Nifedipin và những điều lưu ý khi sử dụng potx

Nifedipin và những điều
lưu ý khi sử dụng

Nifedipin thuộc nhóm dihydropyridin có tác dụng trị cơn đau thắt
ngực, trị tăng huyết áp và điều trị bệnh Raynaud (co thắt tiểu động
mạch thường là các ngón, đôi khi ở các bộ phận khác như mũi, lưỡi với
sự tái nhợt hay xanh tím cách hồi ở da).
Cơ chế tác dụng của thuốc là ức chế chọn lọc dùng ion calci đi vào
trong tế bào, làm giảm sức căng ở cơ trơn dẫn đến làm giảm sức cản ngoại
vi, đưa đến giảm huyết áp. Huyết áp sẽ giảm và ổn định sau 4-6 tuần điều trị.
Thuốc làm giãn mạch vành, làm tăng lượng máu trở về tim do đó tăng cung
cấp ôxy cho cơ tim, làm giảm gánh nặng cho tim, giảm nhu cầu ôxy của cơ
tim dẫn đến giảm co thắt mạch vành và co thắt mạch ngoại vi. Thuốc có tác
dụng tốt với cơn đau thắt ngực kiểu prinzmetal. Ở liều điều trị thuốc không
ảnh hưởng trên co bóp và dẫn truyền xung động tim. Thuốc làm mất hoặc
giảm co thắt mạch chi, do đó làm giảm triệu chứng Raynaud. Khi điều trị
kéo dài thuốc còn làm giảm phì đại tâm thất trái, tăng thải natri và lợi tiểu
làm giảm ứ nước và muối nhưng không tăng thải kali. Thuốc còn làm tăng
lượng máu qua thận, tăng mức lọc cầu thận kể cả ở người suy giảm chức
năng thận.
Dùng nifedipin trị tăng huyết áp rất ít ảnh hưởng bất lợi đến hoạt động
của tim lại còn giảm phì đại tâm thất trái, cho nên tỷ lệ mắc bệnh và tử vong
do tim mạch của nifedipin được cải thiện, mặc dù dữ liệu này cũng còn cần
phải theo dõi.
Dùng nifedipin cần lưu ý:
- Không được dùng thuốc trong trường hợp sốc do tim, suy tim, hạ
huyết áp, đau cấp trong đau thắt ngực ổn định mạn, nhất là đau thắt ngực
không ổn định, hẹp động mạch chủ, mới nhồi máu cơ tim và rối loạn chuyển
hóa porphyrin. Không được dùng cho người mang thai vì gây thiếu ôxy bào
thai, giảm tưới máu tử cung và nhau thai, gây độc cho bào thai và gây quái
thai do biến dạng xương (tuy mới thấy trên súc vật thí nghiệm). Thuốc qua

sữa mẹ ở nồng đồng cao, gây độc hại cho trẻ nên không dùng cho người
đang nuôi con bú.
- Thuốc có một số tác dụng phụ sau đây:
Tim đập nhanh, đánh trống ngực, tác dụng phụ này gặp khá phổ biến
gây khó chịu và bất lợi cho người dùng. Với người có đau thắt ngực mà
nặng lên hoặc cơn đau xuất hiện lần đầu do giảm huyết áp đột ngột gây thiếu
máu cục bộ não, cơ tim, có thể mù thoáng qua cần ngừng thuốc ngay. Có thể
ngoại tâm thu - ngất.
Toàn thân: Có nhiều người bị phù mắt cá chân, mệt mỏi, đau đầu,
chóng mặt, đỏ bừng mặt do giãn mạch cần điều chỉnh liều dùng nếu không
đỡ thì ngừng thuốc.
Các tác dụng phụ khác ít gặp là buồn nôn, tiêu chảy hoặc táo bón,
ngứa, mày đay, ban xuất huyết, dị ứng, giảm bạch cầu hạt, vú to ở nam giới,
lợi răng phì đại, viêm da tróc vảy, tăng men gan, ứ mật, khó thở, tăng đường
huyết, đau cơ khớp, run, rối loạn giấc ngủ, lú lẫn.
- Thuốc có tương tác với nhiều thuốc khác, cần được thầy thuốc
khuyến cáo và chỉ dẫn, đặc biệt chú ý khi kết hợp với thuốc gây hạ huyết áp
khác như thuốc chẹn beta giao cảm, thuốc ức chế men chuyển (ACE), thuốc
lợi tiểu, thuốc chẹn giao cảm alpha, thuốc chẹn calci khác (diltiazem)
Khi dùng nifedipin tránh uống nước ép bưởi (hoặc ăn bưởi) sẽ ảnh
hưởng đến chuyển hóa thuốc, làm tăng sinh khả dụng của thuốc.
Cách dùng thuốc:
Thuốc có 3 dạng: viên nang, viên nén, viên tác dụng kéo dài. Cần dựa
trên dược động học (hấp thu, chuyển hóa, thải trừ) của từng dạng mà dùng.
- Dạng viên nang: điều trị các cơn tăng huyết áp cấp, cơn đau thắt
ngực, Raynaud. Chọc thủng viên thuốc đặt dưới lưỡi (như viên adalat) hoặc
uống bằng cách cắn hoặc nhai vỡ viên thuốc rồi nuốt. Cách dùng này đã
được khuyến cáo không nên áp dụng nữa vì gây biến động huyết áp khó
kiểm soát được.
- Viên nén: Do duy trì nồng độ trong huyết tương ngắn, cần uống chia

liều đều đặn. Dạng thuốc này ít người dùng.
- Viên tác dụng kéo dài (giải phóng chậm) ký hiệu SR (sustained-
released) hoặc retard (chậm) được ưa dùng vì chỉ cần uống 1-2 lần trong
ngày, duy trì tốt nồng độ hằng định trong huyết tương. Khi uống thuốc
không được bẻ hoặc nhai mà nuốt chửng.
Liều dùng của thuốc tùy thuộc vào từng cá thể, bệnh gì, nặng hay nhẹ.
Thông thường với bệnh tăng huyết áp là 10-50mg/ngày. Dự phòng đau thắt
ngực: 10-90mg/ngày. Bệnh Raynaud dùng viên tác dụng nhanh 10-
60mg/ngày. Cần có chỉ định cụ thể của thầy thuốc với từng người.
Nifedipin là một trong nhiều thuốc trị tăng huyết áp được ưa dùng,
thích ứng với đa số người bệnh. Mặt khác giá thuốc cũng là một lý do dễ
được chấp nhận.