Tài liệu Bài giảng Vàng da sơ sinh

1

VÀNG DA S SINH

Vàng da s sinh là do tng phá hy hng cu, gim chc nng ca các
men chuyn hoá do gan sn xut và chu trình rut gan tng . Tng bilirubin
gián tip trong máu nng có th dn n vàng da nhân.
I. TRIU CHNG LÂM SÀNG:
Thi gian khi phát:
- Sm (1 – 2 ngày): Huyt tán (do bt ng nhóm máu ABO), nhim
trùng…
- T 3 – 10 ngày: thng ph bin
- Mun (t ngày 14 tr lên): vàng da sa m, vàng da do tng bilirubin
trc tip.
- Triu chng i kèm :B bú, bú kém ôi khi co git
Thm khám:
- ánh giá mc  vàng da : Nguyên tc Kramer



Vùng 1 2 3 4 5
Bilirubin
máu(mg%)
5-7 8-10 11-13

13-15

>15

- Tìm bin chng vàng da nhân : Li bì, mt phn x bú, gng n
ngi .
- Tìm các yu t góp phn vàng da nng hn :
Non tháng
Máu t!, bu huyt thanh
a hng cu
Nhim trùng
Chng b!ng do chm tiêu phân xu, tc rut .
2

II. CN LÂM SÀNG:
- Vàng da nh (vùng 1-2) xut hin t ngày 3 – 10, không có du hiu
thn kinh thì không cn xét nghim.
- Vàng da sm vào ngày 1 – 2 hoc vàng da nng (vùng 4-5) thì cn
làm xét nghim.
+ XN bilirubin máu: tng bilirubin gián tip
+ Pht máu ngoi biên
+ Nhóm máu m, con
+ Test Coombs trc tip
III. CHN OÁN:
1. Chn oán  nng vàng da:
- Vàng da nh: vàng da t ngày 3 – 10, bú t t, không kèm yu t
nguy c, mc bilirubin máu cha n ngng phi can thip.
- Vàng da bnh lý: Vàng da sm, da vàng nng, kèm theo các yu t
nguy c, bilirubin máu cao quá ngng can thip.
- Vàng da nhân
Da vàng sm + bilirubin gián tip tng cao > 20 mg% và có du
hiu thn kinh.

2. Chn oán nguyên nhân:
- Bt ng nhóm máu m-con
- Nhim trùng: vàng da + có  nhim trùng (biu hin nhim trùng
trên lâm sang và XN)
- Máu t!: vàng da + bu huyt thanh.
IV. IU TR:
1. Chiu èn:
- Ch" #nh: vàng da sm, vàng da lan rng n tay, chân, hoc
bilirubin máu tng cao.
- Nguyên tc chiu èn: chiu liên t!c ch" ngng khi bú, s$ d!ng h
th ng èn 2 mt







3


Bilirubin gián tip (mg%)
Cân
nng(gr)
5-6 7-9 10-12 12-15 15-20 >20
<1000 Chiu èn Thay máu
1000-1500

Chiu èn Thay máu
1000-2000

Chiu èn Thay máu
>2000 Chiu èn
Thay
máu


Tr% khe Tr% bnh* Tui
(Gi)
Chiu èn
Bilirubin(mg%)

Thay máu
Bilirubin(mg%)

Chiu èn
Bilirubin(mg%)

Thay máu
Bilirubin(mg%)

24 & 10 20 7-10 18
25-48 & 12 20-25 10-12 20
49-72 & 15 25-30 12-15 20
>72 &17 25-30 12-15 20
Bng 1:X trí tng bilirubin máu  tr  tháng

Tr% khe Tr% bnh* Cân
nng
( Gram)

Chiu èn
Bilirubin(mg%)

Thay máu
Bilirubin(mg%)

Chiu èn
Bilirubin(mg%)

Thay máu
Bilirubin(mg%)

< 1000 5-8 10-15 4-7 10-14
1001-
2000
8-12 16-18 7-10 14-16
2000-
2500
12-15 18-20 10-12 16-18
Bng 2:X trí tng bilirubin máu  tr thiu tháng
(*: Tr% có bnh lý tán huyt, nhim trùng, thiu oxy máu…)

