Giáo án lớp 5 môn Lịch Sử: XÃ HỘI VIỆT NAM CUỐI THẾ KỶ XIX ĐẦU THẾ KỶ XX. doc

1
LỊCH SỬ :
XÃ HỘI VIỆT NAM
CUỐI THẾ KỶ XIX ĐẦU THẾ KỶ XX.

A . MỤC ĐÍCH YÊU CẦU :
Học xong bài này, học sinh biết :
 Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX , kinh tế - xã hội nước ta có nhiều biến đổi
do chính sách khai thác thuộc địa của Pháp .
 Bước đầu nhận biết vè mối quan hệ giữa quan hệ kinh tế và xã hội ( Kinh tế
thay đổi , đồng thời xã hội cũng thay đổi theo )
B . ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :
 Bản đồ hành chính Việt Nam.
 Hình minh họa trong SGK .
 Phiếu học tập cho học sinh .
 Tranh ảnh, tư liệu về kinh tế, xã hội Việt Nam cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX
C . HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
Hoạt động dạy Hoạt động học
I. Kiểm tra bài cũ :
- Gọi học sinh lên bảng trả lời các câu
hỏi về nội dung bài trước .

- Yêu cầu học sinh nhận xét – Giáo viên
nhận xét đánh giá .

- 4 học sinh lên bảng lần lượt trả lời các
câu hỏi :
+ Nguyên nhân nào dần đến cuộc phản
công ở kinh thành Huế ?
- Thuật lại diễn biến cuộc phản công ở
kinh thành Huế .
+ Cuộc phản công ở kinh thành Huế có
tác dụng gì đến lịch sử nước ta ?
+ Chọn ý đúng :
Cuộc phản công ở kinh thành Huế diền
ra vào năm nào :
a. 1883 b. 1885
c. 1884 d. 1886.
II . Bài mới :
1. Giới thiệu :
- Giáo viên yêu cầu học sinh quan sát tranh minh họa và hỏi : các em có suy nghĩ
gì về xã hội Việt Nam cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX .( Học sinh trả lời theo
suy nghĩ của mình ).
- Giáo viên giới thiệu : Vào cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX, sau khi dập tắt
những cuộc khởi nghĩa cuối cung của phong trào Cần Vương, Thực dân Pháp đặt
ách thống trị và tăng cường bóc lột, vơ vét tài nguyên đất nước ta. Chính việc này
đã dẫn đến sự biến đổi kinh tế - xã hội của nước ta . Vậy cụ thể sự biến đổi này
như thế nào ? Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài học hôm nay .
2. Những thay đổi của nền kinh tế
Việt Nam cuối thế kỷ XIX – đầu thế

2
kỷ XX .
- Giáo viên ý học sinh thảo luận theo
nhóm với nội dung sau:
+ Trước khi thực dân Pháp xâm lược
nước ta, nền kinh tế Việt Nam có những
ngành nào là chủ yếu ?


+ Sau khi thực dân Pháp đặt ách thống
trị ở Việt Nam, chúng đã thi hành nh
ững
biện pháp nào để khai thác, bóc lột, vơ
vét tài nguyên nước ta ? Những việc
làm đó dẫn đến sự ra đời của ngành kinh
tế nào ?







+ Ai là người được hưởng những nguồn
lợi do phát triển kinh tế ?

- Goi học sinh lần lượt nêu ý kiến trước

lớp , yêu cầu học sinh khác nhận xét bổ
sung ý kiến .

- Học sinh học sinh theo cặp để cùng
trao đổi ,thảo luận trả lời các câu hỏi :
+ Trước khi thực dân Pháp xâm lược
nước ta, nền kinh tế Việt Nam dựa vào
nông nghiệp là chủ yếu, bên cạnh đó
tiểu thủ công nghiệp cũng phát triển một
số ngành như dệt, gốm, đúc đồng …
+ Sau khi thực dân Pháp đặt ách thống
trị ở Việt Nam, chúng khai thác khoáng
sản của đất nước ta như than ( Quagr
Ninh ) thiếc ở Tĩnh Túc ( Cao Bằng ),
bạc ở Ngân Sơn ( Bắc Cạn ), Vàng ở
Bồng Miêu ( Quảng Nam )
Chúng xây dựng các nhà máy điện,
nước, xi măng, dệt để bóc lột người lao
động nước ta người đồng lương rẻ mạt .
Chúng cướp đất của nông dân để xây
dựng đồn điền trồng cà phê, cao su, chè.
Lần đầu tiên ở Việt Nam có đường ô tô,
đường ray xe lửa .
+ Người Pháp là những người được
hưởng nguồn lợi của sự phát triển kinh
tế .
+ 3 học sinh lần lượt phát biểu ý kiến,
học sinh khác nhận xét, bổ sung ý kiến .
- Giáo viên kết luận : Từ cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX Thực dân Pháp tăng
cường khai mỏ, lập nhà máy, đồn điền để vơ vét tài nguyên và bóc lột nhân dân ta .

