Ghép cải tạo, rải vụ vải doc

Ghép cải tạo, rải vụ vải
Mô hình ghép cải tạo thay
giống vải thiều chính vụ bằng
một số giống vải chín sớm ở
huyện Lục Ngạn (Bắc Giang)
của Viện Nghiên cứu Rau quả
giúp rải được vụ thu hoạch,
đem lại hiệu quả kinh tế rất
cao đã gây được sự quan tâm
của người trồng vải ở nhiều địa phương. NNVN giới thiệu tóm tắt mô hình
này và qui trình hướng dẫn của các nhà khoa học Viện Nghiên cứu Rau quả:
Viện Nghiên cứu Rau quả vừa phối hợp với các cơ quan khoa học, nông nghiệp
tỉnh Bắc Giang và huyện Lục Ngạn tổ chức thành công hội nghị đầu bờ đánh giá
kết quả triển khai dự án ghép cải tạo chuyển đổi vải chính vụ sang vải chín sớm
trên diện tích gần 10 ha ở 2 xã Quí Sơn và Thanh Hải của huyện Lục Ngạn, tỉnh
Bắc Giang. Sau gần 2 năm thực hiện, mô hình đã cho kết quả tốt ngay từ vụ thu
hoạch đầu tiên: quả sai, đều, chín sớm hơn giống vải cũ từ 20-25 ngày, bán được
giá trung bình 12-14 ngàn đồng/kg tại vườn, cao gấp 2-3 lần vải thiều lúc thu rộ
nên bà con nông dân rất phấn khởi.
Với tỷ lệ ghép sống đạt từ 76,5 đến 82,2%, cành ghép sinh trưởng khỏe, chỉ sau 1
năm đã đạt từ 126 đến 135cm chiều dài, 2,6-2,7cm đường kính; năng suất trung
bình trên toàn bộ diện tích ghép cải tạo đạt 8-10kg/cây, tương đương 2,4-3 tấn/ha
(năm đầu); một số vườn cho thu hoạch 30kg/cây.
Đánh giá kết quả mô hình ghép cải tạo vải chín sớm ở địa phương, Trưởng phòng
Nông nghiệp-PTNT huyện Lục Ngạn, Chu Văn Báo cho rằng đây là một trong
những mô hình thành công, có giá trị thực tế và sức thuyết phục cao nên bà con
nông dân nhanh chóng học tập chuyển đổi theo hướng ghép để rải vụ thu hoạch,
tăng thu nhập. Đến nay diện tích các giống vải chín sớm của Lục Ngạn đã tăng lên
khoảng 1.700ha, chiếm gần 10% diện tích vải của huyện; đưa sản lượng vải sớm
lên 5-6 ngàn tấn. Chủ trương của huyện là nhanh chóng nhân rộng kỹ thuật ghép
cải tạo trên địa bàn toàn huyện để trong những năm tới đạt cơ cấu vải thiều rải vụ

