Tiểu luận các phương pháp bảo quản XOÀI

CHUYÊN ĐỀ
CÁC PH NG PHÁP B O QU NƯƠ ả ả
XOÀI
Nhóm th c hi n:ự ệ
Hoàng Nguy n Ng c Túễ ọ

Nguy n Lê B o Khuyênễ ả

Đoàn Th M Ph ngị ỹ ươ

Đinh H ng Longươ

Nguy n Ng c C uễ ọ ầ

Ph m Đ cạ ượ
NộI DUNG BÁO CÁO

1. Trước thu hoạch

2. Thu hoạch

3. Sau thu hoạch

4. Các phương pháp
bảo quản sau thu hoạch
TRƯớC THU HOạCH

Xoài trồng ở các tỉnh
miền Bắc thường chín rải
rác từ tháng 6 đến tháng
9 dương lịch. Thời kỳ

này nhiệt độ, ẩm dộ
không khí cao, bệnh thán
thư thường gây hại nặng,
làm thối và giảm chất
lượng xoài

Để đảm bảo chất lượng
quả, trước khi thu hoạch
30-40 ngày phun
Bavistin 50SL, Banlate
50WP, Alpine 80WP
phòng bệnh thán thư
(phun 2 lần, mỗi lần
cách nhau 10-15 ngày;
phun lên tán cây vào
buổi chiều; sau khi phun
4 giờ gặp mưa không
cần phun lại

Kỹ thuật bao trái xoài:
nên bao trái sau khi đã kết
thúc giai đoạn rụng sinh lý
(45 ngày), hoặc bao trái
bằng bao giấy dầu ở 50-55
ngày tuổi; Trước khi bao
trái 1 ngày cần cắt tỉa bớt
những dé hoa còn sót lại,
các cành tăm, lá vô hiệu
và tỉa bỏ bớt những quả
nhỏ đối với các giống trái

chùm và phun thuốc trừ
sâu bệnh 1 lượt.
THU HO CHạ

Thu hoạch lúc trái đã đạt
kích thước tối đa, no trái,
vỏ trái chuyển sang màu
vàng, xung quanh trái có
lớp phấn mỏng.

Thời điểm thu hoạch
thích hợp khoảng 90-100
ngày tuổi. Tốt nhất nên
thu hoạch xoài từ 9 giờ
sáng đến 3 giờ chiều, vì
lúc này xoài ít mủ nhát.

Hái xoài bằng tay hoặc
bằng lồng, khi hái chừa
cuống khoảng 2 – 5 cm
cho trái ít chảy mủ. Hái
từng quả một.

Phun dung dịch 1mM
putrescine trước khi
thu hoạch 01 tuần hoặc
nhúng trái vào dung
dịch 0,5 mM
putrescine ngay sau khi
thu hoạch giúp kéo dài

thời gian tồn trữ.

Trải xoài trên lớp báo
hoặc lá khô cho ráo mủ.
Sau đó xếp xoài vào sọt
có lót giấy mềm hoặc lá
khô xung quanh và dưới
đáy sọt. Lúc đặt trái xoài
vào sọt nên đeo găng tay
hoặc dùng hai ngón tay
cầm nhẹ trái, tránh làm
mất phấn trên trái. Tránh
để cuống trái đâm vào các
trái khác. Nên đặt sọt xoài
nơi bóng mát, tránh để
nắng rọi trực tiếp vào trái
xoài.

Cắt tỉa: tỉa bỏ hết lá trên cuống để hạn chế mất hơi
nước và giữ xoài lâu hơn.

Làm sạch: dùng giấy mịn lau sạch vết bẩn, bồ hóng trên
trái. Tránh lau mạnh tay dễ làm mất phấn trên trái. Dùng
nước phèn chua thấm vào vải mềm để tẩy vết mủ trên
trái xoài.

Đóng hàng: với số lượng nhỏ có thể dùng giấy mềm
hoặc bao xốp có lỗ bọc từng trái trước khi cho vào
thùng. Đóng hàng vào thùng phải nhẹ nhàng, sạch sẽ.
Không xếp xoài quá đầy thùng. Chọn nơi thoáng mát để

đóng xoài vào thùng.
Vận chuyển:
Hạn chế xoài bị lay động nhiều
bằng cách chọn thùng vừa phải, chất
xoài đầy thùng. Không chất các thùng
xoài chồng lên nhau, hoặc có tấm ván
ngăn giữa các tầng. Vận chuyển đi xa
nên chọn lúc trời mát mẻ, đậy kỹ khi
gặp nắng, trong xe thông thoáng.
SAU THU HO CHạ
Hô hấp:

