Thuốc điều trị táo bón pptx

Thuốc điều trị táo bón

Các thuốc chống táo bón tác động lên nhiều yếu tố khác nhau như
làm thay đổi tính chất của phân, làm tăng thêm khối lượng hoặc làm
thay đổi độ đặc, tác động lên nhu động ruột, tác động lên phản xạ đi đại
tiện
Các thuốc chống táo bón tác động lên nhiều yếu tố khác nhau như
làm thay đổi tính chất của phân, làm tăng thêm khối lượng hoặc làm
thay đổi độ đặc, tác động lên nhu động ruột, tác động lên phản xạ đi đại
tiện
Chất xơ và chất nhày
Các thuốc này có tác dụng làm tăng thể tích phân và ngấm nước.
- Chất xơ trong thức ăn có tác dụng hút nước làm gia tăng khối lượng
phân và sức vận chuyển của ruột. Các chất này bị các khuẩn ruột giáng hóa
tạo ra các acid béo bay hơi như acetat, propionat… các acid này có tác dụng
nhuận tràng. Từng loại sợi thức ăn có tác dụng nhuận tràng khác nhau, như
cám mì cho lượng phân tăng lên 127%, cải bắp làm tăng 69%, cà rốt 59%
Bột cám có tác dụng hơn cả, khi sử dụng phải cho liều tăng dần đồng thời
uống nhiều nước và dùng dài ngày.
- Chất nhày có nhiều chuỗi dài hydrat các bon có tác dụng hút nước
rất mạnh, không tiêu.
+ Chất nhày lấy từ tảo biển có pH trung tính làm cho phân thuần nhất.
+ Chất nhày dạng gôm như sterculia, karaya, guar có pH 5,4 chống
hiện tượng thối rữa, cũng có thể lên men và sinh nhiều hơi.
Các sợi thức ăn và chất nhày dùng để trị các chứng táo bón vô căn.
Chống chỉ định trong các trường hợp nghi tắc ruột cơ học, loét hành tá tràng,
cắt đoạn dạ dày.
Thuốc nhuận tràng và làm mềm phân
Dầu thực vật (như dầu ôliu) uống lúc đói có tác dụng chủ yếu là nhuận
mật, liều có tác dụng là 30 - 50g/ngày.
Dầu vaselin hoặc paraphin có tác dụng xổ cơ học bằng cách ngăn chặn

sự hấp thu nước. Tác dụng sau 6-8 giờ, trong táo bón mạn tính cần dùng kéo
dài, thuốc dung nạp tốt và rất ít hấp thu. Trong trường hợp trào ngược dạ dày
thực quản, không dùng thuốc này trước khi đi ngủ để phòng dịch trào ngược
vào đường hô hấp.
Dùng phối hợp các loại dầu này với cám thường đem lại hiệu quả cao
hơn.
Các thuốc nhuận tràng thẩm thấu
Mục đích làm tăng áp lực thẩm thấu trong lòng ruột kéo theo nước
vào trong lòng ruột từ đó làm tăng lượng nước trong phân giúp bài tiết và
tống xuất phân ra ngoài.
- Một số thuốc muối như magansi, sulphat, phosphat còn có thể được
dùng, tuy nhiên chống chỉ định ở bệnh nhân suy tim và suy thận.
- Các polyalcon như lactuse, lactitol, lactulose dùng với liều 15 -
45ml/ ngày. Tác dụng phụ là gây trướng bụng đôi khi đau bụng nhiều.
- Macrogol (biệt dược forlax, fortrans) là một hợp chất polymer của
polyethylen glycol có trọng lượng phân tử cao nên không hấp thu được,
thường dùng để chuẩn bị soi đại tràng bằng cách cho uống với 2-3 lít nước,
ngoài ra cũng được sử dụng trong điều trị táo bón mạn tính. Thuốc chống chỉ
định ở các bệnh nhân viêm loét đại trực tràng, tắc ruột, ung thư trực tràng,
mất nước, suy tim.
Các thuốc nhuận tràng kích thích nhu động ruột
Đó là các acid ricinoleic, acid mật, dẫn xuất diphenylmethan, tác dụng
qua nhiều cơ chế khác nhau như ức chế không cạnh tranh với các men ruột
đặc biệt là natri, kali ATPase làm gia tăng AMP vòng, gia tăng tính thấm tế
bào, giảm hấp thu nước và tăng tiết dịch trong lòng đại tràng. Các thuốc này
không dùng cho phụ nữ có thai và cho con bú.
- Phenolphtalein: gây đại tiện sau 6-8 giờ, làm rối loạn hấp thu nước ở
tiểu tràng và đại tràng.
- Bisacodyl gây ra chuyển động đại tràng và gây tiết dịch đại tràng
bằng cách tác động trực tiếp lên niêm mạc đại tràng. Dung nạp tốt, có thể

dùng từng đợt ngắn.
- Nhóm anthraquinolic có các sản phẩm tự nhiên là các aglycol của
các cây cascara, rhubarbe Những thuốc xổ thực vật này không hấp thu ở
ruột non, chúng chỉ hoạt động khi đến đại tràng, gia tăng sự tống phân bằng
cách kích thích tiết prostaglandin nội sinh, tuy nhiên thuốc bị phân hủy bởi
các vi khuẩn ở đại tràng nên các thuốc này mất tác dụng khi dùng kháng sinh
diệt vi khuẩn chí ở ruột. Các thuốc này có thể dùng đơn độc hay phối hợp.
Thuốc nhuận tràng tác dụng tại chỗ
Các thuốc này làm phóng thích khoảng 50-100ml dịch trong lòng trực
tràng và gây kích thích phản xạ đại tiện.
Thuốc đạn glycerin có tác dụng tăng thẩm thấu thường được dùng phổ
biến nhất là eductyl có tác dụng làm tăng giãn cục bộ, có nhiều kết quả và
dung nạp tốt.
Thuốc đạn có bysacodyl có tác dụng sinh nhu động nên không dùng
kéo dài.
Ngoài ra còn có thể sử dụng thụt tháo với các chất nhày hoặc thụt tháo
vi lượng, thường hay dùng để chuẩn bị nội soi đại trực tràng, hoặc cho táo
bón khi nằm lâu để làm mềm phân, tuy nhiên không được dùng kéo dài.
Một số thuốc có thể sử dụng trong tương lai
Đó là các chất đồng vận của thụ thể 5 - HT4 serotonin có tác dụng
trên vận động đại tràng. Erythromycin cũng được xem là một chất vận động
đại tràng.
Các chất đối kháng của CCK, chất loxiglumid cũng có tác dụng trên
đại tràng bằng cách gia tốc thời gian vận chuyển đại tràng.
Misoprostol (biệt dược cytotec, alsoben) liều 600-2.400mg được dùng
cho các trường hợp táo bón trơ với điều trị, tuy nhiên tác dụng phụ là gây
đau bụng.
Trong trường hợp táo bón do co thắt nghịch thường cơ vòng hậu môn
có thể tiêm độc tố botulism vào hậu môn.
Trong trường hợp táo bón do tăng trương lực cơ hậu môn có thể nhét

nitroglycerin vào hậu môn để giảm áp lực kênh hậu môn trên.
Nếu để tình trạng táo bón kéo dài sẽ dẫn đến nhiều hậu quả như bị trĩ,
sa niêm mạc trực tràng Tốt nhất là nên đi khám bệnh để được tìm ra
nguyên nhân và điều trị đúng tránh tình trạng lạm dụng thuốc nhuận tràng.