của huyện là 30% giống chín sớm, 50% giống chính vụ và 20% giống chín muộn.
Chủ nhiệm dự án thử nghiệm, TS. Nguyễn Văn Nghiêm cho biết thêm: Hầu hết bà
con nông dân các địa phương tham gia dự án đều đánh giá cao kết quả bước đầu
của các mô hình trình diễn và mong muốn được chuyển giao kỹ thuật.
Thạc sỹ Đào Quang Nghị (Bộ môn cây ăn quả - Viện Nghiên cứu Rau quả)
khuyến cáo bà con nông dân các địa phương thực hiện phương pháp ghép cải tạo
giống vải một số khâu kỹ thuật sau đây:
- Thời vụ ghép cải tạo: Có thể ghép từ tháng 5 đến tháng 12. Tuy nhiên, nên tiến
hành ghép cải tạo ngay sau khi thu hoạch quả 1 tháng (tháng 7) sẽ cho tỷ lệ cây
sống cao nhất, mầm ghép sinh trưởng phát triển tốt trước khi bước vào vụ đông
lạnh. Với những cây dưới 8 năm tuổi sẽ ra hoa, đậu quả sau ghép từ 17-18 tháng;
những cây trên 8 năm tuổi sẽ cho vụ quả đầu tiên trên 2 năm sau ghép cải tạo do
phải đốn đau để tạo tán mới.
- Giống chín sớm: Nên sử dụng các giống vải có thời gian thu hoạch sớm hơn
giống vải thiều chính vụ như: Hùng Long (sớm hơn 15 ngày), Bình Khê (20-25
ngày), Yên Hưng, Yên Phú (15-18 ngày), Phúc Hòa 20-22 ngày) v.v…
- Chăm sóc vườn cây trước khi ghép 1 tháng bằng cách cắt tỉa, bón thêm phân,
tưới nước đầy đủ. Phòng trừ sâu bệnh tốt nhằm đảm bảo tỷ lệ cây sống cao, cành
ghép sớm nẩy chồi và sinh trưởng nhanh.
- Cắt cành ghép từ những cây mẹ khỏe mạnh đã được tuyển chọn, cho năng suất
cao, chất lượng tốt và ổn định trong nhiều năm. Mắt ghép lấy trên các cành bánh
tẻ, lá đã thành thục, có độ tuổi từ 50-120 ngày tuổi.
- Cách ghép: Áp dụng phương pháp ghép đoạn cành cho cả các cây dưới 8 năm
tuổi (ghép trực tiếp đầu cành) và cây trên 8 năm tuổi (cưa đốn để tạo chồi mới rồi
mới ghép cải tạo). Với cây dưới 8 năm tuổi, chọn và định vị trí cành ghép phân bố
đều các hướng; không chọn ghép các cành la, cành trệt hoặc các cành ở trung tâm
tán. Trên mỗi cây, chọn từ 68-73% số cành phân bố đều xung quanh tán để ghép.
Dùng kéo sắc hoặc dao nhỏ cắt toàn bộ cành để ghép ở vị trí có đường kính từ 1,2-
2cm sao cho sau khi ghép bộ tán mới này sẽ có hình bán cầu dẹt, có độ cao hợp lý,
thuận tiện cho việc chăm sóc và thu hái quả. Số cành không ghép tạm thời để lại

làm “cành thở”. Với cây trên 8 năm tuổi, cưa hết các cành cấp 1 cách mặt đất
khoảng 1,5m, chờ cho các chồi mọc đủ tiêu chuẩn (đường kính 1,5-2cm) mới tiến
hành ghép như cách trên. Trên mỗi đầu cành đã cưa đốn sẽ nẩy ra nhiều chồi mới
nhưng chỉ chọn ghép cho 2-3 chồi to, khỏe mọc phân đều về các hướng để làm
cành chính, giữ lại các chồi khác nuôi cây đến khi chồi ghép đã phát triển tốt mới
loại bỏ hết các chồi không ghép này.
- Chăm sóc sau ghép: Chú ý phòng trừ kiến cắn thủng dây ghép làm hỏng mắt
ghép bằng cách phun các loại thuốc trừ sâu thông dụng. Khi cành ghép đã nẩy
chồi, vặt bỏ hết các chồi vượt khác mọc từ gốc ghép để tập trung dinh dưỡng nuôi
cành ghép. Sau khi cành ghép đã nẩy được 2 đợt chồi, bóc bỏ dây nilon cho cây
mọc khỏe. Khi cành ghép đã nẩy được đợt chồi thứ 3, loại bỏ dần các cành không
được ghép (cành thở), lúc này bộ tán của cây mới ghép hoàn toàn là giống chín
sớm. Trong khoảng 5-7 ngày sau ghép bà con không nên tưới nước ngay dễ làm
cho chồi ghép bị thối hoặc khó nẩy chồi. Khi thấy chồi ghép đã nẩy xanh tiến hành
tưới nước, chăm sóc bình thường, đặc biệt nên hòa phân chuồng hoai + 5% đạm
urê để tưới cho cây sinh trưởng nhanh. Công tác chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh
được duy trì bình thường theo qui trình.