Tiểu luận về Phật giáo

M U

Vn tụn giỏo l mt vn ln khụng ch riờng ca mt quc gia m
nú cũn l vn chung ca tt c cỏc nc trờn th gii.
Bi l vn tụn giỏo l v mt tinh thn, nhn thc, giỏc ng ca con
ngi. Nhiu quc gia cú a tụn giỏo v cú nhng tụn giỏo mõu thun, k
nhau, vựi dp nhau a tụn giỏo ca mỡnh lờn hng u trong mt quc gia
cng nh trờn ton th gii.
Mt khỏc Vit Nam l mt trong nhng nc cú s phõn chia tụn giỏo rừ
rt. o thiờn chỳa, o tin lnh, o pht... Trong ú o pht - o c du
nhp t n t lõu ó cú rt nhiu ngi gia nhn ụng o nht v t lõu ó
tr thnh Quc o.
Nhiu quc gia cú s mõu thun gay gt gia cỏc b phn tụn giỏo khỏc
nhau, ó cú nhiu cuc u tranh xy ra m theo mi ngi l khụng nờn.
Nhng cuc u tranh ú khụng nhng trờn mt tinh thn m hn th na cũn
dựng v lc gõy ni chin thng tn lm bt n xó hi v t nhng s bt n y
ó kỡm hóm s phỏt trin i lờn ca xó hi. Vỡ th khụng t c li ớch tt p
ca tụn giỏo mun em li tinh thn thanh thn cho nhng ngi i theo tụn
giỏo y.
Vỡ vy, vn tụn giỏo l mt trong nhng mi quan tõm hng u ca
mi quc gia trờn ton th gii, trong ú cú Vit Nam. Bi t s n nh vn
tụn giỏo mi em li s n nh v chớnh tr, xó hi.
Lch s Vit Nam ó tri qua bn ngn nm dng nc v gi nc ca
bit bao tng lp cha anh i trc ó hi sinh thõn mỡnh bo v t quc.
ó bit bao nhiu ngi anh hựng quờn mỡnh hy sinh vỡ T quc v ó lp
c nhng chin cụng hin hỏch trong lch s. Cú l h l nhng ngi chu
nh hng sõu sc ca t tng tụn giỏo, pht giỏo.
Hn na Vit Nam l mt nc phng ụng, ngi Vit Nam rt coi
trng truyn thng ung nc nh ngun ỏng t ho ca mỡnh. Trong ú tụn
giỏo pht giỏo úng vai trũ khụng nh trong thnh cụng ú. ú l 1 tớch cc ca
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

1
vn tụn giỏo hay c th hn l pht giỏo. Gii tr ngy nay nht quyt phi
quan tõm n vn tụn giỏo.
S quan tõm khụng ch riờng ai m ca ton xó hi. Bi h l nhng
ngi nm gi vn mnh ca t nc mai sau. S giỏc ng ỳng n l iu rt
quan trng khụng ch trong quỏ kh, hin ti m cũn trong tng lai. Sinh viờn
ngy nay khụng ch hiu m cũn phi ỳng bn cht ca vn tụn giỏo, t ú
ta mi cú nhng hnh ng hng ng nhng cỏi cú ớch ca tụn giỏo. ng thi
kp thi ngn chn nhng cỏi lc hu, xuyờn tc ca tụn giỏo, tõm linh ca con
ngi.
Ch cú th vn tụn giỏo mi khụng l tr ngi cho s phỏt trin i lờn
ca xó hi m nú s thỳc y con ngi v mt tinh thn sng lng thin hn
ỳng nh mc ớch cao c ca con ngi cng nh nhng o khỏc mun truyn
li cho nhng ngi theo o mt mỡnh. S nhn thc y con ngi mong mun
t c s thanh thn trong cuc sng trn gian, khi nhm mt xuụi tay
con ngi khụng phi hi hn v nhng vic mỡnh ó lm. T ú con ngi
trong sch hn v mt tinh thn trong c ch th trng ngy nay.
Vo gia thiờn niờn k mt trc cụng nguyờn n ó xut hin mt
s dũng t tng chng o B La Mụn. o pht l mt trong nhng dũng t
tng y.
Theo truyn thuyt ngi sỏng lp o pht l XitdacaGotana (Siddharata
Goulama). Sau khi thnh lp c t tụn xng l Xakiamini (Thớch ca Mụni)
con vua sutdodõn nc caplilauaxtu chõn nỳi Himalaya xut gia i tu tỡm
kim con ng cu vt nhng ni kh ca loi ngi. n nm 35 tui
Xitdacta ó ngh ra c cỏch gii thớch bn cht ca tn ti, ngun gc ca ni
kh au. Do ú cho rng ó tỡm c con ng cu vt. T ú ụng c gi l
Budlla ta quen gi l pht bt. Ngha l ngi ó giỏc ng, ngi ó hiu chõn
lớ.
Tớn pht giỏo ly nm 544 trc cụng nguyờn lm nm m u k

nguyờn pht giỏo. Pht giỏo l trng phỏi trit hc tụn giỏo in hỡnh ca phỏi
khụng chớnh thng m cú nh hng rng rói, lõu di n phm vi th gii.
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