Sự xuất hiện của các ngành kinh tế mới đã làm cho xã hội nước ta thay đổi như
thế nào ? Chúng ta cùng tìm hiểu tiếp bài .
3 . Những thay đổi trong xã hội Việt
Nam cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ
XX. Và đời sống của nhân dân ta .
- Học sinh thảo luận theo cặp với nội
dung sau:
+ Trước khi thực dân Pháp xâm lược
nước ta, xã hội Việt Nam có những
tầng lớp nào ?
+ Sau khi thực dân Pháp đặt ách thống
trị ở Việt Nam, xã hội có gì thay đổi ?
có thêm tầng lớp nào







- Học sinh làm việc theo cặp cùng trao
đổi và trả lời câu hỏi :
+ Trước khi thực dân Pháp xâm lược
nước ta, xã hội Việt Nam có hai giai
cấp là địa chủ phong kiến và nông dân .
+ Sau khi thực dân Pháp đặt ách thống
trị ở Việt Nam, sự xuất hiện của các
ngành kinh tế mới kéo theo sự thay đổi
của xã hội . Bộ máy cai trị thuộc địa
hình thành; thành thị phát triển, buôn

bán mở mang làm xuất hiện các tầng lớp
mới như : viên chức, trí thức, chủ xưởng

3

+ Nêu những nét chính về đời sống của
công nhân và nông dân Việt Nam cuối
thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX.


- Gọi học sinh lần lượt trình bầy ý kiến
Học sinh khác nhận xét bổ sung .
- Giáo viên nhận xét kết quả làm việc
của học sinh .
nhỏ, đặc biệt là giai cấp công nhân .
+ Nông dân Việt Nam bị mất ruộng đất,
đói nghèo phải vào làm việc trong các
nhà máy, xí nghiệp, đồn điền và phải
nhận những đồng lương rẻ mạt nên đời
sống vô cùng cực khổ .
+ 3 học sinh lần lượt phát biểu ý kiến,
học sinh khác nhận xét, bổ sung ý kiến .
Giáo viên kết luận : Trước đây xã hội Việt Nam chủ yếu chỉ có địa chủ phong
kiến và nông dân . Nay xuất hiện thêm những giai cấp mới, tầng lớp mới như công
nhân, chủ xưởng, nhà buôn, viên chức, tri thức,…Thành thị phát triển, lần đầu ở
Việt Nam có đường ôtô, xe lửa, nhưng đời sống của nông dân và công nhân ngày
càng khổ sở, kiệt quệ .
III.Củng cố dặn dò :
- Giáo viên yêu cầu học sinh lập bảng so
sánh tình hình kinh tế, xã hội Việt Nam

trước khi thực dân Pháp xâm lược nước ta
và sau khi thực dân Pháp xâm lược nước
ta theo gợi ý sau

- Học sinh làm việc cá nhân , tự hoàn
thành bảng so sánh .
Tiêu chí
so sánh
Trước khi thực dân
Pháp xâm lược
Sau khi thực dân Pháp xâm lược
Các ngành nghề
chủ yếu
Nông nghiệp.
Thủ công nghiệp
Nông nghiệp, Thủ công nghiệp, Khai
mỏ, Sản xuất điện, nước, xi măng, dệt
Lập và khai thác đồn điền cao su, chè,
cà phê,…
Các tầng lớp giai
cấp trong xã hội
Địa chủ phong kiến
Nông dân
Địa chủ phong kiến. Nông dân .Công
nhân. Chủ xưởng. Viên chức .Nhà
buôn. Trí thức .
Đời sống nông
dân và công nhân

Rất cực khổ, đói

nghèo
Càng kiệt quệ và đói nghèo hơn
- Giáo viên nhận xét phần lập bảng của học sinh . Sau đó tổng kết tiết học .
- Giáo viên cho học sinh trả lời câu hỏi trắc nghiệm sau : Chọn ý đúng nhất .
Những thay đổi trong xã hội Việt nam cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX :
a. Bộ máy cai trị được hình thành .
b. Thành thi phát triển, buôn bán được mở rộng
c. Các giai cấp, tầng lớp được hình thành bên cạnh sự tồn tại của các giai cấp cũ

d. Tất cả các ý trên.
- Dặn học sinh về nhà học thuộc bài và chuẩn bị bài sau : sưu tầm tranh ảnh, tư liệu
về nhân vật lịch sử Phan Bội Châu và phong trào Đông Du .