ch t, tinh th n nh m đ m b o tái s n xu t s c lao đ ng, phát tri n toànấ ầ ằ ả ả ả ấ ứ ộ ể
di n con ng i.ệ ườ
Qu n lý lao đ ng nh m s d ng và b i d ng lao đ ng là hai m tả ộ ằ ử ụ ồ ưỡ ộ ặ
khác nhau nh ng nó l i liên quan m t thi t v i nhau. N u tách r i ho cư ạ ậ ế ớ ế ờ ặ
đ i l p gi a hai công vi c này là sai l m nghiêm tr ng, không ch nóiố ậ ữ ệ ầ ọ ỉ
đ n s d ng lao đ ng mà quên b i d ng s c lao đ ng và ng c l i.ế ử ụ ộ ồ ưỡ ứ ộ ượ ạ
2. C s lý lu n chung v ti n l ng.ơ ở ậ ề ề ươ
Ti n l ng đ c hi u là s ti n mà ng i lao đ ng nh n đ c tề ươ ượ ể ố ề ườ ộ ậ ượ ừ
ng i s d ng lao đ ng thanh toán l i t ng ng v i s l ng và ch tườ ử ụ ộ ạ ươ ứ ớ ố ượ ấ
l ng lao đ ng mà h đã tiêu hao trong quá trình t o ra c a c i v t ch tượ ộ ọ ạ ủ ả ậ ấ
cho xã h i.ộ
Nh v y ti n l ng đ c bi u hi n b ng ti n c a giá tr hàng hoáư ậ ề ươ ượ ể ệ ằ ề ủ ị
s c lao đ ng. n c ta hi n nay có s phân bi t rõ ràng gi a các y u tứ ộ Ở ướ ệ ự ệ ữ ế ố
trong t ng thu nh p t lao đ ng s n xu t kinh doanh c a ng i laoổ ậ ừ ộ ả ấ ủ ườ
đ ng: ti n l ng (l ng c b n) ph c p, ti n th ng và phúc l i xãộ ề ươ ươ ơ ả ụ ấ ề ưở ợ
h i. Theo quan đi m c a Chính ph trong chính sách ti n l ng nămộ ể ủ ủ ề ươ
1993, ti n l ng là giá c s c lao đ ng, đ c hình thành thông qua thoề ươ ả ứ ộ ượ ả
thu n gi a ng i lao đ ng và ng i s d ng lao đ ng phù h p v i quanậ ữ ườ ộ ườ ử ụ ộ ợ ớ
h cung c u s c lao đ ng trong n n kinh t th tr ng. Ti n l ng c aệ ầ ứ ộ ề ế ị ườ ề ươ ủ
ng i lao đ ng do hai bên tho thu n trong h p đ ng lao đ ng và đ cườ ộ ả ậ ợ ồ ộ ượ
tr theo năng su t, ch t l ng lao đ ng và hi u qu công vi c.ả ấ ấ ượ ộ ệ ả ệ
2.1 B n ch t c a ti n l ng.ả ấ ủ ề ươ
Đ ti n hành quá trình s n xu t kinh doanh c n ph i có các y u tể ế ả ấ ầ ả ế ố
c b n: lao đ ng, t li u lao đ ng và đ i t ng lao đ ng. Trong đó laoơ ả ộ ư ệ ộ ố ượ ộ
đ ng là y u t chính có tính ch t quy t đ nh. Lao đ ng không có giá trộ ế ố ấ ế ị ộ ị
riêng bi t mà lao đ ng là ho t đ ng t o ra giá tr . Cái mà ng i ta muaệ ộ ạ ộ ạ ị ườ
bán không ph i là lao đ ng mà là s c lao đ ng. Khi s c lao đ ng trả ộ ứ ộ ứ ộ ở
thành hàng hoá thì giá tr c a nó đ c đo b ng lao đ ng k t tinh trongị ủ ượ ằ ộ ế
m t s n ph m. Ng i lao đ ng bán s c lao đ ng và nh n đ c giá trộ ả ẩ ườ ộ ứ ộ ậ ượ ị

c a s c lao đ ng d i hình thái ti n l ng. ủ ứ ộ ướ ề ươ
6
Theo quan đi m ti n l ng là s l ng tièn t mà ng i s d ngể ề ươ ố ượ ệ ườ ử ụ
lao đ ng tr cho ng i lao đ ng đ hoàn thành công vi c theo ch c năng,ộ ả ườ ộ ể ệ ứ
