Lời mở đầu
Ngày nay, với chính sách mở cửa của Đảng và Nhà nớc-nền kinh tế thị trờng
đã đợc phát triển, hàng hoá đợc lu thông rộng rãi trong khu vực và nhiều nớc khác
nhau trên thế giới.Các doanh nghiệp trong nớc cũng nh các doanh nghiệp nớc
ngoài kinh doanh tại Việt Nam luôn tìm kiếm cho mình những cơ hội kinh doanh
mới nhằm thu đợc lợi nhuận tối đa, đồng thời bảo đảm đợc các mục tiêu an toàn và
thế lực cho doanh nghiệp.
Cũng nh quá trình phát triển của nhiều nớc trên thế giới, trong giai đoạn đầu
của quá trình công nghiệp hoá, ngành dệt may đóng một vai trò quan trọng trong
nền kinh tế VN, với vai trò vừa cung cấp hàng hoá trong nớc vừa tạo điều kiện mở
rộng thơng mại quốc tế, thu hút nhiều lao động, tạo u thế cạnh tranh cho các sản
phẩm trên thị trờng thế giới, và cũng là ngành có lợi tức tơng đối cao.
Những biến động thế giới trong thời gian qua đã tác động mạnh mẽ đến thị
trờng nói chung và ngành dệt may nói riêng càng làm cho việc nghiên cứu về thị
trờng hàng dệt may trở nên cấp thiết.Nhằm phân tích, đánh giá những thuận lợi và
khó khăn của hàng dệt may VN, trên cơ sở đó xác lập những căn cứ khoa học để
dự báo khả năng cạnh tranh của hàng dệt may VN cũng nh đề xuất một số chính
sách, giải pháp hỗ trợ cho việc nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng dệt may
trong nớc thời gian tơí.Trớc những vấn đề đó, với sự giúp đỡ của thầy giáo hớng
dẫn, tôi đã chọn đề tài Triển vọng & khả năng xuất khẩu mặt hàng may mặc
của Việt Nam.Đề tài này tập trung nghiên cứu về thị trờng dệt may trong những
năm qua, triển vọng hàng dệt may, khả năng cạnh tranh của hàng dệt may VN trên
thị trờng thế giới...
Đề tài này gồm những nội dung chủ yếu sau :
Ch ơng I: Vai trò và đặc điểm của ngành Dệt may Việt Nam
Ch ơng II: Thực trạng xuất khẩu hàng may mặc ở Việt Nam.
Ch ơng III: Giải pháp phát triển xuất khẩu hàng may mặc ở Việt Nam.
Đây là một đề tài với nội dung nghiên cứu rộng nên không tránh khỏi những
thiếu xót.Hy vọng sẽ nhận đợc sự góp ý của các thầy cô giáo và bạn đọc để đề tài
nghiên cứu này đợc hoàn chỉnh hơn.Xin chân thành cảm ơn !
1
Chơng I: vai trò và đặc điểm của ngành dệt may Việt
Nam
I. Vai trò.
Công nghiệp dệt may là ngành có ý nghĩa trọng tâm trong giai đoạn chuyển
đổi của VN từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế thị trờng.Dệt
may là một phần cấu thành quan trọng trong chính sách định hớng xuất khẩu của đất
nớc, và nói một cách chung hơn, là một trong những nỗ lực của VN để hòa nhập vào
nền kinh tế quốc tế.
Quá trình CNH ở nhiều nớc, trong giai đoạn phát triển-dệt may thờng đóng
vai trò chủ đạo, nó có khả năng tạo nhiều công ăn việc làm cho ngời lao động,
tăng thu lợi nhuận để tích luỹ làm tiền đề cho phát triển các ngành công nghiệp
khác, góp phần nâng cao mức sống và ổn định tình hình chính trị xã hội.
Ngành dệt may là ngành có liên quan chặt chẽ tới sự phát triển của các ngành
công nghiệp khác, khi dệt may là một trong những ngành hàng đầu của nền kinh
tế nó sẽ cần một lợng lớn nguyên liệu là sản phẩm của các lĩnh vực khác và vì thế
sẽ tạo điều kiện để đầu t phát triển các ngành công nghiệp này.
Tại các nớc đang phát triển hiện nay, công nghiệp dệt may đang góp phần
phát triển nông nghiệp và nông thôn qua việc sản xuất các loại nguyên liệu dệt nh
bông, đay, tơ tằm và là phơng tiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ kinh tế nông
nghiệp sang kinh tế công nghiệp, ở các nớc công nghiệp phát triển, công nghiệp
dệt may đã phát triển đến trình độ cao hơn, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao, đa
dạng, phong phú của ngời tiêu dùng.