Hô hấp là quá trình sinh lý quan trọng cũa quả sau
thu hoạch . Sự hô hấp làmgiảm khối lượng một cách tự
nhiên vì khi hô hấp quả sử dụng chất dinh dưỡng, thải ra
năng lượng ở dạng nhiệt ( làm nóng khối quả ), nước ,
khí CO2 và đôi khi cả rượu. Nước và nhiệt sinh ra làm
quả bị ẩm ướt và dễ bị thối, đặc biệt là nấm mốc. khi quả
đang chín có cường độ hô hấp cao nhất. Từ lúc chín hẵn
đến quá chín, cường độ hô hấp giảm nhanh đồng thời
giảm khả năng đề kháng cho nên quả dễ bị thối hỏng .
Các yếu tố ảnh hưởng đến cường độ hô hấp là: nhiệt
đô, độ ẩm, thành phần không khí môi trường. Trong điều
kiện ít Oxy, nhiều khí Cacbonic, không có chất kích thích
chín Ethylen…thì cường độ hô hấp giảm
Sự sản sinhEthylen:
Song song với quá
trình hô hấp, quả sản sinh
ra khí ethylen. Khi quả gần chín hàm
lượng chất này đạt đến mức cực đại.

Khí ethylen kích thích sự phân
giải cholorophyl và quá
trình chín quả.

Quả đột biến hô hấp
sinh ra nhiều ethylen trong
quá trình chín hơn các loại
khác. Sự chín trong quả đột
biến hô hấp được bắt đầu bởi
sự tăng dột biến trong sự sinh sản
ethylen.
Sự sinh nhiệt:
Nhiệt được sinh ra trong quá trình bảo
quản tươi là do hô hấp. 2/3 lượng nhiệt đó
được tải ra ngoài môi trường, 1/3 lượng nhiệt
còn lại được dung vào các quá trình trao đổi
chất bên trong tế bào, quá trình bay hơi
nước Trong bảo quản cần duy trì các thông số
nhiệt độ, độ ẫm tối ưu trong kho. Khi nhiệt độ
tăng kích thích cường độ hô hấp mạnh lên, từ
đó đẩy mạnh chu trình: nhiệt độ ẩm tăng làm
quá trình hô hấp tăng, cho sự phát triển của vi
sinh vật tăng, lượng nhiệt sinh ra lại tăng hơn
nữa. Đó là điều kiện dẫn đến hư hỏng quả
nhanh chóng.
Sự bay hơi

Quả sau khi tách khỏi cây sẽ xảy ra quá trình mất
nước tự nhiên do bay hơi, dẫn đến quả bị nhăn héo, hình
thức xấu. Nếu quá trình mất nước nhanh làm rối loạn

sinh lý, làm tăng hô hấp dẫn đến quả bị hỏng nhanh.
Mức độ bay hơi phụ thuộc độ ẩm và nhiệt độ môi
trường, phương thức bao gói quả.
Quả non, xanh bốc hơi nước nhanh nên chóng bị
héo. Quả bị khuyết tật do côn trùng, nấm bệnh, bầm giập
cơ học cũng làm tăng sự mất nước. Sự mất nước thay đổi
theo thời gian bảo quản: Sau khi thu hái thì mất nước
mạnh, sau dó giảm rồi lại tăng lên khi quả chin rồi thối
hỏng. Độ ẩm môi trường thấp, nhiệt độ môi trường cao
cũng làm tăng sự mất nước.
Sự giảm khối lượng quả
Khi xảy ra hiện tượng bay hơi nước trong quá trình bảo
quản thì khối lượng của quả bị giảm và chất lượng dinh
dưỡng của quả cũng bị tổn hao. Sự tổn hao chất dinh
dưỡng do quả phải sử dụng chất dinh dưỡng để duy trì sự
sống sau khi ngắt khỏi cây mẹ nên quả bị giảm hàm
lượng chất khô sau thời gian bảo quản.
Sự thay đổi thành phần hoá học.
Trong quá trình quả chín , quả trở nên mềm.Sự biến đổi
pectin trong quá trình bảo quản quản là một yếu tố quan
trọng cho quá trình bảo quản quả. Đặc biệt đối với quả
xoài propectin làm cho quả có cấu trúc cứng góp phần
chống sự xâm nhập của vi sinh vật .
CÁC PHƯƠNG PHÁP BảO QUảN
SAU THU HOạCH
Xử lý để phòng bệnh trước bảo quản:

Xử lý bằng nước nóng kết hợp hóa chất:
Nhúng xoài trong dung dịch Prochloraz nhiệt độ 55°C
trong 2 phút, có thể ngăn chặn bệnh nấm than và bệnh

thối nhũn nâu. Nhúng nước nóng ở 52°C trong 5 phút,
sau đó để ở môi trường nhiệt độ bình thường rồi phun
dung dịch 0,1% Chloramizol sulfat hoặc nhúng nước
nhiệt độ bình thường trong 40s sau đó là nước nóng 52°C
có thể ức chế bệnh thối nhũn nâu thể nhẹ.