2. Thay máu:
4

- Ch" #nh khi vàng da sm n lòng bàn tay, bàn chân (< 7 ngày
tui)+ bt u có biu hin thn kinh, hoc bilirubin gián tip máu cao
>20mg%
- Nu không th thay máu vì
Quá ch" #nh : ang suy hô hp nng hoc s c

Không t 'c catheter T/M r n
Không có máu thích h'p và máu ti ( <7 ngày)
(Bin pháp i)u tr# thay th : chiu èn 2 mt, có th truy)n
Albumin.
3. iu tr h tr:
- Cung cp  d#ch: tng 10 – 20% nhu cu
- Ch ng co git b*ng phenobarbital.
- Cho bú m hoc cho n qua sonde d dày sm.
- Tr% non tháng có chm tiêu phân su: th!t tháo nh b*ng NaCl
0,9%.
- Nu nguyên nhân nhim trùng: dùng kháng sinh thích h'p.
- Nu vàng da nhân qua giai on nguy him thì vt lý tr# liu.
4. Theo dõi:
Trong thi gian n*m vin:
- Theo dõi mc  vàng da và biu hin thn kinh m+i 4 – 6 gi  i
vi vàng da nng, 24 gi  i vi vàng da nh.
- L'ng xut nhp cân nng m+i ngày.
Tái khám m+i tháng  áng giá phát trin tinh thn vn ng ca tr% .

VÀNG DA DO BT NG NHÓM MÁU ABO
I. I CNG:
5

Bt ng nhóm máu ABO thng gp  nhng tr% có nhóm máu A hay
B vi bà m có nhóm máu O. Là tình trng tán huyt ng min d#ch gây
nên khi có bt ng nhóm máu ABO gia bà m và tr% s sinh. Quá trình tán
huyt bt u t trong t$ cung và là kt qu ca quá trình vn chuyn th!
ng ng kháng th ca m qua nhau thai.
II. CHN OÁN:
1. Công vic chn oán:
a. Hi:
− Thi gian xut hin vàng da
− Bú kém, b bú
− Co git
− Ti)n s$ vàng da ca anh, ch#
b. Khám:
− ánh giá mc ng vàng da
− Thiu máu
− Trng lc c, phn x nguyên phát
− Thóp không phng
c.  ngh xét nghim:
− Nhóm máu m, con
− Pht máu ngoi biên
− Ð#nh l'ng bilirubin máu
− CRP
− Test Coombs
2. Chn oán xác nh:
Vàng da sm N1 – 2 + nhóm máu m O, con nhóm máu A hoc B,
bilirubin gián tip tng cao + test Coombs (+)

3. Chn oán có th
Vàng da sm N1 – 2 + nhóm máu m O, con nhóm máu A hoc B




III. IU TR:
1. Nguyên tc:
− i)u tr# c hiu: chiu èn, thay máu
6

− i)u tr# h+ tr': duy trì d#ch và nng l'ng, i)u tr# yu t nguy c làm
nng thêm tình trng bnh (nhim trùng )
2. Chiu èn liu pháp:
− Mc bilirubin/máu có ch" #nh chiu èn: Theo bng 1 và bng 2 bài
vàng da s sinh, m!c tr% bnh.
− Nu cha có kt qu bilirubin thì da vào lâm sàng mc  vàng da:
vàng da sm, vàng da lan rng n tay chân, b!ng.
− S$ d!ng èn ánh sáng trng hay ánh sáng xanh, s l'ng 6 – 8 bóng,
khong cách t dèn n tr% 30 – 40 cm.
− Che mt tr% khi chiu èn
− Tng nhu cu d#ch m+i ngày t 10 – 20 ml/kg/ngày
3. Truyn thay máu:
− Ch" #nh tr% vàng da do bt ng nhóm máu ABO có du hiu vàng da
nng (vàng da sm n bàn tay chân hay bú kém, b bú) + bilirubin TP > 20
mg%.
− Bilirubin TP > 25mg%
− Nu Bilirubin > 1/100 cân nng tr% (gr)
− Chuyn tuyn trên.