II. Đặc điểm
1. Về tiêu thụ:
Trong buôn bán thế giới, sản phẩm của ngành dệt may là một trong những hàng
hoá đầu tiên tham gia vào mậu dịch quốc tế, hàng dệt may có những đặc trng riêng
biệt ảnh hởng rất nhiều đến sản xuất và buôn bán.Nghiên cứu những đặc trng riêng
biệt của thơng mại thế giới hàng dệt may là một trong những yếu tố quan trọng
cần thiết để tăng cờng tính cạnh tranh của sản phẩm và đảm bảo xuất khẩu thành
công trên thị trờng quốc tế.Một số đặc trng đó là:
-Hàng dệt may có yêu cầu phong phú và đa dạng tuỳ thuộc vào đối tợng tiêu
dùng-ngời tiêu dùng khác nhau về văn hoá, khu vực địa lý, khí hậu, giới tính, tuổi
tác... sẽ có nhu cầu rất khác nhau về trang phục.Nghiên cứu thị trờng để nắm vững
2
nhu cầu tiêu dùng của từng nhóm ngời trong các thị trờng khác nhau có ý nghĩa
đặc biệt quan trọng trong việc tiêu thụ sản phẩm.
-Hàng dệt may mang tính thời trang cao, phải thờng xuyên thay đổi mẫu
mã, kiểu dáng, màu sắc, chất liệu để đáp ứng đợc nhu cầu thích đổi mới, độc đáo
và gây ấn tợng của ngời tiêu dùng.Do đó để tiêu thụ đợc sản phẩm, việc am hiểu
các xu hớng thời trang là rất quan trọng.
-Vấn đề nhãn mác cũng là một trong những đặc trng nổi bật trong buôn bán
hàng dệt may trên thế giới.Mỗi nhà sản xuất cần tạo đợc nhãn hiệu hàng hoá của
riêng mình.Nhãn hiệu sản phẩm theo quan điểm xã hội thờng là yếu tố chứng nhận
chất lợng hàng hoá và uy tín của ngời sản xuất, đây là vấn đề quan tâm trong chiến
lợc của sản phẩm vì ngời tiêu dùng không chỉ tính đến giá cả mà còn rất coi trọng
chất lợng sản phẩm.
-Trong buôn bán các sản phẩm dệt may cần chú ý đến yếu tố thời vụ.Phải căn
cứ vào chu kỳ thay đổi thời tiết trong năm ở từng khu vực thị trờng mà cung cấp
hàng hoá cho phù hợp.Điều này cũng liên quan đến thời hạn giao hàng.
Thói quen tiêu dùng cũng là một đặc điểm cần lu ý trong buôn bán hàng dệt
may vì nó ảnh hởng trực tiếp đến vấn đề tìm thị trờng tiêu thụ cho sản phẩm.
2. Về sản xuất:
Công nghiệp dệt may là ngành sử dụng nhiều lao động giản đơn, vốn đầu t ban
đầu không quá lớn nhng lại có tỷ lệ lãi cao.Vì vậy, sản xuất dệt may thờng phát
triển mạnh và có hiệu quả rất lớn đối với các nớc đang phát triển và đang ở giai
đoạn đầu của quá trình CNH, khi một nớc trở thành nớc công nghiệp phát triển có
trình độ công nghệ cao, sức cạnh tranh trong sản xuất hàng dệt may giảm thì họ lại
vơn tới những ngành công nghiệp khác có hàm lợng kỹ thuật cao, tốn ít lao động
và đem lại nhiều lợi nhuận.Công nghiệp dệt may lại phát huy vai trò của mình ở
các nớc kém phát triển hơn.Lịch sử phát triển của ngành dệt may thế giới cũng là
lịch sử chuyển dịch của công nghiệp dệt may từ khu vực phát triển sang khu vực kém
phát triển hơn do sự chuyển dịch về lợi thế so sánh.Nh vậy không có nghĩa là sản
xuất dệt may không còn tồn tại ở những nớc công nghiệp phát triển mà thực tế ngành
này tiến đến giai đoạn cao hơn, sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng cao.
Trong những năm gần đây, sản xuất dệt may của VN đã có những tiến bộ
nhất định và đang cố gắng để hoà nhập với lộ trình của ngành dệt may thế giới.
3. Về thị trờng:
3
Các sản phẩm dệt may là một trong những mặt hàng đợc bảo hộ chặt
chẽ.Trớc khi Hiệp định về hàng dệt may-kết quả quan trọng của vòng đàm phán
Uruguay ra đời và phát huy tác dụng, việc buôn bán quốc tế các sản phẩm dệt may
đợc điều chỉnh theo các thể chế thơng mại đặc biệt và nhờ đó phần lớn các nớc
nhập khẩu thiết lập các hạn chế số lợng để hạnh chế hàng dệt may nhập khẩu.Mặt
khác, mức thuế phổ biến đánh vào hàng dệt may còn cao hơn so với các hàng hoá
công nghiệp khác.Tất cả những rào cản đó ảnh hởng rất lớn đến sản xuất và buôn
bán hàng dệt may thế giới.
