Điều trị nấc bằng thuốc gì? pps

Điều trị nấc bằng thuốc gì?

Nấc không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể đem lại
khá nhiều phiền toái cho người bệnh. Nấc sau mổ có thể gây đau đớn,
làm rạn vết mổ và giảm sút thể lực của người bệnh. Những trường hợp
nấc kéo dài thường làm cho người bệnh bị mệt mỏi, mất ngủ, mất nước
và kiềm hô hấp do tăng thông khí.
Có khoảng gần 100 nguyên nhân khác nhau gây ra nấc, thường gặp
nhất là do các bệnh lý ở đường tiêu hóa gây kích thích các đầu dây thần kinh
phế vị và thần kinh hoành (như bệnh lý trào ngược dạ dày - thực quản, viêm
loét dạ dày, viêm thực quản, viêm túi mật, viêm tụy, dạ dày chướng hơi ).
Các rối loạn chuyển hóa do thuốc và độc chất (như tăng urê máu, ngộ độc
rượu, sau dùng một số thuốc) cũng là nhóm nguyên nhân thường gặp. Rất
nhiều loại thuốc có khả năng gây nấc, gặp nhiều nhất là nhóm corticosteriod
(prednisolon ), benzodiazepin (diazepam ), thuốc điều trị Parkinson, các
hóa chất chống ung thư, kháng sinh (như nhóm macrolid, fluoroquinolon),
thuốc trợ tim (digoxin) và một số dẫn xuất thuốc phiện (như hydrocodon),
cần lưu ý là các thuốc chữa nấc cũng có thể gây nấc. Các nguyên nhân gây
nấc khác có thể gặp là do tổn thương thần kinh trung ương (chấn thương sọ
não, viêm não ), yếu tố tâm lý (lo lắng, sang chấn tâm lý ), sau phẫu thuật
bụng, nhồi máu cơ tim , một số trường hợp nấc không xác định được căn
nguyên. Điều trị nấc: điều trị nguyên nhân là biện pháp quan trọng nhất,
trước tiên cần xác định tất cả các tác nhân gây nấc hoặc làm nặng tình trạng
nấc để loại bỏ hoặc sửa chữa nếu có thể. Trong những trường hợp không xác
định được hoặc không thể điều trị được nguyên nhân, có thể cân nhắc sử
dụng các phương pháp điều trị triệu chứng. Nói chung, các trường hợp nấc
cấp tính thường tự khỏi, chỉ những trường hợp nấc nặng và kéo dài mới đòi
hỏi các biện pháp điều trị.
Điều trị bằng thuốc: Rất nhiều loại thuốc có thể giúp giảm triệu chứng
nấc theo những cơ chế khác nhau. Baclofen, một chất có cấu trúc giống
GABA có tác dụng hoạt hóa một chất dẫn truyền thần kinh ức chế, từ đó

ngăn chặn được các kích thích nấc. Đây là một trong những thuốc hiệu quả
nhất trong điều trị các trường hợp nấc mạn tính do nhiều nguyên nhân khác
nhau như các bệnh lý ở dạ dày - thực quản, tổn thương thân não hoặc nấc vô
căn, kể cả những trường hợp không đáp ứng với nhiều loại thuốc khác.
Thuốc có thể gây ngầy ngật, buồn ngủ, mất ngủ, yếu cơ, lú lẫn Các loại
thuốc liệt thần như chlorpromazin, promethazin, prochloperazin và
haloperidol đều có tác dụng giảm nấc thông qua việc ức chế cạnh tranh với
dopamin ở vùng dưới đồi. Tác dụng phụ thường gặp nhất của các thuốc này
là gây ngầy ngật, buồn ngủ, khô miệng và dấu hiệu ngoại tháp Do nhiều
tác dụng phụ nên hiện nay nhóm thuốc này ít được sử dụng trong điều trị
giảm nấc. Metoclopramid, một thuốc thường dùng để chống nôn cũng có tác
dụng giảm nấc thông qua việc làm giảm cường độ co bóp của thực quản.
Các thuốc ức chế bơm proton (như omeprazol) có thể giảm triệu chứng nấc
thông qua việc giảm tiết dịch vị và giảm tình trạng đầy chướng hơi của dạ
dày. Nifedipin, thuốc thuộc nhóm chẹn kênh canxi thường dùng với mục
đích hạ huyết áp cũng có thể giúp giảm nấc thông qua việc đảo ngược quá
trình khử cực bất thường trong cung phản xạ nấc. Trong khi đó, sertraline
tác dụng chống nấc thông qua các receptor 5HT4 ở ống tiêu hóa, gây giảm
các nhu động bất thường ở thực quản, dạ dày và cơ hoành hoặc qua các
receptor 5HT1A và 5HT2 gây ức chế cung phản xạ nấc. Nhiều loại thuốc
khác cũng có tác dụng hỗ trợ trong việc giảm nấc ở một số trường hợp như
nefopam, lidocain tiêm tĩnh mạch, amitriptylin, amantadin, acid valproic,
gabapentin, clonazepam, cisapride, một số thuốc gây mê và chống co giật
(như phenytoin). Trong những trường hợp nấc dai dẳng không đáp ứng với
một loại thuốc, việc phối hợp đồng thời nhiều thuốc là cần thiết. Phác đồ
phối hợp thường được sử dụng và đã chứng minh được hiệu quả là cisaprid
+ omeprazol + baclofen, có thể dùng thêm gabapentin.
Điều trị không dùng thuốc:
Một số nghiệm pháp mang tính cơ học có thể được thử nghiệm trước
khi quyết định dùng thuốc như hít sâu và nín thở, kích thích vào vùng hầu

họng, ngoáy mũi gây hắt hơi, ép mạnh vào vùng cơ hoành bằng tay, xoa bóp
vùng hậu môn, uống nước thật chậm và bịt mũi trong khi nuốt, uống một cốc
nước lạnh và bịt tai trong khi uống, uống một cốc nước ấm có pha một thìa
mật ong, nuốt một cục nước đá, nuốt nhanh một thìa đường hoặc mật ong,
uống một cốc nước chanh vắt (không đường) hoặc ăn một lát chanh cắt
Riêng ở trẻ nhỏ có thể điều trị nấc bằng cách gây động tác mút ở trẻ (cho trẻ
bú mẹ, bú bình hoặc núm vú giả ). Một số phương pháp phức tạp hơn có
thể được thử nghiệm như châm cứu, gây tê ngoài màng cứng ở cột sống cổ,
phong bế thần kinh hoành Các biện pháp mang tính tâm lý như đếm lùi từ
100 hoặc tập trung vào một vấn đề phức tạp cũng có thể giúp giảm nấc
trong một số trường hợp. Phẫu thuật cắt dây thần kinh hoành là biện pháp
cuối cùng, chỉ dùng trong những trường hợp nấc nặng, dai dẳng và không
đáp ứng với các biện pháp điều trị khác vì có nguy cơ gây suy hô hấp.