Xử lý chiếu xạ:
Nếu kết hợp chiếu xạ ở
liều lượng 0,75KGy với
nhứng nước nóng thì có
thể phòng được cả bệnh
than lẫn bệnh nhũn nâu
nhưng có thể làm mềm
một số giống xoài. Ngoài
việc diệt vi sinh vật, chiếu
xạ còn làm chậm quá
trình sinh học của quả với
liều lượng từ 10-15KGy
có thể làm quả chậm chín
ở nhiệt độ bình thường

Trước khi bảo quản (sau khi
xử lý hoặc không) xoài được
bọc bằng giấy tẩm hóa chất
difenyl hoặc màng PE có đục
lỗ với diện tích lỗ chiếm 0,4-
0,6%.

Chế độ bảo quản xoài phụ
thuộc giống, độ chín. Xoài

có thể bảo quản ở nhiệt độ từ
11-12°C, độ ẩm 85-90%.
Thời gian bảo quản 4-7 tuần.
Xoài có thể rấm chín trong
vòng 2-3 ngày ở phòng
thoáng nhiệt độ 22°C, độ ẩm
85-90% hoặc có thể rấm
bằng đất đèn ethylen Xoài
chín bảo quản ở 4-7°C thì
giữ được trong 2-3 tuần.
Cách b o qu n:ả ả

Công nghệ bảo quản quả
tươi ở nhiệt độ bình thường
có sử dụng chất diệt nấm, vi
sinh vật và côn trùng bằng
xông khí SO2 và các phương
pháp thay đổi thành phần
môi trường bảo quản. Công
nghệ này có thể bảo quản
được 15 – 16 ngày, tỷ lệ hao
hụt 10 – 12%, có thể vận
chuyển đi xa từ các tình
Nam Bộ ra miền Bắc.

Công nghệ bảo quản quả tươi
đối với xoài ở nhiệt độ thấp
10 – 12oC hiệu quả nhất, thời
gian bảo quản trên 30 ngày,
tỷ lệ hao hụt do dập nát 5 –

7%, có thể vận chuyển đi xa
và xuất khẩu (trước khi bảo
quản ở nhiệt độ thấp phải loại
bỏ những quả thối, dập nát và
xử lý các biện pháp như đã
nêu trên)
Với xoài bảo quản ở nhiệt độ tự nhiên (như ở
nước ta) thời gian giữ được rất ngắn. Bảo quản ở
nhiệt độ thấp dưới 10oC xoài gặp nhiều hạn chế:
trái chuyển màu, thịt mềm, mùi vị không đặc
trưng như chín bình thường. Xoài sau khi thu
hoạch, phân loại, rửa sạch rồi ngâm trong dung
dịch CaCl2 hoặc Ca(NO3)2, nồng độ 4 – 6%, vớt
ra để khô ở điều kiện tự nhiên, sau đó đựng trong
túi nilông kích thước 15 x 25 cm, có 20 lỗ thoát
ẩm trên túi. Thời gian bảo quản trên 30 ngày,
xoài vẫn giữ được màu sắc, chất lượng tốt.

Về bao bì bảo quản:
+ Một loại truyên thống
dùng sọt tre, nứa, thùng
gỗ (đóng từng thanh) có
giá thành thấp nhưng tỷ lệ
dập nát, thối nhũn cao.
+ Dùng thùng carton có
đục lỗ thoát ẩm, giá thành
tuy có cao hơn loại truyền
thống song tỷ lệ hao hụt,
dập nát, thối ít hơn nhiều
nên hiệu quả cuối cùng

vẫn cao.
+ Sử dụng màng MA:
Thực chất là màng polyethylen
(PE) chứa 1 loại khoáng chất
sẵn có ở nước ta không độc hại
khi được sử dụng để bọc các
khay quả. Sự tương tác giữa
màng và quả làm cho khí
quyển trong khay có nồng độ
CO2 và 02 thích hợp. Do vậy
màng giúp kéo dài thời gian
bảo quản, giữ được chất lượng
và đảm bảo độ an toàn của quả.
+ Sử dụng màng Chitosan:
Chitosan được chiết xuất từ vỏ tôm thành một dạng dung
môi lỏng có tác dụng tạo thành màng mỏng phủ trên bề
mặt vỏ quả nhằm ngăn chặn sự mất nước và xâm nhập
của nấm bệnh.Với xoài nhúng vào dung dịch Chitosan
và bảo quản ở nhiệt độ lạnh 10-120C thì sẽ lưu giữ được
quả trong 4 tuần, thậm chí tới 6 tuần để có thể vận
chuyển đi xa an toàn.
+ Một số chế phẩm khác: CP03, BQE-265 (nhập khẩu từ
Hoa Kỳ), .v v
Các chế phẩm này cho kết quả thời gian bảo quản lâu hơn
(khoảng 3 tháng) với tổn thất do mất khối lượng tự nhiên
và thối hỏng dưới 10%.
Quy trình bảo quản xoài
Xoài chăm sóc tốt trước thu hoạch
Thu hoạch (85-90 ngày sau khi đậu trái)
Rửa sạch bằng nước

Xử lí phòng ngừa thối trái (benornyl, ngâm nước nóng hay kết
hợp cả 2)
Đóng thùng carton
Bảo quản hoặc vận chuyển (12°C, ẩm độ 85-90%)
Làm chín