Chơng II: Thực trạng Xuất khẩu hàng may mặc ở Việt Nam
I. Thực trạng & thị trờng xuất khẩu của ngành dệt
may Vn
Theo Hiệp hội Dệt may VN, trong quý 1 năm 2005, xuất khẩu hàng dệt may
sang EU đã giảm 8% so với cùng kỳ năm ngoái, riêng thị trờng Đức đã giảm tới
27,3%, Anh giảm 26% và Pháp giảm 20%.Một số chủng loại hàng dệt may trớc
đây vốn là thế mạnh chủ lực của VN sang thị trờng Mỹ nhng nay cũng giảm tới
30-40% thực trạng này đã làm cho nhiều DN vừa và nhỏ có vốn đầu t nớc ngoài
đứng trớc nguy cơ thiếu đơn đặt hàng.Tại thị trờng EU, hàng dệt may VN đã đợc
bãi bỏ hạn ngạch nhng kim ngạch xuất khẩu cũng không tăng nh dự báo ban đầu
bởi VN vẫn bị áp đặt thuế nhập khẩu lên tới 12%.
Thực tế này đã khiến cho tăng trởng xuất khẩu của toàn bộ ngành dệt may
thấp hơn so với những năm trớc, chỉ tăng khoảng 5,5% so với cùng kỳ năm 2004.
Trong tháng 4, các DN dệt may đạt kim ngạch xuất khẩu 370 triệu USD, đa
tổng kim ngạch 4 tháng đầu năm đạt 1,320 tỷ USD bằng 25,4% kế hoạch cả năm.
II. Những khó khăn và thuận lợi của ngành dệt may VN:
1. Những thuận lợi:
Ngành dệt may VN đợc đánh giá là ngành có lợi thế so sánh cao nhờ các yếu
tố :
+Nguồn lao động dồi dào và giá nhân công rẻ, tuy nhiên đây không phải là
yếu tố ổn định trong cạnh tranh.Khi trình độ khoa học kỹ thuật nâng cao, lợi thế
về lao động sẽ không còn sức hấp dẫn đối với các nhà đầu t nữa.
4
+Vị trí địa lý và điều kiện giao lu hàng hoá: VN nằm trong khu vực Đông
Nam á, vị trí của VN cũng thuận tiện cho việc phát triển giao lu hàng hải quốc tế
với các khu vực trên thế giới với bờ biển dài, có nhiều hải cảng nớc sâu và có khí
hậu tốt...
+Khả năng cung cấp nguyên liệu: VN có rất nhiều vùng có điều kiện khí hậu
thổ nhỡng phù hợp cho sự phát triển cây bông.Nghề trồng dâu nuôi tằm, dệt lụa
truyền thống của VN đã đợc phát triển với việc áp dụng kỹ thuật mới, cho ra đời
các sản phẩm có chất lợng cao, đợc a chuộng trên thế giới tuy sản lợng còn thấp.
+Khả năng đổi mới thiết bị công nghệ: Trang thiết bị ngành may đã có
những thay đổi đáng kể với các thiết bị công nghệ mới của các nớc tiên tiến, có
thể sản xuất những mặt hàng chất lợng quốc tế.Phần lớn các doanh nghiệp may có
quy mô vừa và nhỏ, có khả năng thích nghi linh hoạt, dễ dàng đổi mới trang thiết
bị, công nghệ theo điều kiện biến động của thị trờng.
+Các chính sách hỗ trợ của Chính phủ: Ngành dệt may với đặc điểm có hàm
lợng lao động lớn và có tỷ lệ sản phẩm xuất khẩu cao, đợc xếp vào lĩnh vực
khuyến khích đầu t phát triển.Nhiều chính sách thơng mại và đầu t đã có tác dụng
thiết thực trong việc tạo môi trờng kinh doanh thuận lợi, tháo gỡ những khó khăn
của doanh nghiệp dệt may và thu hút vốn đầu t vào lĩnh vực này.
+Khả năng cạnh tranh: Xuất phát từ những lợi thế trên, mặc dù sản phẩm dệt
may của VN hầu nh cha đợc biết đến trên thị trờng thế giới nhng sản phẩm may
xuất khẩu của VN đợc đánh gía cao về nhiều phơng diện.Chất lợng sản phẩm tốt
và ổn định, thời gian giao hàng đợc xem vào loại tốt nhất so với các nớc Châu á.
2. Những khó khăn:
Bên cạnh những kết quả đạt đợc, ngành dệt may VN đang phải đơng đầu với
nhiều khó khăn và thách thức từ nhiều phía:
-Không những phải nhập nguyên liệu, mà hầu hết các phụ liệu khác ngành
may xuất khẩu cũng phải nhập ngoại, một phần do sản xuất phụ liệu trong nớc cha
đợc chú trọng đúng mức, một phần do khách hàng nớc ngoài yêu cầu phải sử dụng
phụ liệu do bên họ cung cấp.Vì vậy, các doanh nghiệp thờng rơi vào thế bị động
do nguồn cung cấp nguyên phụ liệu chậm chễ, thiếu đồng bộ hay không đảm bảo
quy cách phẩm chất.
-Trình độ thiết kế kiểu mẫu còn cha phát triển.
-Về thị trờng xuất khẩu, hàng dệt may cũng đang phải đối mặt với nhiều khó
khăn, cả thị trờng hạn ngạch và thị trờng phi hạn ngạch.
5