nhi m v quy đ nh thì b n ch t ti n l ng là giá c hàng hoá s c laoệ ụ ị ả ấ ề ươ ả ứ
đ ng đ c hình thành thông qua s tho thu n gi a ng i lao đ ng vàộ ượ ự ả ậ ữ ườ ộ
ng i s d ng lao đ ng đ ng th i ch u s chi ph i c a các quy lu t kinhườ ử ụ ộ ồ ờ ị ự ố ủ ậ
t trong đó có quy lu t cung c u. Ti n l ng ng i lao đ ng nh n đ cế ậ ầ ề ươ ườ ộ ậ ượ
ph i đ m b o là ngu n thu nh p, ngu n s ng c a b n thân ng i laoả ả ả ồ ậ ồ ố ủ ả ườ
đ ng và gia đình, là đi u ki n đ ng i lao đ ng hoà nh p v i xã h i.ộ ề ệ ể ườ ộ ậ ớ ộ
Cũng nh các lo i giá c hàng hoá khác trên th tr ng, ti n l ngư ạ ả ị ườ ề ươ
và ti n công c a ng i lao đ ng khu v c s n xu t kinh doanh do thề ủ ườ ộ ở ự ả ấ ị
tr ng quy t đ nh. Ngu n ti n l ng và thu nh p c a ng i lao đ ngườ ế ị ồ ề ươ ậ ủ ườ ộ
b t ngu n t k t qu c a ho t đ ng s n xu t kinh doanh. S qu n lý vĩắ ồ ừ ế ả ủ ạ ộ ả ấ ự ả
mô c a Nhà n cv lĩnh v c này b t bu c các doanh nghi p ph i đ mủ ướ ề ự ắ ộ ệ ả ả
b o cho ng i lao đ ng có m c thu nh p th p nh t ph i b ng m cả ườ ộ ứ ậ ấ ấ ả ằ ứ
l ng t i thi u do Nhà n c quy đ nh.ươ ố ể ướ ị
Trong các y u t c b n c a quá trình s n xu t, s c lao đ ng làế ố ơ ả ủ ả ấ ứ ộ
y u t mang tính quy t đ nh. Do đó có th nói ti n l ng là ph m trùế ố ế ị ể ề ươ ạ
c a s n xu t, yêu c u ph i tính đúng, tính đ tr c khi tr ho c c pủ ả ấ ầ ả ủ ướ ả ặ ấ
phát cho ng i lao đ ng. ườ ộ
Cũng chính vì s c lao đ ng là y u t c b n c a quá trình s nứ ộ ế ố ơ ả ủ ả
xu t c n ph i đ c bù đ p sau khi đã hao phí, nên ti n l ng cũng ph iấ ầ ả ượ ắ ề ươ ả
đ c thông qua quá trình phân ph i và phân ph i l i thu nh p qu c dânượ ố ố ạ ậ ố
d a trên hao phí, hi u qu lao đ ng. Và đây ti n l ng l i th hi n làự ệ ả ộ ở ề ươ ạ ể ệ
m t ph m trù phân ph i. S c lao đ ng là hàng hoá cũng nh các lo iộ ạ ố ứ ộ ư ạ
hàng hoá khác nên ti n l ng cũng là ph m trù trao đ i. Nó đòi h i ph iề ươ ạ ổ ỏ ả
ngang giá v i giá c c a các t li u tiêu dùng, sinh ho t c n thi t nh mớ ả ủ ư ệ ạ ầ ế ằ
tái s n xu t s c lao đ ng. s c lao đ ng c n ph i đ c tái s n xu t thôngả ấ ứ ộ ứ ộ ầ ả ượ ả ấ
qua qu tiêu dùng cá nhân và do đó ti n l ng l i là ph m trù thu c lĩnhỹ ề ươ ạ ạ ộ

v c tiêu dùng ự
Nh v y ti n l ng là m t ph m trù kinh t g n li n lao đ ng,ư ậ ề ươ ộ ạ ế ắ ề ộ
ti n t và n n s n xu t hàng hoá. Ti n l ng là bi u hi n b ng ti n c aề ệ ề ả ấ ề ươ ể ệ ằ ề ủ
giá tr hàng hoá s c lao đ ng mà ng i lao đ ng s d ng đ bù đ p haoị ứ ộ ườ ộ ử ụ ể ắ
7