2
Tám nỗi khổ trên được khái qt làm hai loại:
- Nội khổ: Cắn rứt lương tâm
- Ngoại khổ: Nỗi khổ từ bên ngồi mang đến.
* Nhân đế:
Là ngun nhân gây nên nỗi khổ đau, ngun nhân chủ yếu là ln hồi,
mà ngun nhân của ln hồi là nghiệp Tựu chung của 12 ngun nhân, trong
đó có 2 ngun nhân cơ bản gây nên nỗi khổ của con người là :
Vơ minh
Lòng tham
-Vơ Minh:
Là sự ngu dốt, tăm tối, khơng nhận thức được.
- Lòng tham:
Là ngun nhân cơ bản xác lập nên nỗi khổ của con người.
Người nào càng tham thì càng khổ nhiều, chỉ khi lòng tham chấm dưtư
con người mới hết khổ.
Nghĩa là con người khi chết mới hết khổ.
* Diệt đế:
Đạo phật cho răng có thể diệt được nỗi khổ, đó là tơn giáo của sự giải
thốt. Nghĩa là giải thốt khỏi lòng tham và sự vơ minh thực chất giã từ cõi đời
mới hết khổ.
* Đạo đế:
Là tìm ra con đường, biện pháp để diệt nỗi khổ và giải thốt đó là con
đường tu đạo, hồn thiện đạo đức cá nhân con người. Con đường đó gọi là “Bát
chinh đạo”. 8 con đường đúng đắn gồm:
- Chính biến: tín ngưỡng đúng đắn.

- Chính tư duy: Suy nghĩ đúng đắn
- Chính ngữ: Nói năng đúng đắn.
- Chính nghiệp: Hành động đúng đắn.
- Chính mệnh: Sống đúng đắn.
- Chính tịnh tiến: Mơ tưởng những cái đúng đắn.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

3
- Chính niệm: Tưởng nhớ những cái đúng đắn.
- Chính định: Tập trung tư tưởng ngẫm nghĩ đúng đắn
Chung quy “Bát chính đạo” là suy nghĩ nói năng và hành động đúng đắn.
Về giới luật, tín đồ phật giáo chủ yếu phải 5 thứ (Ngũ hành).
Tư tưởng triết học của phật giáo nguyên thuỷ chứa đựng nhiều yếu tố duy
vật biện chứng chất phác, được biểu hiện rõ ở quan niệm về tính tư thân sinh
thành, ý tưởng của vạn vật, tuân theo tính nhất định và phổ biến của quy luật
nhân quả.

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

4
I. Học thyết của phật giáo
Nội dung chủ yếu của học thuyết phật giáo được tóm tắt trong câu nói
sau:
“Trước đây và sau này ta chỉ lí giải và nêu ra những chân lí về nỗi đau
khổ và sự giải thốt khỏi nỗi đau khổ”. “Cũng như đại dương chỉ có một vị mặn,
học thuyết của ta chỉ có một vị là cứu vớt”.
Cái chân lí về nỗi đau khổ và sự giải thốt khỏi nỗi đau ấy được thể hiện
trong thuyết “Dư diệu đế”. Đây là 4 chân lí vĩ đại nói lên thế giới quan và nhân
sinh quan của đạo phật :
- Khổ đế
- Nhân đế
- Diệt đế
- Đạo đế
* Khổ đế:
Là chân lí về nỗi khổ. Theo đạo phật có 8 nỗi khổ:
- Sinh
- Lão
- Bệnh
- Tử

- Thu biệt li
- n tăng hội
- Sở cầu bất đắc
- Ngũ thụ ẩn.
Đạo phật cho rằng đời là “bể khổ”, khổ là bản chất của cuộc dời là vĩnh
viễn, con người còn sống là còn khổ. Sự thật nơi cuộc sống của con người,
khơng có gì khác ngồi sự khổ trầm ln bất tận mà bất cứ ai cũng phải gánh
chịu.
- “Uẩn” là thực thể tự nó (vơ ngã) mà chỉ tập hợp của năm thứ : Sắc (vật
chất tạo thành thân thể), thu (cảm giác), tưởng (quan niệm) hành (hành động) ;
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

5
thc (nhn thc). Vỡ con ngi l tp hp ca 5 th ú nờn ú cng l mt ni
kh.
- Khụng sỏt sinh
- Khụng trm cp
- Khụng t dõm
- Khụng núi di
- Khụng ung ru.
V mt th gii quan, ni dung c bn ca thuyt pht giỏo l thuyt
duyờn khi. Duyờn khi l ch núi tt ca cõu :
Ch phỏp do nhõn duyờn nhi khi nghói l : Cỏc phỏp u do nhõn
duyờn m cú.
Phỏp (dhormoc) l tt c mi s vt bao gm c vt cht v tinh thõn.
Giỏo lớ ca o pht cng l s vt nờn cng gi l phỏp.
Cũn nhõn duyờn l nguyờn nhõn, nhng trong ú nhõn l ch yu duyờn
l nguyờn nhõn ph.
Vớ d:
S d mt cỏi cõy cú th ny mm v phỏt trin l do ht ging, t, nc,

khớ tri, ỏnh sỏng l duyờn.
Nh vy mi vt u cú nhõn duyờn ho hp m thnh nhng duyờn tri
do õu m cú?
Hc thuyt pht giỏo gii thớch rng duyờn khi do tõm m ra. Tõm l
ngun gc ca duyờn khi thỡ cng l ngun gc ca vn vt.
Do quan nim duyờn khi sinh ra vn vt nờn o pht ch trng vụ to
gi . Tc l khụng cú v thn linh no to ra v tr. õy l ni dung c bn ca
o pht nờu ra chng li o B La mụn v cng l s khỏc bit quan trng
gia o pht vi nhiu tụn giỏo khỏc.
Bờn cnh thuyt vụ to gi. o pht cũn nờu ra cỏc thuyt vụ ngó,
tm thng.
* Vụ ngó:
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN